Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLV, Number 42, 19 October 1906 — UA HAUNAELE O EWA I KA MOAE [ARTICLE]

UA HAUNAELE O EWA I KA MOAE

I ka makahiki i hala, eia ka olelo a ua keonimana nei, ua koi ia mai au e holo i moho lunakiai, aka, ma kuu noonoo pono ana, ua oi aku ko'u pono e Mr. Keliinohopono e holo i lunakiai no kakou mamua o ko'u holo ana. Oia ko'u lohe, pela ka oia i holo moho lunakiai ole ai i kela kau i kohoia ai na luna o ke Kalana o ka mokupuni o Oahu. Ina he oiaio keia olelo. a ua keonimana nei (Mr. J. Defries) alaila, owau pu kekahi ia manao hookahi, ua kupono io no o Mr. Keliinohopono i lunakiai no ka Apana koho o Ewa i kela makahiki ame keia makahiki. Ke manaoio nei au o oukou kekahi hoike no ka oiaio oia mea. Ua komo mua mai o Mr. Keliinohopono i ka Apana o Ewa ma ke ano he lunakanawai Apana no ka "I'a Hamauieo." Auhea oukou e o'u mau hoa makaainana o ke Awa-lau o Puuloa. Owai ka poe i laweia imua o kana Aha Hookolokolo a hoopa'iia lak6u me ke kaulike ole o kana Olelo Hooholo? E akaka auanei ia, ma ka hoohalahala ana i kana Olelo Hooholo i na Aha ae maluna. Ua hiki anei ia oukou ke ha'i mai ia'u. Ua hoopa'i ino aku oia i na Aloha Aina, a i ka poe Repubalika he oluolu? Owai ka poe i hoopilikia ia i kona manawa e noho lunakanawai ana Ke ha'i aku nei aū ia oukou e o'u mau hoamakaainana. Aole oia i hana i ka paewaewa ia oukou a o oukou no ka hoike oiaio no ia mea i kona wa i ,noho lunakanawai ai no kakou. No ka mea, o kana mea i hana ai, oia no ka hoike nona iho, e like me ka hua o ka laau, ma ia ano i hilinai ia ai oia, pela i loaa ai. iaia ka noho lunakanawai no ka Apana o Ewa. Ua pomaikai ka apana l ka lunakanawai e hooko ana i ka makemake o ke kanawai, aole i ka manao o ka poe pono ole i ka pono kau like o ka lehulehu. Oia pomaikai la, ua loaa ia Ewa jfi mau la mamuli o Mr. Keliinohopono. Aole o na mau Aloha Aina i hoopilikia wale aku ai ia manawa. He neie loa hoi i ka aoao Repubalika. I kona ae ana e lawe i ka oihana Lunahelu ame ka Ohi Auhau o ka Apana 0 Ewa. Ma ia oihana oia i noho loihi ai a hala na makahiki he umi a oi, a emi mai paha. Ma kona lawelawe ana 1 keia oihana i oi hou ae ai kona hilinaiia. A e like me kana i hana ai i kona wa lunakanawai pela no oia i lawelawe ai i keia oihana o ka lehulehu me ke kaulike ame ka hoopono. Aoie he mau hoike oiaio e ae no ka hilinai ia o Mr. Keliinohopono, o kana mau hana wale no i lawelawe ai iloko o ka Apana o Ewa. Iloko o kela manawa i ha'iia ae la mamua. nolaila ua lawa o Mr. Keliinohopono i ka ikeia ma ka hoopono i ke Aupuni ame ke kaulike i ka pono o ka lehulehu. Aole na ke aupuni i hoopau mai 1 kona lawelawe ana i ka Oihana Lunakanawai ame ka Oihana Luna Heiu ame Ghi Auhau, aka nana ponoi no i waiho aku i ka hana a ke aupuni me ka maikai, a lawe ae la oia i ka Oihana Poi no ka hanai aku i ka lehulehu o ka Paeaina o ke Teritori o Ha-| waii. No ke ala ana mai o ka ninau no ka lunakiai o ka Apana o Ewa i ka makahiki I hala. aiaila hooikaika iho la o Mr. Lo iloko o ke Kalapu Repubalika o Mr. Wood ka lunakiai, aole ia Mr. J. Defries, ua ku-e oia ia Mr. Keliinohopono no ka mea, ua ike oia he kanaka kuokoa loa o Keliinohopono, aole hiki iaia ke alakai iaia ma o a maanei. Nolaila ku-e ia Mr. Keliinohopono

aole e wae ia iloko o ka Aha Elele o ke Kalapu Repubalika o Manana. Oia ke kumu i haulehope ai ka hoopii a Mr. Lo ia Mr. Keliinohopono imua 0 ka Papa Lunakiai. Ke hana nei o Mr. Lo no ka pono ame ka pomaikai o ka Hui Mahiko o Honolulu, aka, o Mr. Keliinohopono hoi no ka- pono ame ka pomaikai o na Mahiko apau o ka Apana o Ewa ame ka lehulehu apau. Nolaila i ko Mr. Keliinohopono holo moho lunakiai kuokoa ana, haule hope iho la ka moho a ua Mr. Lo nei 1 manao ai. Nana e«hooko aku i kona manao kolohe, aka lanakila o Mr. Keliinohopono ma ko kakou kupaa ana ma ka pono ame ko ke Akua kokua ana mai ia kakou, ke lana nei kuu manao e like me ko kakou kupaa ana ma ka pono ame ko ke Akua kokua ana ia kakou i kela au koho balota aku nei, pela no oia e hoolanakila ai i keia kau koho balota. Ke ae nae oia e holo hou 1 lunakiai. MEA KOHO BALOTA.