Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLV, Number 40, 5 October 1906 — HOME RULAKEKO, DEMOKALAKAEKAKE A HE ELEPANI HOI KA REPUBALIKA WAHI A LUNAHOOMALU A. G. M. ROPIKANA ILOKO O KE KUPIKIPIKI-O A ME KE OEHUEHU KA HAIOLELO ANA O NA MOHO REPUBALIKA MA AALA PAKA. [ARTICLE]

HOME RULAKEKO, DEMOKALAKAEKAKE

A HE ELEPANI HOI KA REPUBALIKA WAHI A LUNAHOOMALU A. G. M. ROPIKANA

ILOKO O KE KUPIKIPIKI-O A ME KE OEHUEHU KA HAIOLELO ANA O NA MOHO REPUBALIKA MA AALA PAKA.

Ua hele a lehau maoll ka Paka o Aala i na kane, na wahine ame na kamalii o na lahui Hke ole. no ke ake nui e ike i ka halawai mua a na moho Repubaltka ma ka r>o Poaono nei. Aole i hiki aku 1 ka hapalua o ka halawai ; ia po ua uluao'a mal ia k& poe makalj kai mal oaooka Paka me na manao j hoowahawaha no ua haiawai la. e uwa ' ana, a e lohe ia ana na olelo hoahewa • mai ke anaina mai. a he hana nui mao--11 na ka lunahoomalu Roblkaaa, ka u-(-walo ana mai i' ke anaina e hamau i ■ lohe pono ia ka ha'ioleio a ka poe i wae ia no na ha'iolelo oia po. Na ka lunahoomalu, A. G. M. Robi- ] kana i wehe mua mai 1 ka halawai, ma o kona hoikeike ana mai i ke anai ina e hoolohe aku ana, i .ka hoohiki & ; na Repubalika i hana ai. oia hoi ka wae aaa i mau moho kupono a i kahu | ahana maikai. he hoohlki hoi i hooko ■ pono ia. | O ke kikiki a ka aoao Repubalika. e \ komo pu ana me na lunamakaainana, «ua waeia mai lakou mailoko mai o na papa like ole o ka poe koho balota. a o \ ke kahuahana hoi i hoomakaukauia aia ilaila ka mana kakoo. O ka pauku iloko o ke kahuahana e pili ana i ke ka-> nawai koho balota. ua ku-e wale ia no ia nauku e ka poe kalalaina lepo, ka • poe i holo-ke mal kekahi aoao a i ke- ' kahi, a oiai nae he pauku kela l apono 1 ia e na kanaka maikai o na aoao kalaiaina o kakou nei. CMa keia wahi I j kauoha mai ai ke analna iaia e noho 'ilalo, a e haawi aku l manaw no kekhl mea okoa aku e kamailio mai ai.) | Ua ku mai ka Hon. W. O. smith a j hoeueu mai la i ka poe koho balota e hoike mai lakou i ka oi ae o keia pono i i haawiia mai ia lakou mamua o ka •poe ma Poko Riko, i na Piliplne, a i l ole l ko Cuba poe r>ah%. I Na ,D. Kalauokalani, Jr., ka moho (leakauolelo Kalana, i nol mai i na ka- | koo ana a na Repuballka nona iho a no ka paa holookoa no a ka aoao Repubalika a oi loa aku nae i ka moho o ke Kalana. ! O Joseph Kalana, Fred W. Waterhouse ame W. Leleiwi na poe 1 ha'lolelo |mai mahope o Kalauokalanl, a hookahl no ka pualu like ana e kakoo a e koho pololei i na moho Repubalika. I ka manawa nae a ka lunahoomalu 1 hoolauna mai ai i ka inoa o Leleiwi, ua hoohalike mal la oia 1 ka aoao Repuballka me ka a o ka aoao Bertioka.ra.ta hol me ke Kekake, a o ka aoao Home Rula me ke KekO n&uke uku. Ua lilo keia mau olelo a ka lunahoomalu i hoopuka ai i mea no na ka- , naka e huhu loa al. a aole he hoolohe I ia o ka Leleiwi ha'iolelo, o ke ke'uke'u "wale iho la no ka na kanaka i keia mau hana pono ole a na Repubalika. No keia ano uluao'a o ke analna, ua ku hou mai la ka lunahoomalu a papa ; mai i ke anaina, eia nae, ua hae ioa ; na kanaka me ka uwa mai ma o a maanei, a lohe ole ia aku ka ha'iolelo ,a Bikanele ka Lunahooia o ke Kalana, a i ka manawa hoi o Sam Dwight i ku mai al e kamallio, ua hooho koke aku la ke anaina, "He hoopunipuni oe," iaia i kamailio aku ai, e iml ana oia l ka pono o na kanaka ina oia e koho hou ia ana i Lunakiai. Ua hiki pono ole iaia ke kamailio, o I kamailio aku a ku . wale. oiai na olelo hailuku o ka hoino, e pua'i mal ana ma kona mau aoao & . puni. Me he mea la aole kela he anaina halawai. o ke kohu loa he anaina ha"kaka. no ka mea i ka manawa l ku mai ai ka loio Kalana John Cathcart e ha'iolelo o ka manawa ia 1 wawaio mai ai na leo o ke analna, a plipli kai ' koke no aa loio Kalana la. "O ka paa i waeia e ka aoao Repui balika. oia kekahi o na paa maikai loa l ike mua ole ia ma Hawaii nel mamua." wahi a ka loio. "Koe wale no ka paa a na Demokarata." i puoho mai ai kekahi ieo. "O ka aoao Repubalika, ka aoao o ka maemae ame ka holomua," wahi hou a ka ioio. "E noho oe liaio. o Carlos Long ka ! makou i makemake ai e kamailio mai," I pua hou mal ai leo mailoko mai o ke anaina. "Well, aole oukou e lohe koke ana iaia," me ka hoomau ana mai no o ua loio la i ke kamaiiio ana: "O ka aoao Repubalika ka aoao napa |i hoike*mal ia oukou i kela kau koho ' aku nel he Repubalika oukou apau." "Well. aoie makou e Repubalika I keia manawa." 1 olowalu mai ai ke a- ■ naina. "Malia paha he Dexnokarata ookou.** ;i kamailio mai al hol o Cathcart, me ke ano weiawela o na olelo. "Ina he Demokarata io oukou ea, alalla ala oukou ma ka aoao o ka pem alunu e iauwili ana ma kona aoao iho . no kona haule pa-hu, i lawa ole i ke!k*hl heiuna mahuahua, ame kekahl < mau alakai kupono. Ak*. ke kaukai ; mai nei i na baiota o ka poe Repuball- • ka i mea l lanaklla ai kekahi maa wahl moho a lakoo. (Mai huhu oe I puai ' mal ai kekahi Ieo.) I Roko o ke'a nianawa 1 kuhikuhi mal al ka lunahoomalo i kekahi me» e ku laku ana iloko o ke anaina me k« ka:mailio ana mai: ' | "O oe e kena waha nui me

ka pap&le laiKi e ku mal Uk, ln* of h« . keonimana. ina ua hlkt ia 0« ke noho malie. aka lna na* oe he k«4cakc, • hoopau kok* oe l kou ho ana." a ta m&nawa I puoho mal ai na l«o mal loko mai o ke anaina. e hooploo ai 1 ka manao o ka lynahoomaiu Kohlkana. 1 ka mao ana ae o k«ia mau ieo • , hoopaiakuli ana i ka halawai. ua hoolauna mat la ka lunahoomalu { ka moi ho Makai Nul. me kona kamalllo ana (m&i o ka k& Nupepa Adverll«er mau Imea e ku-e nei no Brown. ola auanel na mea e loaa &i ia Bro\vn ke koho ta 1 kela kau. He hookahi nae mea ano malihinl I keia ku ana mal o ka moho Makal Nul. oia no k& meha pu o ke analna. aoie hol e like me ka maa, l ko l&kou wa e ike aku al ia Brown e ku ana • ha'iolelo. e huro a e pa'ipa'i &na, o kela hoi he oki loa. ua pau paha ka holhol, pehea hoi. aole he maopopo. Ua kauoha mai l& o\a 1 ka po* i ike ole iaia e makaala loa i ka hehihelu ana i ka Nupepa Advertiser o ka l& Sabati. mahope a'o h*w& ia. a hoeueu mai la no hol 1 ka poe koho. • koho pololel no 1 ka paa balota & ka aoao Hepuhallka, a e hoopio hol 1 na lohe. • iauahea nei i ke kolohe o ka aoao Repuballka. Ua plha ke kulanakauh&le nei i ke oki pahl a he hana hoi na na alakat o ka aoao, ka hoolkalka an&. Ua noi mai o Mr. Brown I n& k&koo ana nona e llke me ka moolelo o kan& l&wei&we han& ana, aka n&e, aole • hiki i&ia ke koi m&i he pololei Io& kana mau hana, aka a&e, u& Imi &ku no oia I mea e lok&hi al me n& po* apam. Na ka mahele olelo Iho hol 1 hookomo Iho m& ka unuhl ana e a'o mai an& i ka poe koho aoie e hoolohe I ki ka Nupepa Advertiser mea e kam&ilio &i no Brown. O kekahl poe i h&'ioleio &e o J. fi* S. Kaleo, A. D. Caatro, E. A. C. Lone. A. V. Gear, W. T. Rawllns ame Cha*. Hustace. a ua makem&ke loa na kanaka" i ka Hustace ha'iolelo mamull paha hol kekahl o ka hepahepa o k& aqa mai ma ka olelo Haw&il, ela no nae, he nui no ka maikal o kona mau manao. 0 kekahi o na mea hoaka&ka loa n* ia po ola na olelo i pehl l& aku Ja Brown I kona manawa I ku mal ai • ha'lolelo, ua nīnau aku la na kanak& laia: "Heaha ka hua 1 puka mai ne( t Brown?" ' / "He keko, wahl a kekahl me& e ktt kokoke mai ana." 1 ka manawa l\ol 1 ku mal a 1 o loio Cathcart e kamal)io, ua hooho aku 1& na kanaka: "Ha. he elua mahina e kau mai nel i keia r>o." I ka manawa hoi o ka lunahoomala i kuhl mal al I kekahi kanaka iloko o ke anaina no ka ona, ua pane m&l l& kekahi: "O oe e kena iunahoomalu k& me& ol aku o ka ona."