Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 21, 24 May 1907 — KE KULA HOU E KUKULUIA AKU ANA MA MANOA. [ARTICLE]

KE KULA HOU E KUKULUIA AKU ANA MA MANOA.

Eia na liana ke hoamakaia nei no kekahi kula i kamailio nuiia a i upu nuiia aku ai no hoi o kona kukuluia ana. O ka hiki mua o keia hana, oia no ke kuaiia ana o ka waiwai o Kidwell e waiho nei ma ke awawa o Manoa nona ka nui o kanakolu-kumamahiku eka, no keia hana hoonaauao. Ma keia kahua i hoolalaia ai ke kukulu ana i ke Kula o Kawaiahao ke Kula Mills ame ke Kula Hanai ona Kepani. E kukulu kaawaleia ana no kela ame keia kula ma kona wahi iho, aka nae, he hookahi no papa nana e noho hooponopono maluna o keia mau kula a ekolu. O ke kumu i loaa mai ai o keia aina i hoikeia ae la, mamuli no ia o ke kuaiia ana aku o ka pa kula kahunapule kahiko iho nei a lilo i ka Ekalesia Mekokike, a o kahi hoi e ku nei o ke Kula o Kawaiahao i ka Waiwai o Kakela Ua hooliloia aku keia mau aina e ka Papa 0 na Luna Hoohana, no lakou na inoa o Mr. Frank W. Damon, Mr. Joseph R. Cooke, r. Doremus Scudder, Rev. John Wadman, Mrs. Joseph Atherton, I\lrs. Sanmel C. Allen, Mr. Geo. P. Castle ame Mr. T. Richards. Mawaho ae o keia mau lunanui, o Miss K. McLeod, Mr. T. Okumura ame Mr. A. Merrill kekahi mau kokua o ka Lunahoomalu o ka Papa, o F. W. Damon, Puuku T. Ricliards a o Mr. Mcrnll ke Kakauolelo. O ke kahua i waeia aku la no ke kukulu ana aku i keia mau kula, he hookahi wale no kuea, kona mamao mai ka laina alahao mai o ke kaauwila e holo la no ke awawa o Manoa, a aia hoi ma ke kahua kiekie e ahuwale ai ka nana ana aku i ke kuahiwi ame ka moana. Aia kekahi mau helehelena pili i ka oihana mahi, ke hoolalaia nei no ke kokua ana mai ina kula. Aia no he wai mapuna maluna o keia aina i hiki e loaa na kalani wai he 100,000 iloko o kela ame keia la, a aia no hoi he auwai i hana mua ia me ka loaa o ka hoaponoia no ka hoohana ana i hookahi manawa i ka pule, a he hooia ana mai keia 1 ka nui maoli o ka wai e loaa ana, a e nele ole ai hoi i ka wai. , Ua haawi ae o Mr. S. C. Allen he $5000 no. keia mau kula, a o Mrs. Atherton hoi he $35,000 no ke kula wale 110 0 Kawaiahao, he makana hoi no ka hoomanao ana i kana kane. Eia 110 hoi ke manaoia nei e hoahu i waihona no ka hoala ana i kula no na keikikane, a o lakou no hoi ka poe e noho ma ke kula Mills me ke komo pu mai o na hauniana Kepani ame Korea, a me keia manao, ua makemakeia e loaa he waihona e lawa kupono ai ka hoohanaia ana o ke kula. O kekahi manao nui 110 hoi o fca Papa, oia no ka lawe ana mai i na hoomana Mekokike ame Congregationalist a hui pu maloko o keia walii. O ka hoomana mua, eia no malalo o ke alakai ana a Rev. John Wadman, kekahi o na hoa o ka Papa. Ma ka Poalima aku nei o ka pule i hala i hoolalaia ae ai ka hoomaka ana e hoonee aku i keia hana nui imua. Ua lokahi ka manao 0 ka mea kahakii no keia kahua, a ke hoomakaukauia nei ke kalia ana i ke kii o ka hale kula o Kawaiahao hou, a o keia no hoi ka mua loa o na hale kula i hoolala muaia. Ma na hoike i pa'iia, ua hoike hou ae ka Papa i keia olelo hoike e like me ia malalo iho'nei: "E lifo ana ka Mid-Pacific i pohaku kiekie 110 na hana hoonaauao 1 onouia ae e ka Papa Hawaii ame ka poe apau i komo pu iloko o ia hana. Ma keia i komo pu ai ke Kula Hanai o Hilo, na kula ona kaikamahine ma Maunaolu ame Kohala ame kekahi mau kula elua o na mahiko maloko o ke Teritori o Hawaii nei. "Oiai ke hoohanaia nei lie kula maluna o na kahua o ka,hana kalikiano, nolaila, aole he nana aifa ma ka ili. O ka iini nui oia no ka waiho ana aku i na kanaka ame na wahine i makemake nuiia ma Hawaii nei no ka hooholomua ana i na hana e pomaikai ai ke Teritori o Hawaii." " '