Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 23, 14 June 1907 — HOKU O ROKA WELA KA U'I ILOKO O NA POPILIKIA HE NUI. [ARTICLE]

HOKU O ROKA WELA

KA U'I ILOKO O NA POPILIKIA HE NUI.

MOKUNA XL/ KA HALAWAI HOU ANA O KA HOKU O KOKAWELA ME AKE PULUKA. I ka Hoku o Rokawela i ike mai ai i na maka o ka mea ana 1 aloha ai, ua hiua aku la oia noluna o ka noho ana i noho ai mamua 0 ko Josepine komo ana aku, a o ka mea nui iloko o kona manao ia manawa, ua makemake loa oia e lawe kokeia aku kona ola mai iaia aku. No Josepine nae ua hene iho la kana aka no keia ike ana aku 1 ke ano ma'ule o kona hoapaonioni, a huli mai la oia imua o ka Haku Karola a pane mai la: "E kuu Haku, ua hoike mai nei ka Hoku o Hokawela ia'u, ua ike oia i ka hoolaha e pili ana i ko'u mare ana, a e hoike pau aku ana hoi au i na mea e piha pono ai ka moolelo o ua mare ana la.' "Mai hoao oe e hoopunipuni ia'u i keia inanawa, no ka mea ua lohe pono mai nei au i na olelo apau i puka aku nei mai kou mau lehelehe wahahee aku, a o ka'u wale no e kauoha aku nei ia oe, e ku koke oe a hele inai keia rumi aku." Me ke kakali hou ole iho no ka ike ana aku i ko Josepine pane mai a hooko palia i kana kauoha, ua hele mai la oia ma kahi a ka Hoku o Kokawela e noho aku ana a lalau mai la i kona mau lima nie ka pane ana: "E kuu aloha, e kuu ipo, ua hoehaeha loa mai anei kana mau huaolelo ku i ka lokoino ia oe? Mai manaoio i kekahi o ia mau olelo 110 ka mea he mau olelo hoopunipuni wale no ia, aole he oiaio, a ina e hele ae kaua ma kahi e lohe ole ia mai ai o ka kaua mau olelo, alaila, e lioike aku no au ia oe i na mea apau." He aka palienehene ka ua Haku Karola la o ka lohe ana aku, a iaia i nana aku ai, ua ike aku la oia ia Josepine e noke mai ana 1 ka aka ia laua nei, aka ua huli hou aku la oia i ka Hoku o Kokawela a pane hou aku la: U E haele ae kaua i keia manawa," a o ka hopu okoa aku la no ia o ua Haku la i na lima o kana aloha, a aole no hoi he hoole mai o ua Hoku la a kuikui lima pu aku la laua no waho o ka lanai e hihiia ana e kekahi laau hihi. Hooilolio aku la ua Hafcu la i kana Hoku maluna o kekahi noho, alaila nee niai la oia a mamua pono o ua Hoku la, ua kukuli iho la oia ilalo, me ka puili ana mai i na lima o ka Hoku o Hokawela mamua pono o kona umauma, i liiki ai i ua Hoku la ke ike il)o i ka pana kapalili ana o kona puuwai, ka niea hoi nana e hoohaalulu ana i kona kino holookoa, me he kumulaau la. imua o na maka ko'i a ke kanaka kua wahie. "E kuu aloha," wahi ana i hoomaka mai ai i ke kamailio ana. Ua ike mai nei au ia Kokawela, a nana i hoike mai nei ia'u, eia oe ia nei nei. Ua piha na minute he umi-kumamalima o ko'u hele huli ana aku nei ia oe, a ua loaa mai la no hoi oe ia'u. "E kuu ipo, e ka mea a'u i hiaai ai i ke aloha iloko o na la apau 0 ko'u ola ana, e ae mai ana anei oe ia'u e ku pale no'u iho i keia manawa? Aole loa oe e kipaku hou mai ana ia'u mai ia oe mai, a e hana mai hoi i ka mea e hoopoinoia ai o ko kana mau ola, ma o kou īnanao ana, he kanaka apuhi au a piha i ka hoopunipuni e like me kau i manao wale ai no no'u." Ke noke la ka Hoku o Kokawela i ka liaalulu no keia mau olelo uwalo a Ake e kamailio aku nei iaia, a ua komo pono loa aku ia mau olelo iloko o kona puuwai e hiki hou ole iho ai iaia ke kaohi iho i ka hookahe ana aku i kona mau waimaka. Ua hooiaio iho la no hoi oia i ka hoopunipuni o na olelo apau ana i lohe ai mai ia Josepine aku, oiai ua lohe pono oia i ka hoopukaia ana aku o na olelo mai ia Ake aku e kapa ana i ka hoopunipuni o ia mau olelo. Aole nae e hiki iaia ke maopopo i ke ano o na mea ana e lohe nei me ka mea ana i heluhelu ai iloko o ka nupepa, aka ke hoike okoa maf la no kona lunaikehala i ka hiki loa iaia ke hilina'i aku i kana ipo iloko o keia manawa. Ke ike pono loa aku la no oia i ka nana mai o kana aloha iaia me kela mau maka aloha i kamaaina iaia, me ke kapa ana mai no hoi ma kela mau mamalaolelo i maa iaia i ke kahea ana mai iaia nei 'kuu aloha,' a na keia mau hoomanao ana i hiki ole i na Hoku la ke kaohi hou iho i ka mea a kona puuwai e hiipoi ana ia manawa a hoopuka aku la oia i keia mau olelo i ka pane ana aku: "E Ake, e Ake," wahi ana me ka noke ana i ka uwe. "Ua maopopo ia'u na mea apau, aole loa oe he kanaka apuhi, aole hoi he hoopunipuni. Ua ike no wau, aole loa oe i hoao e hoopunipuni mai ia'u, aka mamuli no o ko'u kuhihewa i hoopilikia ia ai au, a i hoopoinoia aku ai oe, aka nae, ua hooauheeia aku ko'u mau manao kanalua apau mai a'u aku, a ke nana aku nei au, me he mea la aia no kaua iloko o kela mau la makamaka mua a kaua e hookawowo ana 1 ke aloha iloko o ko kaua mau puuwai pakahi." He manawa iā na ua mau ipo la e hookuu pau ai i ko laua mau waimaka o ke aloha ku-io o ka ipo i ka ipo, alaila, lalau ak« la ua Ake Puluka la i ke poo o kana Hoku, a hoomoe mai la maluna o kona mau uha me ka noke ana i ke kapa ma na ano inoa like ole apau ana e makemake ana e kahea aku i kana aloha. "Ua maopopo io anei ia oe, aole au i hana aku i kekahi hana apuhi maluna ou?" i ninau aku ai o Ake i ua aloha la ana," a ina pela nawai i hahai aku ia oe." "He mau wahi huaolelo kakaikahi wale no ka mea nana i hoike mai ia'u maloko o ka nupepa i kou oiaio, a oia no hoi ka'u i olelo wale iho ai no ia'u iho, ina paha oe e loaa hou aku ana ia'u, e lilo ana ko'u ola ana i mea waiwai ole no ka mea ua lilo aku oe na ka mea okoa. "Ua ike au maloko o ka nupepa i ko mau inoa a elua i pa'iia ai ma ka moolelo o ko mare ana me Miss Josepine Likeke, a ia manawa i ike ai au i ko'u kuhihewa, i kou hoopunipuni ana ia'u. Aka aole nae e hiki ia'u ke maopopo i ka mea a'u i ike ai ame ka mea i kapaia ai oe ma kela mau inoa a elua." Ua kaili koke aku la oia i kona mau lima ame kona poo mai ka moe ana nialuna o na uha o Ake Puluka, no ka mea ua komo koke mai la na hoomanao ana iloko ona no kela hoolaha ana i ike ai no ka mare ana o ke kanaka a kona poo e moe aku nei iluna ona, a aole ona kuleana iki e komo aku ai e apoia mai e na lima o ke kanaka i lilo aku i kane na kekahi wahine okoa aku. Ua noonoo pu iho la no hoi oia, aole loa e hookomoia kela hoolaha maloko o ka nupepa, ina aole oia i mare io; aka o kahi nae o kona pohihihi, oia no kona lohe ana aku i ke kahea ana o Ake ma ka inoa o Miss Josepine Likeke, aka ua lilo no keia mau mea i mau mea hoopohihihi aku iaia. Ke heluhelu aku la ka Haku Ivarola i kona mau manao, a ke ike aku la oia i ka haikea pu o na helehelena o na Hoku la ana, a oia kana i hoao aku ai i ke kamailio ana me ka malie: "E kuu Hoku alohilohi, ke ike aku nei au i ka nui o kou kaumaha mamuli o ka hoike okoa ana mai o kou helehelena, aka he mare hoomeamea wale no kela i hoolalaia e kekahi kaikamahine pupnle, aole he hooiaio e like me kau i manao kuhihewa ai. Aole anei oe i heluhelu aku a pau pono na hoakaka ana e pili ana i ua mare la?" "Aole au i heluhelu hou aku i ka nui o na mea i kakau ia ma

lalo iho o kela hoolaha, a pela paha au i komo ai iloko o ke kuhihewa, a oia no hoi ka'u i i iho ai iloko o'u iho, o kela mare ana ou me JoBepine ka mea nana e hookaawale loa aku ia kaua a elua no ka wa pau ole. Ua like pu kela mau huaolelo a'u i heluhelu ai me he hao wela la e kuni okoa mai ana no i kuu poo, a hiki hou ole ia'u ke heluhelu hou aku a pau pono na manao i kakauia." "Ina oe i heluhelu aku i na mea apau i hoolahaia, ina aole e loaa ia oe ka manao koho hewa, a aole no hoi e loaa ia oe na manao kaumaha. Ua piha maoli no au ika huhu ame ka hoonaukiuki i kuu ike ana i kela hoolaha," wahi a ua Ake Puluka la i pane aku ai i kana Hoku. Ina i maopopo ia*u ka mea nana i hookomo i kela hoolaha maloko o kela nupepa, ina ua nokeia e a'u ia mea i ka nuku. a mali'a palia hoopii maoliia no e a'u i ke kanawai." Ke noke la no ua Hoku la o Rokawela i ka uwe me ka hookahe ana i na kulu waimaka o ka hauoli ma kona mau papalina nohea, a i ua Haku la i apo hou mai ai iaia a puili aku iloko o kona poli, aole oia i lioao aku e ku-e i ua ii>o aloha la ana. Ke holoi la ua Ake Puluka la i na waimaka mai na papalina aku o kana Hoku me kona mau lima ponoi ,a iloko no hoi o ia manawa hookahi ke wehewehe pono loa la oia i ke ano o na inoa ona, ka mea nana i hookaawale ia laua a elua i ka pili ana o kekahi i kekahi no ka manawa loihi. a E huikala mai ana anei oe ia'u e Ake mai ka hewa a'u i hana aku ai maluna ou? E hoopoina aku ana anei oe i kela kipaku ino ana aku ia oe ma kela po a'u i kapa aku ai ia oe i ka lokoino ame ka lioopunipuni?" wahi a ua Hoku la o Hokawela i noi mai ai i ka oluolu o kana Ake, no ka mea akahi no oia a hoomaopopo loa iho, eia no ka ua ipo la ana. malalo o ka hoomalu ana a kona aloha. "Heaha auanei ka'u mea o ka huikala ana aku ia oe, no ka mea ua lilo loa mai la no oe na'u, a he mau minute keia no kaua a elua e hoike ai no kaua iho." "Pela no, aka nae e Ake, he keu aku a ko'u naaupo, no na mea a'u i hana ai, aka ua hala aku la nae ka auwe ana, ua nalohia aku ke kaumalia, a i keia manawa, ua hoopiha houia mai au me ka hauoli ame ka ikaika liou iloko o kuu wahi kino nawaliwali. "Ua loohia au i k'a nawaliwali i keia kakahiaka, a i keia la holookoa no hoi, ame ka hoomanawanui wale no au i hooikaika mai nei e hele mai i keia po, no kuu makemake ole e ike mai o Rokawela i ke ano o ko'u pilikia." "Ua lohe mai au, o kuu Hoku ka haku moolelo kaulana e ku'i nei aupuni ke ao, a e pau ana ka noho mehameha ana o ua Hoku la a'u ka mea hoi a'u e haaheo loa ana e lilo mai na'u no ka manawa mau loa ma kela la a kakou e holoholo waapa ana ma ka mokupuni Koni." Aea ae la ke poo o ua Hoku la o Kokawela iluna, me ke au hele ana me he mea la e ninau ae ana ia Ake nawai la i hoike aku iaia | i kona lilo ana i haku īnoolelo. I "Na Mei'ika i hoike mai ia'u, o oe ka hooilina o ka onamiliona i Kokawela a nana no hōi i hoike pu mai no ka lilo ana o kou inoa | i mea kaulana ma ka haku ana i ka moolelo." I ' Ae, no au a hoomanao ae, i Ladana nei ka hoi o Merika ! holo mai ai iloko o kekahi mau maliina aku nei i hala, ua pololei na mea apau an i lohe aku la," wahi a ua Hoku la i pane mai al. "Ua hoike mai o Mei'ika ia'u i kekahi mea i oi ae mamua o keia mau mea a'u i hoike aku nei ia oe, a nana i hoauhee aku i ka pohakn nana e kaomi ana i ka pana ana a ko'u puuwai, a nana no hoi i hoike mai i ke poho ana o kona mau manaolana o ka upu ana aku | e lilo mai oe i wahine nana, a o keia kana mea o ka hoike ana mai ia'u, no ka mea nau ponoi no i ha'i aku iaia pela, a oia no hoi ka mea nana i hoohauoli loa mai i ko'u manao, e huli aku ia oe i Amerika." [ "Na Meiika io anei i hoike aku ia oe i kena mau olelo a'u e lohe aku nei mai ia oe mai?" i ninau hou mai ai ka Hoku o Kokawela. "Ae e kuu aloha, a he keu a ka oluolu o ko'u naau i ka hoolohe ana aku ia mau olelo nana i hoolana mai i ko'u mau manao kaumaha, a nana hoi i hoano e ae i ko'u ano iloko o keia manawa, me kuu manao iloko o na pule ekolu i koe e huli aku ai au,i ka Hoku o kuu ola ana." "Ae, aole a'u mea e hoole aku ai i ka oiaio o ia mau mea i ka mailioia mai ia oe, aka ke hauoli loa nei nae au i ka hele ana mai i ou la, me ka lako, aole hoi me ka nele e like me kau i haalele ae ai ia'u," i pane mai ai ka Hoku o Kokawela me ka nana ana mai maluna o Ake me ka minoaka ma koiia mau papalina. "Alaila, aole oe i kaumaha no kou lilo ana mai na'u ea," i ninau hoomaoe wale aku ai no o Ake i kana Hoku. "Aole a'u mea e kaumaha ai no ka mea ke ike maopopo loa nei au ,aole oe i nana mai i ko'u nele a haahaa a hookae mai oe ia'u, aka oiai ke ike pono nei au me ka hoohewahewa ole, he Haku oe no Enelani a no Pelekane nei hoi, ua lilo i mea no'u e hauoli ai ka ike ana aku, aole loa he mea nana e pahenehene mai ia'u ma o ke kuhi ana mai ia'u i kahi kaikamahine haahaa a ano ole, no ka mea nau no e hoopakele mai ia'u." "Aole loa he mea nana e kapa mai ia oe pela, no ka mea, aole he wahine e ae a'u e haaheo ai mamua o kuu Hoku, a aole he wahine hookahi ma, Ladana nei a'u i ike ai e hiki ke hoopapa mai me oe ma ka u'i ame ka waipahe. Ao ka mea eaa mai ana e kuhikuhi mai i kona manamanalima ia oe me ke kapa ana mai i kahi kaikamahine haahaa loa, e ao oia o ike i ka hopena awahia e loaa aku ana iala mai a'u aku." Ua hoohalaia e laua he manawa loihi ma ka hu'e pau ana i na mea a laua i ike ai ame ko laua mau ano pakahi no hoi iloko o kela manawa a laua i kaawale ai, a ua piha paha ka hora hookahi o ko laua kamailio ana mawaena o laua wale iho no, ua pane aku la o Ake: "Ea pehea oe e ke aloha, e u hoi paha kaua o ha'oha'oia mai auanei kaua i ko kaua nalowale honua ana mai ka nui mai o ke anaina i keia po. a o kekahi no hoi, ua makemake au e lawe aku e hoolauna ia oe i kuu makuahine ame kuu kaikuahine." Ke kuikui lima pu la ua mau ipo la, me na minoaka hoohie maluna o ko laua mau papalina pakahi, a ia laua e hookokoke aku ana i ka niini kahakii, ua halawai aku la laua me Lede Pnluka, me ke au hele ana o na maka o ua lede aoo la i kana keiki, a i keia kaikamahine malihini hoi e kuikuilima pu aku nei me kana keiki. Ua ike mai la nae oia i ka piha hoihoi loa o ua keiki la ana, aole hoi e like me kona ano haka-nu i kamaaina mau iaia i ka ike ana, a auau mai la ka hele ana mai a ua Lede Puluka la no ke ake no e halawai mai me kana keiki. O Ake no hoi kekahi me na kapuai mama e hookokoke aku nei i kona makuahine a ia laua nei i halawai pu aku ai me Lede Pulnka ua pane aku la no o Ake: "Ke hoolauna aku nei au ia oe i ka Hoku o Kokawela kekahi o ko'u mau hoaloha i halawai pu ai, oiai au ma Amerika." Haawi mai la ua lede aoo la i kona lima i ka Hoku o Kokawela me ka nana pono loa ana mai hoi i na maka o keia kaikamahine malihini a ua kaili kokeia aku no ka puuwai o ua lede la mamnli o ke ano i loaa i keia kaikamahine, a ua pahola mai la oia i na olelo oluolu i maa ole iaia i ka hana ana pela i kana mau malihini e ae e halawai aku ai. MOKUNA XLI ■ KA HOEA ANA O NA HOOILINA O KA WAIWAI O KALE KOXA IMUA O NA LOICt. "E ka Hokn o Kokawela, ke hauoli loa nei au i ka halawai pu ana me oe," i hoomaka mai ai o Lede Puluka i ke kamailio ana, a laila hnli aku la oia imua o kana keiki a pane akn la:

Ake, ua halawai mua no au me ia, aole anei fK*la e kuu k< iki '* "Ae, e kuu mama aloha, a ke ike aku nei au, aole no ka oe i hooinwahewa iaia," alaila ua huli ae la ua Ake la imua o ka Iloku o Ku kawela a pane aku la me ka hookamani ole: "E kuu Iloku, ua halawai mua ka ike a ko'u makuahine nuhelehelena maloko o kela kii a'u i kaha ai, oiai kaua ma Auicrik;i, .1 akahi no nae oia a halawai kino me ka mea nona ua kii la." "Ae e kuu makamaka," wahi a ua lede la i j»ane niai ai īimu o ka Hoku o Kokawela, a ke haaheo loa nei au i ke kulike loa o k«> kaha ana a na lima noeau a kuu keiki i kou kii. He kaikaumhin. Amerika anei oe, a ina pela, ke hauoli loa nei au e hookipa mai ia . iloko o kou mau la e noho iho ai ma Ladana nei." Ke opoopo la ka oili o ka Hoku o liokawela no keia mau oleli» mahamalia a ka makuahine o kana ipo e olelo aku nei imua ona. ak.i nae aole oia i pupuahulu wale aku i ka pane ana no kana ninau. a ua kaa e mai la ia Ake ka pane ana : "E mama, aole oia he kaikamahine Amenka, aka he kupa a he kamaaina oia no' ka lepo o Liidana nei. Ua halawai mua niaiu maluna o kekahi mokuahi maluua o ka moana Akelanika, aka »• mama, e hoomanawanui iki iho oe no ke koena aku o ia mooleh» a loaa ia'u he wa kaawale, alaila liu'e pau aku au ia oe, a ina e iiolio pu iho ana oe me ka'u malihini, alaila e hele ae au e huli ia Viviatu no ka lawe ana mai e hookamaaina me kuu Hoku." "Aole a'u mea e hauoli e ae ai o ka hooko wale aku no i ka i kauoha e kuu keiki," a no ka mea no hoi, akahi no oia a ike aku i ka oni o ua keiki nei ana, ame ka hoihoi pu o kana kauiaili<» ana, me he mea la he haawina malihini loa keia ana i ike mua <>!< ai mamua, ia Ake. Ua hele aku la o Ake e huli i kona kaikuahine a lawe nmi 1.l imua o kana malihini, a haalele koke iho la no ia lakou a ekolu .• neke nui ana i ke kamailio, a hele aku la oia e huli ia Kokawela. a |hoakaka āku la imua ona i kana mau mea apau i kamailio nma aku ai i kana Hoku, e laa hoi na mea nana i hookaawale ia.laua a elua no ka manawa loihi. A pau kana kamailio ana me Ilokaw. la, ua huli hoi mai la oia a halawai pu me na wahine ekolu ana ; aloha ai maluna o na mea e ae apau. laia i pili aku ai ma ka aoao o kona makuahine, ua pane kok.' mai la no ua lede aoo la: "E Ake e haha'i hou mai oe i kela iu>» olelo au i hoopu-a mai nei ia'u i keia po, au no hoi i hoike mai ai ia'u i kela mau la aku nei e hoike mai ana oe ia'u." "Ua heluhelu aku au ma kou mau maka i keia po, a i na mak.i hoi o ke kaikankhine malihini au i hoolauna mai nei ia'u i keia ]>'>. me he mea la, ua maopopo ia'u no na mea e pili ana no olua ka moolelo au i makemake ai e kamailio mai ia'u. *Aka e kuu keiki aloha akahi no au a ike aku, ua hoi hou inai kou ano kaliiko, kela ano hoi i kamaaina i ko'u mau maka i ka ik> ana aku ia oe iloko o kela niau makahiki loihi aku nei i hala, a«>l.* anei pela e kuu keiki?" Aole he pane mai o ua Ake la no keia ninau a kona luaui ma kuahine. aka nae na kona mau maka okoa no e hoike mai ana. ua pololei ke koho ana a kona makuahine i oi ae hoi mamua o na hua olelo e puka maopopo aku ana mai kona mau lehelehe aku, aka ua ihoolalau wale ae la no kana pane ana aku: "Aole anei ou manao e mania, ua kupono loa ke kapaia ana (iku o kela inoa maluna ona?" "He kaikamahine u'i oia a'u e hoohalahala ole ai nona, aka mai ka oliana hea mai oia i puka mai ai?" "Aole lie pilikia o kona ohana, a ina oe e hoomanawanui e ma ma, alaila a ka la apopo e hoike aku ai au ia oe i ka moolelo o konu ohana." Aia hoi ma kekahi kihi o ka rumi ke noho hoekepue mai la <> Mrs. Likeke ame kana kaikamahine me ka nana pono ana mai no keia halawai pu ana o ka Hoku o Kokawela me Ake Puluka ame kona ohana, a ke nana mai la laua me na maka i piha i ka hoowaha waha ame ka hoonaukiuki. "Ke hoowahawa7Ta loa nei au ia laua a elna, a o ka oi loa aku nae i kela wahi kaikamahine hookano, a ina ua hiki i kekahi mea 1«' hele mai a pepehi !ia'u i keia manawa, he keu a ko'u hauoli i make ana mamua o ko'n ola ana e ike aku i keia wahi kaikamahine e lilo aku ana i Lede Karola," wahi a Josepine i pane iho ai i konu makuahine. I ke kokoke ana mai keia i ka manawa e hookuu ia ai o na liana 0 ia po. ua hele like mai la ka Haku Karola me kana inau nialihini no ka puka e hemo loa aku ai iwaho, a oia no ka manawa a Joi«epini' 1 hele mai ai a paa mai la i ka poohiwi o ua Hakn la a pane mai la "Ke haawi aku nei au i ka hauoli ana i ko wahine kauwa, aka nae, e ike ana oe i ka lohe aku o Ladana nei apuni, ua mare aku ka Haku hookano o Karokona i kahi kauwa hana haahaa loa a Joftr pine Likeke." "E Mis« Likeke, ke kauoha aku nei au ia oe e hookaawale koki* aku oe mai ka hookokoke ana mai ia'n," wahi a ka Haku Karola i pane aku ai me kona piha ika huhu. O kena mau olelo palaualeh» au i hoopuka mai la aole no ia he mea nana e hoehaeha aku i ka lede i hoopiha ia o kona mau ano apau me ka maemae ame ka mai kai, aka i hoao nae oe e hoolaha i kena mau manao awahua ou, «• ao oe o ike i ka hua awahia o kau mau hana lokoino." "Aole no ia he mea nau e hopo ai, aka e nana iho paha oe i kuu hooko ole i ka'u mea e kamailio aku nei imua ou i keia po!" i pan<kikoola mai ai o Josepine. "I hoike aku au ia oe i ka mea oiaio," i hoomau hou aku al n" ua Haku la i ke kamailio ana, e hiki mai ana ka hora e kaakaa pono ai o kou mau maka, aole ka Hoku o Hokawela he wahi kai kamahine haahaa e like me kau i manao ai nona. aka, he lede oiu i paumiia kona ano maluna ae o kon, a ina i hoao oe e hoehaeha aku iaia. aole no ia he mea nona e eha ai." Me ka pane leo hou ole aku, ua hele aku la oia a hopu aku la i ka lima o ka Hoku o Kokawela a hele kuikuilima pu aku la laua no waho o ka puka, a hoea wale i kahi o ke kaa o ua Hoku la e kali mai ana, a haawi no hoi na aloha hope o ia po t a na ke kaapio ka hkna, ike ole aku la ka mea kakau i ua Hoku la a kaua no kekahi mau la. Ke hookokoke loa mai nei ka manawa a ka loio i hoike mai a> ia MrB. Likeke no ka hele hon ana aku imua ona no ke aponoia uiai 0 kana koi ame ka ole no na mea e pili ana i ka waiwai o Kale Koiu 1 make, a ma ua la la no hoi, ua hao mai la o Josepine iaia iho a paihi no ka mea he la ano nui loa ia, ka la hoi e lilo ai laua upkona makuahine i mau mea waiwai a kaulana, a haele pu aku 1' lakou me Mr. Likeke no ke keena o na loio ia laua ka hoopono|Miu ■» o ka waiwai o ka mea i make. "E Mr. Komakona, na hiki mai la i ka la e hooponoponoia «i o ka'u ko'i," i hoomaka aku ai o Mrs. Likeke i ke kamailio ana i ka loio mahope hoi o ko lakou lululima ana ame ka haawi ana i aloha kakahiaka." Ae oia paha ka olelo kupono loa ia kakou 1 olelo ae ai," i pane mai ai ka loio me ke ano paha'oha'o. "Alaila aole a makon kakali hou ana aku no ke kaa ana mai 1 ka waiwai malalo o ka makou mau hooponopono ana. a hoohan i aku hoi e like me ka makou i ike ai he pono." wahi hou a ua o Mr> Likeke me ka piha loa i na manao hauoli no ke ake no e loaa kok*> mai keia pomaikai nui a e hoike koke aku hoi i ko lakou kulana oiaio maloko o na nupepa o Ladana, o lakou kekahi i helu puia iwaeon o ka poe ko'iko'i o Pelekane. "O ka'u no ia i haupu mua loa ai, a hiki mai i keia la hoike aku au ia oe nou holookoa keia waiwai o keia kanaka apau loa, a e kauoha akn hoi ia oe e hoi koke oe a e noho akn malnna o na waiwni la, aka . M Aole i pau.j