Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLV, Number 37, 14 September 1906 — HE LETA IA SENATOA LANE. [ARTICLE]

HE LETA IA SENATOA LANE.

E kuu John aloha: Makai ae nel o ke kilii o ke Alanui Papu, kahi e kanwilio nuiii nei o ke kalaiaina, ua manao au, ua ike aku au ia oe ilaila i kekahi manawa: a ua hoikeia mai ia'u ua ku-e ka oe i ka rr.nnao hoopae liinahana. o Hawali nei, a i ka Papa Hoopae Limahana, a aole ka ou maken".ake e hoea hou mai kekahi poe o na Aina e ia nei. Ke olelo nei au aole o'u manaoio ia mea, aole i liookahi huaolelo, no ka mea, he oi ae kou noonoo, a ua iv,akem:\ke maoli no oe e ike aku i ka holomua o kou aioa. aole hoi i ka hoi hope. Aka nae, "ma kuono," e olelo pei ua kamailio ku-e ae oē i ka hoopae Hmahana ma Wailuku, pela au i manao ai e kakau a e hoike aku la oe i kou wahi 1 hele hewa ai, no ka mea aole o*u makemake e ike aku i kekahi o ka'u mau keiki kalaiaina ponoi e hele auwana wale ana, oi loa aku e like me oe, ka mea i o-ku ae nei imua, a haawi mai la i ka hoopaa no ka hana ana i na hana maikai no kou aina ame kou mau hoa makaainana. Ua maopopo no ia'u, aole oe he hupo e John. aka, e lilo io ana oe, ina oe e hoao ana e liookaawale ae ia oe iho mai ka hana mai, a oia kekahi o na mea mua loa e hoea mai ana, ina aole mau | limahana e aeia ana e komo hou mai ■ ia nei nei. Me he mea la na kekahi mea i kamailio mal ia oe i kekahi mau oleio palaueka e pili ana 1 ka poe kanu ko. E hoopau ia manao e John, mamuli lakou eha, ma ka hoopau ana i ke i komo ana mai o na limahana. Ua hiki 110 ia lakou ke han'a ia hana, no ka mea, ua nui ke dala ia lakou, a ua hiki ke hoomaka ke nianao lakou e liana pela, me ka loaa ia iakou he noho oluolu ana n'.aluna o ko lakou mau loaa m:tkahiki, aka pehea nae oe e John? , Ua loaa anei ia oe ka ike, o ka Hui holo piliaina ana kekahi o na poe e poino mamuli o ke okl pu ia ana V> na lihiahana? E paniku i na halewili a hoouna aku ia lakou i ka hana punawelewele, a heaha ana ka nui o na ukana e loaa ana i na mokualii holo pilfaina? A pehea ka nui o ke kopaa e hoea mai nna i Honolulu nei, a pohea ka nul o na waiwai, ame na ohua e hele ana i na mahiko? A pehea ka nui o na hana no na kakauolelo o ke keena 0 ka hui mokuahi holo pilialna? O oe e John kekahi o na kakauolelo 1 hilinai nuiia, no kekahi mau makahiki lehulehii, a no keaha la oe e manao nei e e hoopau i keia olhana? Pehea la ka loihi o keia mau mokuahi e holoholo ai a ehia hoi o lakou e hoi mai ana me na nahelehele ame na hua lantana? Ua manao anei oe, o oe ana ke kakauolelo e koe aku ana e noho hana mailoko ae o ka nui o na kakauolelo? Ua loaa pu anei ia oe kekahi noonoo e pili ana i na kanaka Hawaii hana poola e John, heaha ana ka lakou hana ina e ku wale ana na halewili? He alakai oe o na hana kalalaina, he mea pono ia oe ke ui aku 1 na poola no ke koho ana i kau mau moho. He hookahi no paha a lakou hana o ka noho ma na uwapo a kamokoikoi i'a, no ka mea, aole e holo hou mai ana na' moku/no ka lawe ana aku i na ukana mai nei aku no Kaleponi, Nu loka a i ole i Piladeiepia. E hoonohonoho iho oe e John i ka nui o na poola e koho ana 1 kau mau moho no ka ahaolelo, no ke kinai ana aku i ka holomua o kou aina kulalwi. Ehia ka nui o na wahine ame na keikl a ua. poola au i manao ai e halawai aku me lakou i kela ame keia la; 1 ko lnkou manawa e maopopo ai, ua hooneleia aku ka lakou mau l;t:ne, a o ko lakou i■ i-1u m:ikauakane i ka hana, a i-j ko lakou home i ka ai, a e kipakaiu ana lakou no waho o na alanui no ke kaa ole o na hale hoolimalima, mamuli o keia noonoo hawawa au e hana nei? Wawaho ae o kou ku-e ana no ia oe iho ame kou mau haku hana. ua maopopo no ia oe, ua hoahewaia o Jim Kennedy man'.uli o kau mau olelo i kamailio ai ma Wailuku—ke olelo nei na kanaka ke hoolohe nei oe i kana mau kauoha—a mawaho ae o kela mau mfta, ke hoala mal nei oe i kekahi manao e ku-e ana i na poo oihana ma Wakinektna. Ua maopopo no ia oe, ua apono ke Komikina Hoopae Limahana i ka manao hoopae limahana iloko o keia Teritori, a ua maopopo no hoi ia oe, ua kokua ohaoha mai o Husawela i keia manao. Heaha la ke ano 0 ke ku-e au e manao nei e John e ku-e aku i ka Peresidena? O keia kanawai hoopae limahann o kakou oia ke kanawai t mua loa oia ano 1 loaa ai 1 ko kakou poe kanfi ko na limahana malalo o ke ano pono, aole hoi e likfe me ke ano xahiko, ka ho'ea mtil o na limahana me ka narfa nui oleia o ko lakou mau pono « ka poe heopae limahana. No ka manawa mua lea, akahi no a ikela na mahlko e haawi ana i mau apana aina i na limnhana, a ina he. kanaka akea oe o ka noonoo, i na ua a'o aku oe e John i na kanaka Haw§iii e hoi e hana iloko o na, mahiko. a mahope o ,ka noho hana ana no kekahi mau makahiki e loaa al ia lakou he mau eka aina anve ka home no lakou iho. Nolaila ina oe i makemake e hana i kfekahi mea e John, mai I hana oe i mea e ku-e aku al i ka Pe-' residena ma keia ninau hoopae llmahana, no ka mea aole oe i ike i ka mea e nouia mai ana ia oe. I E ha'i mai ia'u ma kou ano he alakai Repubalika, ina he mea mau iloHn o ka aoao kalaiaina, ka hoahewa mau iana i na Kiaaina apau? j Ua hookohuia oS. B. Dole l Kiaaina e Peresidena McKinley, a mahope hoowahawaha ka aoao Repubalika iaia, makemake e hoopau. Ika lilo ana ae o i Rusawela I Peresidena, makemake hou ( ka aoao Repuballka ia Carter i Kiaaina a i keia manawa ke hoowahawaha nef lakou iaia. Ke hana mau ia nei anei kfeia hana e ka aoao Repubalika i ko lakou mana hooko kuloko? Ina pela e helu pu aku ia'u Iloko oiaila, no ka mea, ua loaa no ia'u he koko Hawaii I e like me kou e John, a he kanaka An'.erika no hoi au, e like me oe, aka aole nae o'u manaoio, ke kuhihewa nei Jna Peresidtfna o Amerika no ko kakou : mau Kiaaina. Malia paha he hewa no ko Kiaaina Carter, e like no hoi me kou hewa ma kau houluulu ana, aoua hewa la ou, aole ia he mea na kou mau haku hana e lke aku ia oe e holomua ar.a ma kou ano a ma kau hana. Me he mea la ke manao nei oe ke hana nei ke Kiaainp. I na mea apau no na poe kanu ko. Aole ka paha oe 1 maopopo i ke ku-e o ka poe kaau ko iaia no ka hooko ole mai 1 kekahi mau mea a lakou i makemake oi.

I Aole anel oe i ike ua makerr.afke lakou e pau Kona noho Kiaaina ana no kona ae ole e hoolimalima i na aina e pau ana o na makahiki hoollmallma? Aole anei he mea pono e loaa ia Kiaaina Carter ka mahaloia, no ka imi ana i mea e loaa ai ke kahua e holo ai o ke eLaia o ke Teritori i mea e loaa ole ai 1 na poe hana ka elua pa-keneta haule o ka lakou mau pepa kikoo uku hana? Pehea hoi me ka aihue dala o ka lehulehu, aole anei i anai ia aku ia hana hilahila mai ke alo aku o Hawaii, e loa a pu mai ni ia kakou na inoa ino? He hookahi a'u mea i koe i makemake ai e John a o ka pau no ia. Ua hiki -anei ia oe ke ha'i mai i ka nui o na Mokuaina ame na Teritori iloko o An.erika i kakoo ole i ke Kiaaina, ma ka inoa a ma ka lakou kahuahana kalaiaina? Ma ke kau koho ba!ota, ua makemake ia ka lokahi ame ka ikaika, ( aole hoi o ka hukihukl arf,e ku-ee. O ka manao o ka mea miia, oia ka lanakila, a o ka mea hope hoi Ka haule pai hu. Mai hooiaha apuni o Amerika, oi loa aku nae ma "Wakinekona, kahi a lakou i upu ai e ike i na kahua hana , ope'ape'a e like nve keia: 1. Ke apono ana i ke Kiaaina. 2. Hoole ana i ke Kiaalna. 3. Ahewa ana i ke Kiaaina. O ka hopena auanei, oia ka hoounaia ana mai o kekahi mea i Kiaainai n6 |Hawaii nei. I E John, kuu) keiki, aoie paha oe i makemake i kekahi mau mea a'u i kakau ai, aka ua makemake au e lilo ia mau mea i. mau mea noii e pomaikai ai, a i maopopo ai no hoi ia oe o kuu ! iini ia. Ua makemake au e lilo oe i j kanaka nui ma kou hoike maoli ana ae iloko o ka Aha Elele mā keia Poai lima, a hooia ae i kou kuhihewa o kou ku-e ana ia Carter ka mea nana i hoohanohano ia oe me ke konvisina no kekahi hana o ka lehulehu, a waiho mai i i olelo hooholo e kakoo i ka hooponopono Repubaiika ma Hawaii nei. Aole loa e loaa-ia oe he Kiaaina oi ae, ua moopopo ia oe ia mea.O ke kanaka nul loa, a ikaika loa i!oko o ka aoao kalaiaina, oia no ka mea e hooia mai ana i kona hewa. E lawe miil 1 kaii olelo hoohoio "no ia mea, a e lawe aku i ka'u mau olelo no ;ia mea, a e hooho mai auanei ka Aha Elele i ke kupinai no kau mau moho, kou aoao anve oe iho ma kou ano he . alakai. Me ko'u mau manao ohaoha no kou holomua ame kou pono e John, ke kakau nei au ia'u iho. KOU MAKUA KALiAIAĪNA. Ka piko o Puuohia, Sept. 12, 1906.