Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLV, Number 32, 10 August 1906 — ABE LINEKONA KE KEIKI KUAAINA AMERIKA EA PUUKALAHALA O NA KAUWAKUAPAA PAELE. [ARTICLE]

ABE LINEKONA KE KEIKI KUAAINA AMERIKA

EA PUUKALAHALA O NA KAUWAKUAPAA PAELE.

MOKUNA lINO KE KAMAILIO ANA ME KA HOALAUNA. *'Ua like anei na kanaka inu rania apau, me keia kanaka: "Ae, ua Hke no ka poe inu rama apau loa ina keia hana, a ne niea hewa nui hoi keia, o ka imi nian ana i ua mea e ona ai ke kino, imua i ke alo o kt Akua." He mea mau i na kanaka o kela wa kahiko, ka inu ana ; ka O ka rama. oia no hoi k;i niea i mu mau ia e na kanaka ma ia wa, me >ic wai ono ia. apa laulaha mai no na hopena ino o keia hana. Aole me i manao o Linekona wahine T e haaleie loa ana kana keiki i ka inu ana ia mau mea. aka. ua niakemake nui no oia e paipai aku laia, no Jca.imi nui ana ina wai ona. Ua kuhikuhi pono aku kona makuahine ia Mr. Selby, <-• hoikeike ana hoi iaia i na hopena ino o keia mea ? o ka %>u rama aiia; a mahope iho, e ike ai kakou i kona pili pono ana, i keia niau kauoha a kona luani makuahine. He kumu nui no ko ka poe hookauwa Xika hana ino -wale ana i fca poe ilihune ktokeo, o ko lakou naaupo, no ka mea hoi; ua kuewa fwak ka hapanui o lakou. e ljke ine Mr. Selby, a ua kuai mau aku no hoi lakou i ka'rama, me na Xika naaupo. A eia iho malalo nei kekahi apana moolelo. e hoomoakaka lea mai ana i keia mea ia kakou. "I kekahi la, hoea mai la Haku ona Xika, me ke ano huhu.' ? I mai la oia i ke Kapena, "Ea, ua loaa mai ia'u kekahi mau pilikia. mawaena o ko'u mau Nika ika po nei,' a nana aloalo ae la kona mau mala ma o a maanei, o hele mai kekahi Xika, e hoolohe ijta laua leamailio ana. Wahi aku a ke Kapena i ka Haku o na Heaha kou pilikia iwaena o lakou?"' S "I ka po nei, ua loaa mal ia lakōu <?lua galani rama, a ua inu nui Jakou a pau i ka ona, malalo iho o kela wahi pupupu hale, mahope aku o ka wili pulupulu, no ka mea hoi; ua hele lakou apau malaila e inu mau ai, ma kahi a'u e ike ole aku ai, a pau ko lakon* inu rama ana, paa-1 ni pepa iho la lakou, hoopaapaa a hakaka maoli no hoi, a ua moku j ino loa o Kimaleke i ka pahi, ia Hale, a ua moku no hoi ko W aki lima, aole nae oia i eha Ioa." "Auwe! O Hale ka! Ua ike mau no au i kela Nika, he wahi Nika ano kolohe." "E kuai koke ana au iaia," wahi aka Haku. "Aole oia e noho hou ana me a'tt maanei, i kekahi pule!" 4 'Ua eha loa anei o Kimaleke ?" "Ae, i ko'u manao, kokoke oia e make; no ka mea, ua hou ia oia ma ka iwi aoao, i ka pahi, a ua moku pu no hoi ka poohiwi, ame |:a papalina, a kahe nui mai ke koko; lapaau no au, me ka nini pu ana hoi i kona mau eha, me ko'u wahi ike uuku. E ola ana paha ia eole paha." "Mahea kaiii i loaa mai ai ko lakou rama e ona'i?" "Mahea la aole au i ike, aka, ke manao nei nae au; mai kela elemakule mai paha, e n<sho ana iho ma ka uwapo, o Huelē kona inoa. A ina pela, alaila, he keu hoi kela ake kanaka ino lapuwale loa." "Ina e hiki ia'u ke ike ia kanaka, e kipaku koke no au iaia mai leeia wahi aku, a i ole ia, e ki no hoi au iaia i ka pu." No ka huhu loa o ke Kapena ia Huele, nolaila hoi; ua olelo hailiili wale aku oia iaia, me ka i ana: "Na keia poe aeahaukae, i hoopoino wale mai i ko kakou alna! O keia mau ili keokeo hoi, ilihune, kolohe, lawe ma-lu, ame ka aihue! ke a'o mai nei lakou ika kakou poe Nika ika aihue! Kuai aku no {lakou ika rama ia lakou! Hana no hoi lakou i na mea e paumaele wale ai na Nika. A e like hoi me ke ino oka lakou mau hana, pela no hoi ke ino ame ka lapuwale oko lakou noho ana. He pono loa, o lakou kekahi e lilo pu mai i poe kauwa kuapaa." Ma keia wahi moolelo, ke ike lea nei kakou; he wahi kumu kupono io ne ko ka poe hookauwa Nika inaina ana aku i ka poe ilihune keokeo, oia no hoi ko lakou kuai ana aku i ka rama i na Nika, a e alakai aku hoi ia lakou ma keia hana ino, e poiiio wale ai ke kino ame ka uhane. Oka ramfe no ke kumu oko lakou hoopilikia wale ana ī kekahi o lakou iho. Pololei maoli no ka manao o Mr. Linekona ma keia mea, oiai hoi, ua hoohaahaaia no ke kanaka naaupo, no kona lawelawe ana ma ikeia hana ino. Hiki no i kekahi haole ilihune kuewa wale, ame ka naaupo, e like hoi me Mr. Selbv, ke kuai aku i ka rama i na Nika naaupo, aka hoi, aole nae ia he kumu nui e hana ino wale aku.ai i kekahi kanaka noho pono, e like pu me Mr. Selby, ke kuai aku i ka rama i na Nika naaupo, aka'hoi, aole nae ia he kumu nui e hana ino wale aku ai i kekahi kanaka noho pono, e like pu me Mr. Linekona. Ea, no ka hookauwa Nika wale no, keia mau hana ino. Aole he mea kamahao ko Linekona makemake ole ana i keia ano |no, o ka hookawwa kanaka ana, aka, he mea kahiko loa kona makemamke ole. Ake nui no kona manao, e hele aku a noho ma kekahi mokuaina kuokoa, me kona ohana pu, ma kahi hoi i loaa ole ia ka Nika ana: a nolaila hoi, noonoo nui oia ma keia mea, iloko o kekahi mau makahiki, a mahope iho, paa iho la kona manao e hele aku ma kekahi mokuaina okoa. MOKUNA 111. UA MALAMALAMA AE. / Eha pule i hala ike au ia Mr. Hegela i K*eia la " wahi a Mr. Linekona. "A heaha kana mea i olelo mai ai ia oe no Abe?" wahi a kana wahine.

Ok-lo aiai la o Linekona kane i kana wahioe: "Ua oieio mai nt ; o:a 12 u. e h»>Io !oa ana ka »kc o Abc* maniua o na nauniana e as apan o ke kuia. ana e a'o nei. Xo ka mea* na ike no au„ M wahi ana, "e holo lou ana oīa imua ina ka ike, ame ka naauao, a ua hoao aku no hoi au iaia 1 kekahi manawa. kokoke ia e heluhelu i ka biike. **Pe!a mai o Mr. Hegeia ia u. "Pehea hoi kona ano ma ke kula: wahi a Mrs. Linekona. "Aohe keiki hana pono e ae, ame ka hoolohe maolu ano like me ia, ma kana kuia." "Peia anei kana oielo ia oer* "Ae. pela no. ua mahalo loa oia ia Abe. * "Olioli maeli ia mea» aka* pda no nae ko'u manao iaia mamua aku o kona hele ana i ke kula.* 'Olioli pu no kaua roa ia mea» aka, makemake no nae au, e loaa iaia ka ike. ipannia e o ko kakou nee ana aku/\ "Ua maopopo anei ia oe e haalele ana kakou i keia wahi? "Pela no paha, ina hoi e lilo ana ko kakou aina nei, wahi a Linekona kane. | "Aole ka oe i lohe no kela kanaka, a Mr. Selby i olelo mai ai ia oe mamua aku nei?" ... "Aohe au i lohe iki. Malia paha. e hele hou mai ana ia ianei.** "*A pehea hoi. ina e hiki oie mai ana kela' Nawai e kuai? "Xa kekahi mea e ae no paha e kuai. Aohe o'ti kanalua iki ma ia mea." "Pela paha. aole paha. aka hoi: ke manao nei an. he lohi ioa no ka lilo ana o ka aina maanei. Malia paha, e noho loihi loa ana kakou maanei." "Ina pela ea, kupono no hoi ha e haawi wale aku no i keia wahi. a e kukiiilu hou hoi i home no kakou ma kahi hookanwa kuapaa ole, wahi a Linekona. I mai la kana wahine, "E'hoomanawanui iki hou no kaua maanei." A ia laua e kamakamailio ana pela. ia manawa hoi; komo koke mai la o Aberahama ka laua keiki. a i mai la oia. "E, ke hele mai nei keia kanaka i ko kakou wahi nei, eia ae la," wahi a Abe. "Owai ia kanaka, e kuu keiki? T ' "Owai la. aohe au i ike iaia, aka. ua ike nae au iaia e hele mai ana ianei." "Aia la." wahi a ke keiki. a kuhikuhi aku la oia iaia. "O Selby anei?" wahi a ka makuakane. Nana aku la kana wahine i ka malihini, a ike, i mai la oia. "Aole keia o Mr. Selbv, aka, he kanaka okoa no keia, a eia ae la ke hele mai nei no. M j Hele aku la o Mr. Linekona iwaho fc ma ka ipuka o ka hale, e Ija- j lawai pu me ia, a lululima iho Ia laua me ke aloha, a ia hope iho hoi. ninau mai la ka maKhini iaia. "O Linekona anei oe?" "Ae. oia no wau." "A o Colby no hoi au," wahi a ka malihini. *'Ae, o oe no ka ia, ua ha'i mua mai no o Mr. Seyt>v ia'u- nou, a iakahi no kaua a halawai kino "E komo mai." A komo mai la oia a noho pu iho la laua iloko o ka hale. I mai la o Mr. Colbv iaia: "Ea, ua lohe mai au, ua makemake oe e kuai aku i kou apana aina maanei, a hele aku ma kahi-e. "He oiaio anei ko'u lohe?" "Ae, pela no kuu makemake.'* "Pela mai la hoi o Mr. Selby ia'u, a oia ka'u i hele mai nei, e nininau pono aku ia oe ma ia mea." "Makemamke anei oe e kuai'* ' \ "Ae, ina i kupono i ko'u makemake, e kuai no a\i, aka hoi; ina' kupono ole, aole au e kuai." | "Eia nae: aole au e haalele koke i keia wahi, a hala ae kekahi mau malama. i hiki pono ai hoi ia'u ke ohi aku i ka'u mau mea kanu apau, alaila, makaukau no au e hele aku n?a kahi-e." "Aole o'u hoohalahala iki no ia mea," wahi a ka malihini. "Hiki no ia'u ke kakali, a hiki aku ia manawa, ke kupono hoi keia wahi i ko'u makemake." "E makaikai paha oe i ko'u aina nei apuni, i ike pono ai oe i kou makemake iho, ame ka ole." A haele aku la laua iwaho, a hoike aku Ja hoi o Mr. Linekona iaia, i na wahi apau o kona aina. Manao oia, ua hiki mai ka manawa e kuai lilo aku ai i kona aina, a olioli nui iho la oia." j Hoakaka aku la oia ia Mr. Colby. e kuai aku ana no oia i kona aina, ma ke kumu kuai kupono, a niakepono hoi. "Ma ke kumukuai makepono wale no e hiki ai ia'u ke kuai aku," Avahi a Colby. * I aku la 6 Linekona iaia: "Malia paha hoi, ua makemake oe 1 wahi nui e aku, mamua o keia." "Aole hiki ia'u ke malama i ke kuleana nui. aka hoi: ua kupono no ka nui o keia wahi i kuu makemake." wahi a ka malihini. "Aole hiki i ka poe ilihune, ke hana e like me ko lakou makemake iho." "Ae, ua maopopo no ia mea ia'u. Me ka hana īkaika wale no i Poaa mai ai ia'u ke ola no ke kino, mai kuu wa kamalii mai." "Pela pu no kaua, aka, hana ikaika no au he mau makahiki, aolt nae loaa nui mai ia'u na dala, e kuai aku ai i'ka aina ano like me keia." "Pomaikai no oe ke loaa ia oe ia ma keia aina hookauwa Nika. A aole hoi i oi nui aku ka pomaikai o na haole ilihune maanei, mamua aku o ko lakou, ka poe i hookauwaia, a he ukiuki nui ko'u e noho nei no ia hana."' "Aole e pau ka pilikia ma ia mea." "Ma ka mea mea?" "Ma ka mea hea?" no paha, aka hoi, o ka helē ana aku a noho ma ka aina okoa, he mea no paha ia e pau ai ia pilikia." "He hopohopo iki' ko'u i ka hele ana ma Iniana." "Ina ua poho kou hele ana malaila. ea, aole nui aku ko'u poho; no ka mea hoi. he uuku w r ale iho no ko'u waiwai. aka nae, ma ko*u manao maoli ana, e oi aku ana no hoi na pomaikai o kela wahi, ma-

: nraa aka o keia wahi." \ *'Ee, ua haalele kaua :ka kaua mea i kamaiiio mua'i. Heaha la ke kunuīkuai e kda %-ahi? M wahi a Mr. Colby. I "Aole i maopopo lea ia'u i keia nuinawa, aka, e kakali iki paha |oe. a mahope aku. e hoopooopono ai kaua no ia mea. Aole o'u kana- ' hsa iki no ko kaua ae like ana i ke kumukuai, mahope iho hoi o ko kaua hooponopono ana." j "Ua pono ia." wahi a Mr. Colby. I "Ina e hiki mai ana oe ma ka hebedoma mua o Okatoba. alaila, ! e makaukau ana noke hooponopono pu me oe i ke kumukuai." ! "Mai kuai hoi ha oe me kekahi mea e aku.7 wahi a >rr. Colbv. | "Ae, aole au e knai aku me ha i aku, me oe wale no wau e kuai mua f i. H ! "Ua ae no wau e kuai aku me ot; a o ka'u wahine hoi, ame ka'u i?vahi keiki nei, na hoike o4ca kaua kamaiUo ana no keia mea." I mai !a o Linekona "E Klo ana maua i mau hoike oialo no ka olua hana. a e hauoli ana no hoi makou apau. ke hooiaio maol: oe i kou ae ana. e kuai aku i ko kakou aina nei. me keia kanaka.' A mamua ae o kona hele ana aku. (oia hoi ka malihinii ua ae iike iho la laua a i eiua. e halawai hou ma ka hebedoma mua o Okatoba. "Oiioli like iho la laua a i elua. no keia kuai ana i ka aina; a ua lana hauoii lea hoi ka manao o Linekona, no ka hiki ana mai o ka manawa e hookoia ai ka iini nui o kona naau." I hala aku ka hana 0 Mr. Co!bv; i mai ia oia i kana wahine. "He wahi kanaka olnolu maoli keia. ma ka nana aku, eia nae hoi; he wahi kanaka makemake nui loa e noho ma Kenttuke nei. oiai hoi; ma kona manao ana. aole he mea ino loa ka hookauwa Nika ana." "Ina e iokahi iike ana ka manao, o ka poe apau e noho ana ma keia wahi. me ko kakou. a e pau hoi lakou apau i ka haaleht like ia Kenetuke nei, alaila. e waiho mehameha ana keia aina,'* wahi a Linekona wahine. Akaaka iho ia o Linekona kane. i keia manao o kana waliine. A o hoi ka laua keiki. hele mau no oia ike kula. I kela ame keia la, e naue mau ana oia i ka hale o Mr. Heg*la. me kana wahi . Kumumua. me ka imi ikaika ana hoi i kona haawina iho. A i kona noi ana aku i ke ahiahi. mahope iho o ka hookuu ana o ke kula. hoomaopopo hou no oia i ka haawina o ia la, oiai hoi; ma ka buke wale no kena hoihoi i na manawa apau. ' Mafcemake loa oin e heluhelu e like me kona makuahine: no ka mea hoi, i kona makuahine i hoakoakoa ai i kana ohana apau, heluhelu aku la oia imua o lakou apau i ka Baibala, iini loa iho la ka naau o Aberahama, e heluhelu pu me ia. + Ia manawa koke iho. hiki mai la o Mr. Elekini. he Kahnnapu* oia i hai'olelo malaila i kekahi manawa, mahope iho o kona hele kaapuni ana iwaena o na kuaaina ma ia wahi, a ua aloha nui o Unekona ma iaia. "Aloha oe. e Mr. Elikini. Olioli maoli au i kou hiki ana mai ianei," wahi a Linekona wahine. A luluiim'a iho la laua. "Ae, pomaikai nui au no ko u hiki hou ana mai maanei. Pehea oe ame kou ohana? Ke malama pono nei anei ka Haku ia oukou āpau?" "Ae, oia mau no makou e noho nei." "E ha'iolelo ana paha oe i ka la apopo maanei ?" O ka Poaono no ia. a ua manao ia hoi, o ka ha'iolelo no kana hana nui i kaapuni Iklc mai ai. « "Aole," wahi a Mr. Elekini. * "Aka e ha'iolelo ana au ma kahi-e, a i kela Sabati aku hoi, maanei ka'u ha'iolelo.' ,x No ka mea lioi, ua ike no au, ina e ha'i koke aku au ia olua, e hooiaha ana no olua iwaena 0 na kanaka. "Ahe! Eia ka kuu wahi pokii. Pehea oe, e Ahe?" wahi a Mr. Elekini. A hoonoho iho la oia iaia maluna iho o kona mau uha. Pane pono a£ la o Abe iaia. "Ke hele nei o Abe i ke kula," wahi a ka makuahine. anei?" "Maikai maoli ia, makemake loa hoi au e lilo oia 1 haumana a"kamai." x " 'Ke holo nei oia ma ke kula, mamua o na haumana e ae.' wahi a Mr. Hejrela ia maua. A ke manao nei hoi au, e hikiwawe ana no kona heluhelu i ka Baibala." "Oia ka maikai loa, a.nau no hoi, e Ebe, e lnluhelu aku no kou makuahine, i kekahi manawa. Aia a ike oe i ka heluhelu. ea, loaa iho la ia oe ka waiwai nui lOa, i hiki ole ai i kekahi mea e ae ke kaili aku mai ia oe aku. A ma kou hoolohe, ame kou heluhelu nui ana hoi 1 ka Baibala, e lilo auanei oe i keiki Paionia," wahi a Mr. Elekini. "Heaha la ke keiki Paionia?" wahi a Aberahama.' Akaaka iki iho la o Mr. Elekini i keia wahi ninau a Abe, a i mai la oia iaia. "Oia no ke keiki kuaaina, i maka'u ole hoi i na piiikia he nui, 0 ka noho waonafjele ana, i hoomanawanui iho ma kana hana apau, u i kokua aku hoi i kona mau makua, na kaikaina. ame kona mau kaikuahine apau. a oia iho la no ke ano o ke keiki, 'Paionia/ " "La liiki no ia Abe ke hana ia mau mea," wahi a ka makuahine. A ia manawa koke iho, komo mai la o Linekona kane. I niai la o Mr. Elekini iaia. kamailio ana hoi au me kau keiki, no kona kupono ana e lilo i keiki Paionia." "Ae, e 'Paionia' io ana no oia, no ka mea hoi; ke manao nei au, e hele loa aku ana oia a iloko o ka ululaau e noho ai." "Ahe! Pela io anei?" "Pēhea Ia makou e hookuu aku ai ia oukou; no ka mea hoi, ua nui loa ko makou aloha ia oukou." "Ina i alalai ole mai kekahi pilikia ia makou, ma keia mua aku, alaila, e pau ana makou apau i ka hele aku, a noho'ma Iniana, pela kuu manao." "Xo kou makemake loa e noho kuokoa, ea," wahi a Mr. Ekkini, oiai hoi, ua kamailio pu no laua mamua no ka hookauwa Xika. lAole 1 pmu»)