Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 27, 5 July 1907 — KA LUNAHOOPONOPONO DAVID L. A-I, UA HALA [ARTICLE+ILLUSTRATION]

KA LUNAHOOPONOPONO DAVID L. A-I, UA HALA

Me ke kauinaha anu- ka luuluu ke. Kuokoa v hoike aku nei J kona mau makamaka ame kona mau hoaloha, na hoakula o ka imi pu ana i ka inea o ka imi naauao ana, no ka liaalele ana mai o David Laanui A-i, ka Lunahooponopōno o ke Kuokoa i keia ola lionua ana ma ka hora 8 o ka po o ka Poaha o ka pule i hala, maloko o ko laua rumi ma ka Hokele Majestic. Ua lil(? i nuhou hoolele hauli a hooliulwa ka olli ana mai o ka iohe i keia keena i ka pauaho ana mai o ko ma* kou hoapaahana i ka hanu ana i na, en. o keia ola mauleuie ana, X ke keena liana no oia mai ka Poakahi mai a hiki i ka Poalua, a ma ka Poakolu i hoikeia mai al ka lohe i na haku hana i kona loohia ana i ka ma'i. me ka manao ae rtel no o kahi ma'i n<v a oluolu mai. Ua hele aku kona ko« kua ē ike" iaia ifi£t fce āhiahi o ka Poaha, a he kulana kupilikii kon& e waiho ana iloko o ia manaLwa, a he ekolu wale no hora mahope ma'i 0' ko laua huf kāmailio āna ua haalele maoll mai la oia i keia olal ana. He eiu'a 1 wale no' Ona miaii' la i' kaama'i ai a hiki i kona .kuu ana' mai' la i ka lūhi <V keia a'o' inea. He' ftva ke

kuimi o ka hoomaka ana mai o ka ma'i iaia' ma ka ])o o ka Poalua, a maniuli paha hoi kekahi o ke ano o* ina'ima'i no o kona kino, ua hikiwawe ]oa kona nawaiiwali, a. oia ko kuniu kona make koke. l*a haniiuia o David; Laaniui A-i ma Hono'.ulu nei i ka la 17. o lanuari, 1871, a ua piha iaia na makahiki he 36 a oi. a hala wale la īna kela ao no ka hui pu ana me kona mea nana l hana. Ma Kipahulu, Maui kona wahi i hoo»n\ i'.'UOia al Iloko o kona mau la kaliialli, maīalo o Mr. Jonah K. Nakila, a mailaiia" mai, komo oia t ke .Kula « T -o]iaiouiuna, mallaila loa ma_l l ks Kula o Kameliamehā. Ua puka mai oia mai ke Kula Kamfe-' hameha mai iloko o ka makahiki 1893, a o kana hana mua loa o ka lawelawe ana oia no ka noHo kumvikula anaL no ke kula hoopololei o na Kelkikane ma Keoneula. Ūa ulu ae ka manao iioko o kona makUa e Hoouna iaia i ke a'o ana i ka oihana kaua, me ka manao he hana ia e kaulana al, o kana pane i kona inakua oia keia: "Aole loa au i makemalte e filo i kaiuika hookahe koko,

aka ua makemake au e lilo I koa" #0 .ko Kristo Aupuni." v ' ' Me kela manao e lilo i koa ikalka,' wiwoole, e hoouka aku i ke kaua no ke Aupuni o Kristo, ua komo aku oia i'oko o ke Kula Kahunapule no ka_ im> ana i ka makaukau atye ka r.o ke kulana ha'ieuanelio, , lt • Oiai no oia maloko o ia k,ula ua kaheaia niai la oia i mea ha'iolelo no Puna ame HUo, a mau makahiki kona 1 liio ai i mea ha'ieuanelio, no ia. mau apaim. Mahope iho o. kona huli hoi ana mai no ke kulanakauhale nei, ua hookauia aku maluna o kona hokua ka hana i>ui, a ko;iko*i ma kona lilo ana i kokua kahu no Rev. Paleka o ka Ekalesia o Kawaiahao. lla lilo mai bia i" iunahooponopono no ka Nupepa Kuokoa iloko o ka mahina o lune, 1902 a ma ia hana oia a hiki wale no i kōna hala ana aku la ma t). Ua hookohuia mai ola 1 Komiaina no ka Papa Hoonaauao, a he lala no oia no ia papa a hiki i kona waiho ana mai la ia kulana ko'iko'i. He kanaka opio oia i hoao mau e kokua i kona mau hoaloha ma na mea apau e hiki ena iaia ke hana a ke hooko, a na ia mau hana no aria > 1 pipili nui aku ai ka manao o kona mau hoaloha iaia.

Ua waihoia kona kino waiiua ma ka vumi o ke keena. o ka hul hoolewa a hiki i ke kakahiaka o ka la Sabati, ua lawe loa ia aku no ke keena o ka Hui Kauikeaouli, no ka malama ana o i* hui i ka iakou anaina haipule maiuna 0 ke kino o ko lakou hoahanau. Maioko no hoi o ka 'luakini o Kawaiahao ma ia kakahiaka, ua haawiia mai kekahi mau ha'iolelo lehulehu e pili ana i-ke ano o kona ola ana ame kana mau hana maikai i kokua aku i 1 ka EkaTesla ame ke KuLa Sabati. Ma ka hora ekolu o ia auwinA la, ua akoakoa aku la na hui Kauikeaouli o na kane ame na wahine no ka Holo St. Antonio, na makamaka no hoi ame kpna mau hoaloha, kona mau hoakuia, ame ka poe makaikai no hoi e ake ana e ike i kona hoolewa. Ua hoohaiaia he manawa loihi no ka Hēle ana aku o na *nea apau e ike hope i kona kino waiiua, a i ka hala ana o ka hapalua hora ma ia kali ana, ua laweia mai la kona kino noluna o ke kaa kupapau e kali, aku ana nona. \E hapaiia ana kona pahu e kekahi o na hoahanau o ka hui Kauikeaouli, ka hui o na keiki o ke Kula o Kameha* nieha i heino ame kona mau hoa o ka papakula hookahi. . Aia hoS ma ke alanui Winia, e ku laina ana na lala o fia Hul Kauikēao'ulī 0 na kane ame na wahine, a peia pu me na keiki o ke Itula o Kamehameha. O keia kekahi o na hoo'lewa hanohano 1 ike.'a ma keia kulanakauhale, me he kanaka ko'iko'i la no ka aina, a he oiaio no paha ia, no ka mea oia nei kekahi mea i ike nuiia e kokua ana i r»a hana maikai ka mea nana i i ke kanaka a kiekie, a mamuH io ia mau hana i 1110 io ai oia i kanaka ko'iko'i. Ua nee mai ka huakai mai ke alanui Waina mal a hiki i ke alanui Ema. me ke alakai ana a ka hui Kauikeaouli, e ukaliia aku. ana hoi e ka hui o na wahine, na keiki aku o ke Kula Kamehaineha a t o ka pahu kupapau aku me na hapai pahu a mahope loa aku ka ohana e ukali mahope o ke kaa kupapau.

Ua iho aku ka huakai ma ke alanui a huli ma ke alanui Moi a* ka'l aku no ka luakini o Kawaiahao. I ka hoea ana i ka pa o ka iuakini, ua hoopono ia na lala o ka hui Kauikeaouli ame ka lehulehu no ka hookuuia ana aku o ka pahu kupapau e komo mua iloko o ka luakini. Ua hele owaho o ka pa o ka Luakini 0 Kawaiahao ame loko no hoi o ka luakini a j?iha i na kanaka, e hoike okoa ana no i ko lakou makee i keia kanaka Hawaii hoopono. He anaina hoolewa ka i malamaia mi ka hapalua o ka hora ekolu maloko o ka luakini, a ua malamaia na hana me ke anoano ame ka ilihia. O ka poe na lakou 'i malama ia anaina, oia no ke Kahu o ka Ekalesia o Kawaiahao, Rev. H. H. Paleka, Hon. Lilikalani ame ka Rev. Lono o ka Ekale» sia o Kaipnakapili. Ua heluhelu mai ka Rev. Paleka \ kekahi mau pauku maloko o ka ke A» kua olelo e plli loa ana 1 na hana o ke ano o na anaina hoolewa, na ka Hon. Lilikalani hoi i heluhelu mai i kekahi ha'ioleio e pili ana i ko David L. A-i o'a ani ame kana mau hana, a e ikeia no ua ha'iolelo ia ma kekahi wahi o keia pepa e puka aku nei. Ia Rev. Lono ka ha'iolelo e pili ana 1 ka mea i make, a oia no kekahi o na ha'iolelo i mahnlo nuiia, a ma ke ano nui o kana mau olelo, e hoikeike ana i na hana maikai a David L. A-i i hana a! no ka pono ame ka pomalkai o kona lahui ponoi. Wahi ana, i kona hui kuka ana me ia no ka olhana kahunapule, ua hoike aku 0 David L. A-i iaia, ua loaa kona E" kalesia mai o a o o ka aina, a he mea oiaio,,maloko o ka nupepa oia i a'o aku ai i ka lehulehu no na mea e pono ai o keia noho kino ana ame ka noho anq ma kela ao. • Ua meleia mai kekahi mau himeni i kupono no keia anaina e ka papahimeni o Kawaiahao, na kaikamahine o Kamehameha, ame na keiki o ke kula . o na keikikane o-Kamehameha. ! Mahnpe oka pau ana ona hana hal» 1 pule maloko o ka luakini, ua manelt ' houia aku kona kino lepo no ka hoo» j moe ana ma ka ilina <J Kawaiahao, a ; malaiia no hoi 1 malamaia ai na hana ! hepe. Ua meleia mai e ke anaina ke- , kahi himeni, a na ke Kahu Rev. Palej ka i haawi ae i kekahi mau leo pule e pili ana. i ka mea make. Ma ka aoao hoi o ka hulpoo Kauike>aouli, ua maiama no "iakou i kekah\ anaina hope ma ko lakou aoao, oiai ke kino e waiho ana lloko o ka lua. a m& k? ann nui k* olelo ae, ua maiamaia na han* me ka maikai.

WTM L. A-I