Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLV, Number 43, 26 October 1906 — I ka Poe Koho Balota o ke Teritori o Hawaii. [ARTICLE]

I ka Poe Koho Balota o ke Teritori o Hawaii.

[ na Hawaīi Koho Balota o kc Tentori o liawaii: O Mr. Kaie Nokale, '<a Moho Elele a ka Aoao Kaiaiaina \iomt Ru!a i ka Ahaoielo m::. ::a hai aku oia ma kaaa haioieio ma Kalapana. Mokupuni o iiawa::. ma ke >abati. <.Vt. 7 * hala, »>\%au. ina c koho ia ana i Elele : ka Ahaoielo Nui. c ha::a ana ka au i ka hana e hoopauia ai ka mana koho haloia o na Hawaii. Ua ike no o Kaie Nokale he hoopunipuni kana mea i iiai aku ai, lua ike no oia ia mea. oia lioi ina au e kx>'.ioia ana ka Ahaoie.o Nui. 0 ka'u e hana ai oia ke kokua, aole o ka hoeha aku i na Hawaii o keia Teritori. O keia mau oleio i oieloia e Nokale ke hooie nei oia aole i olelo 1 kekahi oia mau oielo elike me la ma ka'll olelo i hoohikiia malalo iho nei. Ke hoolaha nei au i keia i ike ai na Hawaii.i ka mea oiaio. a i ole ai e hoopunipuni ia e kekahi kanaka a*u i manao ai he hoaloha no u a e hana ole mai ana Ia hoi ī kekahi olelo oiaio ole i mea e hoehaia ai au. Ina o keia Nokale i ike ole he hoopunipuni ia ina, aole oia e hoole mai aoie oia i hana pela, aka, ua ike no oia he hoopunipuni. a o kona lunaikehala i ahewa laia iho, ua lilo ia i hana nana e hoole ai i kuu ninau ana iaia nia Hilo oia ka hoole mai aoie oia i oielo pela. He mea pono i na mea apau e heluhelu i ka u oleio hoike i hanaia e pili ana i keia inau oleio. Me ka oiaio. E. B. McCLANAHA.N, Moho Elele Demokaiaka ma ka Ahaolelo Noi. Hilo, Hawaii, [ss. Teritori o Hawaii. ) O McC!anahan ke hoohiki mua nei a ke olelo nei: Ma ke ahiahi Sabati, Oct. 14. 1906. ma Kalapana, ma ka Mokupun.i.o Hawaii, ua haiolelo aku oia i na kanaka oia wahi. Mahope iho o ka pau ana o kela halawai ua haiia mai i kou mea hoohikiia, ua hai aku o Kale Nokale o ka Aoao Home Rula i ka Ahaoieio Nui ma kana haioieio ma kahi i haiolelo ai kou inea hoohikiia ma ke ahiaiii o ka la 7 o Okatoba e oleio ana ma kana haiolelo ina ka e kohoia kahi "haole" .Makalanahana i ka Ahaolelo Nui, e hoopau ana ka oia i ka mana koho o na kanaka Hawaii. O kou mea hoohikiia ua hai aku oia i ka poe o Kalapana, o keia mau oleio a Kaie Nokale aole ioa he oiaio. a ina ua olelo o Kale Nokaie i keia mau olelo, alaiia. ua ike no oia aoie he oiaio o kana i eielo ai. 0 kou mea hoohiki ame kona mau hoahele ua haalele aku ia Kalapana ma ke kakahiaka nui Poakahi, Okatoba 15, a 11010 mai no Hiio ma ke kaa lio. Ai ka hoea ana mai ma Hilo ma ke awakea hora 12 oia la, u»i haiia mai kou mea hoohiki e kekahi o kona mau hoaioha maluna o ke kaa, aia o Kale Nokale ma ka lanai o kekaiii hale i haia hope aku, a ia wa i kauoha aku ai kou mea iioohiki i ke kaiaiwa e hoohuli hou kt kaa i hope a holo aku no ka hale a Nokale e noho ana. Ua pii aku kou niea hoohiki ma ka lanai a kamailio aku ia Kale Nokale me ka oleio ana aku o kou mea hoohiki iaia o ko'u hoi ana niai la no ia mai Kalapana mai, a ninau aku la no hoi ia Kale Nokale ina he oiaio e Kale Nokale kou olelo ana i na kanaka o Kalapana ina 0 ka mea hoohikiia e kohoia no ka Ahaolelo Nui alaila, e hoopau ana au i ka mana koho balota o na kanaka Hawaii. 1 pane no ka ninau a kou mea hoohikiia ua hai mai o Kale Nokale me ka pihoihoi a lolohi ole me ka olelo mai. aole loa oia i oielo i kekahi oia mau olelo ma kana haiolelo ana ma Kalapana. Ua ninau hou aku kou mea hoohikiia ia Kale Nokaie ina ma kan;v haioieio ana ma Kalapana, ua oieio oia o ka mea hoohikiia he loio nona ma ka hana o ka hooponopono ma ka Palapala Hooiiina a kona makuakane, ua hooliio a uhauiia wale i kana niau elaia. Ma keia ninau ua hooie mai o Kale Nokale me ka oielo mai aole loa oia i oleio i kekahi o keia mau oielo ma Kalapana. Ua oleio aku ka mea hoohikiia nei ia Kale Nokale e haalele laua 1 ka lanai kahi a iaua e kamailio ana a e hele aku no kahi a ke kaa e ku ana me kona mau hoahele. No keia noi ua a.e mai o Nokale e hele pu me ka mea hoohikiia a imua o Sam Kaloa, Gabriel K. Keawehaku ame Henry \Vest, a ninau hou no ia Nokale eiike me ia i ninau ia aku ai iaia ma ka lanai, a ua pane mai o Nokale a imua o keia poe ae la maluna a e hoole ana aole oia i olelo i kekahi o keia mau olelo ma Kalapana. Ia wa ninau hou aku kou mea hoohikiia ia Kale Nokale ina ua liai aku oia i kekahi mau olelo e pili ana i kou mea hoohikiia a me kona kulana he moho i manaoia eia e halihali aku ana no ia i ka manao i na Hawaii e hoopau ana kou mea hoohikiia i ko lakou mana koho balota ina oia e holo ana no ka Ahaolelo Nui, ma keia ninau ua pane mai o Kale Nokale me ka hoole ana aole loa oia i olelo i kekahi o keia mau olelo ma kana haiolelo ma Kalapana i manaoia e lilo ana ia i mea ano nui ika poe e noolohe mai ana. A ua olelo hou mai no hoi o Nokale ua ike no oia ina e hoounaia ana ka mea hoohikiia i ka Ahaolelo Nui, o ka mea hoohikiia aole loa oia e hoao ana e hoopau i ka mana koho o ka lahui Hawaii. Ma ka hora 4 o ka auwina la'oia la no e noho ana kou mea hoohikiia ma kona rumi ma ka halepohaku o Pikake (Peaeoek) ma Hilo, a ma ia manawa, ua hiki mai o Mr. Kale Majrue;a (Charles Maqiiire) imua o kou mea hoohiki a hai mai la i kekahi mau olelo i haiia aku iaia mai ia J. H. K. Kaiwi, he molio Repubaiik3 no ka Hale o na Lunamakaainana mai ka Apana o Puna, e hoike ana oia kekahi ma ka halawai ma Kalapana, ka halawai hoi a Kale Nokak i Mi e i o a i o kela haole o Makalanahana (McClanahan) ina e heie ana 110 ka Ahaolelo Nui e hoepau ana oia i ka mana koho o na kanaka Hawaii. E. B. McCLANAHAN. Hoohikiia imua o'u ma keia la 15 o Oct.. A. D. 1906. I E. RAY, Notari o ka Lehuiehu, Apana Hookolokolo Kaapuni Eha, T. H. . . : : —' ♦ » — :