Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLV, Number 33, 17 August 1906 — ABE LINEKONA KE KEIKI KUAAINA AMERIKA KA PUUKALAHALA O NA KAUWAKUAPAA PAELE. [ARTICLE]

ABE LINEKONA KE KEIKI KUAAINA AMERIKA

KA PUUKALAHALA O NA KAUWAKUAPAA PAELE.

MOKUNA 111. ā I UA MALAMALAMA AE. "Ae, M wahi a Linekona. "Ina e hele ana makou a noho ma kela wahi, ea, o keia mmanawa no ka wa kujpono a makou e Uele ai. "Eia 'ka'u, e nonoi e aku olua i ka Haku, i kuhikuhi mai ai oia ia oiua, i ka pono o ka hele ana, ame ka pono oie." "Pela io no/' wahi a Linekona wahine. "Aole o f u makemake e hana i kekahi mea, ke ae ole mai ka Haku. "Oia ka manao pono/' wahi a Mf. Elekini, a ku ae la oia me ka olelo ana, "E hookuu mai ia f u, e hele, no ka mea hoi, he loihi aku ko'q wahi*e hele ai i keia la." I mai Ia o Linekona wahine iaia: "Afakemakc tiriaoli au, e haiolelo oe niaanei i ka la apopo, no ka mea, ea; he nni nuiJoa ko makou naau e noht> nei, >e lohe hou aku i ka olelo a ke Akua. "Aole o oukou pilikia ma ia mea, no ka mea hoi, ua like pu no ka (>ono o ko'u paipai ana 'ku i ko olua ohana, me ka haiolelo ana i ka la Sabati. Aloha auanei oukou." A hele aku la oia. MOKUNA IV. ' * KE A'O ANA MA KE SABATI. ( / I ke kakahiaka Sabati ae, mahope iho o ka la a Mr. Elekini i hiki nma mai ai, i ka pau ana hoi o ka paina kakahiaka, holoiia na pa, alaila, ua hoomakiukauia k-i rumi hookipa, no ka manawa pule. A hiki mai ka wa o ka pule ohaua, alaila, ua hoomakaukauia ka rumi hookipa, no ka manawa pule. A hiki mai ka wa o ka pule ohana, alaila, na Linekona wahine i heluhelu ka Baibala, a na Linekona kane hoi i pule, (no ka mea, aole oia i ike i ka heluhelu palapala). A he ohana malama pono no keia i ka la Sabati. Olelo mai Ia o Linekona wahine i kana mau keiki, "E hoano ka-. kou i keia la, ma ka heluhelu ana i ka ke Akua olelo, no ka mea hoi; | he la kapu keia. A aole hoi kakou e lohe ana i ka haiolelo a Mr. El£-( leini, no ka mea. ua hele aku oia 'ma kahi e, nolaila, e malama no kakou i keia la Sabati, e like hoi me ka mea hiki ia kakou ke hana." " Ahea la hoi haiolelo o Mr. Elekini maaneiwahi a Aberahama. "I ka la Sabati o keia pule ae, e haiolelo ai oia maanei, pela mai kana olelo ana ia'u." "A i keia la Sabati hoi, ea, na ke Akua no e kokua mai ia kakou, ma kana Olelo Hemolele/' "Oia hookahi wale no ka haiolelo maikai Ioa," wahi a kane. "Ae, e pomaikai ana kakou ke malama i kana mau kauoha a pau," a Linekona wahine. Mamua aku nei, ua lohe mai kakou he Kahunapule o Mr. Elekini, e hele pinepine ana hoi oia malaila, aka, he nui nae na Sabati i lohe ole ai lakou i ka olelo a ke Akua. I kekahi manawa e like me keia, heluhelu aku 110 o Linekona wahine i ka Baibala, imua o lakou a pau, me ka wehewehe ana aku hoi i ke ano o na mea ana i ike ai, maloko o ia buke. A no kona akamai loa ma ka heluhelu: palapala, a ike ole hoi kana kane, nōlaila, ua ili iho maluna ona keia hana nui, o ke ao ana'ku i kana mau keiki a pau ma ka Baibaia. "Mahea ka'u wahi e heluhelu ai?" wahi a ka makuahine. I mai la o Aberahama: 44 Eheluhelu iho oe ma ka moolelo o Mose." (No ka mea, ua lohe pinepine no oia i keia moolelo, a me kekahi mau moolelo e ae, aka, aole nae oia i manaka iki, he. mea, pakuwa wale ka lohe pinepine ana, i keia manawa keia manawa.) | 4< He moolelo maikai maoli ia," wahi a ka makuakane. "A mej he mea la ea, ua makemake loa oe ia moolelo, e Abe." ; u Ae, makemake no au- ia mooleloi a i na moolelo e ae no hoi." ! <4 E heluhelu mua kakou no Mose; no ka mea, he makemake nui ko'u, e like pu oe me ia, oia hoi; ua like no kona maikai i ka wa keiki, me kona wā hoi i kanaka makua'e ai." A heluhelu aku la oia i ka moolelo okoa apau o Mose, a hoolohe pono mai la na keiki, a me ko laua luaui makuakane, me he mea la hoi, ( akahi wale no lakou apau a lohe pono i keia moolelo. "Kupaianaha maoli no," wahi a Linekona wahine. "He keu wale no hoi ko ke Akua malama ana iaia, me kona mana nui, a ine ka hoopakele ana mai no hoi iaia, mailoko mai o na poino apau." "I mea paha e liana'ku ai oia i kona makemake?" wahi a kana kane. "Ae, oia no ke kumu. no ka mea hoi; he nui wale na enemi, ame na pilikia i alalai mai iaia, ma kona alanui hele; aka nae, ua hooko wale aku no oia mamuli o ko ke Akua makemake, i na manawa apau o kona ola ana." _ | I mai la o Linekona: "Hē hiki no i ke Akua na hana apau,, noka mea, aole mea hiki ole iaia, ke manao mai hoi oia e hana.' "He mea maikai 110 ia 110 keia ao hewa, no ka mea hoi; ina e hele na kanaka mamuli o ko lakou manao iho, t e pau koke no ka maluhia, ame ka oluolu o ko lakou noho ana, ma keia ao ino." "Ae, he-pono loa kela olelo ma Halelu. Ke noho Aupuni nei o lehova e hauoli mai hoi ka honua." Olelo hou mai la o Aberahama: "Ano, e heluhelu hou mai hoi oe i ka moolelo o losepa." O kekahi no keia o na moolelo maikai o-ka Baibala, ana i makemake loa'i ie lohe. Mamua aku o kona ike ana i ke kamailio, ua hai mua ia mai iaia keia mau Moolelo Hemolele; a hoomanao pinepine iho la no oia i keia mau mea, iloko iho o kona naau. I ka heiuhelu ana o koiia makuahine, i mai la oia, <l He keu wale no ka losepa hoolohe pono." "Nolaila paha ko ke Akua hoopomaikai nui ana iaia. A he keu maoli aku no hoi kana hana aloha ana i kona mau kaikuaana; mahope iho o kona'kau ana i ka pane poo o .<a hanohano, oiai hoi lakou i hana ino mai ai iaia mamua. aka ea, aole oia i lioopai pu aku i ka ino, o ke aloha, kā mea nui wale no i iloko o kona naau." Eia hoi kekahi: "Er malama ana no ke Akua i ka inea manaoio aku iaia." A kokoke pau keia moolelo i ka heluheluia, olelo hou mai la oia: "Hana aloha maoli no o losepa i kona mau k % aikviaana apau, ka poe hoi noua ka hana iho wale ana mai* iaia mamua." "Hiki no iaia ke hoopai ino aku ia lakou, ke manao mai oia & hana pela, aka hoi; no kona aloha nui i kona mau kaikuaana, nolaila, ua huikala aku oia i ko lakou man hewa, a ua haawi wale aku no hoi oia ia lakou i ka ai a nui, iloko o ka manawa wi o ka sina. no ka mea hoi; oia ka haku o ka aina maluna o Aigiipita a puni. "Pehea la kou manao, e Ahe 1 , ke laweia aku oe ma kahi e. mai kou mau makua aku, a noho loihi lioi malaila, e like me losepa?" "Pehea ka loihi o kona nolio ana aina e?" wahi a Abe. "He 'nui 110 na niakahiki, aole nae maopopo ia'u," wahi a kona makuahine. u He keit paha kona olioli loa, i ka haiawai hou ana aku me kona makuakane," wahi &' Abe. I U A% pela io no." , A pela iho la ko Linekona wahine hehihelu ana aku i ka Baiba!a | imua o iakou, ame kona wehiwehe ana aku hoi i ke ano. i I ko makou manao, ua iike pu no ko lakou pomaikai i keia ano o ka heluhelu ana i ka Baibala, me ko lakou lohe ana i ka haiolelo a Mr. Elekini 1 kela la. Aole i heluhelu oia ma ke Kauoha Kahiko wa!e no, aole hoi ma na moolelo wale no. aka.ua heluhelu puno oia ma Ke Kauoha Hou, a hiki no hoi iaia ke wehewehe mai i ka Euanelio 6 lesu Kristo, n<v

ka mea. he ano Kristiano oiaio maoli no oia. He hoahanau knpaa oia mamuii o Kristo Y a nolaila hoi; makaukau pono uo oia. e wehewehe aku i kekahi kapa o ka ke Akua olelo, mamuli o kahi ike i ioaa iaia. Heluhelu pinepine no oia me kona ohana. i ka moolelo maikai 0 ko lesu Krislo make ana. i hoakakaia ma ka mokilna iwakaluakumamahiku o Maiaio, me ka hoomoakaka pono ana aku hoi i keia mau momi nmkai. ; kupono i ka manao o na keiki. I kekahi manawa hoi, olelo aku oia ia iaua, "He pono no ia o!ua,| e kuu mau keiki, ke hoolohe, a ke aioha aku hoi ia lesuJCristo. no kona lokomaikai nui ia kakou i ka poe hewa, nolea mea hoi, ua make oia no kakou, a he kuleana nui loa kona lokomaikai, ma ko kakou | naau." i I kekahi manawa a Linekona wahine i heluhelu ai i keia moolelo | maikai. o ko lesu Kristo make ana, uinau mai la kana mau keiki hiiii iaia: , "'E Afama: >fakemake ane: o lefu i ka make?" keaha la i pepehi wa!e ai na kanaka iaia?" "A no keaha Ia hoi i ae wale mai ai ke Akua, na kanaka hewa iaia a make? M A he mau ninau e ae kekahi, e like no hoi me ke ajto mau o na kamalii. A no keia mau ninau a kana mau keiki liilii, pane aku la keia makuahine maikai ia iakou. eiike no hoi me ka mea hiki iaia. Ninau pinepine mai la kana mau keiki iaia, a oiioli nui hoi kona naau, no keia hana a kana mau kama. He kupono no keia oihana haipule, iwaena o na ohana Kristiano apau. Ma ke Kula §abati hoi, a'o pinepine aku oia .ia lakou. ma na Kanawai he Umi o ke Aku3. i kapaia hoi "Na Kanawai o ka pono io maoli." Nolaiia hoi; ua paanaau pono loa ia mau Kanawai Hemoleie ia Aberahama. Eha mau Kanawai a ka makuahine i paipai nui aku ai ia lakou, oia hoi keia maiaio iho nei: (III.) Mai hoohiki wahahee o#i ka inoa o lehova o kou Akua, no ka mea, aole loa e hoapono ana o lehova i ka mea hoohiki wahahee 1 koiia inoa. (IV.) E hoomanao i ka !a Sabati, a e hoano ia. (V r .) E hoomaikai i kou makuakane, ame kou makuahine. i loihi ai hoi kou mau la maiuna iho o ka aina o lehova, kou Akua, i haawi mai ai ia oe. (IX.) Mai hoike hoopunipuni oe, i mea e hewa ai kou hoalauna. Paipai aku oia ma ke Kanawai Ekolu, me ka i ana, "Na ke Akua| keia olelo. Mai haiiiili oe. e kuu keiki." "Aoie au e hailiili," wahi a Aberahama. Mea e ka hailiili wale sna o Mr. Seiby ia Papa, i ka la a iaua i kamailio pu ai mamua. "Oiaio no," wahi a Linekona wahine. 1 '*No kona naaupo ioa, ke kumu o kana hana ana pela, no ka mea hoi, aole ona wahi maka'u iki i ke Akua." "Ua ike anei oe i kekahi maikai iki o ka hailiiii wale ana, e kuu keiki?" wahi a ka makuahine. : 4 'Ao!e paha he maikai iki o ia hana, ina hoi he mea hewa ia," wahi a Abe. "Pela io no, aole ioa he mea hookahi i ike i ka maikai o ka hailiili wai€ ana." . "A ina peia, alaila, no ke aha la lakou i hailiili ai?" ! "No keaiia hoi?" "Ke manao nei au, no ko lakou ike oie no, he mea hewa ia." « "No ko lakou naau ino no." wahi a ka makuakane. I "Aole anei i hailiili o Mr. Selby?" J Me he mea ia, ma ko Aberahama manao. aole loa e hiki i ke naka hanohano, eiike pu me Mr. Selby, ke hana hewa loa. , u Ua hailiiii no paha oia i kekahi manawa, elike me kona makemake; no ka mea, aole i pau loa ka poe hanohano ma ka olelo maikai. wale no, aka, he ino no kekahi poe o lakou. A aoie no hoi i hoaponoia ka poe hana hewa, no ko iakou hanohano ana." l< Mai hailiili oe, a hoohiki ino paha, ke lohe aku oe i kekahi poe e ae e hana ana pela, a mai noho hoi oe a hahai aku mahope o ko hai hewa, o poino oe." 1 Alaila, kamaiiio aku la kona makuahine iaia, ma ke Kanawai Eha.. "Aole pono ia kakou ke hana aku i na hana o ke kino, ma ka la Sabati, no ka mea hoh o ko ke Akua la hookahi no ia,- a he mea pono ioa ia kakou ke hoomanao, a ke hoano hoi ia la, i ia haipule i ka Haku, ia lesu Kristo, ka mea i kaulia ma ke kea, no ko kakou hewa, a i ola ai hoi kakou apau, ke manaoio aku iaia." Ke Kanawai Elima. U E pomaikai nui ana na keiki apau i hoolohe i ko lakou mau makua, ma ka pono, no ka mea hoi, ua kauohaia mai lakou penei: E hoomaikai oe i kou makuakane ame kou makuahine, i loihi ai hoi kou mau la maluna iho o ka aina a lehova kou Akua i haawi mai ai ia oe." Ninau mai la o Aberahama : "Heaha 1a ka hoomaikai?" | "O ka hoomaikai, oia no ka hoike ana'ku i kou mahalo, i kou mau makua, o ka hoolohe, ame ke aloha aku hoi ia laua, kau hana nui. Maopopo paha keia mau mea ia oe." I "Ae, maopopo no ia J u, ke ano o ia mau mea." I <4 He mea pono no i na keiki, ke hoomaikai aku i ko lakou mau makua. nia na mea apau e oluolu ai, a e kokua aku ai hoi i ko lakou noho ana." (i He mea maaiahi waie no ia hana," wahi a Aberahama. *'Ke makemake nei au, e manao, a e hana mau hoi oe pela. No ka mea, o na keikikane i a'o pono ole ia, heie pinepine aku lakou mamuii o ko lakou makemake iho. a hoomaunauna waie akw hoi i ko lakou manawa, ma ka noho wale ana. s j "Aole au e hana iki ana pela," wahi a Aberahama. "E kuu keiki, i kekahi manawa, hele no oe mamuli o kou make-

make iho. aka hoi, i ko'u manao ea, ke ike pono uei oe i ka hewa o ia mae hana." Ae. *ke io iho ia o Aberahama, he pono a he poiolei maoii ka mea a kona luaui makuahme i hat mai ai iaia. no ka mea, i kekahi manawa hoi. ua hookuii, a na hoolohe ole oia i ka leo o kona mau makea. a aele no hoi i hooinaikai aku ia iaua, nolaila, kulou iho la kona px> iiaio, r.o ka hilahila ioa, i keia a'o pono an& a kona makuahine. ' Ke Kanawai Eiwa. I hou mai Ia kona makuahine 'iaia: "E knu keiki, i na manawa apau e oielo oiaio wale no oe." 4, Ae. E hai mau no au ika oiaio/* wahi a kana keiki. A e hiki no hoi ia'u, ke olelo i keia mau mea apau ioa me ka pololei." "Ae. peia no kuu manao ana. aka nae, he mea pono no ia oe ke noonoo oui v i na hopena ino weiiweii loa o keia mea, oka olelo oiaio ole." f "Heaha la ia mau hopena ino?'* ! "O ko ke Akua huhu hoi." 1 "A me ka hilahila pu hoi kekahi, imua o na kanaka," wahi a kona makuakane. _ "rvakaikahi waie no ka poe i hoolauna aku me ka mea hoopunipuni." "I mai ia o Linekona wahine: "Pela io no, tka, aole hoi he mei hookahi, e pauiele ana mamuli o kana oiela Oka mea ino ioa nae, oia no ka huhu o ke Akua ; ka mea hoopunipuni, ame ka wahahee, imua o kona alo." "Aoie hoi i haiia mai ma keia Kanawai, e huhu ani ke Akua i ka mea hoopunipuni, ame ka wahahee," wahi a Aberahama. "E kuu keiki, ua ha'i pinepine ia mai maloko o ka Baibala, kona huhu i keia hana o ka hoopunipum, aole loa ona wahi makemake iki. A penei kana olelo: "He mea hoopaiiua ia lehova, na lehelehe hoopunipuni, aka hoi, oka poe e hana ana ma ka oiaio. oia kona olioli. Aka, e olioli ke Alii i ke Akua, a e hauoii hoi na mea apau i hoohiki iku ma o na la, aka, e hoopaiia ka waha oka poe olelo wahahee. Oka mea hoike wahahee, aole ana e ole kona lioopaiia mai, aka hoi, o ka mea olelo wahahee, aole loa ia t e pakele. "Aka, o ka poe hopohopo, ame ka poe hoomaloka, ame ka poe 1 hoopailuaia, ame ka poe pepehi kanaka. ame ka poe moekolohe, aine ka poe hoopiopio, ka poe hoomanakii, ame ka poe hoopunipuni apau loa, e loaa ia iakou ko iakou puu ma ka loko e aa mau loa ana ike ahi, ame ka luaipele; oia ka make alua." He nui loa na pauku o ka Palapala Hemoleie, i paanaau iaia, a he mea mau no hoi iaia ka hooiaio ana mai i ka hewa o ka hoopuniprtni. ame ka wahahee, ma ka ha'i ana mai i na pauku pili o ka l*aibala i keia hana ino. "Aole pono iki i ka'u mau keiki, e olelo wahahee. E aho no ka noho ilihune ana. mamua aku o ka hoike wahahee. O ka hoopunipuni no hoi, eia ka hewa oi loa aku o ke ino," wahi a ka makuahine. Ninau mai la o Aberahama: 4, E mama, aole anei ioi aku ka hewa o ka olelo hailiiii?" "He mau hewa ino no l?.ua a i elua, e hoonaukiuki ana i ke Akua," wahi a ka makuahine. Pela 110 o Aberahama i a'o ia ai e kona makuahine, ma na la Sabati apau, i kona wa kamalii, a ua maa loa oia ma ka Baibala, maopopo lea no hoi iaia ka oielo a ke Akua, a he kakaikahi loa na hoa ona i iike pu aku me ia, ka ike ana i ka Baibala. O ka Baibala, ka Ui, ame ke Kumumua, oia wale iho no ka lakou mau buke, aole hoi i loaa mai ia lakou na nupepa ia manawa, noiiia, heluhelu wale no lakou ma ka Baibala, i na manawa apau. Oia no ka buke mua a Aberahania i heluhelu ai, i kona wa kamalii, a oia buke hookahi no hoi, ko lakou huke ohana kahiko, fmaiama loa ia mai e kona makuahine, me ka minamina, a no ka mea hoi, no ko lakou ilihune loa, aole hiki ia lakou ke kuai hou aku i kekahi huke hou. Oia wale no ka Baibala i loaa mua i kona makuahine, a pomaikai loa hoi X3ia, ame kana keiki, o Aberahama, i keia momi maikai o ka malamalama, mamua aku o kekahi waiwai e ae. Oia no ka malamalama o kona Home waonahele, a o ka mana nui hookahi no hoi ia o ko lakou noho Ohana ana, ia wa pouii o ka aina. A e ike auanei kakou ma ka hopena o keia Moolelo maikai, ika loaa ana ia Aberahama o ka naauao, ame J<ona ike hohonu, mailoko ae o keia Baibaia kahiko, a kona makuahine i malama pono ai, ame kona kau loa ana hoi iluna lilo o ka pane poo o ka noho ana hanohano, he Alii ka hoa like oke keiki iiihune kuaaina. i Paionia. A o ua Baibala kahiko la hoi a lakou. ke kumu ame ke kahua pono o ko Aberahama naauao io, ke waiho nei oia a hiki 1 keia manawa, ma ka hale o kekahi makamaka o lakou, ma'llinoi. 4, A01e hoi i waiho wale ia ka pule. He wahine haipule no oia, a a'o aku no hoi oia ia Aberahama, i kona wa opiopio, maloko o ka pule a ka Haku." "Ke maiama nei ka Haku ia olua, me ka hoolako ana mai hoi ika ai, ka i'a, ame ka lole. Nana no na holoholona oke kula, ame na bipi he nui ma na puu he tausani; a mai noho hoi olua a hoopoina iki i keia mea. He pono no ina mea ap&u, ke hoomanao aku i ke Akua, a ke nonoi aku hoi īaia, e kokua mai, a e kiai mai ia lakou. a e hoomaikai aku no hoi iaia, no kona lokomaikai nui ia lakou." "Aole anei Oin e kiai mai ia'u, me ko'u noi ole aku iaia?" ,T He kiai no, aka nae. ua makemake nui loa Oia ia kakou, e nonoi aku iaia, i na manawa apau." Aole i pau.