Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLV, Number 42, 19 October 1906 — ABE LINEKONA KE KEIKI KUAAINA AMERIKA KA PUUKALAHALA O NA KAUWAKUAPAA PAELE. [ARTICLE]

ABE LINEKONA KE KEIKI KUAAINA AMERIKA

KA PUUKALAHALA O NA KAUWAKUAPAA PAELE.

MOKUNA XIV. E KULA HOU ANA NO.

"He wahi rana wale no hoi ia," wahi a ke keiki kolohe. "Aole anei e eha ka rana i ka houhouia?" wahi a ,\i)f.rahami. "He eha paha aole paha." aka hana ino hovi aku la no oia i ka 1 rana, ma ka houhou ana iaia i ka laau. ] I mai la o Aberahama, "Mai hana hou oe pela, e na keiki aloha j ole." A lalau aku la oia ina lima o kahi keiki kolohe ika rana: *'He keu wale 110 oe a kahi keiki menemene wale, e Abe, o kou kaikaina anei keia wahi rana, au e huhu mai np ia'u?" "Aole pono ke hoeha wale aku iaia." "Pela io no," wahi a Davida, ke kokua nei au i kou manao e Abe. Pela no ko Aberahama aloha wale ana ina holoholona liilii. Hiki no iaia ke pepehi aku i na holoholona hihiu hae, ame na manu ma ka nahelehele hoi, i wahi i'a, aka o ka hoeha wale ana i na holoholona liilii, na mea laka hoi ,aohe ona makemake iki e hana pela. A ike mai la o Mr. Crawford i ka lakou hana ia manawa, hele mai 1a oia, a olelo huhu aku la i na keiki, i hoeha wale i ka rana, a mahalo aku la hoi oia ia Aberahama, no kona menemene nui ana i ka hana ino wale ia o ka rana 4 e kekahi keiki kolohe. A iloko o ka wa kula, i mai la o Mr. Crawford ia Aberahama, "kokoke oe hiki aku i ka ratio, aia a pau ia, alaila, aole au e hiki ke a'o hou aku oe." "He mea paakiki anei ia?" wahi a Abe. "Ke manao nei au, aole e paakiki ana ia oe, e pau e ana ia mea, mamua ae o ka hiki ana mai o ka wa e pilikia ai kou makuakane i ka hana." "A pehea hoi ke pau ole ia'u ka ratio?" "Aole o'u makau iki ma ia mea, oiai hōi, aole nui loa ka waiwai o ka ratio. e like pu aku me kau mau mea i imi mua aku nei maloko o ka huinahelu. O kekahi poe ea, aole i kulaia lakou ma ia mea." "Aole i a'oia ko'u makuakane i ka huinahelu," wahi a Aberahama. "Pela no hoi ko'u makuakane, aole no i a'oia," wahi a Mr. Crawford. "He oiaio maoli no, o ka hapalua o na kanaka apau ma..keia wahi aole loa lakou i a'oia ma ka huinahelu." "Hiki no ia'u ke houluulu, ka hoolawe, hoonui, ame ka puunaue ana.." "Ac, ua waiwai loa oe i kou ike ana ma ia mau mea." Nolaila, hooikaika loa aku la oia (Aberahama) i ka huli ana ma ka ratio, a i ka r>au ana ae o kona hele ana ike kula, aia hoi; ua akamai loa oia ma ia matt mea. E hoi hou makou maanei, a e hoakaka aku hoi i kekahi moolelo pokole, e pili ana no Aberiahama, ame kona mau hoa kula. A oiai hoi ea, ua ike mau no kakou i ke. ano o keia wahi keiki o Aberg£iama, i kona launa mau ana me kona mau hoa, he wahi keiki aloha wale oia i na mea ana e ike aku ai, e hakaka ana. A eia kekahi wahi moolelo pokole nona, a me na keiki hakaka. A kokoke pau ka hele ana o Aberahama i ke kula o Mr. Crawford, a i ka hoi pu ana hoi o kekahi mau keiki me Aberahama, i ko lakou mau home iho, aia hoi, hoopaapaa iho la ua mau keiki nei ma ke alanui. no ke pela ana o kekahi huaolelo. O loane laua me Daniela, na inoa o keia m?.i! keiki. "Aole oe i pela pololei," wahi a loane. **l"a pela pololei no wau." —Daniela. "E like ptt no me ka ke kmnn Mr. Craw r ord." "Xana no i i mai ia'u aole oe i pela pololei, e like pu me ia." —loane īa."—lnane. . i **Ua lohe no wau i kana olelo ana mai, aka, ua kuhihewa nae oia. oiai hoi. ua pela pono 110 wau e like pu me kana."—Daniela. "Aole oe i hana pela, e like pu me ka ke kumu, no ka mea hoi; ua ike pono no wau."—loane. "Palau dc e na keiki, no ka mea, ua ike pono no wau, ua hana iio wau pela."—Daniela. "Mai kapa mai oe pela ia'u. he wahahee. o alaui auanei ko niho ia'u." A puupuu ae la oia i kona mau lima, e ku'i aku ia Daniela. — loane. "Hole mai no paha oe," wahi a Daniela. A hoomakaukau iho la no hoi o Daniela, e hakaka pu aku me īoane. I mai la o Aberahama, "Ela, mai hana oe pela e Daniela, he hana ino ia a apo aku la oia i kona a-i me kona mau lima." I aku la o loane ia Aherahama, "E hookuu mai oe iaia." Pane aku la o Abcrahama, "Aole pono ka hakaka, e kuu mau hoa. no ka mea. he walii kuniu liilii wale no keia, a olua e hana nei," a apo aku la oia ia loane, me kekahi lima ona, a o kekahi lima hoi, ia Danicla. "Aole keia he wahi kumu liilii," wahi a loane. "No ka mea hdi, ina paha o oe ka i kapaia mai he wahahee, ke manao nei au, aole loa (h- e noho malie ana." A pela no lakou i'hele nui aku ai, a o Aberahama hoi. aia oia e ku ana mawaena o na keiki hakaka,. e apo ana konn m:m lima ma ka a-i o kela keiki, ame keia keik\ nie kona hoolaulea pii aku no hoi ia laua.

"E noho malie no wau,' wahi a Danielea. "Aole au e manae iki ma keia mea, ke hoopau o loane i kona manao." I mai la o loane, "aole no wau i kapa aku nei iaia he wahahee. aka, oia no ka i hana mai nei ia'u pela." "Ina i manao ole oe ma ia mea. aole no keia e lilo ana i kumu no olua e hakaka ai," wahi a Aberahama ia loane. Aia manawa, aneane maalili ka huhu ona mea hakaka. I ma: la o Daniela, "e hoopau no au i ka'u olelo ino ia oe, e loane." "O ka pono no ia ia oe," wahi a Abeftthama; "oiai hoi, ua ekemu ole mai ko loane waha." A hala na minute elima ma ia hope, ua hoolaulea loa ia laua e Aberahama. A pela iho la ka moolelo o keia hana a Aberahama i kona mau hoa kula. O kona ano mau no ia, ke ike aku oia ika hakaka anan mawaena o kona mau hoa kula, a ua kapa mau ia oia, "He Uwao. Pili paa keia ano iaia, mai kona wa kamalii mai, a hiki wale i kona niake ana. A iloko o ka ho-Diriaka a.na o ke kaua kipi nui ma Amerika, i ka makahiki 1861, i kona lilo ana i Peresidena, aia hoi; ua hoike pono ia ma-i la keia ano ana i liana mua ai, i kona mau hoa kula hakaka, ma kona apo ana aku i ka a-i o ka Akau, ame ka Hema, me kona hooikaika nui ana hoi, e hoolaulea aku ia laua, aka, aole nae laua i oluolu iki, e like pu me Daniela laua me loane, no ka mea, ua piha loa ka Hema ika huhu nui ika Akau. A i kona noho Uwao ana no keia mau aoao ku-e, aia hoi; haule aku la oia i ka make, no ko laua pomaikai. A o kana mau hana maikai hoi, aole loa ia e pau iki a hiki i ka hopena 0 keia honua. I ko Aberahama ike ana i ka raito, i ka pau no ia o kona hele ana i ke kula. A o ka loihi hoi o ka manawa apau loa ana i hele ai i ke kula, eono malama wale no, 0 na na kumu no hoi i loaa kahi ike uuku, i a'o mai iaia. Kokoke elua makahiki mahope iho. loaa mai la iaia (Aberahama) kekahi moolelo hou no Wasinetona, a iloko o keia Mokuna ae e lia'i aku no makou i ke ano o ka loaa ana niai o ia buke iaia. MOKUNA XV. KA LOAA A'NA O KEKAHI BUKE HOU. I kekahi la, i ko A*lierahama noho ana ma kahi kua laau, o ka ululaau, kamailio pu iho la oia me Dāvida Turnham, 110 \\ asinetona, a i mai la oia iaia, "ea, oia 110 ke kanaka kaulana nui ma keia ao; a he pono no kakou na kamaaina apau o Amenka nei, ke kaena nui no Wasinetona." Pane mai la 0 Davida Turnham, "pela io no paha kou manao. aka ea, ke manao nei au, aole e olelo ana pela ka poe kanaka o Beritania." I mai la o Aberahama, "no ko lakou pio ana iaia ea." "A Abe! Nohea mai kou lohe ana ia Wasinetona?" "No kona moolelo mai no," walii a Aberahama. "A ua lohe mau no hoi au, ua hooauhee aku oia i na 'kuka-ulaula.' " "Owai na kuka-ulaula ?" wahi a Davida. "O ka poe koa Beritania no hoi. Ua kapaia lakou pela no na kuka-ulaula,' no ko lakou komo ana ina kuka-ulaula. Ke manao nei au ua nani maoli no lakou i ka nana aku, aka, aole nae lakou i nana iho i ko lakou. nani, i ka wa i.hoauhee ia ai lakou." "Ua heluhelu ka oē i ka moolelo o. Wasine'tona. ,> wahi a'Dāvida. "Ae, ua heluhelu no wau, mamua' ioa nae. A ua heluhelu no hoi au i ka Weem moolelo, no Wasinetona; a ua hoikeia mai maloko o ia buke, oia no ka oi o na kanaka kaulana." "Ua like pu anei ia buke me ka Mr. Crawford?" "Aole au i ike, he buke moolelo no Wasinetona ka Mr. Crawford." "He buke no kana, no ka mea, ua lohe au iaia mamua aku nei, e kamailio pu ana me ko'u makuakane no ia buke." "I ka wa hea nei?" wahi a Abe. "Alua a ekolu paha pule i hala aku nei." j "Ua ike anei oe i ka inoa o ka mea nana i kakau ia buke?" "Aole, 110 ko'u hoolohe pono ole aku i ko laua kamailio ana; nolaila hoi, aole au i hoopaanaau aku, i ka mea nana i kakau ia buke."; A mahope iho lohe iho la o Aberahama i ka inoa o ka Mr. Crawford btike, he inoa okoa no i ko kana bttke i heluhelu mua ai, nolaiia hoi, i aku la oia i kona mau makua, "he pono paha ia'll ke heluhelu ia buke?" "Malia paha o aua o Mr. Crawford." wahi a ka makuahine. "Aia a ninau aku au," wahi a Aberahama. I aku la kona makuahine iaia, "Ina i oluolu ole mai kela, e haawi mai ia oe e'a, alaila, e i aku oe penei; aole au i makemake e lawe lilo, aka, e heluhelu wale no a hoihoi aku." "Ae, aia a pau ae kuu hana i keia la, alaila, hele aku au i kona hale," wahi a Abe. Hoihoi loa o Aberahama, e loaa mai keia buke hou iaia. O ke kumu nui o koUa hoihoi ana, 110 kona mahalo loa i ke ano o Wasinetona, a no ia mea hoi; makemake nui oia e ike pono i ka manao 0 kela mea keia mea, nana i kakau kona moolelo. A i ka pau ana ae o kana' hana ia la, hoomakaukau iho la oia e hele aku i kahi o Mr. Crawford. I kona hiki ana aku ilaila, aloha nui mai la ka ohana iaia, a i mai la o Mrs. Crawford iaia, "heaha kau i hele mai nei i keia po? He loihi loa ko'u ike ole ana ia oe maanei." 1 Pane mai ta o Aberahama, "malia, aole paha oukou e oluolu i I ka'll mea i hele mai nei." "Heaha hoi paha kau mea i hele mai nei, ajaole makou»e oluolu ana?" wahi a Mr. Crawford.

"I kii mai nei au i kekahi buke." — "I Buke ka! He mea maikai 110 ia, ke kii mai." "Ua kanalua hoi au, 110 kou oluolu i ka haawi mai," wahi a Aberahama. ' Heaha auanei ka'u mea e au'a aku ai ia oe? Oka buke hea kau i makemake ai?" "0 ka Buke Moolelo a Mr. Ramsav, no Wasinetona, oiai lioi; ua lohe mai au, aia ia oe ia buke, a oia ka'u i hiakemake nui ai e heluhelu» I mai la o Mr. Crawford. "O ko'u makemake nui 110 ia e heluhelu na keiki apau ia buke; a ke olioli nei hoi au, i kou makemake nui ana e heluhelu, nolaila, e lawe aku oe." Pane mai la o Aberahama, "E malama pono no wau, a e hoihoi pono mai ia oe, eia nae, he buke nui keia, aole palia e pau koke ana ia'u, i ka heluheluia." "Aole e emo, a puni koke no ia oe. E malama no oe a pau kau heluhelu ana, alaila lioihoi inai oe ia'u." Ku ae la o Aberahama a hoi aku la, me kona aloha aku ia lakou. Olioli nui iho la oia i kona lawe ana i keia buke moolelo o VVasinetona, i kona home; a ia ahiahi no hoi, noho iho la oia, a heluhelu i ka Mokuna mua. c "E malama pono oe, no ka mea, na hai ia buke," wahi a ka makuahine. 4 'Ae, e malama pono no wau, me ka hana akahele," wahi ana. I kela ame keia ahiahi, mahope iho o ka pau ana o kana hana, heluhelu no oia i ua buke nei, me ka hoihoi loa; a i na manawa kaawale e ae no hoi kahi ona, aia no ka buke ma kona lima, a i ke kokoke am ae e puni ua buke nei, aia hoi; hiki mai la keia pilikia iaia, malalo iho nei. I kekahi la, no ka nui loa o ka ua, aole liiki iaia ke liana mawaho 0 ka hale, nolaila hoi, heluhelu iho la oia i ua buke nei, ma ia !a a ahiahi loa. A i kona hoi ana e hiamoe, waiho iho la oia i ka buke malalo pono o kahi q haka, mawaena o na kua laau o ka hale, a i ka lauwili ana o ka makani ma ia po, aia hoi; komo mai la ka ua iloko o ka hale, a pulu loa iho la ka buke. A i kakahiaka ana ae, oka buke ka Aberaiianui mea i ike mua ai, ua pulu i ka wai, kaumalia iho la kona naaū. "Auwe! Ua poino loa ka buke," wahi ana. "A he aneane liiki ole iaia ke uumi i ka waimaka. no kona kaumaha loa, no ka mea, na ha'i ia buke, a ua ae aku no oia e malama pono. a hoilioi aku." Ninau mai la ka makuahine iaia, "no keaha la kou i waiho ai malaila?" ''No kuu e komo mai ana ka ua malaila, eia ka e komo ana. E nana mai paha oe la, ua pulu loa i ka wai, 1 ' a liapai akahele ae la oia iluna, a hoikeike aku la i kona makuahme. "Kaumaha maoli au! Ua poino loa io ka ka buke," walii a ka makuahine. I aku la o Aberahama, "E liiki no ia'u ke hoomaloo hou, aka, aole nae e maikai hou ana no ka mea e.hemo ana no ka ili o waho. Ke manao nei au, e huhu ana paha o Mr. Crawford ia'u, no ka mea ea, ua. ae aku no au iaia, e malama pono, a e hoilioi aku iaia. me ka pilikia ole, mahope iho hoi o ka pau ana o kuu heluhelu, a eia ka, e pilikia ana i keia manawa." *-"K& 4iianao -nei aiu e hiki no ia oe ke ,hoopqnopono pu jnc . Crawford no keia mea," waln a 'ka makuahine. "Aole a'u wahi dala e uku aku ai iaia, a pehea la auanei au e pani aku ai i keia poino ana o ka bukc ia'u ?" walii a Abcrahama. "Nana no e lia'i mai ia oe i ka uku." "He pono uo e haawii aku iaia i ka uku kupono." "Pela io no, aka hoi ; malia paha, e makemake ana oia ; aoce uku aku ma ka hana, a ua like loa no hoi ia me ke dalg, nolaila, he mea pono no ia oe ke lawe koke aku i ka buke iaia, i keia la, a e ike hoi i kona manao, a me kana mea e makemake ai." "Hilahila maoli au, ke hele aku, anoai hoi; e manao ana paha kela ia'u, he keiki malama ole āu." "E kuu keiki, e mai hilahila oe ma ka hana pono." "Aole au e hilahila iki ma ka hana pono, aka, eia wale no kuu hewa, o kuu malama pono ole ana i ka buke, a pau i ka heluheluia e a'u, alaila au hoihoi aku ia Mr. Crawford." "Pela io no. aka ea, ua hiki mai keia pilikia ike ole ia, me ko kakou malama no." Ia la no, ua hoomalooia ka buke nia ke ahi, a i ke ahiahi ana iho hoi; ua lawe aku la oia i ua buke nei i kahi o Mr. Crawford, me kona naau kaumaha. "Aloha oe, e Abe! Ua pau koke mai la no ka hoi kou heluhelu ana i ka buke," wahi a Mr. Crawford. "Aloha no," walii a Aberahama. "Aole no i pau kuu heluhelu ana, aka ua hoilioi mai nei no au." I mai la o Mr. Crawford, "Ua olelo akii hoi au ia oe mamua, e malama no oe, a pau kou heluhelu ana i ka buke, alaila, hoihoi mai. E lawe hou no oe." "Alia iki! Maliā paha e niakemake ole ana oe ia'u e lawe hou •ka buke, ke lohe aku oe i ka pilikia i ili mai maluna iho o ua buke nei, mamuli o kuu malama ole ana." A wehe ae la oia ika hainaka i wahiia ai ka buke. A i kona wehe ana ae ika buke, "Aia-a! Ua poino loa!" wahi a Aberahama. Ma ka po nei ua waiho au ma kekahi wahi oka hale a komo mai la ka ua iloko o kalii pupupu liale o makou. a pulu loa iho la ka buke, me kuu ike ole, a no ia mea hoi: ua kaumaha loa wau, a oia ka'u mea i liele mai nei, a ke makemake nei hoi au, e uku aku ia oe, no keia poino ana o ko buke ia'u. "Ae, ua pilikia io no, a ke ike nei au ua ino maoli no i ka nana aku," wahi a Mr. Crawford. Ame he mea la ea, iWa nana aku, ua ho* ike pono mai kona mau helehelena i kona kaumaha ole ma keia mea, e like pu me Aberahama. , 1 I aku la o Aberahama, "Ua poino ko buke ia'u a ke makemake nei no hoi au e uku aku ia oe no ia mea. Aole anei e liiki ia oe ke haawi mai i kekahi hana na'u?" "He nui no ka'u hana e waiho nei, a ua lawa ia no na keiki akamai elua, a ekolu paha," wahi a Mr. Crawford. Ninau mai la o Aberahama,' "heaha ka uku kupono no ka buke?" "Aole au i ike pono, aka ua makemake anei oe e uku mai i ka uku apau, a nau ia buke?" "Ae, pela kuu makemake, aka ea, aole nae au i manao mua ma ia mea." "Heaha kau hana i makemake ai?" "Aia no paha i kau hana e haawi mai ai ia'u," wahi a Abe. "Ke ha'i aku nei au ia oe e Abe. Eia paha ka hana. Ua pilikia loa au no ka'u kulina, oiai hoi; ua holeholeia no ka ha malalo iho o na opuu, a o ko luna wale no koe, $ oki ae i ai na na holoholona, i keia hooilo ae, a 110 kuu piplikia loa i ka'u mau hana e ae, nolaila hoi; pehea la e pau ai ia liana? A ina i hiki ia oe ke kokua mai ia'u ma keia pilikia. oia palia ka uku kuponb 110 ka buke. Pehea la kou manao ma ia mea?" "Ae no wau e hana ia m'ea. a me kau mau mea e ae 110 e makemake ai ia'n e hana," wahi a Aberahama. "Lokomaikai no oe, aka ea, aole n'o oe e poho ana ma ia hana. O 1 ka hapa hea o ia mala kulina e hiki ia oe ke oki a lilo aku ia buke nau?" I A kuhikuhi aku la oia ma ka hikina, me ka i ana, "O kela mala kulina ma o, ea?" "Ae, ua ilee no oe ia walii. O ko'u mala kulina wale no ia." "E hiki no ia'u ke oki ia mala kulina okoa apau, no ia ouke," wahi a Aberahama. I mai la o Mr. Crawford. "ua ae no wau, a ke manao nei hoi au, he hana kupono loa ia ia oe ke hana. Aole nae o'u makemake. e hana oe • i ka hana nui, e like pu me ia, ke makemake ole oe." Aole i pau.