Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 23, 14 June 1907 — ESOPA AME KANA MAU OLELO NANE. [ARTICLE]

ESOPA AME KANA MAU OLELO NANE.

Ka Liona ame ke Kaikamahine a ke Kanaka Oki Wahie. » Ua haule kekahi liona i ke aloha i ke kaikamahine a ke kanaka oki wahie, a ua hele aku la oia a noi i ka makuakane no ka lima o kana kaikamahine. Ua makau ke kanaka oki wahie i ka hoole mai i ka makemake o ke alii o na holoholona, a ua noonoo iho la oia i ka mea e hana ai, ua olelo mai la oia, he mea pono iaia e ae mai i kahi mau hana e hana ia maluna ona, a e hoike ai hoi i kona aloha, ua ae koke aku la no ka liona. O ka muri e ae mai oe e wehe ia kou mau niho, oiai, ua makau kau wahine e ma"re aku ai i kou mau niho i kou wa e !jpakemake ai e honi aku ai iaia, a e oki pu no hoi i kou mau maiuu, oiai, ua hopohopo oia i kou wa e puliki aku ai. Ua ae aku la ka liona i keia mau mea, oiai, ua hoomakapo ia oia e ke aloha, i ka |)au ana o na niho ame na maiuu i ka okioki ia, ua hoi aku ka liona i kona home e kahiko iaia iho no ka mare ana me ke kaikamahine a ka mea oki wahie. Ua hele mai la oia me ka hauoli nui no kona mare ia, a i kona hoea ana i ka home o kana wahine e mare aku ai, ua hoomaopopo aku la oia no ko laua mare ia. Ua nana mai la ke kanaka oki wahie me ke arto hoowahawaha iaia, a pane mai la ma ke ano hoohoka: "Iīeaha ke kohu o kou mare me ka'u kaikamahine, e keia liena naaupo ? Aole ne makemake o keia kaikamaliine o oe ke kane, a e hele aku oe mai ko'u hale aku." Ua uwo ae la ua liona nei, a hahau ae la i kona huelo me ka inaina nui, ua lalau aku la nae ke kanaka oki wahie i ka.pauku laau a hili aku 1a i ka liona, me ka hoopuka pu ana i keia mau olelo: E hele pela, heaha ka u nana i kou uwo ana, oiai, ua pau kou mau niho, aole hoi au mau mai-uu, ua waiwai ole kou uwo wale, oiai, aole o kou leo ka'u e makau nei. Ua noke ia aku la. ua liona nei i ka hili ia a hiki i kona holo pukaka ana niai ka home aku o ka mea oki wahie, iaia e holo ana, ua puana ae la oia: "Ua hupo io no au, ua ae aku au e okioki ia ka mana hooko o ko'u ikaika, a pehea la auanei e loaa ai ko'u ola ma keia mua aku, K*e uku pono ia nei au no keia aloha naaupo o'u. Haawina A'o Mai.—Mai hoomakapo wale ia oe e aloha aku \ ka mea i kulike ole ke ano me oe, mai hoolilo i ke aloha naaupo i mea t amu ia ai kou ikaika. O ka hana naaupo, o ke alahele īa e komo ai oe iloko o ka pilikia. E hoomanao pu no hoi, aole o ka leo wale no kou mea e paulele ia mai ai. He mana ka leo, ke ukali pu ia e ke kulana pilipaa ia oe. Ke Kao Helehewa ame ke Kahu Kao. Ua huli hele ae la kekahi kahu kao i kalii kao auana mai ka pu-a nku a no ka luhi nui, ua piha loa ke kahu kao i ka ukiuki, a i ka loaa nna o ke kao auwana, ua noke ia aku la ua wahi kao auwana nei i ka hili ia e ke kahu kao, a ua ha'i ke kiwi o ua wahi kao nei. I ka ike r.na o ke kaliu kao i keia poino, ua ulu ka hopohopo iloko ona no keia mea, o ha'i aku auanei kahi kao i ka ona waiwai nona keia mau'waiwai ana e malania nei, a ua noi aku la oia i kahi kao poino, aole e pono oia e kamailio iki no keia mea imua o ka haku waiwai. Ua pane mai la kāhi kao: He kup?.naha kou papa mai ia'u, aole e kamailio no kau hana ino ia'u, oiai, ina no e hamau ko u waha, alaila, na kuu kiwi haki no e kukala aku kau mau hana ino ia'u, o ke alanui wale no e pau ai keia pilikia, e hooulu hou mai oe i kuu kiwi haki ī poino ma kau hili ana. Ua hoka ;ho la ke kahu kao lokoino. Haawina A'o MaiO ka hana ino aloha ole, o ka hoao ana e uhi i na hana poholalo a kumakaia, na ka hua no o ka hana e kukala leo nui aku. He makehewa wale na mihi hoopunipuni aua mahope iho o ka hai ana o ke kiwi o ke kao. Ke Kanaka Pi Maua ame ka Ipu Waiwai i Hunaia. Ua maka'u kekahi kanaka pi, o pau kona mau waiwai i ka aihue ia, a i ole o hele ia mai paha e noi e na hoaloha, nolaila, ua hoolilo aku la i kona mau waiwai liilii apau, a kuai aku la i auka gula, a komo iho la iloko o kekahi ipu, a lawe aku la e kanu ma ; pali me ka ike ole ia. 1 kela ame keia la e hele mau ana oia e. nana ī ua auka gula nei, a i kekahi la mamuli o kekahi ulia, ua ike ae la kekahi wahi kanaka i ua kanaka nei e hele ana i kahi o ka ipu gula ana e lmna ana. a ua ukali malu aku la keia wahi kanaka īaia. I ka hoi ana mai o ke kanaka pi, ua hele aku la ua wahi kanaka nei e.nana, a i kona ike ana he auka gula ka mea a ke kanaka waiwai e huna : nei, ua lawe ae la oia ia mea me ka puana ana i keia mau olelo: "He mea pono ia'u e lawe i keia mea a hoohehee a hoouna aku i keia iwaena o na hoa kanaka i hoopomaikai aku ai keia mea i na hoa kanaka, aole keia auka gula i hoopomaikai i kona ona waiwai." I kahi la ae. ua hoea aku la ke kanaka pi i kahi e waiho ana o kana ipu- waiwai, a ike iho la oia he pohaku ka mea e waiho ana ma ka makalua Oi ka auka gula. Ua uwe ae la oia me ka huki ana i kona lauoho, a i ka ike ana mai i kahi mea i kona ano naauaua, ua ninau mai la iaia i ke kumu o keia pilikia ana, ua hai aku la au. Ua pane mai la ka hoa E hoopau i kou kaumaha, a e manao iho no oe o kela pohaku o ko auka gula no ia, a e hele no oe i kela ame keia la me ka manao aia no ua auka gula nei ke waiho nei. , Haawina A'o Mai.—O ka mea e manao ana e alunu īho ī K-a waiwai no kona mau makemake iho, e .ao oia o hoka, oiai, he eheu ko ka waiwai e lele ana mai ke kanaka aku. O ka waiwai e huna ia ana, a hoohana ole ia, aole no la e lilo i mea lioopomaikai i ka mea nana ia waiwai.—Hoku o Hawaii. [A pehea la ka aihueia ana o ka auka gula e kamea nana ī lawe ma-lu? He a'o anei kahi no ia haawina?—L. H.^Kuokoa.]