Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLV, Number 33, 17 August 1906 — IKAIKA LOA NA LUNAKIAI O OAHU I KA NOII PONO ANA. I KA HOOMAINOINO I KE KOREA AME KA HOOPAA KUMU OLEIA ANA O KOMORI. Kupale o Lunamakai Balaunu-Ike Oleia ka Hopena o na Hoohalahala. [ARTICLE]

IKAIKA LOA NA LUNAKIAI O OAHU I KA NOII PONO ANA.

I KA HOOMAINOINO I KE KOREA AME KA HOOPAA KUMU OLEIA ANA O KOMORI.

Kupale o Lunamakai Balaunu-Ike Oleia ka Hopena o na Hoohalahala.

Ua noho ka halawai nlnanlnau a k& Papa Lunakiai o Oahu ma ka po Poalua nel no ka noii pono ana l ka oi&io 0 na kumu hooliaiahala a Koraori. he Kepani, ame Yi Marn Toung, he Korea, 1 ka Oihana Makai. Ma ke kumu hoopii a ke Kepani. ua olelo ae oia ua hoopaa waleia oia iloko o ka Halewai no 19 ia, a ma ka ke Korea hoi, e olelo ana no ka hoomainoino o ka Hope Makai Nui Henry Vida iaia. Ma ka hoolohe ana o ka Papa Lunakiai i ka hoopii a ke Korea, aole he nui 0 na mea i loaa mai i ka Papi e piii ana no ia hoopii, olai aole i hiki mai ka hoike ano nui a Makai Nui Brown l kau nui ai, no ka pono o kona aoao. Aka. ua loaa mai nae i ka Papa he leta mai ia Makai Nui Brown mal. e hoike mai ana. ua lohe mai oia mal kekahi mau Korea mai, ua hoouna aku nei o Yi Mam Young i kekahi ieta i keli Korea e noho nei ma Ewa, e kauoha ana iaia e holo e pee, aole hoi e pii mai e ku hoike ku-e iaia (Yi Mam Young). Ua lawe pu ae no hoi o Makai Nui Brown he ekolu mau Korea, he mau hoike no ka ike ana i ka hoounaia ana o ka leta i ke Korea e oleloia nei. Ma ka manao ana o ka Papa, he mea pono no e ninaninauia kela poe hoike Korea no ka lakou ike e pili ana i ka leta. O Ny Mai Son ka hoike mua i ninaninauia, a ma kana ike, ua olelo ae oia, oial oia i komo aku ai iloko o Kawa, ua haawi mai la o Yi Mam Young iaia 1 kekahi leta i kakauia ma ka inoa o kela Korea ma Ewa, e kauoha mal ana nae i ka hoike e haawi aku i keia leta ma ka lima o kekahi Korea okoa aku, a'naia Kor«a hoi e liaawl. hou aku i kekahi Korea. No'na, mānao i kakatiia iloko o ka leta aole ka hoike i maopopo. Ua kaheaia ka lua o na hoike, ame ke kolu, ua like no ka laua mau ike, e hooia ana i ka loaa ana mai o ka leta e oleloia nei iloko o ko laua mau lima pakahl, a ua haawiia hoi i ke Korea ma Ewa e ka hoike hope. Ma ka olelo a ke Korea hope i hoike ai, ua hoike mai kela Korea ma Ewa iaia. e kauoha aku ani o Yi Man Young iaia e holo e pee, aole nae oia i ike i na mea i kakauia iioko o ka leta. O kekahi hoike i laweia ae. o Cho Wook Chai. kekahi mea i hoopaa pula me Yi Marn Young. Ma kana hoike ao!e i hooneleia ka mea hoopii i ka wai ame ka ai kupono elike me ke kumuhoopii no ka oihana makai. Ua hoopanee ka haawi ana o ka Papa i ka lakou olelo hooholo no keia hoopii a ke Korea, a hiki i ka noho hou ana mai o ka halawal i keia Poaiima. No ka< hoopii hoi a ke Kepani Komori, ua hoomaka ka noonoo ia ana oia hoopii ma o ka heluheluia ana o ka !eta a ke Kiaaina, e kauoha mal ana i ka Papa Lunakial e ninaninau a e imi pono aku i na mea oiaio apau e pili ana i ka hoopii a Komori e ku-e ana i ka oihana makai no kona hoopaa hewa wale ia ana. Ua hoouna pu ae no hoi ke Kiaaina i ke kope o ka leta a ke Kanikela Iapana e kauoha ana e hullia ka oiaio o ka hoopii a kekahi o kona hoa kanaka Kepani. Ma ka leta pane a Makai Nui Brown i ke Kanikela Kepani. ua olelo ae oia, ua hoea mai imua ona kekahi haole e noho hana nei iloko o ka Oihana Kuke Awa jna ka auina la o ka la 14 o Iune aku nei, a waiho mai la i kekahi kumu hoopii no keia Kepani Komori. Ma ke ahiahi mamua iho o ka la 14 o Iune i oleloia. ua hele aku la keia haole me kana wahine i ke taona i ka holo-

holo. a waiho aku la i ka laua kaikamahine uuku o 2 /nakaiiikl i ka baltt me Komoii. I ko laua hoi ana inai. ike iho la km makuahine i ko ano-e o ka laua k«lkamahine, e uumi wale n& no. no kekmhl ehaeha i loaa iaia. Ma ko ka makuahine imi pono ana, ua ikeia iho la. u& hana aku keiu Kepani i kekahl hana ekaeka maluna o ke kalkamahine. Ma ke kakahiaka o kekahi la a'e, ua lawe aku ka makuahine i ua kaikamahine la imua o ke kauka. a hooia mai l& oia ua hoopoinola ke kaikamahine. O keia mau mea oiaio apau ka I waihoia mai imua o*u e ka makuakane o ke kaikamahine. a ninau mal oia la'u i ka mea pono e hana al. Ua piha maoll oia i ka huhu me ka manao e kau aku i kekahi hana maluna o keia Kepani. ka mea ana i hoohuoi ai nana I hana kela hana ekaeka. Ua hoike aku au laia, aole e hoao e kau aku i kekahi mau lfana pono ole maiuna o ke Kepani, aka, na'u no e kauoha aku i ke Kepani e hele mal imua o'u, a ina oia e ae mai ana, alaila. e kauoha no au iaia e haalele i ka alna nei, a holo aku no kekahi wahi okoa aku. He ol loa aku ia mamua o ka hoohaahaa ame ka hoohiiahiikia o na makua o ke kaikamahine Ina e lawela mai ana keia hihia imua o kekahi aha hooko.okolo. Ua hoouna aku au i ke Kepanl e hela mai, a kelepona pu aku no hol au la Mr. C. A. Doyie e heie mai I maheleoleio na'u, a ma ia auinala no, ua nina. ninau maua i ke Kepani, a ua hoole paakiki loa mai oia i ke kumu hoopil i waihoia mai imua o'u e piii ana iala. Aka nae, ua hoike mai o Komoii 1 kona thaketaa&& # haaiele 1 ka alna ilel. he oi ae ia mamua o ke ku ana aku Imua o ka aha hookolokolo. Ua hoike mai oia aohe ana daia e uku ai i kona uku- . moku, aka nae, ua hiki no iaia ke noho hana iluna o kekahi moku e haalele iho ana ia Honoiulu nei, a ma ia ano e hiki ai iaia ke kaawale aku mal kela aina aku. Ua kauoha aku au i ka luna-awa e huli i hana na keia Kepani iiuna o kekahi mau moku, aka nae, aole e hikl ke loaa kekahi hana nana mamuii o ka ike ole i ka olelo haole. a hlkl wale no i kona hookuuia ana mal ka halewal aku. O ke keehina a'u i lawe ae ai e pill ana no keia hihla, mamuli no ia o ka iini nui iioko o'u e hoomama ae i ka manao ehaeha o na makua o ke kalkamahine. a ia manawa hookahi no hol e hookaawale aku ai i keia Kepanl mal kefa Teritori aku, oiai ma ka hoomaopopo ana. ua ahewaia oia no keia hewa, aka, u& 'lawa oie nae na hoike e hikl ai oia ke hoopa'iia. Ua hooia ae o C. A. Doyle. ka maheleoieio Kepani, 1 ka ae ana o Komoii imua ona, np kona manao e holo 1 kekahi aina okoa aku. he oi ae la mamua o ke ku ana imua o kekahi aha hookolokolo. Ua hoike a'e o Komori imua o ka Papa i ka hoopunipuni o C. A. Doyle. aole oia I kamailio iki aku i na mea a C. A. Doyle i hoike ae ai imua o lea Papa. Ma Jca C. Shioxawa hoike. ua olelo a« ola I ko Komori ana aku Imua ona a ninau aku I ka hana pono ana e hana'i, ame ke kupono iaia ke koi poho no kona hoopaahao hewaia, a aole 0 Komoii i hoike aku ua makemake oia e haalele I keia Teritori. Ua hoopanee ka haawl ana o ka P*pa 1 ka lakou olelo hooholo no ka hopena o keia ninaninau ana a keia Poalima.