Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLV, Number 37, 14 September 1906 — KA Hoonanea o ka Manawa. Aida ke Kaikamahine Koa [ARTICLE]

KA Hoonanea o ka Manawa. Aida ke Kaikamahine Koa

Kiei aku la ka kaua Aida maluna aku o kona poohiwi. a ike aku la no oia ika maleaikiu e hahai mai ana mahope o laua nei. Hoomau aku la no ka laua nei hele ana a hiki i ka rumi o ke kanaka opio, alaila pane niai la o Wiliama Peakaila. "E nolio hoi paha ilalo e ka luahine, a haha'i mai i kau mau mea i «liinao ai e kamailio mai ia'u." O ka mea laki loa i keia noho kokoolua ana o laua nei iloko o ka rumi aole i inu o Peakaila i kekahi lama ia po; manao iho la o Aida he manawa maikai loa ia nona e kamailio aku ai, nolaila ua ninau aku la oia i ke kanaka opio. "Ua hooholo anei oe i kou manao, owai la wau ?" "AoT?Toa au i maopopo, owai Ia oe, o ka'u wale no i maopopo, he wahine eleu maoli oe." "Aole o'u ano eleu, aka he kaumaha ko'u e noho nei." "Ae, akahi no au a hoomanao ae la, he makemake ka hoi kou e hoike mai ia u 1 t kekahi mea. E wikiwiki oe ika hoike ana mai ia'u, no ka mea, he manawa hiki wale mai no keia no kekahi malihini." "Owai ia malihini au e upu nei no ka hiki mai e ike ia oe, o Mr. Nile nae paha ea?" "Ua kamaaina no ka oe iaia?" "Ae, oia kekahi o na kanaka lapuwale lōa, na kela kanaka e alakao nei ia oe iloko o ka poino." "E like nae paha me oe i alako ia ai e ia ea ?" "Ua olelo mai nei oe, aole oe i maopopo ia'u." "Ae, ua ha'i aku nei au ia oe pela." "Alaila ua hoopunipuni mai oe ia'u." "Aole loa au i hoohuoi iki no kou ano, a malia paha he kikokiko hua kau hana?" "Alaila ua hooniaopopo hoi ha oe ia'u." "Akahi no au a hooiaio loā i keia manawa, aole oe he luahine maoli, aka o Aida Freel no oe." "Ae, o Miss Freel no au." "Nolaila, e \liss Freel, e hoomaopopo kaua ia kaua'iho i keia manawa." "Ae, oia ka'u i makemake ai." "Aole oe e hooili mai ana i ka luahi o kou inaina maluna o'u." "He kanaka lapuwale maoli o Nile o ka hoowalewale ana ia oe, aka, aole nae e hiki ia'u ke haawi aku i na kokua ana ia oe, i mea e hooili aku ai i kou inaina maluna ona. O ka'u vvale no e a'o aku nei ia oe, e hoi oe me kou mau makua e noho ai." No keia mau olelo a Wiliama Peakaila, ua ano kanalua maoli o Aida no ka hiki ike kanaka opio ke kokua mai iaia. Aka ua pane aku la nae oia: « "I hookahi a'u ninau i makemake ai ē pane mai oe ia'u. Ua hoomanao no nae paha oe i na mea i hanaia i keia la? "Ae ua maopopo ia mea ia'u." "Alaila no kuu hoopakele ana ia oe, oia anei kou mea e haawi lole mai ai i kekahi mau kokua ana ia'u?" ! "Aole i niaopopo ia'u kau mea e kamailio mai nei." i "Mai hoole manawa ino mai'oe, no ka mea,~ua maopopo ka'ts hana i hana aku ai no kou pono i keia la." "I hoike aku au ia oe e ka wahine opio, o kou komo ku-e ana» mai ma na hana o keia la, ua lilo ia i mea hoohaahaa aku i ko u hoaloha." "He oiaio anei, aole oe i ike he Bila kikoo apuka kela a Ruius k Nite i haawi mai ai ia oe no ka uku ana aku ?" Oiai laua nei e kike olelo ana me ka maopopo ole o ka loaa o ka J laua mau mea i makemake ai, ua kikeke mai la mea ma ka;i puka. '•Ke noi aku nei iiu ia; oe e Mr. Peakaila, e huna aku oe la'u, mai hoike oe i kela kanaka, eia au iloko nei." "Ae, e huna aku au! ia oe.iloko o kuu keena waiho lole, a e hoole, no au i kou hiki ana mai iloko o ko'u rumi, ina no he mea ia no'u e make ?i." Ia Aida i nalo aku ai iloko o kona wahi e pēe ai, ua kii aku la o Pe.ikaila e wehe i ka puka, a hookomoimai l'a ia Nile, ka malihini i upuia no ka hiki mai ia po . "E Wile. lohi maoli kou hele ana ae nei e wehe i ka puka. "E hooluolu iki ana hoi au, kikeke mai nei oe." "E Wile, pehea, ua ike hou anei oe i kela kaikamahine ?" "Aole." "Aia kuu pila kikoo iaia: a ua makemake au ia oe e hooikaika a hiki i ka loaa liou ana mai ia'u."

"E Nile, ua loaa «i'u kekahi mea e hoike aku ai ia oe, ua hoikeia mai ia'u he pila kikoo apuka kela." "Alaila ua hoopunipuni mai oe ia'u. Ua halawai no oe me kela kaikamahine, a nana i .hoike mai ia oe, he pila apuka ia." 1 "Eia nei, aole o'u makemake e hana kolohe mai oe ia'u, no ka mea ke imi nei kela kaikamahine e hoopilikia mai ia'u. Mamua ae o kuu halawai ana me kela kaikamahine, ua maopopo ia'u he kaikama•hinO lapuwale kela, ke imi nei oia e lilo aku oe i kane nana, aka nae, aole no o'u ke'ake'a i kou komo pu ana aku me kela kaikamahine ma kana hana e manao nei, ke loaa mua mai nae kuu pila kikoo. Ina aole oe e hooikaika ana e loaa mai, alaila, e hoike aku ana au, nau no i hana i kela m?.u hana apuka lehulehu. Ua makaukau loa au e hooiaio aku imua o ke akea, nau i hana kela pila apuka e paa ia mai la e kela kaikamahine." "Alaila, ke ae mai nei oe imua o'u, he pila kikoo apuka kela?" "Ae, a ua ike pu no oe he pila apuka ia, no ka mea nau no i hana; ua hiki ia'u ke hooiaio aku." "E Nile, o oe kekahi o na kanaka lapuwale loa a'u i ike ai, aole o'u hilinai i kau mau olelo e hoino wale nei i kela kaikamahine hala ole. Ke imi maoli nei oe e lilo mai oia i pio malalo o kau mau hana ekaeka." "E akahele e Wile i kau mau olelo hoino no'u," "Aole o'u hopohopo no kekahi mea aohe no hoi o'u maka'u ia oe e kena kepolo: Ua hoolala au i na mea apau no ko'u palekana mai keia mau poino e hekau mai nei. He' hookahi no mea e loaa hou aku ai o keia pila kikoo ia oe, aole oe e uhai hou mahope o kela kaikamahine opio me ka imi ana e hoopilikia aku iaia." Akaaka pahenehene ae la ua Nile nei, a olelo mai Ia: "E hoao ana oe e pakele ea? Ua kuokoa ae nei ka hoi oe i keia manawa. I na Ia aku la i hala, aohe ou kuokoa ae, a i keia manawa hoi, ke manao nei oe .e ku-e mai ia'u. Aole loa oe e pakele ana e ke kanaka opio; a haalele hookahi mai ia'u e alo aku i keia mau popilikia he nui. Ua hiki loa ia'u ke imi epa aku, nau no i hana i kela pila kikoo apuka, a i mea e hooiaio ai i ka'u mau olelo, eia ka makaikiu mawaho e kali ana o kuu haawi aku i kekahi hoailona no ke komo ana' mai e hopu ia oe. He mea pono e loaa mai kela pila ia'u. Ua lilo» maoli ka puuwai o kela kaikamahine mahope ou, aohe wahi lihi noonoo mai no'u; nolaila e hana aku oe i mea e loaa hou mai ai kela pila, a o kou pakele no ia i na manawa apau au e makemake ai." "He makaikiu anei kekahi au e kali mai nei mawaho?" "Ae," "Alaila e kumakaia mai ana ka paha oe ia'u ea?" "Ae, ke ole oe e hana i ka hana a'u i makemake ai«ia oe e hana." "Alaila, ina e haawi mai ana kela kaikamahine i kela pila aole au e lawe mai ana; he mea ia nona e lanakila ai maluna ou. E Nile, nau i alako ia'u a komo iloko o ka pilikia, aka i keia nianawa, ua kaakaa ponei kuu mau maka, a ike i 4:a nui o ka ino au i hana mai ai ia'u. ua pakele au i keia manawa ia oe mai no ka manawa pau ole. īna aole au i hooholo mua no kuu pakele, ina ua noho au, a haawi aku i ka'u mau kokua ana i kela kaikamahine i mea e lanakila ai oia maluna ou; aka nae, aole pela, ua hoopoino mai oe i ko'u ola ana, a ua makaukau loa au no ka liele aku ma kela ao." I ka pau ana no o ka Wiliama Peakaila kamailio ana i kona hoa ua wehe ae la oia i kekahi puolo laau make mailoko ae o ka pakeke o kona puliki a kau ae la i kona mau lehelehe, no ke ale ana aku, aka, iloko o ka imo ana a ka maka, poha ana ka lima o ke kanaka opio i kekahi pa'i, a lele ana ka laau make mai kona lima aku. ' O ke kino kanaka nana keia hana hoopakele aole ia na Rufus Nile, ka hoaloha pilikino o ua kanaka opio la aka, na Aida ia, ka mea i hoopaa i kana hoohiki e hoopakele i ke kanaka opio ma na ano apau e hiki ana iaia ke hana. Ia Aida e pee ana iloko o kahi waiho lole o Wiliama Peakaila, ke lohe pono loa la keia i na mea apau e oleloia ana e Peakaila ma; a i kona ike ana mai i ka pii o ko Peakaila lima iluna me ka manao e hooko aku i kana mea i manao ai, o kona manawa no ia i lele mai ai imua me ke kiola ana i kona aahu hoano e a pa'i aku la i ka lima e aneane ana e hopu i ka hopena o keia ola ana. Uwa ae la o Peakaila me ka pihoihoi, a anehe aku la o Nile e holo mai)oko aku o ka rumi no keia mau hana a laua i ike maka ai, aka houluulu mai la e Aida i mau manao koa apau, alaila, me k§ waha o ka pu panapana e kau pono 'aku ana imua o Nile, ua pane aku la oia: "E ke kanaka hohe wale, mai lioao oe e nee ak« mai kahi au e ku la, o lawe koke no wau i kou ola i keia manawa." Ke naka haalulu la o Nile i kela manawa, aole he maopopo iaia o kana mea e hana aku ai. Ike aku la oia i ka paa o ka manao o ua kaikamahine la e hooko mai i kana plelo kauoha, ke hooko ole ia, nolaila makā'u iho la oia o inu mai auanei ka poka o ka pu panapana a ke kaikamahine i ke koko o .kona puuwai, ua ku lohaloha wale iho la no oia. "Mai maka'u oe e Nile no.ko'u ki aku ia oe i ka pu no ka mea ua paa pono oe iloko o ka'u umii. Ua olelo ae nei oe ia Wiliama Peakaila he makaikiu kau mawaho o keia rumi, he mau ole'o hoopuni•• pi:ni wale no ia nau, Owau ka mea i hoonoho makaikiu akii nei inawaho, a ina no kou puka aku nei mai keira rumi aku ina ua. paa mai nei oe i ka hopu ia. Aka aole o'u makemake e hopu koke io. oe i keia

manawa, ua makemake au e hoao oe e hoopakele ia oe iho manma na« 0 kou hoopakele ana i kekahi mea kino uhane okoa aku. Nolaila, e nono iialo e Nile. "Oiai ua 'a e kanalua ana no kona nono iho ilalo, ua kauoha hou aku la o Aida: "E hoolohe ole mai ana anei oe i ka'u kauoha e kena ilio kawa u, a ina pela, e uhau no au ia oe me ka huipa lio." He hikiwawe ka hoi ia no ua/lapuwale la, noho ana iluna o ka noho. Huli ae la ua kaikamahine la a nana aku la me na maka aloha ia Wiliama Peakaila, a pane la: "E Wile, lia hoopunipuni ino mai kela kanaka ia oe. Ua paha'oha'o loa au i ko'u ike mua loa ana i kelā kanaka, i kona hoao an? e hoolilo mai ia'u i pio nana. Aka, ina e loaa he manawa ia'u, e hoike aku no au ia oe i ke ano o ko'u halawai mua loa ana me ia, ame kuu hoau-au ana iaia iloko o ka lokowai o ka paka Aole au i manae e panai aktf no ka ino ana i kau mai ai maluna o'u; aka no kana i hana mai ai maluna ou. O ka maka mua loa o ko'u halawai ana me ia, ua kula'i aku au iaia iloko o ka wai, ma ke ano hooikaika kino. a no ka lua o ka manawa, ua ike aku au iaia i kona wa i haawi ae ai i kela pila kikoo apuka, ia oe. Eia ia'u ua pila la e paa nei i keia manawa, a oia ka hoike maopopo ai ka mea nana ua pila apuka. la.» Ua olelo iho nei oia ua hiki iaia ke hooiaio mai i ka mea nana i hana ua pila apuka la a ke hooia aku nei hoi au, nana ponoi no ua pila la." Lohe aku la keia i ke kikeke ana mai o ka makaikiu i ka puka ma ke ano hoailona, ua kahea aku la oia e konao mai. Ia manawa i hemo mai ai ke pani puka, a ku ana o Bila Napa, ka makaikiu, me ke kali ana i na kauoha mai ia Aida mai. Ia Nile i ike aku ai i ke ku mai o ka makaikiu, ua haikea koke aa la kon.i helehelena. Ke ike la o Aida i keia loli ano e ana ae o ka he* lehelena o kana pio, alaila akaaka nui ae la oia a pane aku la: "E Nile, aole nau keia makaikiu, aka, na'u i kii iaia e hele mai e hopu ia oe i keia po, nolaila, e Mr. Makaikiu, e kali oe mawaho a hiki 1 kuu haawi ana aku i ke kauoha no ke komo ana mai e hooko i kau hana." Me ka piha i ka hoowahawaha i kaulono pono aku ai na maka poniponi o Aida maluna o Nile, a pane aku la: "E Mr. Nile, ua hoomakakiu maua ia oe no kekahi manawa Joihi, a ua hauoli nae au i ko'u lanakila ana maluna ou; aka ke haawi aktt nei no au i manawa nou e hoopakele ai ia oe iho, ke haawi mai oe i na dala apau a keia kanaka opio i aie ai'i ka Hui hanako." "Ina oe e ae mai ana, e hookuu lanakila ia'u, alaila e haawi aku no wau i na dala apau i ohiia e a'u mai ka hanako mai, a mai ia Wile Peakaila mai no hoi." * lluli ae la o Aida a ninau aku la ia Peakaila: "Ua maopopo no anei ia oe ka nui o na dala i pokole iloko o ka buke o ka hanako, mamuli o kou uku ana i na nota apuka a keia kanaka lanuwale?" "Ae ua maopopo ia'u na dala apau a hiki i ke keneta." "Ehia ka nui oia mau dala, e hoike mai oe ia'u i kauoha aku ai wau i keia kanaka e uku koke mai i ua huina la." "He elua kaukani elima haneri me kanakolu-kumamahiku dala." "Ua hiki anei ia oq e Nile ke uku koke mai i keia mau dala?" wahi a Aida i ninau aku ai ia Nile. "Ina oe e hookuu mai ana ia'u e kii ae i ua huina la, alaila iloko 0 hookahi hora mai keia manawa aku e hoea mai no au me ke dala au 1 makemake ai." Ia manawa no o Aida i haawi aku ai i kekahi hoailona i ka makaikiu a korr.o ;i?ai la no hoi o T iila Napa iloko me ka makaukau e hooko aku i na kauoha e haawiia aku ana iaia e hooko. "I kauoha aku nei wau ia oe e hele pu aku oe me Nile a e lawe mai i ka huina dala ana i apuhi ai i ka hui hanako." "Ina o kou makemake ia, alaila ua makaukau loa wau e hooko aku." "Ke waiho aku nei au i ke pio iloko o kou lima a iloko o ka hor» hookahi mai keia manawa aku e huli hoi hou mai ai oe me keia kanaka, me ka huina dala i makemakeia." Alaila ua oane hou aku la o Aida ia Mr. Nile: "Ina he oiaio kau mau olelo i ha'i mai nei ia'u no kou hoihoi mai i kela mau dala au i aihue ai, alaila e loaa no ia oe ka lanakila mai ia'u aku, a mai ke kanawai ae, a i hooko ole oe i kau mau olelo, alaila, o ka halepaahao kou wahi e noho ai i keia po. E hele pu oe me Bila Napa, a mai hoao oe e hana apuhi mai ia'u." la Mr. Nile i hala aku āi me ka makaikiu no ke kii ana i ke dala, ua noho kokoolua iho la o Wile Peakaila me Aida, a no kekahi maa minute ka laua noho ekemu ole ana, ua pane aku la ke kaikamahine opio: "Aole loa au mea e hopohopo ai e Peakaila, ua pakele oe mai ka hoohuoi ana a ka hui banako maluna ou, a ua pomaikai no hoi oe, o ka ike ana i keia manawa he kanaka lapuwale maoli o Mr. Nile. He hookalii no mea nana i kono mai ia'u e lawe ae i ke koikoi o keia hanat hoopakele a'u i mauna ai i kuu kino wahine, oia no ka hoopakele ana ae ia oe mailoko mai o na hana ekaeka, e lilo ai kou inoa ame koii kulana maikai i mea hoowihawahaia." Akahi no a ike maopopo o Wile Peakaila i ka loku o na olelo a Aida iloko ona, a me he makuahine la e a'o ana i kana keiki, pela i hoohalike ae ai o Peakaila ia Aida me kona makuahine iaia i haalele aku ai i ke alo o kona mau makua. Aole e hiki ia Peakaila ke paa mai i na waimaka e halo'ilo'i mai ana ma kona mau lihilihi maka, no ka palekana i loaa iaia, mamuli o ka hopikaika pauaho~"ole ana o Aida e hoopakele mai iaia mai na pahele mai a Mr. Nile i hoomakaukau ai nona e poino ai. "Ke haawi aku nei au i kuu lima i hoike no ko'u hoomaikai ia oe, no koia hana lua ole o ke koa au i auamo iho ai maluna*o kou hokua. Ile kanaka make au i keia hora e moe oni ole ana maluna o keia papahele, ina aole oe i hoopakele ae ia'u mai ka make mai. "Ua aienui au i kau mau kokua ana apau i haawi inai ai no'u, a ko ke ao holookoa nei e haawi mai ai i na hoomaikai kiekie ana no kau mau liana koa, a'u hoi e 'haaheo nei i keia manawa." "Mai haawi mai oe i leau mau hoomaikai ana maluna o'u, no ka mea, ua hana wale aku no au i mea e hoopakeleia ae ai kou uhane mai ka make mau loa ae, ka mea hiki no i na mea apau ke hana aku i ko lakou mau hoa kanaka." Aole no lioi i li'uli'u ia kali ana a laua nei, ua hoea mai la ka makaikiu me Mile a waiho mai i ka huina kala i makemakeia. "E Mr. Peakaila, ua aie nui oe i kou palekana mai na ahewa ana a ke kanawai mamuli 6 na liana wiwo ole a keia kaikamahine i hana aku ai no kou pono, a o ka'u wale no i t makemake ai ia oe, oia kou hoomaka ana e hehi liou ma na anuu o ka hoopono kahi e loaa ai ia oe o ka mahaloia ame ka hoomaikaiia. Pehea la, e ae mai ana anei oe e haalele i ka inu rama ame ka piliwaiwai ana?" wahi a ka makafkiu. "Mai keia manawa aku, ke hooia aku nei au imua ou, a imua hoi 0 Aida Freel, aole loa au e hoao hQU e lawelawe i na hana a'p i ike ai 1 ko'u poino." "Ala?la apopo e waiho aku ana wau i ka'u hoike imua o na lunanui o ka banako, aole i loaa ia'u he mea nou e hoahewaia ai ma kau mau hana. E kauoha aku ana wau e huli ponoia kau mau buke, a e hoihoi mua aku oe i keia liuina dala mamua ae o ka huliia ana mai o kau mau buke." Alaila huli pono mai la ka makaikiu imua o Mr. Nile a pane mai la: u He lawehala oe na'u i keia po, a ua makaukau ka halepaahao e

hookipa aku ia oe, aka ina oe i niakemake e noho lanakila e like me ko makou mau ano nei, e haalele koke ae i ke kulanakauhale o Nu loka nei me ka hakalia ole." j 4< Aole wau i makemake e paa iloko o ka halepaahao, aka e haalele koke no au ia Nu loka nei iloko o ka hora hookahi mai keia manawa aku." v I "Ke apono aku nei au i kou manao a ina e ike hou aku ana kuu mau maka ia oe maloko o na palena o Nu loka nei i ka la apopo o ko paa koke no ia ia'u i ka hopuia," a nalo aku la o Mr. Nile mai kona mau hoa aku oia po, a aole i lohe hou ia kona wahi i noho ai a hiki i ka hopena o keia moolelo. Ia Mr. Nile i nalo aku ai mailoko aku o ke keena a Aida ma p noho ana, ua kamailio hou aku la ka makaikiu imua o Wile Peakaila: "Ina aole kuu haaw# ana i ka ae i keia kaikamahine aole e hopu ia oe, ina he paahao oe na'u i kekahi mau la i hala ae nei, aka e hoomanao nae e ke kanaka opio o ke kulana ame ka hanohano e kau mai la mamua nou, mai ia Aida Freel mai no ia. I ka hoea ana mai o kekahi la ae, ua kauoha aku la ka makaikiu i na poo o ka hale hanako e huliia ka buke a Wile Peakaila, a ma ia huhia ana o kana buke, aole he hookahi keneta i pokole, iloko d kana niuu buke, iia maopopo ia kaua e ka mea heluhelu na hooponopono ana i loap. ai ke kulike o ke kala me ka huahelu. | Ua pi ae ko Wile Peakaila hilinaiia ame kona mahaloia no kaj pololei o kana mau buke; a ua pii ae oia a lilo i hoa hui no ua banako la, a i kona ike ana ua loaa iaia kekahi puu dala mahuahua ua noi aku la oia ia Aida Freel i wahine mare nana. He hookahi makahiki mahope mai o keia noi ana a Wile Peakaila ia Aida i wahine nana, ua lilo ae la iaua i hookahi ma ka home o na makua o Wile Peakaila, a pau no hoi ko laua noho hana ana iloko oka hale banako. Ua kuai aku laua i wahi aina mahiai, a malaila laua kahi i nofoo ai me ka imi «ria i pono no ko laua noho ana ma na pomaikai e loaa mai ana mai ka aina mai, a ua loaa pu mai no hoi ia laua kekahi mau keiki lehulehu. KA HOPENA.