Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 13, 29 March 1907 — EMEPERA NAPOLIONA ILOKO O Ka Hookahuli Aupuni. [ARTICLE]

EMEPERA NAPOLIONA

ILOKO O Ka Hookahuli Aupuni.

MAIIELE I. KA lIOOIPOLPO I KAUANI MAI AIKIU'ITA MAI. - ka wnliino a Kaiaani, lie mea pono ole i na kanaka ma ka ;i( , l!ll;1 kf hoino aku i kana waliine,—kou wak* iho no na Lam, nana , ,-.v\i niai na hoahewa ame na liaawina o ke kauinaha. ' ' kekahi o na kaikualiine o Napoliona. ua lili loa lakou no ke , īiauohano, kilakila, haaheo, ame ka punkani maoli no o lose- :, „ ka nohea ame ka waianuliea o Parisa iloko o kona mau la, 1 ' , i, maluna o ua wahine oiwi kino nani )a. O na ahaaina, na " a,nc na ahahulahula, aole loa e haawi ia ia mau anaina, 'hiki aku o loaepine, a oia ke kmnu o kona lili nui loa ia ~ ~ i a poai o na oliana hanohano o Farani, a na lakou na olelo - mua e aku ia Napoliona a piha kona kino i ka haalulu ame ka inaniua o ka loaa ana i kana wahine he manawa e pale ai hl , nia na hana ino a ka mea lili o ke kulana haahaa loa oiai na kamahele e hoomau m-i ma ke ala e hila 1 Pai.iki niai 0 Napoliona mai Aiknpita mai, a oia ka wa i lioo- ' i .'ai ka hele o na halepule, a e holo hele ana lioi na kanaka , k;l ' ~'iha hauoli nui, ame ka iewa e wawalo ana i ko lakou mau "E ola loilii o Kapoliona." I IXai»li»n« e holo In ma ke nlanui o ke kulanakauhale , ; ,i.„ i kona lK.u.e, ua hoomalamalama ia na alanlu ame na „ ,l„ kii'kie, 0 maki hele mai ana na pualikoa a <• hookan, .a ana na a lia like me ke awakea ka inalainalama 0 ka po , ~i 1. iia kukui me na puuahi ma kona alahele. lia like . kekaln kanaka kanlana loa i kela n.anawa, e laa_ Vo a- ! ana i kana man l.ana kamahao lna ole .loko o , t,„„wi aki. ka malamalaina i kela .naii lianen tausani, he i„„akih. īne ka hookauwa k.iapaa ole ia, o,a ka na kanala opio 1, ~ „,.i me ka malie, ine ka naau i loaa ole ka makaheh. aku i , ~,., „„„, hoohanohaiio, oiai. aia no kona mau manao ame kona Wvia \ „„i mali.ua o kana alol.a lose,.ine. n.e ke ake nui ana 1 E: hui- , „ „ nia i ka wa e hiki aku ai i ko laua home, me na helehelena «aipahe 0 kana wahine, i loaa ai iaia he l ik ,. ~j „0 na mea ana i lolie wale ai uiamna.—na lilo kana wahine ; ka hooinakama me na kane! I ka wa ana i hiki aku ai i ka lioine. aia na helehelena o «a hale ~ IXI e aua, aole ua opuu uani wi.ipahe la o Pansa iloko o 1,1. oiai. aia aku la oia i Liona i keia man la kah,l hul. a , k „ m , mi manaolana ana e hui aku ana laua na „„ili „ ka he.iii. eia ka hoi e liala loa ana ka pnulena aia 1 Hilo. ' lln'uk,, 1,; o Napoliona iloko o ko laua hale, ka home ho, ana ; I,ii,„ „i ,|! t . hookalii inakaliiki me hapa kona liaawaie ana 1 .. Aikupita. o 1,1, kal.iko oloko. oia mau no .a jna fco h ; k „„ ,„„„ ,v„hi. a o ke kii nui kaul.ale o kana wahine, e kau ma ~,, „„ ka haaheo nui nia kekahi aoao 0 ka nimi. Aole e h.k. i „„ kii la k„ kaniailio n.ai iaia. oiai. l.e akaku wale no «>na imna „ k .„ m „ „ kona kino maoli. aia akn la 1.0 ia i L.ona kah, 1 huli i i aloha ai. a no ka loaa ole ana iaia, ua ho. hou mai I, „i„ k.ma alahele n.iia no Tarisa, me ka el.aeha ame ka ma,„],il„|,i „„i o ke aloha kane, oia ka Napoliona i hoike ae a. . nii 1„w.,.. l.wepine, e iike me kana i lohe ai mai a Jiinota akn ma Aikuliila, ua lilo aku kaua waliine i ka lalau me nakane, oia kana e nana lHM.mii ii ii.-i i ua kii la, a pane ae la ua Napoliona nei 1 keia mau l0 au i ike i ka'n hana e lawelawe ai no keia mau lono. Ina k,. ,lnuota maii olelo i liai mai ai ia'u ma Aikupita a ua hewa ole <i losepine, he mea ia e hooi loa ia aku ai o ko'u aloha īaia. Ina ua hana oia i kekahi hewa me na kane. e hookaawale koke aku no au iaia a hiki i ka make ana. Aole loa au e lawe i ke kulana o ka ,u;ilama ana i na welo kumulau lio no na kanaka haukae o Parisa. Ma ke koena. o ia po. aole loa i moe a hooluolu iki o Napoliona „„ kekalii maii l.oia, oiai o losepine wale no ka mea imua o kona 111; 111 niaka i na minute apau. a oia ka kekahi hoaloha i hele aku ai ,|nko kona i'unii e nolio ana. a ua hiki nae ke ike ia aku na heleh. lma o Napoliona, he kauinaha kona e haawe ana no ke aloha īa liKepine. oia ka ua hoaloha la i pane aku ai. »0 lost'pine. e hiki mai aua oia i ka la apopo, a e like me kona ~iii» mau o ka olu waipa-he. e lm'i mai ana oia. ia oe i na hewa apau | i hana ai. a oia auanei ka mea nana e leaili aku i kou puuwai a. ;.alahe liilii e like me ka hohe wale!'' ■•Aole!"''wahi a Napoliona i pane aku ai, a ku ae la oia īluna a i m|i liolo iloko o ua mnii nui nei, ame ka leo haalulu o ke aloha i pane II,,) 1 ;I ]-u ai oia- u -"Aole! Ua ike auei oe i ke ano o ka'u olelo hool.olo? l'a ahona aii e haeliae ae i ka maeele o keia puuwai a kiola ,1 1 iloko o ke ahi enaena, ina he mau tausani na keakea e ku-e 111 11 ana ia'u 110 knu losepine." 11,. r iua la mahope iho o ko Napoliona hiki ana i Parisa, he 1 u !a o kona noho paa ana iloko o kela nimi me ke kali ana o ko l< — (line hiki nuii. # j !! na kaa apau e komo mai ana iloko o kela ipuka-pa, aia īlaila \;.polioua mau niaka kalii i nana pono aku ai ina o kana u , ~ aloiia ia ua hoi mai la. Ma ka hora 10 o ka ekolu o. ka po, : ;il,. iho la oia a hooluolu maluna o kekahi noho ioihi, a oiai, , i 11. i iioko o kona pnuwai na noonoo ana no kana wahine, ua lohe ~| , akeke o kekahi kaa kaahele, holo pololei mai la a ma kahi o .11;ij.īi o ka hale, ku iho la malaila me ke kokuaia ana aku e Eu- ■ i.■ • ~inr na ukali i ka lele ana mai o ua puukani la. 11, nioi maa mau ia Napoliona, aole loa e nele kona hele e ko;,m;i i kana wahine mailuna mai o kona kaa, ina he mau hoaloha :noho pu ana ia manawa, a i ole, he mau hana nui e ae paha, loa oia e noho no ka hoohoihoi ana aku i kana wahine ma kana 1111;11\• ii holoholo Nana ponoi no e kii aku, nana ponoi no e hoihoi ,! „ iaia iloko o ka rumi nui, a nana e hana na mea apau a kana •»aiiiiM* »* makemake ai. I keia po, aole loa oia i hooho aku lam, iii.i 1 n■ uiau kumu e ae kekahi e keakea ia ai kona mau waimaka "ia ka losepine e pii aku nei ma ke alapii me kana keiki punahe e I' '■'iU'-ne. ' • -u i • l ko laua wa i hiki aku ai ma ka ipuka o ko laua rumi hookipa 11ui. aia lioi o Napoliona e ku mai ana ma. kekahi kihi o ua rumi a . Ii ki• me ke ku ana o kekahi kiamabala ka oni ole. Me kona mau li'-N-lieiena euaena o ka huhu i pane mai ai oia ī keia mau olelo— i: ka madame," wahi ana pie ke kuhi pu ana mai ī kona Uma iun.M o kana wahine. "TJa kono ia mai au e ko'u makemake no ha'i ana. aku ia oe, i keia wa oe e haalele mai ai i keia hale me 1 a hookaulua ole, a hoi aku no Malemesona, oia kou home. () keia uiau olelo a Napoiiona i pane mai ai, ua like īa me ne l'oka pa-hu la i haehae aku i ka puuwai o losepine, a hma aku la ihope a paa ia mai e kana keiki, emi liope like aku la la.ua ihope a konio ae la ma kahi nimi uuku mau a laua e noho pinepine ai no l<a hooliaia i kekahi mau hora o ka la. He kulana pilikia loa ko losepine iloko o kela mau mmute, a ka manao hooluolu aku i kana kane, oia. kana i makemake nui ai lioopiha i ke kauoha i ua po la me ka hakalia ole. Me *a naau ī

i>iha i ke aloha kane, ua iho aku la oia ilalo me kana keiki Eugene no ke kau aua maluna oke kaa a holo aku, aka, ua iho koke mai la o Napoliona me kona naau i piha i k a liuhu ame ke aloha kupouli no kana wahine, pane aku la i keia mau huaolelo e hoowalania like ia ai o ko laua mau puuwai. "K kuu losepine,—aole loa au i hooholo me ka ae ana no'u iho —e makaikai ia kuu puuwai nei me ka mokuahana ame ka ukali pu ana mai a ka waimaka. O kou haalele ana mai i keia po, ua hoeha maoli mai oe ia'u me ka haehae ana i kuu puuwai poino, ka liali'ali'a ame ke aioha j)u ana ia oe no ke kowa o hookahi makahiki nie hapa i hala ae nei. No keia huakai, e kali a hiki mai ka la apopo, alaila, liaalele mai oe me ka ike ole ame ka pane ole mai ia'u." Na keia mau olelo a NapoUona i hoohanini like i ko laua mau waimaka, me lie kohu mau ip6 la iloko o ka hoalohaloha ke ano oko Napoliona lili ana i kana wahine. Ua huli hoi aku oia no kona iumi, a ua noho hou o losepine i keia po. a ma ke kakahiaka o kekalii la ae, haalele aku la oia i ko laua liome a hoi aku la hoi no Malemeaona, he liome kahiko no laua, he umi-kumamalua mile ke kaawale mai rarisa aku. 0 ke aloha like i loaa ia laua elua, oia ka mea hiki ole ia laua ke pale aku, a e noho ana o Napoliona me ka hoomanao mau ana 1 kana wahine i na manawa apau, me kona kapae ana ae i ka hanohano ame ka noho alakai ana no ke kulana ana eku nei. O keia mau haawina kupilikii i loaa iaia, oia pu no ka mea i loaa aku ia losepine, ma o kona pani paa loa ana iaia iho e like me ke kauoha a kana kane. 1 kekahi po i pii mahuahua loa mai ai o ke aloha ia Napoliona me he mea la, e noho okoa mai ana no kana wahine maluna o ko laua wahi moe a maluna o kela noho na keia mau mea e kono mai ana iaia, e hoopau ae i kona mau manao o ka inaiua; nolaila, ua haalele ilio la oia i kona home ma Parisa a liolo aku la no ka liome 0 losepinO ma Malemesona, a i kona wa i hiki aku ai ilaila, ua pii aku oia ma ke alapii me ka nilii malie loa ana a wehe i ka ipuka, a 1 kona wa i ku aku ai e nana ia loko o ka ruini, ua ike aku la oia i kana wahine e kalele ana inaluna o ka pahuume me ke kaumaha, nie kona ike ole mai iaia nei i komo aku ai, nihi malie aku la oia mahope o kana waliine., ku ilio la ma ia wahi, ame kona leo o ke kauniaha ame ka haalulu i ke alolia ua pane iho la oia me ka nahenalie mahope o kona kua — "E kuu losepine," huli koke ae la o losepine me ka puiwa nui no keia leo kamahao, a ike mai la oia i kana niea i aloha ai, pane hou aku la o Napoliona— "Aloha ahiahi oe e ka hoalauna!" O na nanaina o ka hauoli nui ka i halii koke iho maluna o losepine, a oia hoi ka Napoliona i haawi aku ai i kona lima akau o ke aloha, a lele mai Ia kana wahine a hoomaha kona poo ma ka poli o kana kane. Mai ia liora aku, ua hoihoi hou ia na manao uluku o Napoliona no kana wahine, e like me kana mau olelo e pale ana nona iho ina manao lili oka poe ku-e aku iaia. Ua hoi aku laua no ko laua home ma Parisa aua noho me ke aloha me ka oluolu lie kane a he wahine—he Emepera a he Emeperesa no ia aupuni Moi koho, a oia ka Napoliona i ha'i ae ai i ka waiwai o ke aloha waliine me keia mau olelo — "Ke loaa ia'u ka hanohano o ka lanakila ma ke kaliua kaua, malalo no ia oke aloha wahine i loaa ia ? u ame ka ae oluolu ana mai ka puuwai waipa-he mai o ka u'i losepine." MAHELE 11. ILOKO O KA EHUEHU 0 KA HOOKAHULI AUPUNI. O ka Wiwoole, oia ka Mikini o ke Kanaka Koa, a o Ko'u Sila ia o ka Oihana Kauai—Napoliona. Ke Kulana Hooponopono Pili Aupuni o Farani. O ke au hooponoi>ono pili aupuni o Farani iloko o ia mau la, ua kapaia ke aupuni he Repubaiika, malalo o ka hoomalu ana a na Peresidena koho elima, i lilo i mau luna nui no ka Nohoalii. O na Hale Ahaolelo eiua o na Senate me na makaainana o Eliuia Haneri, o laua wale no na mana nui e hiki ai ke ihoohina i ka hookohu ona luna nui oka nohoalii me ke apono pu ana mai aka lahui. A ' e noho ana ka aina iloko o ke kupilikii o ka hoomakaukau kaua J kuloko aine ka mokuahana o ka lokahi ole o ka lahui, oia liookahi ke kuinu nana i kono ikaika mai ia Napoliona, e lawe aini oia i ke kulana e lilo ai ke alakai o ka noho poo ana ma ka nohoalii, anie ka ī-ula ana aku i ka lahuikanaka o Farani. O na Peresidena Sieyes, Ducos, Baras, Gothier, me Moulins. o lakou īiiL Luna i.ui eliiua a ka lahui i koho ai i mau Moi no ka noho aiii, a o īu. (lenei'ehi Benedota me Moreau, o laua na kanaka i pii koke ae ko laua mau kulana iloko o ka aina, he koo ikaika no ka laweiawe t;iir, i na kauoha a ua mau luna nui la o ka nohoalii, oia ka Napoliona i lui'i ae ai i kona manao iio ka manawa mua loa o na lawelawe ana e hookahuli i ke aupuni aiue ka nohoalii, mawaena iho ona ame keia mau Kenerala i hai ia ae la ko laua mau inoa maluna ])enei: u 0 ko'u hoao ana e hookahuli ike aupuni a lawe ike kulana alakai no ka lahui, he elua mau kanaka e ku-e mai ana i ka'u mau hoolala ana, oia o Benedota me Moieau. Aka, aole nae o'u maka'u no Moreau, oiai, he kanaka oia i makahehi nui loa i' ka oiliana kaua, a o kana puni ia. He liiki ia'u ke lawe mai iaia me ka haawi ana aku i ka ae i kulana Alihikaua kona mahope aku. No Benedota, he kanaka makemake ole oia ia'u a lie mea maopopo, e ku-e mai no oia ia'u i na wa apau ma keia mau lawelawe o ka hookahuli ke loaa iaia ka manawa kupono e hiki ai i ke kaula likanaka ma ko'u a-i." Mailoko mai o na Luna Nui elima o ka Nohoalii, he liookahi o lakou kanaka noeau loa, oia o Peresidena Sieyes, a oia wale no ke kakaolelo ame ke alakai ma ka aoao o ke aupuni iloko o ka Ahaolelo, i hiki ke lawe i ka hapanui o ka Hale e like me kana mau kuhikulii. Nolaila, mawalio ae o na Kenerala Benedota ame Moreau a Napoliona i ī&aka'u ai no ko laua ku-e mai iaia, o Peresidena Sie.yes oia kekahi ana i hopohopo loa ai ma kona ano iho, he kakaolelo naauao akeakamai, a lie makaainana piha manao i ka noeau. Mai ka huli hoi ana mai a Napoliona mai Aigupita mai, aole oia i liui aku me ua mau Luna Nui la o ka Nohoalii, no na mea e pili ana i kana mau lioolala e liookahuli i ke aupuni. E like me ka nui o na leo e hoopuka ana i ka inoa o Napoliona apuni ka aina e hoolilo aku iaia i Moi no lakou, pela ka nui o kona ohohia nui ia iloko o na pualikoa, a oia ka Luna Nui o ka Nohoalii. .Ma kekahi ahaaina nui i akoakoa ae ai na Luna Aupuni, ua hiki aku o Napoliona me Peresidena Siejes i ua ahaaina la iloko o ka manawa like, a ua maalo like ae hoi laua i kela ame keia manawa me ka nana like ana o kekahi i kekahi, me ke kali ana na kekahi o laua e haawi aku i ke aloha mua loa, aka, ua nana like laua elua, a maalo like hoi me ka pane ole ame ke kunou ole aku o kekahi i kekahi. Ua manao o Peresidena Sieyes o ka Nohoalii, he wahi Kenerala liookiekie loa o Napoliona; a ua manao hoi o Napoliona, he wahi Peresidena hookano loa o Sieyes. Huli ae la ua Peresidena la a pane aku la i kekalii hoaloha ona e ku kokoke mai ana me keia mau olelo: "Ua ike aku la anei oe i kela wahi kanaka pakike?" wahi a Sieyes i kamailio aku ai i kona hoaloha a alawa mai la ia Napoliona. "Aole i hiki i kona naau liookano ke ike mai ia'u, owau kekahi o na Luna Nui o ka Nohoalii nana e hoomalu nei i ka lahuikanaka. O kona hoohawaihawa ana mai ia'u a i hololea ka makou mau lawelawe ana i ke aupuni e ukali koke no ke kipoka ana aku iaia ma kona pOO." (Aole i pau.)