Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLV, Number 38, 21 September 1906 — KE KULANA O NA REPUBALIKA. [ARTICLE]

KE KULANA O NA REPUBALIKA.

O ka ikeia ana ae la o na hua o na hana o ka Ahaelele RyM haiika Teritori ame ko na Kalana apuni ka Paeaina, na ia mau mea no i ho'ke maoli ae i ke ano o na Repubalika mai o a o, a i ka nana aku uā maikai ole kekahi mai ko ka Teritori, e like me ka makou i hoike ai ko makou manaopepa o ka pule i hala e pili ana i ka Ahaelele Teritori i malamaia mā Wailuku; ame ko na Kalana, oi loa aku i ko Oahu'nei i malamaia i ka Poalima i hala iho la ma ka "Opiuma." O ka hemahema nui a makou i ike ai ma kela o ka Ahaelele Tentori oia no ka hooia ana i kā holomua o keia Teritori me ka haalele ana i ka inoa o ke poo aupuni, ke Kiaaina, a i ka mākou noonoo iho manuili ia o ka nini no ke.ku-eia ame ka lokahi ole ana o ke Kiaaina i na moho mikini o ka aoao Repubalika. A pela i haawi ae āi ■ na Repubalika i ko Iakoii ohohia'i ka holoinua o v ka Teritori a haalele i: ka hooia ana ame ke kakoo ana i ke poo-aupuni, ke alakai hoi o ka holomua ana o ka Teritori. He ken keia a ka mea kamaha'o! *0 ka hooia ana i ka holomua o' k'a Teritori ma na hookeie aupuni ana a haaleīeia iho la ke poo : a alakai o ka holom.ua aila o kā Teritōri. Kupaianaha! Pehea la i noonoo ole āj keia ppe Repubalika i ke kūmu ,o. ka iiolomua ana o ka lawelawe oihana .aupuni ana o ka Teritori? Aole anei o ka holomua o na lawelawe oihana aupuhi ame ke aupuni nona iho mamuli o ka alakai ? Aole anei e hoomānāo iho ua poe Repubalika nei, i kohoia ke alakai o ke aupuni no ka mkemakeia 0 ke aupuni e holomua? A i kukuluia ka oihana kiaaina, no ka mea, ua kaa ia hana ma ka mahelei alakai? A o ke kumu o ka holomua ana mamuli o ke Kiaaina ? Eia nāe, olelo keia poe Repubalika i ka holomua ame ka noeau o ika hoonee hana ana o ka Teritori a makapo iho la i ka hooia ana ame ke kakoo ana ike Kiaaina. He mea keia 1 hoopaha'oha'o mai i na makaainana. . Nō keaha la ke kumu o ke kakoo āna i'ka holomua o ka Teritori a haalēle i ke Kiaaina ke alakai o ka holomUa ana? No keaha la lakou i haalele ole ai i ka inoa o ka Peresidena o Amenka, a hooia wale no hoi i ka holomua o ka lawelawe oihana aupuni ana o Amerika? No keaha ka mea e hooia ai i ka holomua o Amerika a e haalele hoi 1 ka inoa o ka Peresidena e like me ka lakou i hana ai i ko Hawaii nei? O keia iho la kekahi ō na hemahema a he hemahema ko'iko'i hoi. A i ka hala ana iho la o keia mau la ua ikeia aku la ke ano mihi o ka liapanui i kakoo i keia manaoino a he mea ia e hoike mai ana akahi no lakou a ike i ko lakou hewa. Nolaila, i ka noho ana ae nei o ka Ahaelele Kalana o Oahu ua makaala loa oia i kona kahuahana a hookomoia ae la iloko olaila na haawina o ka hooia ana, a makou e pane kanalua oe ae ai i ka noeau o k'eia Ahaelele Kalana ma keia maheiL o na hana. A ke hoouluulu ae i keia mau mea, o lakou iho la nō na anoai e hoike ae ai i ke kulana o na Repubalika o keia mau la. A o kekahi hemahema nui o ke kahuahana o ka Ahaelele Teritori oia no ka makemāke ana e kukulu i mau papa hoonaauao kalana; a mamulii aku, iloko o ka manawa kupono, makou e kalele ai i ko makou manao maluna oia kumuhana e hoike ana i ke "kupono ole. Aka, aole kakou e hoopoina e ka lehulehu i ka hoomāikai ana i ka Ahaelele Teritori no na maikai i haiiaia ke kumu o ko makou haawi ana i ko makou hoomaikai ia Ahaelele, eia nae, aole ia, he mea no makou e lokahi wale aku ai no.ma na hemahema i hanaia e lakou. A i ka Ahaelele Teritori e maikai ana ma ka mahele o ka wae elele ana no ka Hale o na Lunamakaaināna 6 Amerika Hiiipuia ame kekahi hapa o ke kahuahana pela no i oiaio ai ia hiea i ka Ahaelele Kalana o Oahu nei Ua maikai ka Ahaelele Kalana ma ka hooia ana ia Kiaaina Carter ame kekahi mau maikai e a'e no hoi iloko o ke kahuahana, aka, ua hemahema nui oia nia kā wae ana i kekāhi mau moho oiai, ma o»lakou lā e hoaiaiia ai ke ano ino e ka .aoao Repubalika imua o keia Teritori a im'ua o ke ao holookoa. Ua wae ae ka Ahaelele Kalana i na mohp kupono ole a ka mikini kalaiaina i hoohana hala ole>iho nei mamua o ka noho ana o ua aha la. A na ia mea no hoi e koi hala olē aku ai i na mākāainana 'Repubalika kuokoa e, haalele i ua pbe moho Sepubalika mikini la a e koho aku īakou i na moho Demokaratā a Home Rula kupono. ... . ' — : : — '