Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 26, 28 June 1907 — HOKU O ROKAWELA KA U'I ILOKO O NA POPILIKIA HE NUI. [ARTICLE]

HOKU O ROKAWELA

KA U'I ILOKO O NA POPILIKIA HE NUI.

MOKUNA XLII r »NA KE AKUA E HOOMAIKAI I KA KAKOU HOKU." Iloko nae o keia haawina o ka hauoli i halii iho maluna o ka Hoku o Kokawela, aole no i poina na hoomanao ana iloko ona no Josepine ma, me ka nana ole i ka laua mau hana lokoino nona, a no ke poho ana no hoi o ka laua mau upu ana e loaa keia pomaikai nui ia laua. A ia Ake i liaalele mai ai iaia ma ia ahiahi, ua hele aku la oia a iniua o Hokawela, ua pane aku la i ka i ana aku: '•E Papa Kokawela, i hele mai la au ē hoike aku ia oe, i kekahi manao ano nui, a oia hoi keia: E hiki mai ana ka manawa e nui loa ai o ka'u mau dala e hiki ole ai ia'u ke lioohana aku ia lakou, no ka mea no hoi, ua liooili mai oe'i kou waiwai apau o'u a ke luii puia me keia waiwai ponoi o'u, ua nui loa keia mamua 0 ka mea hiki ia'u ke ai a ke lioohana. "E kii mai ana o Ake ia'u i wahine nana, a e kaa aku ana au malalo o kana niau pulama ana. a nolaila e noonoo mai oe i ka mea pono e hana ai, oia hoi ma ko'u īnanao lie mea pono ia oe e hana i palapala hooilina liou, e hooili ana i kou mau waiwai apau maluna o Josepine a o Mrs. Likeke paha.'' "Aole lie mea nana e lioololi ae i ka mea a'u i hana aku ai, a no ka mea, aole he mea pili e ae ia'u o oe wale no," wahi a ua elemakule 3a i pane aku ai me ke kuoo. "Pela io no, a ua maopopo no ia'u kou manao, oia no ka pili loa a-na o ko kaua mau puuwai, aka ke kaumaha loa nei nae au no Josepine ame Mrs. Likeke, a mali'a o liiki ia la»a ke maliu mai ia'u, ina e maopopo mai ana ia laua aole o'u ake nui i ka waiwai ame ke eiala, ke haawi aku oe i kou waiwai no laua." Nana pono aku la o Hokawela i na maka o kana Hoku me na waimaka e ka.he īnakawalu ana ma kona mau papalina, ame ka leo haalulu ua ])aiie aku la oia: ki E kuu keiki, ke manaoio nei au, ua like kou naau ka hemolele e like me ko na anela, aka i hoike aku au ia oe i ka mea oiaio, aole loa he mana ina ka honua e hiki ke hoololi ae i kuu palapala hooilina. "O kuu mau mea apau aia ia iloko o ka poho o kou mau lima, a ua waiho aku au ia mau mea apan malalo o kau hoohana ana e like me kau i ike ai he pono. Ina ua ike oe ika poe nele, e hoolako aku ia lakou, aka o kuu hana hou ana-i palapala kauolia hou. aole loa e hiki ia'u ke hana ia mea." Kulou aku la ua elemakule la imua a honi aku la i ke poo o ke kaikamahine, oiai nae kona puuwai i kela manawa, ua liele a piha 1 na inanao mahalo 110 keia kaikamahine. He mau ahiahi mahope mai o kela ahiahi i kipa mua aku ai o Ake e ike i ka Hoku o Kokawela, ua hele hou mai la no oia e ike ia laua nei a ma keia liele ana mai i hoike mai ai oia i kana Hoku, i ka loihi o ko laua manawa e kali ai, alaila hiki mai i ka manawa e hoohuiia ai ko laua mau puuwai i hookahi. "I hele mai la au e lioike aku ia oe, he hookahi wale no maliina ka loihi o kaua e nolio lioopalau ai, alaila iilo mai oe i wahine mare na'u," i kamailio mai ai ua o Ake. "Hikiwawe no ka hoi ko kaua mare, he keu no lioi he man mahina ka la ka loilii aku, i liiki ai ia'u ke hoomaopopo i ko'u kulana airie ka'u mau hana e hana aku ai i keia mau waiwai liou i kaa mai nei malalo o'u, eia ka o kou hoolale koke mai nei no ia." \ "He oiaio no ia au i kamailio mai la e ke aloha," walii a Ake i pane mai ai, he rula maa io no ia o ka liaawi ana aku na ka wahine e koho mai ka loihi o ka manawa e kakali ai no ka liiki ana mai i ka la e hooliuiia ai na puuwai a elua, aka nae aole anei hoi i loihi ko kaua kakali ana e liiki ole ai ke liouloiohi hou aku i ka manawa 110 ka hooko ana i kela oihana laa?" "Ua makemake kuu makualiine e hoi aku oe e no-ho pu me ia iloko o keia mau la, a e lilo i malihini nana, a o kekahi no hoi no ka hoomakaukau ana i ka lole kupono a laua i makemake ai e hana ia nou no ia la ano nui." He nui na kumu ku-e a ua Hoku la i kamailio aku ai e hiki ole ai keia mare o laua me ka awiwi, aka, ua hoopahu'a waleia no ia niau ku-e ana ana e Ake, a nolaila, ua ae aku la oia e liookoia na mea apau e like me ka makemake o Ake Puluka. I kekahi maliina ae, ua hoi aku la ka Hoku o Kokawela a noho pu me ka makuahine o Ake ame kona kaikuahine hoi, a oiai hoi ke hoopipili mau nei no o Merika i kahi o Ake ma, ua loaa pu aku la iaia ke kauoha e noho iho oia i Ladana a hiki i ka pau ana o keia mare ana o Ake me ka Hoku a laua. Mamuli no hoi o ka makemake o ka Hoku o Eokawela, ua hoounaia aku la ke kauoha i kana aikane ia Miss Merika i Amerika e hele mai i kuaoao nona, a no keia hoomakaukau mare hoi o keia mau ipo, «a komo mai la ka manao iloko o Merika, ina paha e lilo mai ana ke kaikuahine o ke keonimana nana i kaili aku i ke nana. Nolaila i kekahi ahiahi, ua hele maoli aku la no ua Merika la a imua o ka makuahine ame ke kaikunane o Viviana a noi aku Ia e lilo mai keia kaikamahine Pelekane i wahine nana, a ua hooko ia mai kona makemake. I ka hoea ana mai i ka la i hookaawaleia ai no ka hoahui ana i ka kaua Hoku me Ake Puluka, he la nui hookahi ia i ike mua ole ia ma Ladaiia ka piha i ka poe o ke kulana kiekie ame ka poe o ke Kulana haahaa, a ua piha okoa ka pule hookahi o ka akoakoa ana 0 ko Ladana apau*no ka hooliiwahiwa ana ame ka hooihauoli ana 1 na opio a lakou i makahehi ai i ko laua oluoiu a waipahe, ka mea hoi nana i ume mai i ko lakou mau puuwai ia laua. No Mrs. Likeke ma, aole lakou i hoohakalia iho i ka haalele ana ia Pelekane no Amerika mahope iho hoi o ka hoohokaia ana o ka lakou mau kuko palaualelo, a o kekahi kumu nui no hoi no ka hilaliila o paheneheneia mai e ka poe a lakou i haanui aku ai, o lakou na hooilina o ka waiwai o Kale Kona. Aole no hoi no ia mau kumu wale no, aka, no ka makemake ole e ike aku i ka Hoku o Pokawela e kau mai ana i ke kulana i hiki ole ia laua nei ke alualu aku, ame kona lanakila ana maluna o laua nei. Aka mawaho ae o keia mau mea apau, ua mimino maoli ka lakou eke e hiki ole ai ke ihooka'ulua hou ole iho i Ladana o hiki ole ke kaa ka ukumoku no ka huli hoi ana aku no Amerika. Mamua nae o ka huli lioi ana o lea ohana o Likeke no ko lakou home, aole no i poina o Likeke i ka liele ana aku e ike i ka Hoku o kaikamahine ana i liaulehia ai i ke aloha mai iaia aku, i wahine Kokawela ame kana kane a pela pu no hoi i ka elemakule Eokawela, a hoike aku la no i kona mau manao mahamaha no lakou apau, me ka loaa ole hoi he wahi manao huhu iki iloko ona no keia kaa ana o ka lanakila i ka Hoku o Hokawela. He hookahi makahiki mahope iho o ka hoi ana aku o Likeke ma no Amerika, ua hoike ia mai la ka lohe i Pelekane no kona make ana, mamuli o kona hakoko ana me ka nui o na pilikia i kau mai maluna o kona ohana, a ua hala aku oia me ka piha i na poino o keia noiho ana mamnli hoi o na hana a kona ohana. Iloko no hoi o ka piha ana o ka makahiki hookahi, ua hoohuiia iho la o Merika me Viviana ma ka berita o ka mare, a o keia paa mare no hoi kekahi i oliohia ia e ka poai o ka poe maka hanohano