Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 1, 4 January 1907 — KA MANA O KA LEKA Ame ka Puana o ka Moeuhane. HE MOOLELO O KA NAUE OLE O KE ALOHA KUIO O KA IPO I KA IPO. [ARTICLE]

KA MANA O KA LEKA

Ame ka Puana o ka Moeuhane.

HE MOOLELO O KA NAUE OLE O KE ALOHA KUIO O KA IPO I KA IPO.

MOKUNA IV. HUI HOU NA IPO. 1 k I manawa no i ike koke ai 0 Lukanela Bonesetina i ka moiliiiu' ua aku la hoi oia a kukuli iilo la mamua P ono ona me k i l 'h-i I'U ana aku i kona lima a hapai ae la i. kona ihu no ka 1 11 ' ••A hiki i ka make, e ka madame," wahi ana i pane aku ai me ka 'ii pilia haalulu no ka haawina eehia i komo iloko ona. I • l'a ike inua no wau, sa," wahi a ka moiwahine me ka leo olu- , \laila, nana ae la oia ina keonimana e knku iike ana. ° M -H na keonimana," wahi hou ana, u o ko'u ola ame ka palekana o |;iiu 'iuoa maikai, aia ia maluna o kuu mau kauwa, kuu mau hoal,.lia aun- oe ame Faietiza e waiho eha mai la i Winapega; no ka mea, au e ola ina e hoea ana kela leka imua o ka moi." • At»le loii kela leka e hoea ana imua 0 ka moi e kuu moiwahine/' , valli a Konela Setipa i pane aku ai. H«pu aku ]a o Setipa i kona iima a pa'ipa'i iho la. Alaila, haahou akii la ka moiwahine i kona lima i ke koa opio e hoike aku 0 kona makemake ia. s Me na loina apau 0 ka oihana koa ua haawi ae la na alnkoa 1 ko \ma aloha, ia LuiloAna ame ka moiwahine e hele like ana no ke ■ h »m oka holo. . A hiki laua ilaila ua ku pu iho la iaua no kekahi mau minute; „„ ka huli o na maka o na aliikoa he wahi okoa, ua ike ole aku i illia ike kulou ana iho oka moiwahine a honi iho la iko LuiloAna 1111 l'a hoao mai no o LuiloAna e huki i kona liina mamuli 0 kona „„01100 koke ana iho i ke kupono oie loa e honi oia (moiwahine) 1 kona lima, aka, rae he mea la aohe he hiki kona lima ke hemo mai. \ ua li'uli'u iki no ia honi hoomau ana o ka moiwahine, ua ea ae Vi oia a kaulono aku la i kona mau maka maluna o kana ipo 1 aloha r„ inaoli ai, alaila, emi mai la oia i hope no ka puka e hoi ai no kuna 111111 ime ka inau no 0 kona alo imua 0 LuiloAna a hiki 1 kona kumo ana iloko a pani aku ia no hoi o Luiloiina i ka puka nona. ••(> ka wa no keia o ka hana," wahi a Setipa, a minoaka iho ia 0 "'"' lloAiku la 0 Luilofina iioko oka rumi. Aoke koneia ua komo ;i );n la oia i fco ka moi nimi a ninau aku la ike kauka pehea la ka liianioe ana oka moi. ... , , 1 1 \ i kona hooiaia ana mai i kona hiamoe maikai, ua hele loa aku M oia no kahi 0 na kauwa a hoala aku la i ka a-ipuupuu no ka hooma-k-mkau ana i ka ainakakahiaka na ka moi ame Lekinahama ma ka l,«ra eiwu iloko o ka rumi hooluana kakahiaka e huii la 1 ke kakela 1 ka pau ana, ua hoi mai la oia iloko o ka rumi a LuiioAna e „„h» ana me kona paa pu ana aku i kekahi noho owaho o ka holo. Noi aku la oia ia Lujlofina e ki i ka puka, noho iho la iluna oka uoho mawaho 0 ka holo anp kana pu panapana ma kona lima.ua haule aku la oia a hiamoe. No Lukanela lioi\esetina ua hoi mua aku oia e hiamoe. A mawaena o ka hora elua 0 ia wanaao a hiki i ka hora eono 0 ke kakahiaka oia iho la ka'nui 0 ka manawa o ka hiamoe ana o lakou. Ma ka howi eouo o ke kakahiaka ua ala ae la o Konela Setipa a kikeke aku la i ka puka 0 ka rumi 0 LuiloAna a wehe inai la no hoi c» Mr. lvesidina. . -l'ehea kou liiamoe ana?" i ninau aku ai o Setipa. "llookahi ia waiho ana," walii a LuiloAna. "Manao wau la he maka alakou," wahi ake konela, a nana wah- ae la 110 oia apuni ka rurai. Hoomaopopo iho la oia ua uu iho ka paku o ka puka anianū Ta hooneeia aku hoi ke pakaukau a pili i ka paia ma kahi ano lioiiliuli ano kokoke i ka paku e kuuwelu ana ka mea hoi nana i pale nku i kekahi keena hou aku. "He nui okoa no kahi i koe nou mahope oka paku, wahi a Luiifina. "A ikawa e komo mai ai o Lekinahama e noho ana oia ma k.<ia noho a ua hiki ia oe ke kau pouo mai i kau pu ma kona lae ma ka o wah' ana mai i kou lima imua. A pela no hoi au e hana ai. ••Ae. he maikai io 110 kela," wa.hi a ke konela me ke kunokunou t 4 nia o kona poo. • Aka, pehea kona umiumi?" i niuau aku ai o LuiloAna. ' ••!•: ha'i aku ana 0 Bonesetina iaia, ua kahi oia i kona umiumi i k«-ia kakahiaka." -Aole palia kela e manaoio mai pela?"

"No keaha .hoi?" wahi hou a Setipa. "He mea pono no iaia e manaoio mai." . "A ina nei he mea hiki ole ia kaua ke alo ae i ka pepehi aiia aku iaia, pehea iho Ia ia?" <4 E hana aku no pela' ina oia ka iiana hope loa e hiki ai ke hoohanaia. Ē huhu ana nae ka moi. "He punahele anei oia i ka moi?" i ninau hou ia mai ai o Setipa <4 Aole. He makemake wale no kona e ike i ke ano 0 na ilio. Mai poina oe ia." a Aole," wahi a Luilofina i hooia aku ai. Alaila, holoholo .malie iho la o Luilofina iloko o ka rumi a ma ka nana aku a ke konela iaia me he mea la ua oi aku ta nui o kona noonoo no na mea. 0 ka po i hala iho mamua o na hana e hoohanaia aku ana ia kakahiaka. Ma ia mea he okoa loa hoi ko Setipa ala e uoouoo la. "Ina e pau ka kakou hana me keia kanaka," wahi a Setipa, 4,a- -• laila, e huli kakou ia Rupa me ka hoohala ole." "Ia Kupa? Kupa? He oiaio ia; aka, ua poina loa au nona. 1 Aole oia e pakele ana. lie pono oia e loaa me ka lilo pu mai oka 1 leka ia kakou ina no o kona make ka hana hope loa e hiki ai ke hoohanaia ina oia ka mea e loaa ai. Kaulono aku la no hoi na maka o Setipa maluna o ke keoniinana Pelekane e hoomaopopo iho la, no ka moiwahine ka mea e noonoo nui ia la e kona poo. A lohe aku la no hoi laua i ke ke ana mai o ka hora ehiku. <4 E hoea mai ana oia he hookahi hora i koe," wahi a Setipa mal hope iho 0 ka hamau iki ana. ''Ua makaukau e no kaua i ka hookipa ana mai iaia," wahi a. LuiloAna. Ea like ae la ko laua mau maka iluna e nana ana kekahi i kekahi me na hiohiona lamalama maluna o ko LuiloAna helehelena a pupuku hoi ko ke konela, eia nae minoaka like ae la no laua, no ia mea ua pane agu la ke keonimana Pelekane. "Ua like no me na la kahiko, aole anei pela e Setipa?" "Ae, »a, ua like loa me ke au o Moi Maikai Rudolo£o." MOKUNA V. I KE ANAINA IKE MOI. He umi niinute i koe a kani ae ka hoia ewalu 0 ia kakahiaka, ua makaala mua aku la 0 Lukanela Bouesetina ma ka pukapa no ka hookipa ana mai i ka malihini ike alii o ka la. Ma kona kulaua ame koua ano ke nana aku he mau hiona uluinahieliie ame ka piha oloko o kona uhane i ka uwila,. nolaila, holoholo iho la oia me he mea la oia hookahi ka mea kuleana oia wahi oiai hoi kahi koa kiai e ku oni ole ana. Aole no i loihi loa, no ka mea, ma ke kani ana o ka hora ewalu halulu ana ka holo ana mai 0 kekahi kaalio 0 ke kulana hauohano a ike aku la o Lukanela lionesetina i ke keonimana oluna o ke kaa. Alaila hoolio leo nui ae la oia: "A, 0 ke £auna Lekinahama ka!' Hele aku la oia i ka wa i lele iho ai o Lekinahama mai ke kaa mai a haawi mai la no hoi i ua kauna nei i kona lima no ka lululima ana. "E kuu Bonesetina aloha," wahi ana i pane aku ai, oiai, ua kamaaina mua no laua mamua. »<Ua eleu mai nei no oe, e kuu Lekinahama maikai, a ua laki loa no hoi oe, no ka mea, eia ka moi ke kali nei 0 kou hoea ak'u, nolaila, aahe au kali ana aku a makaukau oia no ka hookipa ana mai ia oe." "Aole au i manaolana mua e ala kakahiaka loa mai ana oia," wahi a Kauna Lekinahama. "Ala!" i hooho ae ai ka lukanela, "aohe e kala wale kona ala ana; he elua hora i hala ae nei. E kamailio akahele nae oe eke kauna. no ka mea ua hiki mai kekahi wahi haawina ano e ona i keia manawa, e laa keia—aole au e hfoololoia.hili wale ia oe ma ke kamailio loilii ana aku ia oe. E kali loa ia mai auanei oe. Ke noi aku nei au ia oe e haliai mai ia'u." "Aole, e ha'i mai oe ia'u. No ka mea, mamuli au olelo aku ina olelo i kupono ole imua ona." "Eia," walii liou aka lukanela. "Ua ala mai oia ika hora eono, a kauoha aku la no hoi oia i ka mea kahi-umiumi, a i ke kalii ana, ua i hiki iho la ua wahi haawina ano e nei ona, a 0 kona kauoha koke (aku la no ia ike kanaka —e hiki anei ia oe ke koho mai i kana i kauoha aku ai? 'Kahi apau loa,' wahi ana. 'Kahi apau loa, aole o'u maI kemake i keia umiumi keokeo.' A heaha ka mea i ikeia ? He nemoI nemo hei kau o ka auwae. Nolaila, ua pau kona umiumi nui i ke 1 kahiia " "Ka uiniumi!" i hooho ae ai ke kauna me ka puiwa nui: "Ka umiumi, e kuu kauna maikai. A mahope oka nemonemo ana 111 e kona mahalo pu ana me ka olelo ana me he mea la he umi inakahiki kona opiopio iho, alaila hooho ae la oia, 'e ai ana wau i I ko'u ainakakahiaka me ke kauna Lekinahama o Luzo i keia la— heaha ka mea ai no ka aina kakaliiaka?' A pau ana ka poe kuene i ka lioalaia e ia—auwe, ke hoopilikia loa nei a)u ia oe e kuu kauna ! maikai niamuli 0 keia kamailio wale ana. Eia oia ke kali mai nei. Aolie pono ia kaua e hooloiliilohi. Oluolu e liahai mai ia'u."

Apo aku la ko Lukanela Bonesetina lima iloko o ko ke kauna a hele kuikuiliuia pu mai la laua no ke kakela. No ke Kauna Lekinahama iho o Luzo, he kanaka opio kino nui maikai oia, a he kanaka helehelena ui no, aka, aole nae he hoike mai o koha helehelena ame kona kulana i na hiona kuio e hiki no ke puniwale. E hoike mai ana kona helehelena i kona ano pihoihoi nui ame ka haikea pu, a aia hoi kona mau iala ke naka la. He kanaka maka u ole no oia, a he ikaika no hoi ia hoonaauao maikaiia, aka, aole paha i lawa oia me ka haawina hoomalu ikaika iaia iho. O kekahi kumu paha o kona pihoihoi nui oia no kana miaiona imua o kekahi kanaka hanohano loa a ihi kapu loa a me ka maiau o kona kulana ame kona ano ame kana olelo e ku aku ai imua ona; a o kekahi paha inamuli o ka hana ana e waiho aku ai imua o ItC moi. ana i haupu mua ole ai ua ikeia e ka lukanela, Me ka hoopaapaa ole ma kona aoao ua ae aku oia i ke kni* kuilima pu ana ame ka hele awiwi ana ame kahi a laua e hele ana, a e hele ana hoi ia no kahi o ka rumi a LuiloAna e noho ana, ana nae e manaoio la eia laua ke hele nei no kaihi o ka moi a e hui aku ai me ia he alo a he alo. "E ai ana ka ainakakahiaka ma ka hora eiwa e like me ke kauoha," wahi a Bonesetina, "aka, ua makemake oia e ike mua ia oe. He mea ano nui no kana i makemake ai e kamailio mai ai ia oe t a inalia, he mea ano nui no hoi kau i makemake ai e waiho aku imua • ona ?" "O ka'u?" wahi ake kauna, "Aohe. He wahi mea uuku no, aka, he wahi hana nae i kupono ia maua wale no. "Pela. O, aohe he kupono ia ? u e ninau wale aku ai no ia oe, e kuu kauna aloha." "E halawai anei au me ka moi oia wale no?" i ninan aku ai ke kauna me ke ano pihoihoi. "Aole au e manao e halawai ana oe me ka moi me kekahi mea okoa ae mawaho ona," wahi a Bonesetina me ke ano kuio. Aole i liuliu, hiki aku la laua ma ka puka o ka rumi o LuiloAna a ku iho la no hoi o Bonesetina, pela no hoi o Lekinahama i hoopill aku ai. "Ua haawiia ka'u kauoha e kali mawaho nei a hiki i kona Mea Kiekie e kauoha hou mai ai ia'u," wahi ana i pane aku ai ia Lekinahama me ka leo uuku me he mea la ua maka'u oia i ka olelo nui ac 0 loheia mai eka moi. U E wehe au ika puka a e hoike aku nou. Oluolu nae oe e hoomanao ,aole e hoano e, o pii mai auanei ke kai a kukahalakeia mai makou. E nana mai hoi oe iko makou pono." Huli ae la oia a wehe aku la i ka puka a pane aku la no hoi: <4 8a, ela ke Kauna Lekina»hama o Luzo mawaho nei e hui aku me kou hanoliano e a hakalia no hoi a koino ke kauna iloko o kona rumi pani koke mai la no hoi oia i ka puka a ku iho la no hoi mawaho me ka oni ole koe wale no ka wa ona i haha iho ai i kana p« panapana. Uele aku la ke Kauna me ke kunou haahaa ana me ka hoao ana e uunii i kona piha pihoihoi. Ua ike aku no oia ika moi e noho ana maluna o kekahi noho kalele lima iloko nae o ke ano pouliuli, a hoomaopopo io aku la no o Lekinahama i ka nemonemo pu o ka heleheieua, aohe umiumi. Haawi mai la ka moi i kona lima no ka lululima ana, a kuhikuhi ae la i ke kauna e noho iho ma ka noho e ku pono ana mamua e huli pono ana i ka paku kuuwelu. '•Hauoli loa wau i ka ike ana ia oe e kuu «haku," wahi a ka mol. Kaulono pono aku la na māka oke kauna imua oka moi. Aka, ua puiwa iki no oia i ka lohe ana i ka leo o ka moi no ka ikaika a he haawina ano e ia oiai ua emi mai kona ikaika mamuli o ka nawaliwali i loaa iaia. Ua ike pu aku no hoi ke kauna i ka onioni ana ae o ka paku a o ka lua ia o kona hikilele ana. "Nui ka hauoli i ka ike aua ia oe," wahi hou a Mr. LuiloAna sidina ka moi uhiuhi oka manawa. "No ka mea, ua ake e lohe mai ia oe mai no kela poe ilio au. Aole he hiki ia'u ke hana a maikai ka hulu o ka'u ilio e like me kau. Ua hoao au ma na mea apau aole nae he maikai. A o kau hoi ka maikai loa." "2sui kou maikai e ka moi." i pane aku ai o Lekinahama no ka manawa mua loa im'ia o ke kanaka ana e manao nei he moi, "aka, e ae oluolu mai oe i ka'u noi no keia alia ike alii i "Ae, oia no. He olioli loa au i kou wehewehe mai no na ilio," wahi a LuiloAna i kahamaha aku ai. "A mamua oko Setipa komo ana mai e lohe mua au i kau." 1 Aole i pau.