Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLV, Number 36, 7 September 1906 — KE KULANA MAOLI O KA AHAOLELO. [ARTICLE]

KE KULANA MAOLI O KA AHAOLELO.

0 ke kuiana niaoli o ka Ahaolelo o ka Teritori o kakou o Hawan nei, kekahi o na kumuhana maikai a kupono loa e makeeia ai e na makaainana o ka Pāeaina nei, he haawina i nele ole hoi ka piii i na lahuiapau o ka honua nei maioko o na aina malamalama ā ma na aina pouli no kekahi —o ka loaa ona manao makee no ko lakou mau ahaolelo pakahi iho: a maluna hoi o keia kumuhana makou i makemake 'mii āi e kalele i ko kakou noonoo ana no keia kau koho balota. » Kc manao nei makou, o keia kekahi o na manao hoeueu a hoala noemoo iwaena iho o kakou makaainana, a ina ua neie kekahi poe ia haawina makee i ke kuiana o ko kakou Ahaoleio, alaiia, he mea pono ia poe makaainana e kula ia lakou iho ma ka huii ana i kona mau ano, he mea no hoi ia e kanakamakua mai ai ke kanaka ke hoolilo oia 1 kekahi hapa o kona manawa e kuia iaia ma ia haawina, aoie no kona manao e lilo i hoa no ia aha, aka, e ike ke kanaka nona iho ua aioha ika maikai, ika jhiihi ame ka hanohano o kona Ahaoielo. He haa-. wina keia i ike nuiia iwaena o na makaainana Pelekane. Maloko o ko lakou Ahaoleio, na Hale o na Aiii (Lords) ame ka Hale o na Lunamakaainana tHouse ol Commōns) e ike mau ia ana na maka o na kanaka 00 a kanakamakua ina n'o he opiopio ia mea, na kanaka i ike nuiia na makaainana ko'iko'i, na kanaka inoa mamuii o ka hua nui o ka lakou mau hana a ikeia ka ili mau ana o ka hilinai o ka iehulehu maluna o iakou, na kanaka puuwai iahaiaha, na kanaka i ikeia i ka malania i ko lakou ihiihi a ano nui, na kanaka i ikeia he poe kuonoono noluna o ka aina, a he poe hoopono makaukau a piha naauao; aole o ka poe akahi-akahi, a aole no hoi o ka poe mawaho ae o na haawina maikai a kupono i ikeia. A oia iho. la no ke kumu o ka mau ana o ka ihiihi, ke kapukapu, ano kamalii ole o na hana e lawelaweia ai, hanohano, anoano, laahia ano nui, kanakamakua,- ku maoli i ka oihana ka lawelawe ana, hoopau manawa ole, hoomakaulii o na hoolilo ahaolelo, nui na hua i puka mau, a mamuli o ia i komo mau ai ka mahalo iloko o na uhane o na makaainana Pelekane no ko lakou Ahaolelo, a komo ke aloha no ia mea ke kumu e hapai mau ai lakou ia mau kulana maikai o ka Ahaolelo, kekahi kuniu nui no hoi i hoouna ole ia ai ma ke koho balota i na inakaainana o na kulana i ike oleia, aole no ka hoowahawaha ia lakou, aka, aia he nui ka poe i oi ae ke kupono no ia mau wahi mamua o lakou makaainana liilii, a ua oluolu no hoi ua mau ka makaainana Hilii nei ka hoole ana ia lakou aole e pinana aku malaila a hiki i ka wa e makaukau ai lakou no ka pinana ana ilaila. 1 ko makou manao maoli o keia mau anoai hoike ano la na haawina maikai o ka lilo mau ana o ka Ahaolelo o Beritania Nui i pulakaumaka na kona mau makaainana—o ka liio ia o ko lakou Ahaolelo i mea nui mai ke poo-aupuni mai a na alii, na Haku, na 010, (Eari), na Barona, na Sirs ame na makaainana haaiiaa; no ka mea i ka hapanui o ka manawa o ke kau o -ua Aha ano nui nei, aole paha he manawa i ha'o ai ka ikeia o na Haku, na 010, na Rarona ame na kaukaualii iioko o kona mau paia, a o keia iho la no ka mea i ano nui mau ai ke kulana 0 ka Ahaolelo o Beritania Nui. A e like me ka oiaio i ka Ahaoleio o Beritania Nui pela no ka oiaio 1 ka Ahaolelo Nui o Amerika Huipuia, no ka mea, iloko no o ka Aha Senate ame ka Hale o na Lunamakaainana ka poe ko'iko'i, ano kamalii ole, kanakamakua, poe i noho loihi iioko o na oihana aupuni a ikeia ka inakaukau, poe ua 00 maoli, poē i noho loihi ma na noho ahaolelo a he poe ulakoiako a kuonoono maoii o ka aina, he poe i waeia mailoko mai o ka maikai ioa o na mokuaina, a i ka hana ana peia, peia 110 i kanakamaKua ai kona mau hana a pela no hoi i ihiihi ai kana lawelawe ana me ka malamaiama a ku maoli i ka oihana ka iawelawe ana me ka hoopau ole i ka manawa wahi a ka Eieie Kalanianaole. lawelawe no hoi iioko o ka oiaio aole me ka hoopunipuni wahi a Hon. W. O. Kamika; a aole no hoi he hana hookuanui no ka hoolohilohi ana i mea e kaheaia ai i aha kuikawa. A pela iho ia 110 i iiio nui ai ka Ahaolelo Nui o Amerika i pulakaumaka ma ke ano he aha ano nui a ko'ike/i, ke kumu no hoi i ikaika ai na a'o ana e hoounaia na kanaka maikai ioa a kupono ioa maiwaena ae o na makaainana no ai niau Hale Hanohano, eia nae aole no i nele ka pikokoi ana o ka poe kupono ole. A ma ka makou kilo ana i ka Ahaolelo o lapana, ua uhai aku oiā ma ia mei\eu, ma ka hoonoho ana i ka poe ano nui a ko'iko'i a malalo no o ko lakou moOieio o ka hooponopono aupuni o na wa i hala aole i nele ka makee o lakou i na iawdawe aupuni ana ke kumu i loaa ai he mau anuu kulana iike ole o na Kepani, he papa o na makaainana o ka poe haahaa, a he papa o ka poe maluna ae a he papa o ka poe ano nui a hiki aku ina alii; ao ka papa Samurai ka heke oka hapanui. Iloko olaila e hoolako mau ia ai o lapana me na pukaua nui ame na alakai ina nei no ka hakaka a kaua paha. A e iike me ka oiaio o keia mau maikai i keia mau aina pela no ka oiaio o ke kulana ihiihi, kapukapu, laahia, anoano, afio nui, maikai. alohaia e na makaainana, alohaia e na alii, hanohano, ko'iko'i o ka Ahaolelo Alii o Hawaii Paeaina nei i ka wa o ke au o ke Aupuni Moi mai na Kamehameha mai; a oia ano maikai la o ka Ahaolelo ua ha'o ia i ka nana aku i keia niau la e nee nei, a mahina o keia wahi'la makou e manao nei ua ha'o ia haawina ia kakou, a na kakou no hoi e lapaau ae ia heinahema ma ka hoottna ana i poe kupono wale no, ka poe i ikeia, ka poe i malama mau i ko lakou ihiihi, liio ole i mea paani oleia, lilo ole i ka waiwai kipe, lilo ole i mea piepiele, ka poe kuonoono maoli no o ka aina, ka poe makaukau a malamalama, a aole i ka poe liilii a 1 ike oleia e like me ka na ahaolelo ano nui & makou i hooaiai ae nei. Mai hoouna akii i na kanaka liilii iloko o ka Ahaolelo, oia no auanei ka e lilo ai ka Ahaolelo i mea liilii a lilo i mea e noonoo ko'iko'i oleia ai e na makaainana. E ike pu iho no hoi ka poe kulana liilii a makaukau liilii i ko lakou palanaiki no na noho hanohano o ka Ahaolelo, alaila, hoole ia lakou iho ina ka pin;ina koke ole aku ilaila, a o ka hana mua ma ko lakou aoao. oia no ka hooikaika ana e pii ma na anuu a hiki i ke kau ana iluna ke kumu e nele oie ai ka ili ana mai o ka hilinai o ka lehulehu maluna iho o ka hoktui, alaiia, e hoomanao tho ua makaainana liilii mua nei ua nui ae oia i keia manawa «Mia kohu hoi ka ' noho nui hanohano o ka Aha<ddo nona, a oia no ka wa e pii ai» he mea hoi e hoohamani oleia ai ka ihiihi o ka Ahaoielo, E noonoo e ka makamaka a e hapai i kai Ahaolelo i mea ano nu» a koHko'i iloko o ka aina.