Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 2, 11 January 1907 — I HAAWINA DALA NO NA ALANUI O NA HOME HOOKUONOONO O PALOLO. [ARTICLE]

I HAAWINA DALA NO NA ALANUI O NA HOME HOOKUONOONO O PALOLO.

Mai ka manawa i hoopukaia ai ka hookuleana ana maluna o ria aina Aupuni o Palolo, Honolulu, Mokupuni o Oaliu, i ua makaainana a kupa o ka aina, mai ia manawa mai ka laweia ana o na aina a i keia la ke ku nei kekahi mau holne lehulehu mai kai aku nei e hoomaka ana mauka o ka laina alahao kaauwila a hiki loa i ka pili mauna o ke awawa. He mau home nani ke ku nei ma Palolo-kai a aia he mau hele-

noho nani ma Palolo-uka i huipuia me keferhi mau papa'ihale hookuonoono, a ke houluulu ae ia inau home ua leliulehu no na kauhale, eia nae aole ia o ka piha o ke awawa, aole nae e hiki ke hooleia ka waiwai o ka haawiia ana o na aina Aupuni no ka hookuonooiio ana, no ka mea, mai kauhale ble keia mau wahi ina aole i weheia uo ka hookuonoouo. * Aole wale o keia ka mea i ikeia, aka, aia maluna o keia mau aina i paa i ka nahele mamua a he mahakea wale no hoi ia mau la, aka, i keia la aia na meaulu nani ke uhi nei inaluua oia mau aina e lioihoi ai na maka o ka poe mahiai. No uka o Palolo-ukā, ua paa kekahi inau aina i ka'ai, e laa na lo'ikalo, na kula pineki, kapiki, ka uala no hoi. ka papaia, ka ipu-awaawa a loaa na umeke a kekahi oia mau liome. na laau huaai, e laa ka alani, ka manako, ka pea, ka lemi ame na laan malnmalu ame ka raba. Mawaho ae o keia na moa aine puaa a ke houluulu ae i na niea apau niawaho ae o na mea i hoike oleia ae la e niakou a e ulu mai nei ua waiwai loa ka haawiia aua o ka aina no ka hookuonoono ana ī ka poe e nolio nei malalla, aole nae ia lakou apau loā no ka mea he poe no kalii aole i ku i kahi o ka mahiai. ona maikai i loaa ia Palolo-uka i keia la mamuli īa oka hooikaika mahi ana o ka poe i lawe ae i na aina, a ua kupono loa io no ia maliele na lakou e hana. aka, me ka hookuanui loa lakou o ka lawelawe ana ame ka hoohana ana iko lakou mau aina nianiuli no o ka nele i ke alanni e maalahi ar ka- lawe ana i na lako e hiki ai ke hoolianaia maluna ona aina. He heniaheuia pilikia loa keia no ua poe nei i nananiakaia e ke Aupuni. 1 ka wa o ke alanui ole, koe kalii moali e moe moowini ana īuka oia iho la kalii alanui o ka hooliikihiki ana i na ukana, e laa na laau no ka pa ana, na laau no ke kukulu ana i na walii papa'ihale, a ia niau la he nui maoli no ka lil() o. ka hoohikihiki ana mainuli o ka nunui o na auhau o ka poe lawe ukana e kaki mai ai; a i ka wa e paa ae ai kahi papa'ihale, a ke houluulu ae i na hooljlo, o kekahi o na lioolilo ko'iko'i maopopo oia no ka hoolilo o ka liooliikihiki ana i keia mau lako, a o ke kumu, oia nui ana mamuli o ka auhau ko'iko'i ana a ka poe lawe ukana, a o ke kumu o ko lakōu auhau ana a nui, mamuli no ia o ka nele i ke alanui maikai e maalahi ai ka hoohikihiki ana. Ke nianao nei makou he mea nui loa keia no na hoa Ahao'.rl.- noonoo akaliele ai a makou e manao nei nele ke komo 0 ka ike iloko o lakou lie mea pono e nanaia keia poe o Palolo. Mumuli o ka nui loa o na hookuanui ana ua ike ua poe nei i ke kaumaha maoli o ka hoohikihiki ana, nolaila, ua liooholo ae la lakou e laulima ma ka welie ana i ua walii moali alanui nei a hookolo pn aku .lioi ma kahi a ke Aupuni i ana ai no ke alanui, a o ka lioomaka aku la no ia o ka welie ana i ke alanui, a inTi e liele ka makaikai iuka o Palolo-uka i keia la aole e nele kona hele maluna o kp alanui a lakou i liana hoomanawanui ai, e liana maoli ana me ko lakou linia ponoi a e liaawi ana i ko na pakeke kekahi no ka lioolimalima limahana ana; a i keia la eia ke moe nei lie alanui i welie akea kuponoia aka no ka nele i ka niikini lioomaikai alanu4 ole me ke unu ole, pela i hoomaalahi ole mai ai no ka wa ua e like me keia mau la ke po-hope-ho a he ku maoli no i ka walohia. Ma ka liouluulu ana ae i na mea apau, eia ka pana o ka mea holookoa; aole e liolopono na hana liou inaluna o na aina hookuonoono o Palolo ina aole e losa i mau alanui maikai i lialii unuia e maalahi ai ke ala no lakou. He oiaio keia i pili ina wahi apau, ahe liaawina hoi keia i pili loa i ke Aupuni ma o ka Ahaolelo la, nolaila, 1 ka ike ana o na hoa Ahaolelo, i keia leo no ka poe o Palolo, a i ike oukou ua ku])ono io, alaila, i haawina dala nui kupono ka mea e hooholoia e oukou ma ka Ahaolelo e nolio mai ana i Feberuari ae nei. Ke manao nei makou ua kiipono loa. ka haawina kokua no lakou no ka inea, ua ikeia ko lakou hooikaika ana, aole hoi he kupono o ka hoopoho aku i na manaolhna. »