Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLV, Number 33, 17 August 1906 — SIR FIODOA "KA NAITA OPIO O BAVARIA." Ka Hoopakele o ka U'i Konelia. [ARTICLE]

SIR FIODOA

"KA NAITA OPIO O BAVARIA."

Ka Hoopakele o ka U'i Konelia.

MOKUNA XII. LOAA HE MEAHUNA I KA KAUA OPIO. "Ae, e Sir Fiodoa. Mamuli o kona noi ana mai me ka haahaa, m mamuli no hoi o Ke koi a kona makuakane i kou papa, ua hele aku la oia imua o ka moi a noi aku la e hookau ae ia Wolofodana ma kekahi kulana i pili aku i na ukali o ka moi, a ina no hoi aole pela, aka i luna nana no ka oihana koa o ka moi; eia nae aole i ae mai o Federika. Ua kauoha ae oia ia Wolofodana e hele aku imua o kona alo, a ninaninauia oia ma na mea pili i na meakaua, a ike iho la ka moi aole ia i lawa no ke kulana ana i noi ae ai, a hoole mai la oia." *'Owai ko Wolofodana i ninau aku ai o Fiodoa. "O Kanna Bereterama von Alenadofa, a o ktia no hoi kekāhi o na kanaka ko'iko'i a waiwai loa o ka aina. Flia nae ua like no ka waiwai holookoa o ke kanaka kiekie ma ko Federika manao ana, penei: M Ua like no na mea apau—ua Hke no ke kanaka me ke kanaka waiwai, a ua makaukau oia e hapai ae i ke kanaka ilihune iluna o ka hanohano ina ua lawa na mea maikai iloko ona no ka paa ana ia hanohano." "O Kauna von Alenadofa anei kekahi iloko o ka pualikoa o ka moi?" i ninau hou aku ai o Fiodoa. J "Oia kekahi mamua aku nei, a ke manaoio nei au aole oia e komo ana i keia manawa, eia nae e hoouna ae ana oia i mau koa no ko ka moi pualikoa mai kona mau ain? mai a maiwaena ae hoi o kona mau kanaka. Ua manao oia e hoolilo aku ka moi iaia i Kenelala no kekahi mahele koa, eia nae aole he hilinai o ka moi iaia, a ua olelo maoli aku no ka moi aole ona hilinai ua hiki iaia ke alakai i kekahi mahele koa ! iloko o ke kaua." I "E kala mai ia'u, e kuu lede maikai," i pane aku ai ka opio, e hoao ikaika ana hoi e hoomalu iho i kona ano pihoihoi. "ua pololei anei ka'u e koho nei, aia he koi nui ma ko Wolofodana von Alenadofa aoao, maluna o kou makuakane?" ? Ua haalulu ae Ia ka opiowahine, a nalo aku la ka ula ohelohelo o kona mau papalina. Me kona lima e kau ana ma kona puuwai, ame ka naau i piha i ka ehaeha. i puana ae ai oia: "Ae! O, ae! He aelike kahiko loa, i hiki ole ke wawahi ia iho me ka loaa ole mai o kekahi poino nui!" j "Hamau, e Konelia! Eia ae ko makuakane ke hele mai nei!" ' Ma-kela mau olelo a Konelia, aole loa hp mau leulu waimaka i helelei iho mai kona mau lihilihi maka, a iaia i ku aku ai imua o kona makuakane, ua haawi aku oia i na minoaka waianuhea. Pela iho la i !oaa ai ia Fiodoa he meahuna. Maopopo iho la iaia 0 Wolofodana ka "hipa eleele," a aia pu nohoi he aelike kahiko, i hiki ole i ka duke. ka makuakane o Konelia ke wdwahi iho. Aole no na'e ho? ia he mea ano nui, ma ka Fiodoa noonoo iho, mamua o ka hoole maoli mai o ka duke, he hoohoka mao!i hoi ia ano, a he ku no i ka hoohilahiia. Eia nae ua komo īho la no ka manaoio iloko o ua Fiodoa nei. aole no ma ka manao maoli o ka duke i ae ai oia i kana kaikaniahine e lilo i wahine hoopalau na Wolofodana Alenadofa, a aole nohoi r hoihoi kona naau o kana hunona ia. Ma keia iho la, ua lawe loa ia aku la ko Fiodoa noonoo no ka moi. a ninan iho la oia iloko ona: "Aole anei e hiki ana i ka moi ke kapae a'e i ua aelike la ma kona mana?" No kaua iho e ka makamaka heluhelu, e ike iho kaim aole loa e hiki ke maweheia a'e ua aelike la malalo o kekahi mau kumu, koe wale no a iho mai ka moi a haalele i kona hanohano moi, a ma ia ano he mea hiki ia ke hoomaopopo iho, aole loa o Federika ka Nui e liana aku pelai MOKUNA XIII. | 1 HE PUUPUU IKAIKA. j O na noonoo o ka kaua opio ua piha mau i ka hana ma na. mea apau e ala mai ana, ina nae e komo pu ana oia ma ia mau mea i kona \va e koi ia mai ai, a he mea keia na keia poe i hoomaopopo ole. O ka hapopo ole o ka waihona noonoo o ke kanaka ua kapaia ia mea he "kapena" ia no ka lunamanao o ia mea, a i ole he "epekinia" e hooholo ana i na mea apau o ka waihona noonoo o ke kanaka. O keia iho la ke ano i loaa i ka kaua Fiodoa. Ua loaa iaia he waihona noonoo kamahao, e hiki ai ke ulu koke ae na mea maikai e hana aku ai, i ka wa o na launa ana. na pilikia ame na mea no apau e ku mai ana imua ona, a ua hiki iaia ke hoomau aku i ka huli ana 1 na alahele apau e hiki ai ke hala ae na pilikia. Mamuli o ko Fede-

rtka :ke an3 i keia mau mea maikai ileko o ka kaua F»odoa, pela no f ia t hapsi ae ai bia nia ke kuiana i p:li loa aku i kona mau pono* ame na p*. maikai. Ma ko kaua kilohi ana i keia mau mea apau ua lawa maoli rio oo ko Fio<ioa hoonui ana aku i kona noemoo n:e ke akahele loa, a ma keia nohoi e ike ana kaua ua aloha maoii no ka Xafta Opio o Ha varia ? ka l"i Konelia. a pela nohoi ua kaikamahine la. Eia nae ua punukuia ua u*i la e kela aelike. he aelike ho» ana i makemake ole ai. a he inea hoi nona e kaniuhu mau nei. No ka duke hoi aole i maopopo kona manao, a no ia mea, ua kanalua o Fiodoa i ka hoike ana akts i kona manao. Ma keia loaa ana iho ta o lana i ka duke ua hiki ole iaia ke koho koke iho i ka manao o ka duke no laua. No ka duke hoi, i kona ike ana mai ia laua nei, ua hele loa mai la no oia me kona mau lima e o mJi ana, ame na minealea o!uolu nohoi maluna o kona mau papalimu "Oho! ua ike ka olua. e na opio i ka nani o keia kakahiaka o ke* kau kupulau." i hooho ae ai ua duke la. Alaiia. iaia i lalau mai ai i ko Fiodoa lima. hoomau loa mai la oia: * E kuu Fiodoa aloha! Ua like kou nanaina me kekahi liona ofio ka ohaoha mai mahope no nae o kela mau hana hookunahihi o ka po nei. £ ae mai ia'u e manaolana *ku he oia mfeu no kou ola kino a ua ikaika hoi i keia kakahiaka." "He maikai ko'u olakino. e kuu haku, a ke ike nei au ia'u iho ke noho nei au iloko o ka pumehana aloha o ka hoaloha oiaio a na ia mea i lawe mai i ka hauoli iloko o kuu puuwai. E ae mai ia*u e hoomaikai aku ia oe no na mea he nui nana i hoohauoli mai ia'u." "E apo aku ana au i kou mau manao maikai, e Fiodoa. He mei pono ia'u e ike iho ke haawi nei au ia oe i kekahi mea oiai ua aie nui ai* ia oe no kqia ola i koe iho iloko o'u." "A. owau nohoi kekahi, e papa." wahi a Konelia i pane aku ai me ka hqihoi nui. "O, he mea oiaio ua aie nui maoli kaua iaia!*' I kela wa i hoomaka aku ai e mae na hiona hauoli mai ko \Vetinahoro nanaina aku a hiki wale i ka nalo loa ana *ku: a me ka nanaina o ka ehaeha, huli ae la kona poo a hoolalau aku la. me he mea la he mea kekahi o kauhale ana i makemake aku ai e ike. Eia nae no kahi manawa pokole waie no. Hehi ino iho la oia iluna o ka lepo, puili ae la i kona mau lima me ke aki ana iho o na ku'i a hiki i ke kani ana o na niho, a me ia ano iho la oia i ku ai a hiki wale i ka hiki ana iaia ke hoomalu iho i kona mau manao ano-e, a hookaawale aku hoi i ka hiona kauinaha mai iaia 'ku, alaila huli mai !a oia me na minoaka i hoi hou mai a halii maluna ona. \Mamuli o keia ua loaa 'ku la ka meahuna a ua duke la i kh kaua Fiodoa, me he mea la ua hoike maoli ia mai Aole oia i kohohewa ua aloha ka duke i kana kaikamahine; eia nae aia ne kaula nana i punuku iho iaia. A ina ua hiki i ua duke la ke moku ae i ua kaula la ua makaukau loa oia e hoohauoli aku i kana kamalei aloha. He mea oiaio ina no e laweia mai ana o \Volofodana von Alenadofa ame Fiodoa von Ameboro imua o ua duke la a waiho aku nana e koho mai i kane na kana kaikamahine, ua hiki loa ia I 7 iodoa ke koho aku e koho koke mai ana no ua duke la iaia, oiai ua hoike mai oia i kona aloha eiaio no ka opio nana 1 hoopakele ae iaia ame kana kaikamahine. Ma na ano apau, ia Fiodoa i hookuku ae ai iaia iho me Wolofodana ua hiki loa iaia ke koho iho oia no o laua ka mea i oi, a ua maopopo pu nohoi iaia o ia ana no ka manao o ka duke. Wahi ana i ilio ai: <4 Ke maopopo loa nei ia'u. Aia he aelike—me he mea la he oelike oliana o ka wa kahiko loa—a ma ua aelike Ia ua hoohui ia o Wolofodana von Alenadofa me keia opiowahine maikai; eia nae aole i hanaia e ka duke e noho iiei i keia wa (oia no Wetonaboro) ; a ua hiki no i keia duke ke kapae ae ia mea. Ke manaoio nei aiii—floko no o ko u malihini i keia wahi a ike ole ia hoi ko'u ano—me kela hoaloha oVme Federika, ame ko'u ikaika, koa, a aa e hooko i na apau e haawi ia mai ana na'u e hana, ua hiki loa ia'u ke noi aku i ko Konelia lima, ina nae e kaawale ana keia aelike. E imi ana au a loaa keia mea ia'u! Aole loa au e ae ana pela iho la au e hoopouliuli mau ia ai. Ae—ina 110 aole oia e lilo mai ana na'u aole loa au e lioomau hou aku i ka ana e huki mai i kona puuwai. E ka opiowahine maikai! Ua maoi>opo no ia'u ua aloha oia ia'u! He mea pono ia'u e ike ina paha he wahi manaolana kekahi." Pela iho la ko Fiodoa noonoo oiai lakou e hoi malie ana no ka hale. Me ka nanaina hauoli i hoike aku ai o Konelia i kona makuakane ua lohe oia i ka moolelo o ka hana ohumukipi, a ua mau aku na kukaiolelo ana a laua pela a hiki wale i ko lakou hoea ana aku ma I ka luini hooluana, kahi hoi o kela ame keia o lakou i kaawale a'e ai, | a hoi aku no ka hoomakaukau ana no ka paina kakahiaka, a iloko o kela wa a ka makua ame ke keiki e papaleo ana, ua pinepine na manawa i mae iho ai ka nanaina hauoli mai ka duke akiu Ua ike aku la no ka naita ia mea, a hoomaopopo nohoi i ka manao o ia mea, a ninau iho la oia iloko ona: "He aelike anei keia i hiki ole ke wawahi ia ina no ia e koi ikaika ia ana no ka pono o ka opiowahine?" Aole i manao ka naita opio e hana ia ana pela! Aka nae, aole e loihi loa a e ike no oia ia mea. I keia wa aole i maopopp loa ia mea, a he kali wale ana no a hoea mai ka manawa kupono. I ka manawa o lakou e paina ana, ua lilo na kukaiolelo ana mawaena wale no o na opio. No ka duke hoi ua hoa'o oia e hoohauoli mai i na opio ma ka hoopuka ana 1 na olelo hauoli; eia nae aole e hiki ke alo ae mai ka ike ana 'ku aia he haawe iHii ke kau la maluna

0 kona puuwai. a no tcona haaoli iho ua hiki olf iaia kc kiola ae u niea. aole ho. i minoaka iho me ka maikai oui ua mea la e uum. ana 1 kona noonoo maika?. I ka pau ana o ka ai ana. ua hoomaopopo mat la no o Konelia ua makemake k.>na makuakaue e hoi aku oia no kona .umt. oiai ka kaua opio e hoohaia ana i ka manawa int ka duke; nolaila, noi ma>; la i:a Konelia nei e hookuuia aku oia, a haalele iho la laua nei. Alaila, ku ae la ke duke iluna no ka pahu ku aniapi, a inu ae la oia i kekahi kiaha waina—he mea hoi keia i maa ole iua duke ia a manope iho noi mai !a oia i ka opio e hahai aku mahope oua. Ua alakai aku la ua eluke la i kana malihini no ka lumi heluhelu buke. he keena hoi nana i hoohala mau ai i ka hoomaha ana» a he , wahi hiki ole hoi ke komo ia aku e kekahi mea me ke Kono ole ta» mai |e ka hakn hale. O keia kekahi ona lumi nani loa oua hale la. Eku i mai ana na pahu buke i piha i na buke waiwai nui, a ma kona mau paia e lewalewa mai ana na kii nani o na waihooluu like ole, a e waiho mai ana hoi maluna o ke pakaukau. na pahu buk< ame na papa kau aoao, na kii pohaku mahala mai ke nui a ka Kuhikuhi aku la ka duke i ka noho ia Fk>doa» a i ka wa i noho iho ai kana malihini, nGho ihola nohoi oia iluna o ka noho e huli pono mai ana i ka opio, a e ku pilipu ana nohoi me ka noho i kuHikuhiia mai ai iaia nei. Mamua o ko laua noho ana ilalo, ua pani mua' aku la ka duke i ka puka a laka ia a paa. He manawa pokole ko laua nei hamau ana. a ia wa aia o Sir Keoni \Vctinaboro ke hooponopono la i kona manao, oiai he hana nui ke kau nei imua ona ana nohoi iku kanalua iho ai. Aka nae. ke iini Ia oia e loaa kana mau huaolelo mua e pane aku ai. Nfahope mai ea ae ia kona poo iluna, a oiai no na'e aia ke kaumaha maluna o kona nanaina. ua hoopuka aku la no oia i na huaolelo oluolu, me ka manao kui'o, ame ka mana no hoi. "E Fiodoa von Ameboro, i lawe mai nei au ia oe ianei no ko'u manao e hana *ku i kekahi mea a'u e manao nei he hana hemolele ia na'u e hooko ai. Aole no au e alo ae ana mai ka hookau ana iho i ka ahewa ana maluna o'u. Eia nae e waiho<aku na ka hopena no e hoike ae. Ke ike nei au e kala mai ana no oe ia*u ke hoike aku itf oe i ka mea nana i koi mai ia'u e hooko aku iua mea la. E kuu Fiodoa aloha, ;».ole e hiki ia'u ke hoike ae i ka ikaika ume maoli o ko'u manao ame ko'u aloha nou. Ua like me he keiki ponoi la na\i. ama ia ano ke pule nei au me ka mnnaolana pela niau kaua e ike ai kekahi i kekahi. Ua ike oe i kuu kaikaniahine. Ua kii mai ka anela oka make a kaili aku i kona makuahine he eiwa makahiki i hala ae nei. la wa he umi na makahiki o Konelia: a ua hiki ia oe ke ike iho i ka huki koke ia ana o kona noonoo e aloha aku i ka mea i hana maikai mai iaia & i piha hoi ika naau koa lua ole. He kaikamahine ia na'u i aloha! O, I ua like oia me keia honua holookoa ma ko*u manao iho!

Alaila kulou ibo la ka duke me kona mau lima e paopae ana malalo o kona lae. a ike aku la o Fiodoa i ke kulu ana iho o na waimaka n.aluna ona papalina oua duke la. Ei.i nae no kahi manawa pokole wale no; aole hoi i hoao iho ua kanaka 1a e huna iho ia mea iaia i ea hou ae ai kona poo.

44 E Fiodoa. e kala mai i keia ano ou; aka nae, ua piha kuu naau i ke kaumaha.*' Ku hou iho la kana kamailio ana, a hoomau hou mai la: "Ua lawe mai au ia oe, e kuu keiki, no keia wahi no ka hai ana aku ia oe i ka mea oiaio, a i mea hoi nou e makaala ai nou iho no kekahi piiikia a'u e manao nei e halawai ana me oe. Ua ike no au i ka u'i o ka'u kaikamahine, a oiai ua ike aku au iaia me oe, ua loaa iho la ia'u ka manao. ina nohoi aole i lilo mua kou puuwai i kekahi mea okoa aku, e hina ana oe ike aloha me kuu Konelia. Ina ua hewa keia a'u e hoike nei, e hoike mai no oe, a e hoomaikai aku no au ia oe." "I kuu hoaloha oiaio," i pane aku ai ka opio me ka haalulu o kona mau lala apau, "i kuu wa e hoike aku ai ia oe, aole he mea okoa nana i huki aku i kuu puuwai mai ko'u wa i hoomaopopo ai i ka nohona o keia honua a hiki :ho la i ka manawa i halawai ai au me kau kaikamahine, ua hiki loa ia oe ke ike iho ua hiki loa ia'u ke hui a kukai kamailio pu me ia me ka nele ole ike aloha. E Keoni Wetinaboro, ke hoike aku nei au ia oe, ua hina au ike aloha no Konelia. Ua lilo mua kuu puuwai ma kela hora mua loa i halawai mai ai kona mau maka oluolu me ko'u ana hoi i ha&wi oluolu mai ai. Aia ilaila kuu puuwai i keia manawa; a i keia manawa ua lilo ia nona, a elike me ka loihi o kuu ola ana pela nohoi au e hoike aku nei aole e lilo ana keia puuwai i kekahi mea okoa aku!" "O, aole, aole, aole! Mai olelo oe pela V* "He oiaio kuu haku, a aole e hiki ia'u ke huna a'e ia mea. Mai ole aku no ail i keia'mea i keia wa, ina aole oe i koi mai ia niea mai ia'u aku. O, e kuu Kone4ia! Oka malamalama ame ke ola ana na'u no ia a mau loa ina nae e hiki ana ke lilo mai na'u a mau loa; aka nae, ina ia e laweia aku ana mai o'u aku—ina aole au i kupono "

"Uwoki! Uwoki! E Fiodoa, aole i maoi>opo ia oe kau mau mea e olelo nei! Aole oe i kupono! A puni keia honua holookoa, aole loa a'u mea i ike ai i ke kupono maoli no ia'u e haawi aku i kuu kaikamahine q. oe wale no! O, e kuu keiki aloha, o keia iho la ka'u> mea i maka'u loa ai; eia nae ua ike no na lani aole e hiki ia'u ke hoike ae ia mea mamua aku nei. Aole maluna o'u na ahewa ana! E kuu Fiodoa—me kuu naau apau ua hiki loa ia'u ke hoonani aku ia oe me ka lima palupalu o ka'u kaikamahine ina na T e ia*u ia mana. Ua manaolana loa au e lilo e ana la ia'u ka lele mua a hoike aku au ia oe i ka pilikia i olahonua. 1 keia kakahiaka, ia'u i halawai aku ai me olu* 4 akahi no au a hoomaopopo ika mea oiaio. Ua ike au me ka maopopo iea ia haawina maluna o ko Konelia helehelena, a ua ike lihi aku no au ia mea hookahi maluna o kou; a ia'u i ike ai ia mea, ua hooholo iho la au e hoike aku ia oe i ka pilikia me ka hakalia ole!" "£ kuu haku," i pane aku ai ka naita opio, e hoomalu ana hoi iaia iho elike me ka hiki iaia ke kaohi.mai i kona mau lala apau e naka haalulu ana, "ua hoike aku nei au ia oe ua aloha au i kau kaileamahine u'i, a ke pjuana hou aku nei nohoi au pela, a ke hoopaa nei au, ina no aole oia e lilo mai ana na'u, aole loa au e aloha hou ana i kekahi mea okoa aku. A, mai lulīluli mai kou poo. Ua ike no au no ko'u puuwai ihō; a ua ike no au i ka lilo ana o ko'u mau aahuki apau loa ia Konelia, ama ia ano ua lilo pu aku kuu aloha'iaia. Aka, e kuu haku, e waiho a'e ia mea mawaho me keia mau mea oiaio i hiki ole ke hoole ia—oia hoi, ua aloha au i kau kamalei aloha me kuu puuwai apau ame kuu naau apau, a mawaho ae oia e i iho kaua malia paha o hiki mai no ka wa a Konelia e panai mai ai ia mea. Ae, nau no i hoike maoli mai ua ike oe ia mea maluna o kona helehelena, a ke hoike aku nei nohoi au ia oe ua ike pu au ia mea a tia lohe hoi mai iaia mai me kona maopopo inua ole ua ike ia e a'u ia mea. Ano, e kuu haku, e haalele kaua i keia mea peia, a ke ninau aku nei au, n»> keaha la hoi i hoole ia mai ai ko'u manaolana no ka wa mau loa? N"o keaha la oe i kaili aku ai ia.kiaha mai ia'u aku a papa mai ia'u e hou aku ?" Ku aela ka eluke iluna a hele holoholo ae la iloko o ka lumi. alaila hoi mai la oia mahope mai a noho iho la maluna o kona noho. I kela wa ua malu kona noonoo, a iaia i hoomau hou mai ai ua puka mai la kona leo me ka maopopo loa, eia nae ka ehaeha iloko o kona naau: "E h«x>lohe mai ia'u, e kuu Piodoa, a e ike no oe i ka oiaio. E hoopokole ana au, no ka mea, «ole o'u makemake e kukalekale wale aku maluna o kekahi ninau hoehaeha like ia kaua. "O ka mua, e ktiu keiki, ua maopopo no paha oe i kekahi mea e pili ana ina kanawai male kahiko o keia aupuni. Malalo o keia moi hou, ua hoololi nui loa ia ua mau kanawai la, a he nui na mea kahiko, elike me Ke kuai ana i ka wahine ma ke ano he kauwa i pau ae i ka hoololiia. Aka, oka aelike a*u e hoike aktt ai ia oe he mea hemolele ia a ua kuniia a pau ma ke ano he haawina koikoi ia na ke kanaka e hana'i. Ua hanaia ua aelike la ht mau makahiki loihi i hala loa, o ia nohoi ka manawa e hana mau ia ana ia mea. (Aole I pft*)