Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLV, Number 41, 12 October 1906 — ABE LINEKONA KE KEIKI KUAAINA AMERIKA KA PUUKALAHALA O NA KAUWAKUAPAA PAELE. [ARTICLE]

ABE LINEKONA KE KEIKI KUAAINA AMERIKA

KA PUUKALAHALA O NA KAUWAKUAPAA PAELE.

MOKUNA XIII. NO KONA HELE HOU ANA I KE KULA. A kokoke c hafa ac kekahi makahiki hou. aneane pau loa ko na leanaka kamaīlio ana no ka ha'ioleio a Mr. Elekini. I kekah» mana*a; hoi, kokua no o Aberahama i kona makuakane ma ka hana, heiuhelu; buke t a kakaulinia no hoi, i na manawa kaawale. I ka wa a na e ae e paani wa!e ana, o ko ia nei nwnawa ia e imi buke ai, ina loaa ole, iaia na buke kahiko ana. j Iloko o ia makahiki no hoi, mare iho la kona makuakane i kekahi: wahine hou, no Eliz2abethtown, Kenetuke, o Mrs. Sally Tohnston kona< inoa. He wa olioli keia no Aberahama a aloha nui aku la kona naau i leona makuahine hou. He mea olioli lea hoi iaia ka loaa ana mai o ka, mea pani i ka hakahaka o kona makuahme mua, i hala e aku la i kaj make. Aole oia i manao aku iaia me he wahine malihini la, aka kupu | leoke no ke a!oha iwaena o laua a mau aku. He wahme haipule no oia, a lilo iho la oia i pani hakahaka kupono, no ka mea i waiho mai 11 leana mau hana ma keia ao. Ma keia hope aku e kapa no makou saia t | o kona makuahine. . . Manao koke iho la keia makuahine kolea. he keiki ano e loa o Aberahama, ma kona naauao. a me kana mau hana pono. Akahi wale no oia a ike i ke keiki e like pu me keia, nolail hoi ; malama loa ī'no la oia iaia. , . , , Ia manawa, iloko hoi o na ohana i hiki mai ma īa wahi, o ka onana o Mr. Andrcw Crawford kekahi. He kanaka naauao keia i oi aku ka j mahuahua ana o kona ike, mamua ae o ka nui o na kanaka apau ma ia wahi, hiki no iaia ke a'o mai i ka heluhelu, ke kakaulima, me ka huinahelu, a hiki aku hoi i ka ratio ana. A no kona makaukau ma keia tnau mea ike, nolaila hoi ; nonoi ikaika aku la o Mr. Linekona iaia e hoomaka i ke kula ma kona haie ponoi, no kona makemake nui, e a o ia Abcrahama. Ae mai no o Mr. Crawford. A i kona hoi ana aku, i aku la oia ia Aberahama, 4< E hiki no ia oe ke hele hou i ke kula." "Mahea?" wahi a Aberahama. <4 Ma kahi o Mr. Crawford. E hoomaka ana oia i kekahi kula a'o palapaia." . , 1 Ninau aku la o Aberahama i kona makuakane. "La halawai anei oe me ia?" "Ae," wahi a ka makuakane, (a ia manawa, ua mahuahua ae kona naauao mamua aku o ko Mr. Hegela,) "E hiki no iaia ke a o mai ia oe ma na mea lielu." "Pela anei?" wahi a Aberahama. I kona manao, aole he kanaka hookahi ma ia wahi, i hiki ke a'o mai i ka Huinahelu. "E hiki no ia'u ke hookuu aku ia oe mai ka hana aku, a li'uli'u iki, no ka mea, he manawa kupono keia nou e imi ai i na mea helu. "Ahea oia e hoomaka ai i ke kula?" "I keia pule ae paha, a e hiki no hoi ia oe ke helewawae aku iloko o na mile elua, mai ia nei aku, a hiki ilaila." "Auhea auanei ka'u buke Huinahelu?" "Aole kaua e nele ana ia mea, no ka mea, i keia pule ae, e hele ana wau i Thompson s Ferry, a malia paha hoi o loaa ia u ia buke iw?aena o na kamaaina malaila.." I mai la kona makuahin6, "He wa maikai loa keia au e hoomakaukau ai i kou ike, e Abe, a ke manaolana nei au, e mahalo ana no oe ia Mr. Crawford, no ka mea hoi; ma ka nana aku, he kanaka maikai no ia. M "Pela no," wahi hoi a ka makuakane; "Ua mahalo no au ia Mr. Crawford, i ko'u ike ana iaia. Pomaikai maoli kakou i kona hiki ana mai ia nei e noho ai." "Owai na haumana e ae?" wahi a Aberahama. 4, E*mii ana no kana mau haumana, no ka mea; e hele ana no ka Mr. Turnhani keikikane, a me ke kaikamahine paha kekahi a Mr. Neale. Oiai hoi. lie wa pilikia ole keia i ka liana, nolaila he mea pono no ke hookuu aku i ka nui o na keiki, e hele i ke kula." ' v ,4 0 kekahi o lakou. aole hiki ke hele i ke kula no ka ilihune." y "Pela 110 paha, aka, e hiki no i ka nui 0 lakou ke hele, ke makemake io lakau." Pela no i weheia ai ka puka o ko Aberahama hele hou ana i ke kula. No ka nahae o kona wahi aahu kahiko, nolaila, ua humuhumu hou ia kekahi paa lole hou nona, aole nae he paa lole paina, aka, he lole ili dia no i hoomaikaiia. He lole paa loa keia. A makaukau kona wahi paa lole ili dia, hanaia iho la kekahi papale kapu nona, me ka ili o ka Rakuna. A he mea mau hoi i na ka-, naka ma ia wahi ke komo ana i na papale mauu i ke kau, a o na papale kapu huluhulu hoi ma ka hooilo. A na na makuahine no .i hoolako aku i ka lakou mau keikikane apau me na papale kapu, no ka mea, ke nui loa na holoholona huluhulu ma ia wahi, pela no na makua i hoomakaukau ai ia Aberahama, i na mea o ke kino, no kona hele ana i ke kula. A i kona makaukau ana nie keia mau lako 0 ke ieino, a loaa no iaia ka buke huinhelu. oiai hoi, ua loaa mua no i kona makuakane, mai kekahi makamaka mai, a o kona hele aku la no ia i ke kula a Mr. Crawford. I kekahi manawa, e paani ana na haumana mamua ae o ka wa leula, kamailio iho la lakou no kekahi ha'iolelo a Jeremiali Cash, ma ka la Sabati i hala. j I mai la o Aberahama, "O ke pookela no keia o kana mau ha'iolelo ana apau a'u i lohe ai," wahi ana. A eia kana poolelo, 4< Nolaila kaikai ae la lakou ia lona, a kiola aku la iaia iloko o ke kai, a malie iho la ke kai, mai kona huhu ana," loane 1:15. "Ua olelo huhu oia ia loane," wahi a Davida me ka akaaka. "A no ka poe hewa e ae apau ea, e hiki no ia'u ke ha'i aku i ka hapalua o kana ha'iolelo," wahi a Aberahama. I mai ia o Davida. "Pela ka! Aole paha e hiki ia oe ke ha'i mai." "Hiki no ia'u," wahi a Abe. A ina he kanalua kou, e ha'i aku no wau. <4 E ha'i mai no hoi ha oe." "Eia paha ka mua, e pii oe maluna o kela omuku-laau. a oia paha kou wahi awai, a malaila oe e ha'i mai ai, a e hoolohe aku hoi makou, a kuhikuhi aku la oia i kekahi omuku-: laau nui. e kokoke ana malaila." "Ke manao nei paha oukou aole hiki ia'u, aka, e ike ana oukou.| e hiki no," wahi a Aberahama. *'Nolaila pii ae la oia iluna o ka omuku' laau, a ha'iolelo mai la. Hoike mua mai la no oia i ke poolelo, a pau | ia, alaila, wehewehe mai la no hoi i na manao nui o ka olelo, a hoike j pau mai la oia ia lakou i ka hapanui o ia ha'iolelo apau a Mr. Jeremiah ! Cash; nui ka akaaka o kona mau hoa iaia, no ka paa loa o kela olelo." "Maikai maoli oe e Abe," wahi a kekahi hoa ona. 44 Ke makemake nei au. e ha'i hou oe ia olelo i keia Sabati ae." A nalu nui iho la ka oaau o kona mau hoa kula, i keakamai maoli o Aberahama i ka ha'iolelo. "A owau hoi kahi e hele mai» a hoolohe ia oe, e Abe," wahi a Davida. Mahope iho o ia manawa, ha'i pinepine aku la o Aberahama i kona mau hoa kula apatt, i na apana o na ha'iolelo ana i lohe ai mamua, no ka mea, he keiki hoolohe pono oia. a hoomaopopo no hoi. a malama iho i na mea apau ana i lohe ai, aohe hoopoina iki; oiai hoi, o ka nui o na keiki, ua maa lakou e noho hoolohe ole i ka olelo a ke Akua, maloko o ka Halepule, a he poina wale no hoi ia lakou na ha'iolelo. A

j ina i hoolohe pono iakou e like pti me Aberahama, aole auanei e poina { iki ana ka nui o na mea a lakou i iohe ai. | Ai ka lohe ana o Mr. Crawford ma ka puka o kona hale. i keia | hana a Aberahama, ha'oha o loa oia, no ka niea. ua ike mua no oia i ! keia keiki. he wahi keiki akamai, aka, i kana hana ana nae i keia hana, o ka ha'iolelo iloko o kona wa kamalii, he keu kona mahalo, a i kona manao ana, he mea hou loa keia, no ka mea. aole oia i ike mua i kekahi keiki e hana ana i ka mea like pu me keia. Ewalu a he umi paha na keiki i hele ma keia kula. Ma ka Huinahelu ko Aberahama iini nui ana. aka, aole nae oia i haalele loa j ka heluhelu ame ke kakaulima ana. ua hoomau no oia ma ia mau mea. Ma ke a'o kula ana. kona hoihoi nui. a wikiwiki no hoi kona holo ana imua, ma na haawina apau i haawiia mai iaia. | I kekahi la, i mai la o Mr. Crawford ia Linekona. "he wahi keiki I kupaianaha no o Abe, aole oia e haalele iki i kekahi mea, a paa pono ; kana mau haawina iaia. alaila hana hou aku no." I Pane mai la o Linekona, "Pela no kana hana mau, he wahi keiki | makemake loa keia e ike i na mea apau a ka poe e ae i ike ai." j "Oia no. aka. ke ha'oha'o nei nae au i kona hooīkaika nui ana, ; e lanakila ma kana haawina ." | "Pela wale no oia ma na mea e ae apau a*u e haawi aku ai. hana | no oia me ke kunukunu ole; a ina hoi he paakiki. hoomanawanui aku j Ia no o:a a paa. alaila pau ae la." | I mai la o Mr. Crawiord. "mahalo loa au i kaii keiki. I kona huli j ana i kekahi ninau huinahelu. i kekahi la i hala iho nei, loaa mai la no jiaia } a i ka loaa ana hoi makena kona olioli." [ "Ma ka po nei no kona ha'i ana mai ia'u no ia mea, a he oiaio no hoi, o kana hana mau no ia i kela po keia po. o ka imi huinahelu. a i kekahi manawa. oi nui aku kona makemake e imi, mamua ae o ka hoi ana aku e hiamoe." "He keu wale aku no kela wahi keiki," wahi a Mr. Crawford. "Ina paha e mahuahua ana na buke e loaa mai ai iaia ka naauao, ke manao nei au, e lilo ana oia i kanaka kaulana ma keia mua aku e hiki [ mai ana, no ka mea, he keiki hoopono oia, e like pu me kona imi naauao ana." "Ae. he keiki hana pono no oia, a ua mahalo loa kona makuahine iaia, no kona hoolohe pono. v I mai la o Mr. Crawford. "I kekahi la i hala iho nei, ua ike au i 1 kana hana pono, a penei no ia':" ' "O'kekahi kiwi dia i hoopaaia ma ka paia o ke kua o ko'u hale. ua uha'iia. a manao iho Ia au, na kekahi no o na haumana i hana ia mea, a nolaila hoi, ia la ae, ninau aku la au i ka mea o lakou nana i uha'i i ke kiwi dia, a pane koke mai la o Abe, "na'u no i uha'i." A i aku la au iaia. "Xo keaha hoi ?" Pane mai la oia. "Aole au i manao e uha'i maoli, aka, i kou lalau ana aku nae, a lewalewa malalo iho o ia mea. o ka hemo koke mai la no ia. a ina paha wau i ike mua, e hemo mai ana. aole no au e lalau aku," wahi a Aberahama. "He keiki olelo oiaio no ia." wahi a Linekona. "Aole o'u kanalua iki ma ia mea, aka, ke manao nei nae au, he kakaikahi wale iho no na keiki i hiki ke pane koke mai e like pu pela, o ka nui o lakou he huna no i ka hewa," wahi a Mr. Crawford. "Pela io no, a ke manao nei hoi au, no kona heluhelu ana paha i ka moolelo o Wasinetona, i loaa mai ai ia ano iaia, oiai hoi, i kona ike ana, aole o Wasinetona i huna iki i kona hewa, i kona oki ana i ka laau maikai a kona makuakane. me kana wahi ko'i lipi hou, aka, haU pololei aku no; nolaila. kamailio pinepine oia malaila, a makau loa oia, ke ha'i aku me ka hoopunipuni, nolaila, ha'i pololei no oia i keia mea ana i hana'i imua o Mr. Crawford." Pane mai la o Mr. Crawford, "he aneane like loa no keia keiki, me Keoki Wasinetona, i kona wa kamalii." A ha'i aku la oia imua o na haumana a pau, i ka oi loa aku o ka maikai o ka ha'i pololei mai, mamua ae o ka huna ana iho i ka hewa." Aole oia i maa i ka huna i kana.mau hana hewa iho, aka ha'i pololei aku no, me ka hoahews no hoi iaia iho, aole ona makemake, e hooili aku i kona mau hewa iho, maluna o ka mea e ae. 0 ka hua keia o ke a'o ana, a me ke alakai ana hoi a kona makuahine iaia, il3ifco o kona wa liilii. E hoomanao oe e ka mea heluhelu, no kela a'o ana ma ka la Sabati, a makou i ha'i mua aku ai, i ka manawa no hoi a kona makuahine i paipai aku ai, ma ke Kanawai eiwa: "Mai hoike hoopunipuni oe, i mea e hewa ai kou hoalauna." 1 kekahi la ae, hoi mai la oia mai ke'kula mai, a i aku Ia kona inakuak~ne iaia, "ua halawai mai nei au me Mr. W T ood i keia la, a ua makemake hoi kela ia oe, e kakau i wahi leta nana, e hoouna aku ai i Masekuseta, i kona mau makamaka malaila." "Ahea oia hele mai?" wahi a Aberahama. "I keia po no e hiki mai ai oia, e ha'i ia oe, no kana mea i makemake ai e kakau oe." "Ina pela, e imi no au i ka'u huinahelu, mamua'e o kona hiki ana mai, no ka mea, eia wau iloko o na haawina paakiki i keia manawa." "Ua maikai no ia, ke loaa ia oe na ninau paakiki." "Pela mai no o Mr. Crawford ia'u." "Ae, uā ike no wau 1 kona manao ma kuu kamailio pu ana me ia, a ua ike no hoi oia i na mea e pono ai oe, a me na haumana e ae, aka, e imi aku oe i kou haawina i akamai oe." Ia manawa, hiki mai la ka hooilo, a he wa anu loa ia, ho-a ia ke ahi nui ia po, me na laau kua. . E hoomanao ka mea heluhelu, aole i loaa na ipu kukui i na kuaaina ilihune o laila.

Ma ia po. na malamalama loa ka hale ike ahi nuu Ame ia mao ke ahi nui, i kakau iho ai o Aberahama i ua wahi leta nei a Mr. Wood. 1 MOKUNA XIV. E KUL.\ HOU AN'A NO. I ka hala ana ae o na hebedoma he umi paha. o kona kula ana, i mai la kona makuakane iaia, "E hoomau aku no oe 1 ka hele ana i ke • kuia. no ka mea hoi; ua kuka pu mai nei mamua me Mr. Crawforo. a - e hiki r.o ia oe ke hele aku a li'uii'u iki." "Olioli au ma ia mea," wahi a Aberahama. "a he makemake nui ko'u, e hoomau aku no ko*u huli ana maloko o ka humaheiu, a pela no hoi ko Mr. Crawford makemake ia'u." "Aia a pau ka hooilo. makemake au ia oe e kokua mai ia'u, i ke kanu kulina. alaila hoi e pau kou hele ana i ke kula ia manawa." "Pehea ka loihi a hiki aku ia manawa?" "He mau pule wale no hoi koe, a iloko o ia manawa ea. e pono no ia oe ke hooikaika loa." "O ka hope paha keia o kou he!e ana i ke kula." wahi a ka maI kuahine hou. j I n?ai ia kona makuakane, "Pela paha, aka, ke manao nei au. e ; like aku ana no kou ike i ka huinahelu me ko Mr. Crawt\>rd, a ua hke : pu no hoi paha oe me ia, ma ka heluhelu, a me ke kakaulima ana." I "Makemake au ?a oe e hele aku ma kahi o Mr. Neale, inamua ae 0 kou hele ana aku i ke kula i ke kakahiaka o ka la a|X>po." wahi a [ ka makuahine. ! "I keaha ko ia.*<« wahi a Abc. "Aia a makaukau oe e hele, alaila. ha'i aku au ia oe i kau mea o laila." | "Ka! Ua manao makou kamalii apau. e hele ei ke kak;«hiaka nui | e paani ai," wahi a Aberahama. "Me he mea la. e hoka ana oia i ka : paani pu ole me kona mau hoa kula, i ka wa kakahiaka nui, mamua ae o ka hoomaka ana o ke kula." j "He nui no kou manawa e ae e paani ai." wahi a ka makuahine. ; "Ae. aka hoi, ua ae.like no makou kamalii, e hele e i ke kula \ k.i 1 la apopo, a e liele ana no na keiki apau, a owau paha auanei aole au e hele i>u ana me lakou." | "F. hiki no paha ia oe ke hele aku. ke makemake loa oe, anoai hoi, ke n.akemake loa nei paha oe mamuli o kou manao iho, ua oi aku kou pomaikai i ka hele ana i ka paani. mamua hoi o ke kokua ana mai Ki'u." l'a aneane hilahila o Aberahama 110 keia olelo a kona makuahine iaia, a i mai la oia, "aole ioi aku. E hele no wau ma kahi o Mr. NeaU-, e like me kau olelo. a ke haalele nei au i kuu makemake, e hele pu :ne kamalii e paani ai." | "E hoka ana paha kou mau hoa," wahi aka makuahine. | "Aole o'u manao ma ia mea, aka, e hana mua no au i kou makemake.' a e hele aku no hoi ma kahi o Mr. Neale i ke kakahiaka, a in;i j i hoka ko'u mau hoa kula ika hoa paani ole, oia iho la 110." Olel » aku j la oia i keia mau olelo apau imua o kona makuahine, me ka nuha ole. (e like pu me kahi poe kamalii Hawaii o keia manawa, ka hoomih.inuh 1 e hooninipo ai,") a me he mea la o ka leo o ka makuahine kana mea n\?i kemake loa. e hoolohe aku i kana olelo. aole hoi o ka hele i ka paani He mea mau 110 iaia ka haalele koke ana i kona mau lealea iho, «1 liana aku hoi mamuli wale 110 o ka.makemake o kona mau makua. ua a'oia mai no oia e hana pela, mai kona wa opiopio mai. a he kakaikahi wale no na manawa apau ana i paki-ke aku ai, me ka hoolohe ole. O ka olelo a kona mau makua, oia no kona kanawai nui 1 hoomanao mau ai. j Ia kakahiaka ae. hele aku la no oia ma kahi a kona makuahine i olelo mai ai iaia, mamua ae o kona hele ana i ke kula: aka, aole oia i hooliakalia ma kahi i hoounaia ai oia. Ua liiki .pu.no oia me j Davida Turnham i ka hale kula. aole oia i komo hope aku no kona hoolohe ana i ka olelo a kona makuahine. ! "Halo I)avida! Manao mai nei au, owau la ke hiki hope ana ika j hale kula," walii ana i pane aku ai ia Davida i kona ike ana iaia ma ke | alanui. I "Ina ooe ka mea i hiki hope aku malaila, ke manao nei au, oka ( mua loa no ia'o kau hana ana pela," wahi a Davida. Ahe oiaio maoli no, he keiki miki mau o Aberahama. j "I keia kakahiaka no, hele mua aku la au i kahi o Mr. Neale, a | ina aole au i ke'ake'aia mai e ia hele ana ilaila, ina ua kala kahiko wau j i hiki mua ai-i ka hale kula nei." | "Ua hiki pono mai no hoi kaua, mamua ae o ka hoomaka ana o ke kula." | Ai ko laua kokoke ana aku ika hale o Mr. Crawford, ninau nir.i j la o Aberahama ia Davida. "ea, heaha la hoi ka hana a kela poe kamalu 1 e pupupu mai la i kahi hookahi ?" "Heaha hoi?" wahi a Davida. I ko laua hiki ana aku ma kahi o na keiki e noho poai ana, aia hoi; e paani ana lakou apau me kekahi rana. A i ka houhou ana hoi o kekahi wahi keiki i ua fana nei me ka laau, i mai la o Aberahama iaia, "ea, mai hana oe pela." "I keaha ana ko'u mea e hana ole ai f>ela," wahi a ke keiki k ilohe. I aku la no Aberahama. "Mai hoeha wale no oe iaia. Aole paha |"ou makemake iki e na keiki. e houhouia mai oe. e like me kou houhou. wa!v. ana ika rana. He keu wale no ka menemene ole o kou naau.'i , k;> l.tna ino aku iaia." ! CAnlo f nnn.l