Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 15, 12 April 1907 — KA MANA O KA LEKA Ame ka Puana o ka Moeuhane. HE MOOLELO O KA NAUE OLE O KE ALOHA KUIO O KA IPO I KA IPO. [ARTICLE]

KA MANA O KA LEKA

Ame ka Puana o ka Moeuhane.

HE MOOLELO O KA NAUE OLE O KE ALOHA KUIO O KA IPO I KA IPO.

MOKUNA XVI. ROBATA OPIO. Alaila raa kekahi hoike ana ae e pono au e piliwi i kau mau ~I, i,,. a o oe hoi aole oe e piliwi i ka'u." (»ia iho la no ka manao ano nui. Ua ike aua hoomaopopo no i i; t liiki loa ia oe ke piliwi i kau mau olelo, aka, aole i hiki ia'u ... ji,i ano apau ke piliwi i kau mau 01e10.7 a ina pela aole oe eki mai ana ia'u. Oka uhae ana ika nia wale no kou makemake," wahi ana i kamailio aku ai. "Ua ~ ua kamaaina au i kou ano." \Ua. e noi hou aku ana no au e kala mai oe ia'u," wahi ana "ua n" ou aole loa au e hoopa aku ana i kela leta." Uona lielehelena i piha me ka inaina ua kiola ino aku la oia ~ , pu pauupana maluna oke pakaukau: Ua hele mai la o Ru.l iuiiia o ke pakaukau a waiho mai la i kana pu panapana. ii ..i laua nei e hainumu ana iloko o kahi rumi aia no ke kai- , ; iiiiM*'inawalio o ka puka kahi i kiei mai ai ma ka hakahaka. ~ , :i ; wale no e lohe ana oia na leo hauwalaau mawaena o laua, : ihi nianawa e nui ana ka leo, a i kekahi manawa no hoi e hoo- ; ,iua i na olelo maikai ole. Ki.-i aU 11 la oia maloko o ka -hakahaka a ike aku la oia i ka hu- , ; ~ na palii īnaluua oke pakaukau. Pii ae la ka maeele a puni | s illll iim' ka hooholo ana iho o kona lunaikehala e hanaia ana , j,i ni.iii hana pepeliikanaka maloko oka rumi. i iiooiiiau aku oia ika nana ana ia laua ma ka hakahaka, a ki, iuanawa a ke kaikainahine i ike aku ai ia laua elua i ka l„ I, ,in;! ;m- ma lu' pakaukaii. Hoj>u iho la o Robata o Heneaau i i; |<ahi. a hopu iho la no lioi o Rudolofo i kekahi, alaila hoonj;,i,,i iii(. la laua e hookuu pau iko laua ike ma ke kakapahi ana. i a huoku'i ae la ka laua pahikaua i kela manawa a aohe haawi|.i<» ana a hikl i ka manuwa o kekahi o laua e haulehia ai malalo n ka haiina pahi a kekahi. I ki'ia manawa lohe aku la ke kaikama-hine e kiai ana mawaho ka !.>o o Robata ika pane ana ae: "He pio oe na'u i keia kekona! Ano. c ka Moi Rudolofo, e waiho ae i kau pule a kinai aku hoi au i ■ v c>u uliaiie." I a hooniaka hou iho la no laua e paio me ka hahana oiai no ;,;m- na ano onawaliwali loa ka moi Rudolofo i keia manawa. Kukuli iho la ke kaikamahine opio mawaho o ka puka, o kona mau maka »• ki< i makaala ana i na kanaka e hakaka ana iloko o ka rumi. Ku ae la oia a hoomaka aku la oia e holo no lalo o ke alapii no ka huiki* ana aku i kona makuahine aia ka moi iloko o ke kulana kupilikii loa. I koua hoea ana aku ilalo e noho ana no ka makua liiiie nia ka aoao o ke kapuahi, e nana ana i ka ipuhao i'o bibi. "Ko pepehi mai la o Robata ika moi! Ke pepehi mai la o Rohala i ka moi!'' wahi a Rosa i kukala ae ai me ka leo nui, a hopu aku la i na poohiwi o kona makuahine. "E mama, heaha la ka kaua niea e lnina ai no ka hoopakele ana i ke ola o ka moi?" Huli ae la ka makuahine a nana pono mai la ia ia nel. "K waiho malie ia laua," wahi ana me ka leo haalulu. "Aole hc nmi maanei." "A<\ ae, e mama. Aia ka moi iluna i ka rumi o ke Kauna. Aia laua ke hakaka mai la i keia manawa me ke Kauna o Henesau. K iiiaiua. e make ana o Rudolofo ia Kauna Robata." "K waiho malie oe ia laua. Nawai i olelo mai oia ka moi," walii a ka makuahine i paue ae ai i kana kaikamahine. "Alaila, e liolo ana au iwaho e kahea ai i kokua," wahi a ke kaikamahine. Ua lele koke ae la ka makuahine iluna a paa aku i na poohiwi n ke kaikamaihine. "Aole, aole," wahi ana i hawnnawana aku ai i ke kaikamahine "Aoh' oe i ike i kau mea e olelo nei. Aohe ou kuleana malaila. E waiho inalie oe ia laua."

"E hookuu mai oe ia'u, e mama, e hookuu mai oe ia'u. Aole c hiki ia'u ke hooloilii loa o make mai auauei ka moi." "Aole loa au e hookuu aku ana ia oe," wahi a ka makuahine. Aka o ke kaikamahine i keia manawa ua hoowiwoia ae la kona I>uu\vai 110 ke ola o ka moi. "K hele koke no au ano," walii ana me na waimaka e hoopulupe ;m:i i kona papalina nohea; a ia manawa ua haawi aku la oia i kek;ihi ]ia!e ikaika naua i kula'i aku i kona luaui makuahine ilalo o ! a ]>apaliele. O ke puna keia iloko o ka lima o ka makuahine ua k;nii koele aku la ia ma kekalii kihi o ka rumi kuke. r«i lioea aku la ke kaikamahine ina ka puka nui i keia manawa. M<* ka liikiwawe ua wili ae la oia i ke poheoheo o ka puka a hamam.i .U' ln. Aia hoi imua o ka puka e kuku mai ana na kanaka lie m'i. l.eha ae la kona maka ma o a maanei o ka puulu kanaka a <!%•• mai la oia ia'u mawaena o ka Lukanela ame Lekinahama, a hookuke mai la 110 oia e kukala: "Kokua! Kokua mai i ka inoi!" V. liko me ka anapa ana a ka uwila ua lele koke aku la a pili m:i kuiia aoao a komo loa aku la iloko o ka hale, oiai o Beniljama • kii l :!i!i 1 i<> mai ana mahope o'u, "E wiki aku." MOKUNA XVII. LANAKILA KA MOI. 1 a hoea koke aku la makou iluna o ka ale'o o ka hale e like me k.i liikiwawe i hiki ia makou a hemo ae la ka puka nui. Aia hoi ua -i ,, < , iii;iii|K)po koke iiho la makou i ke kulana o na kanaka e paio ana. Im- koke inai la o Rudolofo i ka mea liuna maioko o kona maka 'k«' ī'ii mai la no hoi oia i ka hiki ole ia Robata o Henesau ke lanai.'i.ilniia o ke kupale a kona enomi. Ina aole i oi pakela ae kona •ke uiii k«'ia oihana o ke kakapahi, alāila aole ka lanakila me la v u i-ii i lnaa iaia ka ikaika kupono no ka hoomau ana i keia paio. • ii« f nuii o Rudolofo imua me ka ikaika aka ua puhili aku la no ,1; "' k:iua hauna pahi i ka ia nei mau pale ana. Kobata i keia manawa e emi hope mau ana ia, a hookahi wale ,lu noonoo ano nui iloko o kona lunaikekala oia no ka liookokoke ma kahi o ua pu panapana e wailio ana, a ina no hoi e paa hoomalalo o kona mau lima, alaila hoi nana e hoouna aku ina kela aoao o ka make.. 0 ka leta ame na pu panapana e koke moi ana no ia imua o kona alo. Ina aole oia e lanakila 1,1:1 konn ikiiika, alaila e lioao no oia e lanakila ma kekahi mau hana ° ka pu panapana e wailio mai ana imua ona oia ka mea nui i k<ia īnanawa, a oia ke kumu o kona emi mau ihope. T;i hoomaopopo koke mai o Rasenadila i kona lanakila iinua " ,J,, h;ita mamuli o kona emi mau i hope, a no keia kumu ua hoo- •( mai oia i ka nee ana iinua. Ua pili koke ae la o Robata ma ka ;ioao o kn pu j>anapana ame na leta e waiho ana. 0 ka liou e ana ia e like me ke kahawai. a o kona umauma ua liele a pehu "'i'.'Miili o ka hiki pono ole ke hanu ae; aka o ka ikaika aole no ia i ,I:| l«'liia aku mai iaia aku, he ikaika kupono no ka hoomau ana i ka l'iiio no kekahi manaw T a. lie mea la no i keia manawa aole oia 1 !»an ]»ono iho i ke au o k.ana pahikaua, oiai i ka pa ana mai o kana l ,; »hikaua i ka hauna pahi a Rasenadila ua lele aku la no ia mailoko ;1( ' <> kona niau lima, a ku aku la imua o kona enemi me kekahi mea «'ka 010. "E hopu a lalau llio i kau palii," wahi a Rasenadila i pane aku

ai i kona hoapaio, me ka maopopo ole he mau hana kolohe keia a Robata e hana nei. "Alaila, e ae mai ana oe ia'u e lalau au i ka'u pahi me kou hili ole mai ia'u." "E ke kanaka liupo opiopio, aole anei oe i kamaaina ia'u?" Waiho ae la o Rudolofo i ka hila o kana pahi ilalo me ka oi e kalele aua maluna o ka papahele, a o kona lima hema hoi e kuhi ana i kahi o ka pahikaua a kona enemi e waiho ana. "Ua haawi aku nei au ia oe i kau olelo liooliiki e lalau iho i kau pahikaua.. Aole i hiki ia'u ke kakali hou iho." "Aole oe e pepehi mai ana ia'u a make ina pela iho la kou kulana me ka palii ole inaloko o kou li'ma?" wahi a Robata i hoomau hou aku ai. "Aole, aka " Aole i pau pono kana kamailio ana aia lioi ua hookuu aku la o Rudolofo i kana pahikaua a lele ino aku la maluna o Robata, oiai me ka hikiwawe loa ua loaa aku la ia Robata kekahi o na pu panapana e paa ana maloko o kona lima. Me he mea la aole laua i lohe mai i ko makou pii ana aku ma ke alapii a hoea ana mawaho o ka puka oiai laua e aumeume ana me ka pu panapana iloko o ka poholima o Robata, aka ia makou i hoea aku ai mawaho o ka puka aia hoi ua kani mai la kekahi pu panapana. Hamama ae la ka puka i keia manawa ua pouli pu ka rumi me ka uwahi o ka pu panapana. O ka pu panapana e paa ana no o Robata iloko o kona lima aka oiai oia e paa ia ana e na lima wikani o Rudolofo ma kekalii kuono aole i hiki iaia ke oni ae. Ua nana aku la maluna o kona helehelena a ike aku la i ka hou e heleiei makawalu mai ana. Huli ae la au a nana aku la ike kauna o Heno aan. Hoomaopopo koke iho la au ua pio o Robata. Ku aku la iniua 0 Rudolofo Raseuadila oiai ka w r aha o ka pu panapana e kau pono mai ana ma kona puuwai, a iloko o ka imo ana a ka maka ua haule iho la o Robata o Haneaau ilalo o ka papahele, he kanaka make. Ua komo puwalu mai la na kanaka i keia manawa a iwaena o lakou o Lekinahama. Hoomaka ae la o Lekinahama e uwe a nee aku la ma ka aoao o kona lioahanau e waiho ana i ka make. No kekahi mau minute ua ku malie iho la o Rudolofo, aole oia i ekemu leo iki, a maliope o kona ku hoomau ana pela, ua huli ae Ia oia. O aku la kona lima akau maluna o ke pakaukau, ka liina wikaui nana 1 kula'i aku ia Robata ika make, a lawe ae la i kekahi leta. Xana iho la oia ika wa-hi, wehe ae la a heluhelu iho la ika leta. Ma hope o kana heluhelu ana, uliae iho la oia a liookomo aku la iloko o kē ahi e a ana. Mahope o ka holopono ana o kana hana ua huki ae la oia a nana mai la ina kanaka i akoakoa aku. Aole oia i nana aku ia Lekinahama oiai oia e pili ana ma ka aoao o ke kanaka i make; aka nana ae la oia ia Benikina ame a'u ame na kanaka no hoi apau. T. T a lakali iho la oia he mau minute a owaka mai la kona waha imua o makou: "E na keonimana," wahi ana i hoomaka aku ai, "o ka mookuauhau o keia mau hana i hanaia na'u no ia e 'hoike piha aku i ka manawa kupono. Ano ua hiki ia'u ke hoike aku o keia kanaka e waiho kona makemake ua hoea mai au maanei, a o ka mea i ikeia, a e nei ika make ua iini loa oia e ike ia ma kahi malu. I kulike ai me hoomaopopo mai oukou, ua hoao mai oia e pepehi ia'u a make. No kana mau hana lapuwale o oukou na lioike." Ua kunou haahaa aku la au, pela pu no me Benikina, ame na poe apau. "O ka moolelo piha no keia -hana e waihoia aku ana ia me ka hoopaapaa ole," wahi a Rudofa i kamailio ae ai. "Ano i keia manawa e haalele na mea apāu i ka rumi koe o Kauna o Taralaina ame Lukanela von Benekina." Ua liooko aku la na mea apau i keia kauolm a puka aku la lakou mawaho oka rumi. Ku ae la o Laikinihaina no ka puka ana iwaho o ka rumi, oiai oia ke kanaka hope loa. "O oe kekalii e noho ina oe e makemake," walii a Rudofa ia Laikinihama, a kukuli iho la ke kauna ma ka aoao o kona haku.

Ma ka aoao o ka nuni e ku mai ana lie walii nioe kahiko a hoopa aku la au i na poohiwi o Laikinihama. Ilapai like iho la laua i ke kino inake o Kobata o Henesau a waiho aku la maluna o ka moe. Oka pu panapana e j)aa ana no oia iloko o kona linia, a wehe ia mai la a hemo. O kona lielelielena i keia manawa ua like 110 ia me mamua o kona make ana. O Laikinihama i keia manawa e uwe ana ma ka aoao o ka mea i make, a ma kekahi aoao e kalele ma'i ana o Benikina maluna o ka pakaukau. Maliope o ka hala ana o kekahi manawa ua liuli inai la oia a kainailio mai ia'u: "E hele kaua a lioike aku i ka moiwahine o ka leta ua liala ia mawalio o ka lima o ke kanaka." Mamuli o keia noi ua liele aku la a kiei mawalio o ka pukaaniani a lie mea oiaio ua piha ku'i owaho ke alanui me na kanaka, mamuli o ko lakou lohe ana i na hana maloko o ke ale'o o keia hale Huli mai la o Eenikina ia'u me keia mau olelo: "Me he mea la e alakai ia aku oe no ka halealii e like me kekahi moi, e Rudofa Rasenadila." Aole o Rudofa Rasenadila i ekemu mai aka hele mai la oia a paa i kuu lima. Hele aku la inaua a puka iwalio oka rumi me Laikinihama e uwe ana no ina ka aoao oke kanaka make. Hoea aku la maua ilalo o ke alapii o ka hale a loaa aku la ia maua ka luahine Hofa ame kana kaikamaliine o Rose e puliki ana iaia i ka manawa o ua kaikamaliine nei i ike mai ai ua kukuli koke mai la oia imua o Rudofa Rasenadila. Unuhi ae la o Rudofa he uwaki mailoko ae 0 kona eke i kakauinoa ia mawaho o kona po'i R. R. <4 Rudofa Rex," walii ana i hawanawana aku ai me ka minoaka, a kaomi aku la i ka uwaki iloko o na lima palupalu o ke kaikamahine. ''E malama oe i keia uwaki me ka lioomanao ana no'u." Ua aka aku la ka kaikamahine oiai ia manawa hookahi o aku la kona lima no ka hopu ana i ka uwaki. a me kekahi lima e puliki ana i ka lima o Rudofa. "E oluolu oe e hookuu i kuu lima," walii a Rudofa me ka malie. "He nui kau hana." Ua liopu aku la au i na lima palupalu o ka kaikamahine a noi aku la iaiA e ku. Ika manawa oka kaikamahine i liookuu aku ai 1 na lima o Rudofa ua liele loa aku la oia ma kailii o ka luahine e noho ana. Ua kamailio aku la oia ika luahine me ke leo oolea ame ka hoohuhu. "Aole au i maopopo loa," walii ana i lioomaka aku ai, ka hohonu o kou komo poo ana iloko o keia mau lioolala pepehikanaka i hoo maka ai iloko o keia ihale. No keia nianawa ua liauoli au no ke kumu aole i maopopo ia'u na mea i hana ia maloko nei, no ka mea aole keia he liana maikai o ka ike ana i kekahi o na makuahine hanau o ka aina e ku-e ana i kona alii, aole no hoi he hana maikai ka hoopa'i ana aku i kekahi luahine e like me oe i kolopupu na la. Aka, e malama pono oe nou ilio. O ka huaolelo nlua loa au e hoopuka ai, a o'ka h.ana mua loa au e liana ai e ku-e ana ia'u ka moi, o halawai auanei ia me ka hoopii hikiwawe loa. Ina oe e lioopilikia mai ana ia'u aole au e hoopakele ana ia oe. Me ka nana ole ae ina poe kipi mai ia'u, ke mau nei no au me ke kulana he moi no ke kulanakauhale o Kelekau." Hoomaka iho keia maanei, a nana aku la maluna o ka helehelena oka luahine. Haalulu iho la ka lehelehe oka luahine ame kona maka e nana ana maluna o ka papahele. "Ae," wahi ana i lioomau aku ai i ke kamailio ana, ''Owau ka moi o ke kulanakauliale nei o Kelekau. E liooki i kou mau lima mailoko aku o na liana poholalo ame ke kolohe, a e nakii hou i kuu alelo a paa." Aole i pane aku ka Luahine. H«ialele iho la o Rudolofo iaia a hoomau aku la ma kona alahele. Hjoao aku la au e hookolo mahope o kona meheu, paa ana kuu lima i ka hoDuia e ka>hi luahine.

<4 !la ka inoa o ke Akua, owai kela kanaka i kamailio iho nei ia'u," wahi a ka luahine i hawanawana niai ai ia'u. "I'a huhu auei oe." i ninau aku ai au. "Aole anei oe i hoomaopopo ika inoi i kona manawa e kauiailio pu ana nie oe? Mai hookuli oe i kana kauoha a no ke kumu he mau kauwa hana kana no ka hooko ana i kona makemake i na inanawa apau." U hoea aku la makou i keia munawa mawalio o ke alauui a oia ka manawa o na makaainana i akoakoa mai ai ilaila i hooniaka ae ai he ekolu hooho ina leo huro no ka pakele ana oka moi. Oke kaa e ku makaukau ana 110 ia aine ka lioololoiahili hou ana aku ua kau aku la o Kudolofo ma ka noho mamua me ke kalaiwa a o maua elua hoi ma ka noho mahope. E liemo mau ana kela papale o Rudolofo i kela ame keia manawa, ma ka aoao akau ame ka aoao hema oiai na kanaka e nonanona ana i keia manawa e like me na meli a e hoo'ho ana ina leo huro me ka ikaika. Ma ka naua aku aole loa e hiki i ka huila o ke kaa ke nee mua aku oiai ua liele ke alanui a liaiamuia me na makaainana, a mahope o kekahi manawa i hoolialaia, ua nee aku la ke kaa no ka halealii. "lua no hoi e wiki aku kalii kaa, v walii a Rudolofo i kamailio ae ai. Oiai ko lakou kaa e nee malie ana imua aia na bele like ole o ke kulanakauhale ke kani mao ole ana e hoike ana i ko lakou piha hauoli no ka lanakila o ka moi, na kaikamaliine opiopio ma na kihi o ke alanui e kakali mai ana i ka moi no ka haawi makana ana aku lakou me na po-ke pua nani loa. Mahope o ka hala ana o kekahi mau hora ua hoea aku la makou mawaho oka pa'lii. Ua ikeia aku na kanaka e akoakoa ana a puni ka lialealii, na koa e ku makaukau ana me ka lakou mau pu, na kaa ona luna au])uni kiekie e kuku mai ana. Ua hoea aku la makou i keia manawa ma ke alapii e lioea aku 'ai iloko o ka halealii, a hoomaka koke 110 na kanaka e hoolio me ka leo nui. Aka iloko o ka iino ana a ka inaka ua .liolopapa iho la ka maluliia inaluna oke anainakaiiaka i hoea aku malaila. Nana aku la au ia Rudolofo a ike aku la i kona inau maka e liaka pono ana nialuna loa o ke alapii mabala e ku mai ana, me koua mau helelielena i hooliaikeaia, me kona lima akau e o mai ana no ka haawi aloha ana ia Rodolofo Rasenadila. Lele koke aku la wau me Benekina iinua. Pii aku la o Rudolofo ma kalii a ka inoiwahine e ku mai ana, a imua ona ua kukuli iho la o Rudolofo Rasenadila a honi aku Ia i na lima o ka moiwahine, ua pili kokoke loa maua i kela manawa, a i kona manawa i nana aku ai maluna o ka ]»apalina o ka nioiwahine, ua lohe aku la au iaia e lioopuka ana i keia mau olelo: 4, Ua holopono na mea apau. Ua make oia, ao ka leta ua puhi. ia e a u i ke ahi. v I a hapai ae la ka moiwahine ia Rudolofo e ku iluna a (>ni ae la kona le-lielehe e kamailio aka aole i lona iaia kekahi mau manao maikai e hoopuka ai. Ua apo aku la ka moiwahine ia Rudolofo a ku aku la laua imua o na makaainana holookoa o Kelekau. Hooho huro ae la na makaainana i keia manawa a lel< 4 aku la o Benekina imua me ke ani ana o koua papale mahiole, "E ola niau ka moi!'' Mamuli o kou ike ana i keia ua koino pu aku la iloko o ka hooho liuro ana me ka hapanui o na makaainana, a nia ia la a po ua kukala akea ae makou ame na makaainana ia Rasenadila oia ko makou moi. Oiai lakou e nanea ana maloko o ka rumi li(tt»kipa o ka halealii ua huli mai la o Rudolofo mai ka moiwahine. "E Frita." walii ana, "aia a anao i>oeleele loa iho e hele aku no wau. O Benekina ke hele pu me a'u. Ooe o kaua ke noho ianei." "Alaila, e hele ana oe ihea?" "I ka halelaau.E pono au e hoea malaila a halawai pu me Sepita a liooponopono i na hana me ia." "A pehea ka moiwahine? ,, i ninau aku ai au iaia. Uoko o ka «liawanawana o kau kamailio ana aku ia Rudolofo, ua lolie mai la 110 ka moiwahine. Ua huli ino ae la ka moiwahine me ka paa ana i na lima o Heleka. Ua kilo pono mai la oia iko maua helehelena a hoomaopopo koke mai la no ka moiwahine i ka maua mea i kamailio ai. Me ka hakalia ole ua lele mai la ka moiwaliine a kukuli imua o Rudolofo Rasenadila, o kona mau lima hoi e apo ana i kona mau poohiwi. "Aole loa, e Rudolofo Rasenadila, kuu aloha! Aole loa! E Rndolofo Rasenndila, kuu aloha, aole loa i hiki ia'u ke hookuu hou aku ia oe." Kalele aku la ka moiwaliine i kona poo maluna o na uha o Rudolofo Rasenadihj a lioomaka iho Ia oia e uwe. I-īapai ae la o Rudolofo i kona mau liina a hamohamo iho la i na lauoho o ka moiwahine oiai ia e luhe ana i ka pa aheahe a ka makani. Aka, aole oia i nana iho inaluna o kona oiwi kino e inoe ana inaluna ona. Nana aku la oia imua o kona alo ike ki-hapai hoi oiai ka eheu o ka po e paliola ana i kona nani maluna o lakou. Ua kiai niakaala aku la au iaia, ame ka'u wahine ma kuu aoao, ua nolio ilio la maua maluna o na noho e hoopuni ana i ke pakaukau. Mawaho oka hale e lohe ana no maua i leo liuro ona makaainana. Maloko o ka hale aole lie leo hamumu aole hoi he leo ihanakuli, koe wale no ka leo uwe oka moiwahine. Ua hooinau iho o Rudolofo i ka hamohamo ana i kona lauoho gula a e luhe ana me ka nana ana i ke kiliapai e waiho mai ana imua ona. Huli ae la ka moiwahine a nana nialnna o ka papalina o Rudolofo Rasenadila a pane aku la iaia: "Ua kokoke e no-ha kuu puuwai ia oe."

MOKI'NA XVIII. NO KE ALOIIA ME KA HANOIIANO. O Robata o llenesau ua make! Ua ike na mea apau ika oiaio o keia mea i keia manawa a no ia kumu aole i piha loa aku na kilii alanui me na kanaka. aka aole anei i hiki i ka niea i make ke liahau hou niai i kekahi mau liana e ae ma kela aoao o ka muliwai eleele 0 ka make. 1 O keia mau hoomanao ana ae la maluna o ia na mea i komo mai iloko o ko'u lunaikehala a ia inanawa hookahi no hoi ua nana pono aku la au ina kanaka e akoakoa ana mawaho oka pa'lii. C)wau wale no ke ku ana; o Ruodlofo ame ka moiwahine e hoomah.i ana laua maloko o ka nimi hookipa i hoonani ia me na weleweka kilika like ole i hanaia ine ka noeau. O llenekina e noho ana no ia ina ka papaaina a e hoopiha ana i ka lua o ka inaina oiai ia manawa hookalii aole au i ono mai i ka ai. Hooinaopopo koke ilio la au i na ea like ole e hoopuni ana ia makou, a o keia mau mea apau e hoopuni nei aole ia he hana maalahi ka hnna a hemo iwaho oka lanakila. Aole au i hoomaoj)opo iho a imi lioi i alahele e pakele ai o Rudolofo Rasenadila ma ke kulanakauhale aku o Kelekau me ka ike ole ia; a oiai ke kino o kn moi e waiho ana i ka make aole i nele ka hookaumahaia aku o ka moiwahine mamuli o keia kumu. He mea hoopaapaa ole no paha aia ae no kekalii lae oo mawaho ae o ko'u i hiki ke hoohana aku i keia mau kumuhana me ka maikai aine ka ho]»o«hopo ole. O kuu mau noonoo ana apau aole b>a ia i kalele maluna o keia mau mea aka hookahi wale no maluna o ke kanaka a makou i kukala akea ae ai oia ko makou moi i kela manawa. Ma na wahi a puni ke :io nei aole he mau mea e ae nana e hoomakaukau mai ana ia makou aka o ka luahine Holofa wale no. O ka hoomakaukau aku iaia a i ole ia ka anapa o ke dala £iila imua o kona maka ka mea nana e hoohanau i kona leo—na mea a Beauea i ike maka ai ua hiki no ia ke keakea ia ma na ano apau, a o ka hoo]>aa koke ia ana ame ka s*ila ia ana a paa oia ka mea mua loa e liana ia ana. Aole i pau.