Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLV, Number 51, 21 December 1906 — NA MOKUAHI LAWE OHUA NUNUI O KE AO NEI. [ARTICLE]

NA MOKUAHI LAWE OHUA NUNUI O KE AO NEI.

ll'.'ke- r..ri o r_a. makahikl " ka h.»rr.;ikA aaa •> k« kukulu ia o nl' rn*>» kuahf r.-:< ka iaw« oiiaa aea mal na la* pakai o Ara*ri)u no ka hlki ana aku 1 Pel*kane. O ka mokuahi mua loa. r«o Koya! Wiiiiam. i kapUi ia e ke* kahi ka.iaka Canada. James Gou«iie. Kukuiu la kela moku ma Quehec maloko o na pa kapili moka a Campbell me lilaek, a ua h<uo kela moka mawaeaa 0 na awa o Pictou me Ladana. I keia ia o ka Hui mokuahi Kunada nona hol ka. mokuahl mtxa !oa Rojal William. ua hoolaoa mal nei he elua mau moku e olelo ia nel, na mokuahl nunui i ike ole ia i ke au i hala. Ma ka mahina o lulai I hoolana fa at ka mokuahi Luaiiania, a 1 kela mau pul» aku nei 1 hoolana ia ai kona kokoolua ka Mauretania. Ua hiki ke olelo !a, o ka Ro3ral WUHam ka moku mua loa o kela hui o nada. no ka mea, e ike ia ana o kekahl o kona ona. oia no o Samuela nada ke poo mua o la hui, a i kukulu 1 keia hana ano nui. I ka wa i holo aku ai ka Royal WiU liam no Pelekane, he 7 ohua i kau aku maiuna ona ame na wahi ukana kakalkahi. I ka hiki ana mawaho ae o Nufaunelani. ua loaa oia i kekahi kikiao makani nana i hoopoino i kekahi o kona mau mikini a hiki aku oia 1 Ladana he 25 Ia mahope mai. Umi la mahope 0 kona ku ana aku i hoolimalima ia ai ola e ke aupuni o Poiugala, e komo 1 ka hana a ia aupuni, a i ka 1534, kual hoolilo ia oia i ke aupuni "Sepania, a hooliloia he manuwa ma ka inoa o isa-. bela Segunda. O ka moolelo pokole keia o ka mokuahi mua loa i kaalo al i na kai mawaena o Maleka ame Pele* kane. Ke hoohalikelike a hookuku ia ia moku me na mokuahi Lusitania ame Mauretania, e ike ia ana ka holoinua o nhana kapili moku aine eneginia, oiai he 176 kapuai wale no na loa o ia moku mua, a he 790 kapuai keia mau moku hou. He 60 no poe e hiki ai ke holo ma ke ano ohua maluna o ka moku mua. a i keia mau moku hou o ka Hul Kunada, ua lawa ko laua pakahi malatna ana i 3 tausani ohua mawaho ae 0 na kela ame na aliimoku he lehulehu. He papa ka mea i kapiliia ai o Royal William, a he Uulla aoao kona, a he ekolu kia ma ke ano moku kuna. He hao kila ka i kapiliia o Lusltanla am« Maureiania, i makaukau i na pono olkelakela 1 Ikeia e ka naauao o ke kanaka no ko laua holo moana ana, a e loaa ai ka o ka noho ana o na ohua, me ka mama holo o 24 me ka hapa mile i ka hora hookahi, me na epaepa eha mahope o ka moku. O na mokuahi Geremania nona ka inoa o Kaiser Wilhelm II ke paa nei 1 ka helu ekahi o ka mama holo ma ke kai Atelanika. he 23 1-2 mile o ka hora hookahi, a he 84 kapuai ka emi mal o kona loa i ko na moku hou. E like me ia L 1 holkeia ae. nel. he 790 kapuai ka loa ō na moku hou, he 88 kapuai ka laula, a he 60 kapual me 8 iniha ka hohonu. e lawe ana 1 ke kaumaha he 40,000 tona pakahi. O' na mokuahi holo mama o ke kal Atlanlka penel no ia i keia manawa;

Lueanla, 625 kapuai loa 27,000 tona, a he 14.25 mlle o ka hora. Oeeaniea, 704 kapuai lpa, 28,000 tona, a hē mile o ka hora. Deutchland, 686 kapuai loa, 23,000 tona, a he 23.51 mile o ka hora. Baltic,' t 725 3cap.ual.loa, 40,00a tona, a he 16.25 mlle o ka hora, Kaiser Wilhelm II 706 kapuai loa, 30,000 tona, a he 23.58 mlle o ka hora. Amerika, 680 kapuai loa, 36,000 tona, a he 16 mlle o ka hor&. Lusitanta ame Mauretania, 790 kapuai loa, 43,000 tona, a he 25 mile o ka hora.

O kela mau moku hou, ua h(ki ka ]nwe pakahl | 1,000 klno ola. he 500 ohua helu *ltahl. 500 helu elua a he 1.300 helu •kol«. » o ha lulna am» na alilmoku Ua oleio la e ka poa Iko k&pill e Hookel» moku. • loaa aoii ka holo ea*ikiii ms ka oni ole 1 ka mo•n*. B o loko o k& mokn • lik« m» •• liot*l« helu ekahl loa. a h« uwil» k« nana * hoohana n& ele▼eta no ka pll & Iho ma na papahele llke o!e o ka moku. He 125 kapual ka ioa, a h« K) kapual ka'laula o ka rumi aina e hlkl al ka hoonoho 1 500 po* al I ka wa kookahl. O ka loa o ka LusU t,ania. h« wahi keu lki maluna o ka hookahi hapa hiku o ka mile, a o kona kiekle ua llk« m« eha hale. He 110 ka« puai ke kiekie o kahi « ku a! o ke kapena mal ka iwikaelo ae o ka moku.

>?-U o na i-ukiuahi eha o ka moku e aw, he kapoal eaaluoa. m n * elua he 219 kapu&i kA loa. Ina e koomo-e- ia &ru na pukauahi pakahi <iak> ua k*ua ka *octe:o e hiki ai i nA kaani.-ihu nunui e b<>io aI ni&loko. He eiwa onekl o ka moku l eiakaukāa me n.i hale hale luana, paka, rr.au tana. aa teiepons. hale pa'i «aiuna. teles%rapa ame na pono apau e īke ia nei ma na. hote!e o ka aina, a o ka mea i makenmke La oia. no ka loaa ana he kuīanakauhale nani aukai no ka pono o na. ohua e ake ana i ka holomanxa o Nu loka ame Ladana. ' Mana k& naauao a mana pu me ke dala," a ka haoie, a. ke hoohalike me Kinau mama holo. aia ka inoa hop« ma kahi o ka huelo. oiai, ua hlkl l ka LaHiaoia ke hoio mawaena o Honolulu roe HUo iloko o 8 wale no hora. (Mal ka Hoku o Hawaii mal.) * itr * ■—