Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLV, Number 42, 19 October 1906 — KA INO O KA ONALAMA. [ARTICLE]

KA INO O KA ONALAMA.

O ka meahou hoolele hauli i puka aku ai ma ka helu 1 hala o ke Kilohana nei e pili ana i ke kuai hamamaia o ka waiona ma ke Sabati ame na hana hoohilahila ma ka Apana o Kapalama oia kekahi o na hooiaio o ke poomanao o keia kinomanao oia hoi ka ino maoli o ka onalama a aole no hoi oia mau hiohiona ka mua loa o na hana hilahila i lawelaweia, no ka mea, he nui ia ano i lawelaweia al ma na manawa like ole 1 hala ae nei. ... A aole \yāte \i(j.-hpi iloko iho o ka Apana o Kapalama o ka īkeia ana oia anō haaw>ittfc;ekaeka, aka, ua ikeia no ma na wahi-e ae apau o ke kiilanakauhale fl^i—ma na wahi nae i maa ika lawelaweia oia ano ino, a koe no na wahi maemae o ka poe maikai. A aole wale no hoi iloko o Honolulu iho nei, aka, aia no iloko o na mokupuni e ae o keia Paeaina, aole wale no iloko o kakou iho nei, aka ua hanaia no ma Amerika," Epelani, Kelemania ame na wahi e ae oka honua nei. He ino ma na wa-hi apum oka honuma. Eia nae, e na makamaka, na makuahine o ka aina kulaiwi, na oiwi opio, na manaolana omua aku nei 0 Hawaii, na makuakane ame na mea apau aole ia he mea no kakou e hoomahu'i wale aku ai no mahope a maloko o keia ano ino hoohaahaa kattaka, no ka mea, o ka onalama iho la ka mea nana i hoopilikia aku i ka hapanui o kakou o Hawaii nei mawaho ae o na ino e ae, ke kumu nui e emi mau nei ka lahuikanaka Hawaii i hoomakaia mai hoi ke emi mai ka manawa mai no o na Kamehameha, na alii aimoku o kakou o Hawaii nei. A o ka puka ana mai o keia ino, he mea ia e aiai ai iloko o ko kakou noonoo no ka hoaokanaka mai oiai aohe nele ke ke'uia o ka.-hoo-pukaia o keia ino e ka poe ake i ka ona* a ma ka 1 apao o ke Kuokoa, ke kauleo nei ia kakou Hawaii ame na mea e ae no apau, e lilo ke kanaka a wahine i haku nona iho, e hoomalu iho ai iaia iho, no ka mea ua hookmi mai ka Ahaolelo o kakou i ka hoopuka ana i ke kahe-a-wai 0 ka lama iloko o ka aina ma o na laikini waiona liilii la. A o ka makou e kalele nei aohe he manaolana o ka makaainana e palekana ae ai mai ka hoopakele ana o ke kanawai, no ka mea, aohe he kanawai o ka aina e papa a e kaupale ana i ka pahola nui o ka lama, a ma ia kumu iho la mako'u i kalele ikaika ai, na kela ame keia kanaka no a na kela ame keia wahine no e kaupale iho nona iho aole e hoolilo iaia iho i holoholona e moe ai iloko o ka ino mamuli o ka inu ana i ka lama no ka lealea a oi aku mamua o ka mea kupono. E LILO KĒLA AME KEIA MEA I HAKU NONA IHO NO KE KAUPALE ANA I KA ONALAMA, OIAI, O KA ONALAMA KEKAHI KUMU E MAKE NUI NEI A E EMI HIKIWAWE NEI NA HAWAII, A NO KA MEA HOI, AOHE HE KANAWAI 0 KA AINA E HOOPAKELE NEI IA KAKOU. Eia ke kanawai o ka aina ke ku nei, a he kanawai e hookuu ana | 1 ke kuai ana i ka lama ma ke ana akea laula loa e like me na laikini hale inu lama papa elima, ke hele, la a kohu hale inu kope s|me ki ka maalahi loa o ka loaa ana o ka waiona e laa ka bia ame na wai lahilahi a makou hoi e kalele nei i ka ikaika o ke kanawai ma ke kalele ana ma ia mahele hookuu laula a aohe he kanawai e kaupale ana, ke kumu nui o ka makou hooikaika ana ma keia kumuhana, na ke kanaka iho 110 e hoomaln iaia iho ma ke kaupale ana i ka inu ana i ka lama no ka lealea e hu-a-puaa ai, Eia ka lua. Ma ka hoike oka meahou hoolele hauli ame na mea e ike mau ia nei o na ino o keia ano iwaena o na oiwi Hawaii, ua loaa ia makou ka hoomaopopo anie ka ike ana i ka nawaliwali o ka mana hoomalu o ke kanaka Hawaii. Ke olelo nei makou, aia no he niana' j hoomalu iloko o ke kanaka Hawaii, aole nae he ikaika oia mana no ka.j hoomalu ana iaia iho, a no ia kumu i lilo nui akii ai oia iloko o na ino o ia ano ame na ino e ae, a i ka nele ana o ke kanaka ia mana hoomalu iloko iho ona ame ka nele ana o ka aina i ke kanawai no ka hoopakele ana mai keia ino ae, alaila, ua hiki ia kakou ke hoomaopopo aohe he mana e ae nana e paaia mai ke kanaka mai ka holomoku ana iloko o ka onalama, ke kumu oka hu-a-puāa ana. He haawina walohia! maopopo keia. Koe wale no ko ke Akua mana aohe nae he nanaia eka hapanui. He mea oiaio no nae aole 0 na Hawaii apau loa ka i komo aku iloko o keia ino, aka, ke kalele nei makou o ka hapanui loa ka i komo aku iloko o ia ino a he wahi hapauuku ka poe Hawaii i hiki ia lakou ke hoomalu ia lakou iho a o lakou no hoi ko lakou haku, ke kumu o ko lakou komo ole ana iloko ona jno oka onalama. E hoomaikaiia lakou. Aole nae keia he mea e hoole ana i ka nawaliwali pu 110 o na mana hoomalu 0 na haole, Kepani, Pake a lahui e ae ma keia ninau aka, aole ia he mea 110 kakou e hahai wale aku ai maiiope 0 ia ano haawina maikai ole. O ke kolu o ko makou manao maluna o keia ninau oia no ka hooikaika aku e pono ai ma keia kau Ahaolelo ae e hoololiia kela kanawai laikini lama papa elima, a oiai aia ia mahele iloko o na kahuahana 0 na aoao kalaiaina, ke kalele nei makou, e lilo na hiohiona hoohilahila 1 hoikeia ma ke akea i mea e paipai nuiia ai na hoa ahaolelo e hooko io aku i ka iini o ka pononui. A e like me ka makou i hoike mua ae nei, o ka onalama ka ino ko'iko'i ino loa o ka make nui o na Hawaii ame ka emi hikiwa'we o ko kakou lahui, ke manao nei makou o na hoike emi o keia lahui ma na helu kanaka mai na Kamehameha mai a hiki i keia la o lakou no na mea e kakoo ai i kā oiaio o keia kalele ana, a aia maluna o kakou Hawaii ka poe e hiki ai ke lapaauia keia ma'i nui ma ka ana o kela ame keia iaia iho mai ka hookuu ana aku iaia īloko o ke kuulala.