Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 25, 21 June 1907 — KA ELELE KUHIO AME NA MALIHINI I KIPA MAI NEI [ARTICLE]

KA ELELE KUHIO AME NA MALIHINI I KIPA MAI NEI

I na la i aui wale aku la, ua hoomaopopo ia ke keehi aua o kahi nupepa haole o Honolulu i ka Elele Kuhio. Ua hoopuka ia na olelo hoohenehene no ka lawa ole o ko Kuhio kulana i Elele no ke Teritori o Hawaii imua oka Ahaolelo Xui ma Wakinekona. Ua kamailio maoli ae no kekahi uiau makamaka ilipuakea o kakou no ko Kuhio kupono ole ma ke ano Elele. I ka hoea ana mai nei nae 0 na hoa o ka Ahaolelo i nolio pu me ka Elele ma ka Ahaolelo Nui o Wa)k3nekona, a imua o na halawai akea, a imua ponoi no «hoi o kekahi o keia poe ku-e, ua hoopuka maoli aku la no keia mau hoa hanohano i ko lakou hilinai a paulele i ka Elele Alii; a ua hooia maoli aku la no me ka uhiulii ole iho, "O na pono i loaa mai ia Hawaii nei, ua loaa no ia ina o ka Elele la a ka lahui, v a ua a'o maoli mai la no i kahi mau Hawaii, e makaala ma ka hoouna mau ana aku i ke Keikialii Kuhio i mea nana e kiai i na pono o ka Hawaii ma ka Ahaolelo Nui oka aina makua. A wahi a lakou: "Ua hilinai nui makou iaia, a mamuli o ia hilinai e loaa mai ai kekahi mau pono hou i keia aina." Mamuli o na mea i hoomaopopo ia ame na mea i kamailio ia e keia mau malihini hanohano, ua hoomaopopo maoli ia no ka waiwai nui o kela olelo hooholo hui a Senatoa J. C. Lane i hooholoia ai o $15,000 no na lilo o keia poe i hele mai nei, a ua hoomaopopo maoli iho no ka lehulehu i ka loaa ana o na manao mahalo o keia poe i na kanaka Hawaii ame ka lilo pu ana o ko lakou mau manao ohohia 1 ka nani o keia aina. Ua loaa i keia poe he naauao no na mea pili ika Hawaii. Ua loaa pu ia lakou he ike e hoomaopopo pu ai i na hemahema o ko kakou aina, a ua lilo pu lakou i mau hoaloha no kakou na kanaka Hawaii. A i ka wa e hoea aku ai na olelo pekapeka no ke ano o ka Hawaii maluna o kona aina, aia keia mau hoaloha o kakou i ike maka iho nei i ko kakou ano ame ko kakou kulana, «i ua lilo ia i mea e hiki ole ai na hana poliolalo a ko kakou mau enemi. I keia la, ua oi loa aku ka onipaa ana o ke kulana o ke Alii Kuhio iloko o ka puuwai o na Hawaii oiaio apau, a ua hiki ole no hoi i kona mau enemi e alo ae i ka ike ana mai i kona hilina nui ia e kona lnhui ponoi. Oka innkou nae e nwnlo nku nei, mni hoolohe i na olelo hoonuinui a kekahi poe ponoi iho no o kakou ma ka olelo ana imua ou e ka Hawaii, "He mau dala kela i uhauha w 7 ale ia e ka makemake oka Elele." E kapae ae ia mau leo kanikani-a-ula aka poe haiki o ka noonoo, a e lioomaopopo iho no i kela mau olelo a kahiko, "Ua pau ka wai o ia punawai ke pii mai la ka hn'a.''— Manaopepa o ka Hoku o Hawaii.