Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLV, Number 41, 12 October 1906 — KA HOONANEA O KA MANAWA. HUKINA-KE KIAAINA KUPAA. [ARTICLE]

KA HOONANEA O KA MANAWA.

HUKINA-KE KIAAINA KUPAA.

"Ina c lilo ko'u kakau ole ana i ka palapala huikala o ke*a kanaka' ytpehikanaka i mea no*u e koho hou ole ia ai ma keia kulana au paa nei, alaiU, i kuu haalele ana iho ii loko nei o keia e haalele : ho ana au me ka manao hauoli no ka pono ame k\ poUei o ka if hana, a e haaheo auanei au ke apo hou aku i kuu e.hana loio a u e iini nei e kakel-; hou ma ke kaiaiai pili kanawai," a noho a!;u ia oia ■ iluna o kekahi noho, ua he e koni Kino a piha me ka ha*uulu. Ke ■ nana aku ia o Mr. Kelema i ke Kiaaina me ke paha'oha r o f a na ke| komo ana mai o kekahi wahi kaikamahine uuku iloko rumi ia | laua e noho nei, ka mea nana i hoopau ae i na maoao ulu! u, ileko o 1 ; laua pakahi. • j Komo mai la ke kamaiki a apo aku la ma ka a-i o ke Kiaaina ine t ka pane ana aku: | "E papa, papa, ua luhi loa anei oe i ka hana?" j Na keia mau olelo a ke kamaiki, me he makeneki la e ume ana i; ka manao, ua hoauheeia ae la na manao uluku o ke Kiaaina, a puili tnai j la i kana kamalei aloha, e like me na makuakane i makee i ka lakou j mau mea aloha, a noke iho la i ke kamailio. | Ua noho iho la o Mr. Kalema me ke Kiaaina i ka paina awakea me | ka hoohala ana ma na kamaiiio maluna o na kumuhana like ole, me; ka hoopukapuka hou ole i na mea e pili ana i ke koho balota. > 0 ka Poakolu keia la a kaua e ka mea heluhelu e makaikai nei i; na kukai olelo ana mawaena o ka Kiaaina ame Mr. Kelema, a i ka; Poalua ae o kekahi pule, oia ka la e kauia aku ai ka hoopa'i, o ka "liia" ma ka amana likanaka { Hc elua la n;;»hope mai o na kukai olelo ana i hoike niua i.i ae nei,« e noho ana no ke Kiaaina iloko o kona keena hana. me ka lawelawe ana no i kana inau hana maa mau, komo mai ana kana wahine mare me na maka i hele a li-o, a e naka haalulu ana kona kino holookoa me ka piha maka'u. i "E Hukina, e Hukina, ua nalowale o bebe Kalaeie." wahi a ka waliine i kamailio mai ai imua o kana kane, a waiho maule iho la oia iluna o ka papahele. "Ua nalowale anei kuu luhi!" i hooho mai ai o Kiaaina Hukina. me ka puiwa i ka lohe ana i keia mea hou hoolelehauli mai kana waliine mai. "E kuu Akua! E hoopakele iaia mai ka make mai." a huli mai la oia a paa i na lima palupalu o kana wahine. "Aole, aole i ae mai ke Akua e halawai kuu lei aloha me ia hopena awahia," wahi a ka wahine i pane ae ai iaia i pohala mai ai mai kona waiho maule ana. . "Ke lana nei kuu manao, ua palekana no kona ola. Ua lawe ai-! hueia aku oia e kekahi mau kanaka elua, oiai no ka wahine malama keiki e paa ana iaia i keia la. Auwe! e Hukina, heaha la ka mea pono: e hana aku ai ?" | Aole he pane a ke Kiaaina no keia ninau a kana wahine. aka kaomi ■ aku la oia i kekahi pihi e kau ana ma ka paia o kona keena a iloko o j ka manawa pokole, ku ana he eono mau kanaka kino nunui i lako me na mea kaua imua o ke alo o ke Kiaaina, me ko lakou manao la, eia I kekahi mea ke hoao nei e lawe i ke ola o ko lakou haku, ma ke ano o ke l:ani ana a kela bele kahea. j "1 kahea aku nei au ia oukou e o'u mau kanaka punahele e hele e hoopakele mai i kuu kaikamahine uuku. "Ua aihue ma-luia aku o Kalode mailoko aku o ka lima o ka wa- j liine malama keiki i keia la, ia laua e holoholo ana mawalio ae nei o ke j .alanui," wahi a ua Kiaaina la i hoike aku ai imua o na kanaka e kuku tnai ana. "E hele aku oukou e huli me'ka hakalia ole i kuu kaikamahine, me ka nana ole i ka nui o ke dala e luia aku ana no na kokua e hiki ai ke hoihoi hou ia mai kuu lei. E wiki! e wiki! mai lohi," a nalo aku la tta mau kanaka la no ka misiona liuli i ke kamaiki nalowale. 1 ka nalo ana aku o na kanaka eono no ka huli ana i ke kaikamaliine a ke Kiaaina, ua kelepona koke aku la oia i ka oihana makaikiu no ka huli pu ana i kana kaikamahine, ana i minamina loa ai. He inau minute helu wale no mahope iho o ka loaa ana aku o keia leauoha i ka oihana makai, ua hoea mai la he mau makaikiu imua o ua Kiaaina la, a i ko lakou lohe pono ana i na mea apau e pili ana i keia lawe aihue ia ana ua nana aku a nana mai kekahi i kekahi me ka pohihihi no ka mea e hana aku ai. He mau hora ia hele huli ana a na makaikiu ua pahola hikiwawe *ae la keia mea hou e like me ka holapu ana a kekahi pauahi nui, a puni ke kulanakauhale. E komo ana na makai maloko 0 na jvahi kuono pouliuli, e kiei ana me ka ha-lo ana ma o a maanei o na ipuka hale lehulehu, me ka huli pauaho ole ana i ka inea aloha a ko lakou Kiaaina. E ninaninau ia ana ka wahine malama keiki ma na mea e hiki ai ke hookolo ia aku ke kolohe aka nae, a hala wale ia la, ame ia po. he ole no ka loaa iki he wahi maoli no ka loaa o ke kaikamahine uuku. Ke aha'i la na Nupepa i ka lohe ma na wahi apau o ka aina me ka haawi ana i kekahi makana kiekie, a ua like no ka nele o ka loaa ana

\ o kekahi mea nana e h.wmama mai i na nianao kaumaha o na makua j na laua ke kamalei. ma ia hana ana. A hala na !a elua o keia huli ana me ka loaa ole o ke kainaiki. ua ! heie na maka o ke Kiaaina a nahonaho i ka ua mea o ke komo wahi ai | ole, no ka maauauwa i ka laua kaikamahme, a ui ku-a-ma'i maoli kana I wahine me ka waiho ana iluna o kahi moe iloko o keia mau la, he hoo- | kahi no hana nui o ka uwe kumakena. | I ka piha ana o na la ekolu mahope iho o ka nalowale ana o Mi>s | Kalade ? ua hoea mai la kekahi leta imua o ke Kiaaina, a penei ke ano 1 o na manao o ua leta la: \ "E kakau inoa koke iho i ka paiapala huikala o John Trent a e 2 ho'iho'i koke ia aku no ko kaikamahine. a ina aole oe e hooko ana i keia kauoha, e make ana ko kaikamahine ma ka la ame ka manawa e ; make ai o īohn Trent." Hookani aku la ke Kiaaina i ka bele no ke kahea ana aku i ke poo o ka oihana makaikiu, no ka hele ana mai e nana i keia leta malia i o loaa kekahi moali e hiki aku ai ke hookolo aku i ka meheu o ke kollohe. I "E Hankona," wahi ana i pane aku ai i ka makaikiu, iaia i hoea * mai ai. 1 "Eia kekahi mea e hiki ai ke hookolo aku i kahi e loaa ai o kun kai- > kamahine maloko o keia leta i. noounaia mai nei ia'u. I "Na na hoaloha o kela kanaka e paa mai la iloko o ka halepaahao I i lawe aihue aku i kuu kaikamahine. E hele koke oe i keia wa ano no j kela halepaahao, a e ninau aku i ke pio. i kahi o kona mau hoaloha i : noho ai. j "E wiki me ka hooka'ulua ole," a.haawi aku la oia i ua leta la iloko ! o kn lima o ka makaikiu. j Heluhelu malie iho la ka makaikiu i ua leta la me ke akahele, a i I ka pau ana, ua luliluli iho la kona poo. ' O ka leta ana e heluhelu ua kakauinoa ia e Okale, a i ka"Ssa: ana , ae o kona poo iluna ua pane aku la oia: i "I keia Poalua e hookoia aku ai ka hoopa'i o ka make maluna o , kela kanaka, a ma keia la aku a hiki i ka Poalua, he elua wale no la no j kakou e imi aku ai i ko kaikamahine. S "E hiki ana ia'u ke hopu ia Mr. Okale. aka aok nae e hiki ke hooiaio ia kona hewa." a nie keia mau olel/ hope ua haalele iho la ua makaikiu nei ia loko o ke keena no ka hookolo ana aku mahope o ka.mea nana i hoouna niai i keia leta. ! Ma ia ahiahi ua makawalu mai la na Nupepa i ka hoike ana i ka nuhou e pili ana i keia leta. me ka noi ana mai maloko o na kolamu e kakau aku ke Kiaaina malalo o ka palapala huikala o John Trent. Aia na kanaka kakau nupepa imua o ua Kiaaina Ia e āke ana o ka lohe aku i kana pane, i mea e hoopakele ia ae ai kana kaikamahine eia nae, aole no ia he mea e loli ae ai o kona manao paa, aole e kakau , inoa malalo o ka palapala huikala. "E kakauinoa oe malalo o ka palapala huikala," wahi a kekahi o 1 lakou i kamailio aku ai i ua kiaaina kupaa la. "Aole anei ou aloha i kau keiki, ka hua hookahi a olua i luhi ai?" "'O ka oihana anei kau i minamina ai. maniua o ke ola iioko o ke . kino, ka mea a ke Akua i hoopomaikai mai ai i ko olua mau ia opio?" i Auhea la kou ano kanakamakua. a maliu mai i keia mau leo e uwalo ?-ku nei no ka pono o kau kaikamahine?" ; Piena ae la ua Kiaaina la, 110 keia mau olelo oolea i pehi pololei i ia aku iaia. aka aole 110 ia he mea noiia e hoololi ae ai i kona manao, . a oane mai 1?.: j "Aole, aole loa he mea nana e hoololi ae i ka pololei ame ka oiaio, i mea hoopunipuni. Aole o'u makemake e lawe mai ka lehulehu i ka i ninau e pili ana i ko'u mau pilikia pili kino iho, i mea e loli ai o ka oiaio i hoopunipuni. | "Ua hookolokoloia o John Trent e na kiure o kona lahui ponoi. a ma ka lakou olelo hooholo oia i ahewaia ai. a e make oia malalo o ia olelt> hooholo'e pono ai, me ka nana ole i ko'u mau pilikia." i pane j mai ai ke Kiaaina imua o ka poe kakau nupepa. a haalele mai la lakou ! i ke keena o ke Kiaaina me ka l>o\ a ole he pane i kulike me ka lakou i iini ai. I ke ahiahi loa ana iho oia la,- ua hoea mai la ke poo nui o ka oihana makaikiu imua o ke Kiaaina, a pane mai la: "E ke Kiaaina, ua noke makou i ka hookolo mahope o ka meheu 1 o ka meā nana keia leta, aole he loaa. E haawi hou' mai oe i mau -la no'u e huli ai i ke kolohe, ua ku-haiki loa keia mau la elua i koe. Ua hoike ia mai nei nae ia'll kahi e loaa ai o Mr. Okale, a aole 110 ia he mea e loaa ai o na kanaka nana i aihue ko kaikamahine." "E hoopanee aku oe i ka manawa e li ia ai o kela kanaka. i nui ai na la a'u e hana aku ai ame ko'u mau kokua ma ke kuekaa ana ia loko nei o ka aina a liiki i ka loaa ana o kau kaikamahine." "Aole loa au e hoololi i hookahi huaolelo o ka hoopa'i ame ka manawa e hooko ia aku ai oia hoopa'i. "Ma ka la ame ka hora i kau ia ai no kona make, ma ia manawa e lewalewa ai oia iluna o ka amana li kanaka, aole loa he mea nana e hoololi ae i ka hookoia ana aku o keia hoopai o ka make maiuna o keia kanaka. "E kuu Akua," me ka huli pono ana aku imua o ua makaikiu nei, me ka hapai ana ae o kona lima iluna a kauoha mai la: "Aole anei e hiki ia oe ke hooko koke aku i kau hana a e hoihoi koke mai i kuu lei aloha mamua ae o ka Poalua?" "E wiki oe a e hoihoi mai i kuu kaikamahine a e uku aku no au ia oe i ka'u mau dala apau no kou luhi," a haalele iho la ka makaikiu me ka helehelena kaumaha. no ka ike ana aku i ke kupilikii ikiiki o ke

Kiaaina me na manao luuluu no kana kaikamahine. A hala aku la ka makaikiu. ua hoi aku ia kc Kiaaina noloko o ka mmi moe o kana wahine, a pmii mai la no hoi kana wahine iaia nei i komo akn me na waimaka e kihe ahe'a ana ma kona mau papalma palupaiu ,a par.e mai la: * "E kuu kane aloha. ao!e anei e niki ia oe ke kakaumoa aku oo hoi la i ka palapala huikala i mea e hoihoi ia mai al ke Kalode a kaoa. "Ea. e aloha mai oe ia'u ua aneane au e make no ka minamina i kuu milimili i aihueia," a hina pa-hu akn la oia iluna o kahi moe, me ke ku-wo ana. Na keia mau olelo a ka wahine ame na haawina ehaeha maoli no hoi a ke Kiaaina e ike nei. ua haule iho la kona mau kuli ilalo o ka pahele a noke iho la i ka uwe haalo'ulo'u. me ka namunamu maiie ana: * "E kuu wahine. e kuu hoa pili. auwe no hoi ka hoehaeha ia o knu puūwai e—. "Ua hiki ole ia'u ke hooko aku i kau kauoha e kuu wahine hoomanawanui, e kakau inoa i ka palapala huikaia—Auwe! e kuu wahim. e hooko kaua i ka ihiihi o ka kaua hana no ka pono o kuu hoohiki i aiana ai i kuu kino imua o ke Akua Kiekie loa. "Ina no o ka aihueia ana aku o kuu pohaku moni mai ku« alo aku. aoko ke Akua makemake no ia. e hoonaniia kona moa. "\ana no i haawi mai. a nana no i iawe aku." Aia mai ia kana wahine. a apo ma ka a-i o kana kane, a hookahi ka auamo pu ana i na haawina kaumaiia i kau iho maluna o laui. a ina paha o kaua kekahi e ka mea heluhelu e ku kokoke aku ana e nana i keia mau hiohiona: o kaua kekahi e komo pu ana ma keia haawina hookahi o ke kaumaha. i A haia waie ia la ame ia po. aole no he mea hou i loheia e piii ana ; no Kalode. a ma ke kakahiaka poniponi wale o kekahi la ae, hoea mai ana o Mr. Kalima, keia boki kalaiaina. | "Heahia kau mea hou?" i ninau mai ai ke Kiaaina. "He inea anei kekahi i ioheia no kuu Kalode ?" "Aoie he mea nana e haawi mai ia kaua i ka manaolana no kona loaa," wahi a Kaiima. a hoomaoe hou aku la oia: "Ke mau nei no anei ka paakiki o kou manao ,aole e kakauinoa i ka paiapala huikala?" 44 E Mr. Kaiima. e iike me ka paakiki o kela pali pohaku eku nei ma ke kua iho o ke Kakela. peia no ka paa o kuu manao ,e hooko akn i ka hoopa'i o ka make maiuna o ka mea hewa. "E na Lani, ina e hiki ana i keia kanaka ke lawe ae i kuu ola nei a pakeie mai kuu kaikamaiiine. he mea e ka hauoli o kuu uhane; aka, "o ka pono ke hana ia, a haule mai na Lani." "E Hukina," i pane hou aku ai o Kalima. Ua loaa ia'u ka mea , nana e hoopau ae i keia mau manao uiuku e hoomamalu nei maiuna ou | ame ka lehulehu apau. | "Heaha ia mea i loaa ia oe ?" i nana mai ai ke Kiaaina, me ka mo- | hala ana ae o kana nana ana mai ia Kalima. I "E waiho koke mai oe i kou palapala haalele oihana i keia ia. a o ! kou hope ke pii mai ma kou kulana e noho nei i keia manawa. Peliea I ia ia i kou manao ?" "Akahi no a loaa ia'u keia noonoo, i keia manawa. pela iho la oe e hana aku ai, i mea e hoihoi ia mai ai ko kaikamahine. Ua manao au aole au ku-e ana mai i keia manao." Nalohia ae la ke ano mohala maikai o kona helehelena o na minute mamua iho a hekau hou mai la na hiohiona o ke kaumaha maluna 0 kona heiehelena. "E Kaiima, aole loa e hiki ke hanaia," i pane mai ai ua Kiaaina la | me ke kaumaha o kona leo, ka ieo hoi o ka mea iloko o ka ehaeha, a j hoomau hou mai ia: | "O ka mea au i makemake ai ia'u e hana aku, ua like pu ia me ka hookomo ana aku i ka pulupulu maiuna o ke ahi lapalapa e a ana; a i ■ ole, o ka ninau ana aku i ka aila mahu. i mea e oi loa mai ai ka a ana 'o ke ahi. Aoie, aoie loa au eae e hooko aku i kau mea i makemake . ai." | "Heaha la kou mea e paakiki loa nei i keia manao hope a'u i hoaj kaka ?.ku la ia oe?" I "I ka manawa o kou hope e noho pono mai ai ma kou makalua, j oia no ka manawa ana e kakauinoa koke mai ai i ka palapala huikala o | Mr. Trent. a o ka palekana no ia o ko kaikamahine," i hooki iho ai o : Kalima i kana uwaio ana, no ke ola o ke kamaiki e paa ia mai la e ka , ka noe kolohe. | Me ka pane hou oie mai oua Kiaaina la no keia mau olelo hoo- ; nuinui a Mr. Kalima, ua luiiluli mai la oia i kona j>oo a haule iho la | iluna o kekahi noho ie nui. me ka huli.ana aku o kona alo i kahi e. Nana pono aku la o Mr. Kalima i ke Kiaaina me ke kahaha o kona manao no na iiana paakiki a uahoa a keia kanaka, mai ka hooko ana | aku i na hana e hiki ai ke hoopakeleia ae kana kaikamahine mailoko ' mai o ka pilikia: a e hoopakele pu ia ae ai no hoi kana wahine maikai, mailoko mai o ke kanikau kumakena ana no kana kamalei aloha he keiki. A, iaia e nana ana i ua Kiaaina la, me he mea la. ke ike !a oia ua loli ae kona lauoha mai ka eleele ae a i ke keokeo; a hopu aku la oia i kona lima, no ka haawi aku i kona alolia hope, a hoi no kona wahi. Mai ke kakahiaka oia la, a hiki waie no i ka po ana, ua holomoku mai na kanaka me na leo uwalo. e kono ana i ke Kiaaina e kakauinoa 1 ka palapala huikala o John Trent, a e hoopakele hoi i ke ola o kana kaikamahine. Aole i pau.