Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLV, Number 43, 26 October 1906 — ABE LINEKONA KE KEIKI KUAAINA AMERIKA KA PUUKALAHALA O NA KAUWAKUAPAA PAELE. [ARTICLE]

ABE LINEKONA KE KEIKI KUAAINA AMERIKA

KA PUUKALAHALA O NA KAUWAKUAPAA PAELE.

MOKUNA XV. KA LOAA ANA O KEK.\HI BUKE HOU. "Makemake no wau," wahi a Abe, "Ahea oc hrx>maka i ka hana?" "A kakahiaka no." "Ac t c hele mai oe i ke kakahiaka nui, a e lilo no ka buke ia oe. A i ko Aberaharna ku ana ae a hoi aku, i mai la o Mr. Crawford, "e hiki no ia oe ke lawe aku i ka buke i keia po, ke makemake oe. "E waiho malie aku no pela. aia a lilo ia u ka buke, alaila au lawe, wahi a Aberahama, a aku la oia. "A i kona hala ana aku, kamilio pu iho la o Mr. Crawford me kana wahine. no ke ano o keia keiki. Hc kakaikahi loa na keiki i like pu aku me ia ma ka hana pono, a me ke ano kanaka makua maoli no hoi t ka ike aku," wahi a Mrs. Craw!ord. Pane mai la kana kane, "he oiaio maoli no ia, he kakaikahi loa na keiki, i makemake e heluhelu i ka moolelo o Wasinetona, a e uku mai hoi no ka buke, me ka hana luhi." "Pela io no, no ka mea, manao pinepine au no keia keiki, aole i like pu kona ano me fco ka nui o na keikikane a pau, mahuahua loa kona naauao,. a ua manao nui hoi kona makuakane iaia." Hoi aku la o Aberahama me ka naau olioli, oiai hoi; ua puka pono mai la oia me ka maikai, pau ke kaumaha o kona naau; a ua hooponoponoia no hoi ka pilikia o ka buke, no ka lilo hou mai nolaila hoi; i kona hiki ana aku i ka hale, hoakaka koke aku la oia i kona mau makua, no ka lilo mai o ka buke iaia, a me ke ano hoi o kona uku ana aku. "Makepono no," wahi a ka makuakane. "Ina e hiki ia oe ke pani aku no ia poino, a e loaa mai ia buke nau, ma ka hana ana i ekolu, a eha paha la, he make pono maoli no ia." "A e hoopakeie pu hoi i kou inoa maikai, oia ka mea nui," wahi a ka makuahine. Manao iho la na makua, he pono no ia Aberahama ke noho pu aku me Mr. Crawford, a pau kana hana; a nolaila hoi, ma ia kakahiaha nui ae, hele aku la oia i ka hana, he wahi la maikai no ia, a hiki oia ma kahi o ka mala kulina, hoomaka iho la oia i ka hana, me ka hoihoi loa o kona manao. Aole hiki ia makou, ke olelo loihi aku, no kona noho ana me Mr. Crawford, aka, eia wale iho no. Ua oki oia i ka mala kulina a Mr. Crawford, iloko o na la ekolu wale no; a ua pau ia hana iaia; Oluolu loa kona noho ana me ia ohana, iloko o ia mau la, a ua mahuahua ae no hoi ko lakou mahalo ana iaia. I ka pau ana ae o kana hana, lawe aku la oia i ka buke i kona Home, me ka hoihoi loa o kona manao, no ka loaa hou ana mai iaia o keia waiwai hou. He mea liilii ka ilihune iaia ia manawa, oiai hoi; aole ana wahi dala, aka, he buke hou nae kana. A ma ia hope mai, hoomanao pinepine iho la oia, i ka la i loaa mai ai ka buke iaia, i la olioli nona. I mai la ka makuakane, "Ua makepono pu no olua me Mr. Crawford" "Pela io no, aka nae; ua maopopo lea no ia'u, ko'u makepono ana," wahi a Aberahama. I hou mai la kona makuakane, "he mea pono no i kela ame keia keikikane, ke heluhelu i ka moolelo o Wasinetona, ka Makualii o kona Lahui iho. Oiai hoi; ua akamai no oe i ka heluhelu, a ua pomaikai nui oe ma ia mea. He mea pilikia loa, ke ike ole ke keiki i ka heluhelu, e like pu me ko'u ike ole, a ina i ike au i keia mea o ka heluhelu palapala ea, ina hoi, ua pomaikai loa wau. Ninau aku la o Aberahama, u aole anei i hiki ia oe ke imi hou i keia manawa?" "I ko'u manao, aole no e holo ko'u imi ana 1 ka palapala, oiai hoi; ua ane elemakule no wau," wahi ana, me ka akaaka. "Aka eia hoi kekahi aole no au e pilikia ma ia mea, i kou wa e noho pu mai ana me a'u." , ''Aole paha wau e noho loa ana me oe." "E haalele kokē ana ka oe ia'u?" "Aole paha e loihi na la i koe o ko kaua noho pu ana, a hele aku au e imi i ko'u ola iho." "Olioli nui au. no kou noonoo ana ma ia mea, oiai hoi; aole pono 0 ka mea noho wale, o ka poe i hana maoli, oia ka ke Akua e kokua mai ai." "O lakou wale no na mea pono ke kokuaia," wahi a Aberahama. "Ae, pela no, a ke lana nei kuu manao, e mau ana no kou ano hana ikaika, i ili mai ai hoi na pomaikai o ke Akua, maluna iho o'u." Auhea oukou, e na kamalii, mai hoopoina wale oukou i ka Aberahama hana pololei. iloko o kona pilikia ana no ka buke. He kakaikahi loa na keiki i hiki ke hana like pu me ia, e hoakaka pono aku hoi 1 ka uku o ka hai buke, i poino iaia, oiai hoi kona malama ana. He kuinu hoohalike kupono keia no na keiki apau, e imi ana i ka inoa maikai. E hana me ka pololei wale no. MOKUNA XVI. KA UMI-KUMAMA\yALU O KONA MAU MAKAHIKI. E hoomaka hou kakou ma ka umi-kumamawalu o ko Aberāhama mau makahiki. Ia manawa, ua like pu ko Aberahama kiekie, me kona makuakane, aka. ua oi aku nae kona ikaika. Iloko o na makahiki eha, mahope iho o ka mea i oleloia ma ka mokuna mamua iho nei, hana lima oia me ka ikaika. O ka nui o ia hana, me ke koi lipi wale no, e kua ana, a e wawahi ana hoi. i na laau nui, i mea e kukulu ai i na pa laau. I kekahi manawa no hoi; mahiai pu no oia me kona makuakane, ame na kanaka e ae no, aole nae i mahiai nui kona makuakane; no ka mea, ua hana kamana oia i kekahi manawa .nolaila ua ht>olimalima . pinepine aku o Aberahama. e kua laau no na mea e. Oi nui aku kona akamai me ke ko'i Upu mamua'e o ka nui o na kanaka malaila, a nolaila hoi, ua hoolimalima pinepine ia oia e hana. Ma keia hana ana, ua oolea loa kona kino, a ua lilo no hoi oia, i kanaka keu aku o ka ikaika. Aole nae oia i haalele loa i ka imi naauao ana. Nonoi aku no oia i na buke i kela ame keia mea\buke, i mea nana e heluhelu ai. a ua loaa mai no hoi elua mau btike hou nona iho, oia hoi, ka Moolelo o Feranekeliua ame ko Plutarch mau moolelo, nolaila, nui no kana mau buke. O ka Baibala. ke Kumumua, na Olelonane a Bsopa, ka Hele Malihini, na buke moolelo no Wasinetona, no Clay, no Feranekelina, ame ko Plutarch mau moolelo hoi; a he mau buke kupono loa keia. i ka hoomohala ana i ko Aberahama naauao, a e hoomahuahua ai hoi i kona ike. Kaulana man no hoi kona inoa, no ka hana mau, hooikaika, hoomanawanui ame ka hoopono. mau no hoi kona aloha i kona mau makua, e like pu me ia i kona wa opiopio. Kamailio pinepine no oia no ka hele aku e imi i kona ola iho, aka, aole nae oia i makemake e haalele i na makua. ae aku no oia mamuli o ko laua inakemake e noho pu me laua ma kona home, I kekahi la, lohe oia e kukuluia ana kekahi hale, eono paha mile ke kaawale, mai ko lakou wahi aku. A hiki hou mai la hoi kekahi

kanaka. makemake !oa oia e kukuīu wikiwiki i hale nona. e maln kona ohana, He mea mau keia hana i na kuaaina, ke hiki aku i na manawa e like pu me keia. ka akoakoa nui mai o keia mea keia niea, e * wikiwiki ilea haie kualaau. iloko o kekahi mau hoa t a paa o *e u A i kekahi manawa no noi. hele no lakou iloko o na mi e e umi pa a. e kukulu ai i ka haie o kekahi kanaka t a i oie ia, e oiokaa laau kua no hoi. "E pono no oe ke hele aku. e Abc," wahi a Aole lakou e hapai pu me ka ikaika, ke oie oe e hiki aku me lakou. I mai la o Aberahama. "eia paha auanei ka mea apiki, ua kalua e ia iho nei na puaa a makou. a ke makemake nei hoi kuu inakuakane ia'u, e hele au i ka la apopo ma ke kulanakauhale, e kuai aku, aole pa a e hiki ia'u ke haaiele i keia hana. a e heie aku hoi ma na hana. "Ua hiki no," wahi a ka makuakane. ,4 Pono no oe ke hele. A ina hoi, aole o u pilikia, hele pu no kaua, aka, ua makaukau e hoi na puaa. a ua ae mua aku hoi au i kuu hoa kuai, e lawe aku ana au i ona ia i keia wa, nolaila kuu mea e heie pu oie ai me oe." He lehulehu waie na puaa a Linekona e hoio waie ana maioko o na uiulaau, a nunui, aiaila, ua hoomomonaia lakou, a kaiuaia hoi, a laweia aku ma keia kauhale, e kuai aku. | I aku la o Aberahama i kona makuakane, "ua makemake no wau e hele, a e kokua aku hoi, ma ke kukulu pu ana i ka haie. aka, aoie nae au i ike pono i kou ae ana mai ia'u e hele i kela hana." | "E pono no oe e hele, oiai hoi ;aohe paha e Huliu, a pau koke no ia hana, a e hoi mai ana no hoi oe, mamua o ke aumoe ana." "Ina pela, e heie aku no wau, e Davida," wahi a Aberahama. "I ka wa hea auanei kaua e hele ai ?" "Aia no i kou manawa e hele aku ai. O ka hele kakaiiiaka nui nae hoi ko kaua pono, o kakali mai hoi auanei iakou ia kaua." Ua manaoia o Aberahama, he mea akamai ioa i na hana, e like pu. me ia, no kona ikaika, ame kona makaukau ioa hoi ma ka hana. | 0 na kamaaina malaila, ua maa lakou i ka iawe ana i ka lakou mau iii dia, na uha dia, ame na ili huluhuiu, e kuai aku, no ka lakou mau wahi mea i makemake ai f i loaa mai a no ia mea hoi; aie pinepine lakou mamua i kahi manawa, a mahope iho hoi, hookaa aku, me ka i'o puaa. Pela no o Linekona, hoohiki oia e hookaa aku i kona aie apau, ma ka hale kuai me ka i*o puaa, no kona makemake oie no hoi kekahi, e hoohoka aku i ka mea nona ka hale kuai, ana i aie aku ai. A i kekahi manawa, he mau ili huluhulu no hoi kekahi ana e lawe aku ai e kuai. Ma ia kakahiaka ae, hele aku ia o Aberahama i ke kukulu hale, a hele no hoi o e maauaua. me kana ukana e kuai aku. He pono no ke hoakaka hou aku maanei, i ke ano e o ke kaa bipi, ana e lawe aku ai i ka i'o puaa e kuai. O na huila o ke kaa bipi, ua oioia mailoko mai o kekahi kua iaau nui, nemonemo, ekolu paha ka-1 puai kona anawaena, a mawaenakonu hoi o ka pauku i okiia, ua wiliia i puka e komo ai ka iho, a ua hoopaaia hoi na huila ma na welau o ka | iho, me na pine laau. A maiuna iho o keia kaa, lawe pinepine aku no o Aberahama i na ukana. I A i ka akoakoa nui ana mai o na kamaaina, kukulu iho la lakou \' ka hale a paa ma ia la hookahi no. A i ka paa ana ae o ka hale, hana iho la lakou i kekahi mau hana le'ale'a, e like no hoi me ke ano mau o ia wa; nolaila, poeleele ka hoi ana mai o na kanaka opio i hele aku malaila. { 1 ka hoi ana mai o Aberahama, ame kona mau hoa, aia hoi, loaa iho la ia lakou kekahi kanaka ona, ua hauie oia mai luna mai o kona | iio, a e moe maule ana oia iloko o ka auwai, ma ka aoao o ke aianui' hele, a paipai aku ia o Aberahama i kona mau hoa, e kokua iaia, a e ( lawe aku hoi i ke kanaka ona, a ma kahi e pakele ai i ke anu nui o ia po, no ka mea* he manawa anu no ia; a noiaiia hoi ka'ika'i ae la lakou . iaia, a hookau iho ia maiuna o kona lio iho, me ka paa pu aku no hoi i o kekahi mau mea o lakou, i oie ai oia e haule hou mai, a hiki aku i kekahi hale kokoke malaila, a ho-a iho la ka ohana o ia hale i ke ahi nui, a malaila kahi i olaia'i ua kanaka ona rama nei i kona kino. a hoi j hou mai la ka ikaika kupono, oiai hoi, ua make loa oia i ka opili i ke' anu, ma kahi ana i haule ai. Māhope iki iho, halawai pu o Aberahama me kekahi kanaka, o Pika kona inoa, a i mai la ua Pika nei iaia. "Pehea kou manao, e Abe, 1 aole anei ou makemalee e lawe aku i kekahi waiwai a'u i Nu Oleana?" I "Aole au i ike," wahi a Aberahama, "a ha'oha'o loa iho la oia i keia ' ninau a Pika iaia." | "E hoouka ana wau i kekahi mau ukana a'u i Nu Oieana, a ke' manao nei au, e hiki palia ia oe, ame kuu keiki o loane, ke lawe aku i keia mau waiwai a'u, maiuna o kekahi kao, i Nu Oieana, Pehea kou •

manao?" ! Pane mai la o Aberahama. "ua makemake no au e hele, īna e h.ki ia maua. Ua maa anei o loane ma keia hana? "He aneane like pu no kona maa me kou, aka, ua manao au, e hiki no ia olua pu." Ua hiiinai o Pika i ko Aberahama akamai, ame ka malama pono \ kana mau hana apau, a no ia mea hoi; manao iho Ia oia, e hana pi ana no o Aberahama i keia mea. "Makaukau no au e hele, ina e ae mai kuu makuakane ia'u. maiia paha, e kanalua ana keia i kuu hele. wahi a Aberahama. "Aoie no e ole ana kona āe mai; ina i makemake oe e hele e maiiio mua no wau me ia." "Ae, makemake no au e hele," wahi a Abe. x "E olioii ana no hoi o loane ke heie oe. "I ka manawa hea oe i makemake ai ia maua e heie aku? Aia no a makaukau au. iioko paha o na puie elua e hiki mai ana; "eia nae, e hele mua au e kamailio pu me kou makuakane, wahi a Pika. ' < Heie aku la o Pika e kamaiiio me Linekona, a hele pu aku ia no hoi o Aberahama me ia. "Pehea ka loihi o ko laua heie ana?" wahi a Linekona. "Aole maopopo ia'u ia mea, aia no paha i ka hoio, ame k3 holo ole o ka laua hana." "He opiopio iaua, a ua ko iko i hoi keia hana, wahi a Linekena. "A he nui no hoi na piiikia o kakou," wahi a kana wahine. "'He wahi hana hoihoi nae," wahi a Aberahama. Pane hou mai ia o Linekona, "ua haiawai na kanaka hoe kao, me na pilikia he nui wale ma ka muliwai." "A o kakou ma ka aina nei no hoi kekahi," wahi a Mr. Pika. "Pela io no, aka nae, aole o'u manao, e pakeie ana ka'u keiki ia mau pilikia o ka muiiwai, a he hana nti hou nae keia iaia, a ke manao | nei hoi au, e pono oie ana yaha oia i keia hana, a oia wale iho ia no ka'u mea i kanalua ai." "Pehea ka nui o ka uku?" "He umi dala no ka mahina. a ua manao iho la au, he uku kupono no ia no ke keiki e like pu me ia." "He like pu no kona ikaika me ko ke kanaka makua." "Pela no, a oia no hoi ke kumu nui o kuu makemake ana e hoouna aku iaia, a e hiki no hoi ia'u ke pauiele aku maluna ona." "Aole o'u hopohopo nona, ke maka'u oie oe, no ka mea; ua ike mau no wau iaia, ua pono mau kana hana, ma ka mea ana i maa'i." "A ina pela, ua ae oe ea?" wahi a Pika. "Ae, ina pela kou makemake." A i ko Pika huli hoi ana aku, i mai ia oia ia Abe, "e noho makaukau oe e hele aku." ) Hoihoi loa iho la o Aberahama no keia hoio ana iNu Oleana ma ka muliwai. | He pono no ke hoakaka aku maanei, ike ano oka hoio ana ona kao ma na muliwai Komohana. Aia no ma ia aina he poe kanaka I ikaika, maka'u ole, kino oolea, i holo mau me ka lakou mau ukana ma ' na muiiwai ioihi, a komo loa aku i uku iiio, ma na waonahele mamao aku e lawe ukana ana, ma kela wahi keia wahi. I Hoomanawanui iakou i ke anu, i ka ua, me kahi kihei huluhuiu waie iho no ko iakou moe ana, maiuna iho ona kao. Hooikaika mau I lakou peia, i na malama ame na makahiki o ko iakou hoio kao ana, maluna o ka iiiwai o ka muliwai. | Pela no i laweia aku ai ka ukank, ame ka waiwai, ma ka muiiwai o Misisipi; a iuka iiio ioa: Me ka ikaika wale no ona kanaka, i pii ( aku ai»lakoū iloko o na mile he aneane elua tausani, me ke au ikaika e pale ana ihope, mamua pono mai; aole o kanamai ka ikaika, ame ka . hoomanawanui ana o ka poe i 4 maa ma keia hana. [ I kekahi manawa, hui kekahi poe mahiai, a lioouna aku ika lakou piha kao iNu Oleana, e kuai ai He waiwai no hoi ko Pika, i kupono no ka poe mahiko o Louisiana a ua makemake oia e kuai aku ma ke j dala wale no, oiai hoi; aole i nui ke dala ma ia wahi, a he nui wale hoi j na ohana i like pu me ko Linekona* i ike kakaikahi i nei mea he dala. O kahi dala uuku i loaa mai ia lakou, ua laweia mai e ka poe e hele ana mai ka hikina mai, a i ole ia, ma ka hoouka ana aku i kekahi ukana 1 i Nu Oleana, e loaa mai ai ia lakou ke dala. I Ma ia manawa ua kuai ka poe kalepa i ka lole ame na waiwai kalepa e ae, a ua kuapo aku hoi lakou ia mau mea, no na ili huluhuīu I mehana, na ilidia, ame na mea e ae o ia ano, a i keia manawa hoi ; ua 1 pau aku ia ano kalepa, o ke kulina, ka paiaoa, ame ka io o na bipi amfe ,na puaa, ka lakou mau mea ia e kuai nui ai. Ano ka nui hoi ona kao. ! (Aole i pau.)