Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 23, 14 June 1907 — PAU KA MAKEMAKE I KO MAHUKA AINA A Kikooia ko Irwin i Kahua hale Aupuni Fedarela ma ka ke Kiaaina Hooia ana. [ARTICLE]

PAU KA MAKEMAKE I KO MAHUKA AINA

A Kikooia ko Irwin i Kahua hale Aupuni Fedarela ma ka ke Kiaaina Hooia ana.

0 ka hua o ke kelekalapa a ke Kiaaina Cartcr i hoouna mai ai ia Lunakanawai H. E. Cooper ma ka Poalima i hala e pili ana» i ke kahua o ka Hale-aupuni Fetlarcla oia no ka hoouna ana aku nei o ua Lunakanawai nei i kana keiekalapa i ke Kiaaina, e hoike aku ana e like me ke noi i waihoia mai. Ma ka hoouna ana mai o ke Kiaaina i kana kelekalapa ua ikeia kona lawe ana ae i ke koho ana i ke kaiiua o ka Hale-aupuni Fedarela e kauoha mai ana ia.Kupa e ha'i aku i ke kumukuai o ka aina o Irwin, makai o ke Alanui Moi, nianae iho o ke Alanui Likeke, a ma Ewa iho o ke Alanui Mililani, he aina hoi i hooaiaiia iloko o ka papa hoolala o ke kulanakauhale nei o Honolulu i hanaia e Charles M. Robins, ke kanaka hoi i hele mai ai i Honolulu nei no ka hoomaikai ae ike kulana o ke kulanakauhale o Honolulu nei. A ua hoounaia aku nei hoi ke ana ana ame ke kumukuai i aelike muaia. A mahope iho o ka hooikaika ana o Lunakanawai Cooper maluna o ka ninau kuai o ke Aupuni Amerika i keia aina o Irwin i loaa ai i kahua no kona hale-aupuni ma Honolulu nei, ua hoike ae oia i kona manao, penei: "Ke manao nei au o ka aina e oleloia nei ke Kahua Halemele Hou e kuaiia ana ia e ke Aupuni Fedarela. Ua kelekalapa ae nei o Kiaaina Carter ia Mr. Irwin i ka Poalua nei e ha'i mai ana iaia e kakau aku ma ka leka no na mea i keleklapaia e pili ana i ke kumukuai o ka Paalii Kuea." "I ka wa i waihoia aku ai keia mea no ka noonoo pu ana me Mr. H. A. Taylor ua haawi aku makou no ke kuai ana he elua mau apana aina. He hookahi he aina nona ka nui kino o 56,000 kapuai kuea a o kona kumukuai he $146,000. "A o kekahi apana he nui ae ia a kona kumukuai he $148,000. O ke kahua mua ka i kohoia. A o keia kahua oia no kahi e ku nei ke kahua paani popo maka-upena (ma ke kilii o Alanui Likeke ame Kalepa) a aohe hoi e hoopilikia waleia aku ka Halemele Hou. Ua wehewehe hou mai no hoi ka lunakanawai e pili ana i na mea e ae no keia kiiai aina o ke Aupuni Fedarela; a o kekahi oia mau mea oia no ka manao ana e wehe i alanui kokoke i ke kahua o keia hale-aupuni e upuia nei. Aole nae i maopopo ka hopena oia ninau a oiai aole he mea oia ano i hoomahuiia aku i ke Aupuni Teritore. Eia nae. ua haawi ae o Mr. Irwin he aina pili kokoke no ke alanui me ke dala ole. 1 ka wa 1 hoopauia ae ai ka noonoo ana o ka aina o Mahuka ma ka unuhiia ana oia no ka manawa i waihoia aku ai ke kumukuai o ka aina o Irwin i oleloia ae nei ma ke kelekalapa ana i ke Keena Puuku 0 Amerika Auipuia, he kumukuai nae i hoikeia mai ai e ua keena nei i ka pii loa a e noi mai ana e hooemiia iho. A ia manawa 110 hoi i kelekalapa hou aku ai ka Lunakanawai Cooper i ke keena 110 ka hoike mai i ka iakou kumukuai i makemak' 1 ai. A i ka hoounaia ana mai he mea-e ko lakou nei pahaohao i ka emi !oa mai ke kumukuai mua mai. Eia nae ua hooia mai o Mr. Irwin no ka ae ana aku a ua hoounaia aku hoi keia ae ana ma ke kelekalapa o ka Poalima i hala. A o ka mea i loheia mahope mai oia ke kauoha a Kiaaina Carter e ana houia ka aina a e kauia ke kumukuai maluna oia ana ana e pono ai e hookahuaia nae maluna o ka papa hoolala a C. E. Robins no ke kulanakauhale nei. O keia kulana o ka papa hoolala a keia haole oia ke oki ana i ka lihi makai o ka Paalii Kuea (oia 110 hoi ka iihi o ke Alanui Kalepa e hoea aku ai mamua pono o ka Halemele Hou) —e okiia ia lihi a kaulike me ka lihi mauka o ke Alanui Moi e pili la i ka Paalii. A i ke oki ana pela, alaila, oia ka moku ana o ka lihi o ke alo o ka aina o Mr. Irwin a ku ia i ke Alanui Mililani, alaila oki loa aku ma ia laina pololei maluna o ka aina e ku nei ka Hale Hookolokolo p liolo loa ia laina oki a ku ia i ke Alanui Puowaina mamua iho o ka Pa-lnakini o Kawaiahao. A ke moku keia mau wahi apau, alaila e waiho maikai ana keia aina nui mai ke Alanui Likeke a ke Alanui Puowaina a mai ka hili mauka o ke Alanui Moi a ka lilii makai o ke Alanui Kalepa, a i kulike ai hoi me ka papa hoolala, e hooliloia kela ponaha nui i paka. He hookahi mea i koe a oia no ka hoea aku o ka leka a Mr. Irwin 1 noiia mai ai e kau leka aku no ka hoopaa io ana i ke kumukuai a i ka wa e hoea aku ai ka leka i Wakinekona oia no ka wa e ike ai ke Keena Puuku o Amerika a oia no hoi ka manawa e maopopo ai ka mea e hana aku ai a ua keena nei, a o ka hua oia mea oia no ka mea e hoikeia mai ai i ka poe mea kuleana aina o Honolulu nei.