Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLV, Number 49, 7 December 1906 — KA HAIOLELO A HON. E. K. LILIKALANI. [ARTICLE]

KA HAIOLELO A HON. E. K. LILIKALANI.

Ua lawe mai au he ekolu Mahele Nui. 1. Ka poe nana i hookumu i keia la kuiaia hoalohaloha ma Amerlka. 2. Ka lilo ana o keia la, he Kanawal no ka aina. 3. Ke kahuahana o keia ia, i hoomanaoia e ke Aupuni o Amerika. j NA OLELO WEHEWEHE MUA. "O na Olelo Kuahaua a ke Aupuni. ma o ke Kiaaina George Carter. o ke Teritori o Hawaii ame ka Peresidena Rusawela o Amerika, i heluheluia aku nei, he mau oielo Kanawai ia me ka mana. i E like me ka ka Haku: "E hoolohe na kanaka apau i ka ke alii maiuna ihb, no ka mea, aohe alii ke ae ole mai ke Akua, a o ka poe e alii ana, na ke Akua no lakou i hoaiii mai." ! 'o keia la i Hookaulanaia, he "La Hoomaikai." he La Hoomana ame ka Hoalohaloha aku i ke Akua, no na pono ame na pomaikai i pahoiaia mai maluna o ka aina iloko o ka makahlki 1 hala. A he la ahaaina hauoii ma na Home. a ma na luakini. & ma kela wahi keia wahi. me ka hauoli hoomama, me ka hookaumaha ole i na maka-1 ainana; I hoomanao mau ia e ke Au- j puri o Amerika l kela ame keia makahiki. 0 ka hookumu mua ia ana o keia la. ma Nu Eneiani Hou, e na kupuna mua o ko Amerika poe. i kapaia na makua Puritana; e hoohai'ke ana l ka la ahaaina hoomanao a ka poe Hebera, 1 kapaia ka Ahaaina kauhalelewa; no ka mea, he poe malihini no hoi lakou mal ka aina e mai a komo lloko o ka ainapuni ole o Amerika, 1 ka wa kahiko ma Europa. aole no ! noonoo nul ia kekahi ia Hoomaikai i ke Akua. e Uke me keia. Oiai na aina e noho ana maiaio o ka mana o ka Pope. ame ka mana p ka hoomana Aupuni o Peiekane.. Ia manawa Uke no, ala no bot kekahi noe Kristlano ! ku-e loa I ka hoomana pope: ame ka hoomana o ke Aupuni o Pelekane, ua kapala lakou ka Ahahulna. Oia ka poe Kriatlano I hoopaa i ko lakou manao penel:

"u ka poe I manaoio ia Krl»to. a I berita pu me la, a hoomana aku I ke A* kua oialo, h<> EkaU-Kia kaoko.i maoll. I ka makahiki haalele keia Ahahuina ia Knelanl. 110 kA hoomaaula; hele ae ia iakou a noho I Hoianl; a I ka makahikl 161'0. kau iakou maJuna o ka moku May!lower. Holo niai ia lakou ma ka moana Atelanika a pae i Amerika, i ka la Z2, o Decemaba, 1620, ma ka lae pohaku o Piymouth; o ko iakou nui 127. na ka« ne. na wahine, ame na keikl ,ola na. kupuna mua o kn Amerlka poe. 1 kapaia na makua Puritana. A i ko iakou/hiki maiihinl ana ma fca lepo o Amerika, kanu nul lakou l na hua al o Europa I iawe pu ia mal m iakou, a mahiai aku ia I ka honua. Ua uiu mai na inea kane me ka maikai. no ka momona o ka lepo, a hoohua nui mai la, he pa 10. pa JO, pa », a he pa haneri. I ke kau ohl mua he pa tau«aAi o n* tausanl ka holomua. A hoonani aku la lakou I ke Akua, me ka Hoalohaioh* a hoomalkal aku iala, peia llke 1 kela ame kela makahlki, 1 na hanauna nmhope mai lloko o na mokualna pakahi a hlkl I ko Ameiika noho kuok.ia aaa mai a. Bertianla Nul mal, l n» maka« hiki mahope ma| ka lilo ana h« ia Kanawal no ka alna. I ko Ameiika noho Kuokoa ana mal a Beritanla Nui. i ke au ta Keokl Waklnekona ka pereeidena mua loa o Amerlka. ua kuahaua la keia ia he la hoomanao i ka makahik| 1795. I ke au la Pere«ldena Maaiaona mahope mal, komo kela la hoomanao i ka Ahaolelo Nui. Hoohoioia 1 ka mahiaa o Aperila ISIS. Pela mai ka malamala ana o kc(a la maloko o u mokualna o Amerika Hulpuia. a hlkl I k« au la Peresidena Aberahama Linekona; oa hoomana loa la kela la, he la kulala Aupunl no ka Lahul AmeHka mal o a o. I ka makahikl ltO«lSM. hoolollla e ka Ahaoleio £ul o Amertka, o ka Poaha hope o Noremaba. o k4la ame kela makahiki. A ma| ke au mal o Abcrthama Hnekona. ke oni paa loa ana o

keia la, aole i hoololi iki ia a hiki i 1 keia wa. O kekahi keia ona hana kaujjana lpa a Linekona i mahalo nui ia e jka lahui. O na kahuahana o keia la 1 11110 ai he la Hoomaikai a Hoalohaloha aku i ke Akua. | "Ua hoomanaoia mailoko mai o na J oihana a na kupuna, ka oihana mahi- • ai. na mea kanu, ka huita. ka palaoa, :ke kulina, ame kekahi mau mea e ae." Ka oihana hanai holoholona, mai o a lo 0 ka aina nui puni ole o Amerika. O i ka oihana lawai'a a na kupuna, iloko ' o na kai, na moana ame na Lokowai o .Amerika. Ua hoomanao pu ia no hoi, mailoko mai o na oihana hohonu, huli | waiwa) o ka honua a na kupuna, na lua maina o kela ame keia ano; na lua minerala pa millona o na miliona. I 'loaa ma ka lepo o Amerika. A ua hoomanao pu ia no hol ka lanakila hir wAhiwa i loaa l na kupuna o Amerika |mahope mai, ame ka noho Kuokoa ana | mai ke Aupuni o Beritanla 1775. | Na oihana naauao, na oihana akei akamal. ke oni paa 0 ke Aupuni o Af merika. ka mana ol kelakela o ka po|no krtsUano, kuloko, a kuwaho, a l ko | na aina e, e hoomalamalama ana i na f welelau o ka honua, ame ka holomua ' loa o ko Amerika oihana kalepa kulo|ko a oihana kalepa kuwaho a puni ka ' honua nei. A mā ka hoomaopopo ana 1 ' keia mau oihana kamahao, hohonu. a : kupaianaha, ua ikela e na aupunl apau o ka honua ame ke ao holookoa; ua haawi mai ke Akua. i keia mau mea apau. Uoko o na lima o ko Amerika poe. Nolaila, ua wae ae la ko Amerika Po< i kekahl la hookahl Uoko o ka makahiki i kia-hoomanao e kakoo ana i ka [hana pono a na kUpuna l hookumu ai ' i la Hoomaikai. a Hoalohaloha aku 1 ke | Akua. no na pono ame na pomaikai j |haawi ia mai maluna o ka aina Iloko o ka makahikl e pau ana. Me ka mahalo. E. K. LILIKALANI.