Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 31, 2 August 1907 — HE MAU WAHI KOA HOOHAUNAELE. [ARTICLE]

HE MAU WAHI KOA HOOHAUNAELE.

Me hc nu*a la e kauia mai ana lie hoopa'i ko'iko'i mahina o kekahi mau wahi koa elua 110 ka hoohaunaeie maluna o ke kaa uwila, a oia ka liopena kupono no ka laua hana. ! ka Papu Shaiter inai keia mau wahi koa i hele niai ai a e hele ana laua i ko laua kahua i kekahi ahiahi aneane hookahi pule i | hala ae nei, a i ko laua kau ana iluna o ke kaauwila ua noi aku la laua i ke kupakako o ke kaa e aeia niai laua e puhipaka iluna o ke kaa, a e kau pu hoi i kn laua niau wa'wae iluna o ka noho; a i ke ku-e ana ia mai o ka laua noi e ke kupakako, ua hailiili aku la iaia. I ka aneane ana aku e hiki ke kaa i kahi e ku ai, ua holo aku la ke kupakako imua e helu ai i na helu i hoopaaia a oiai kona alo aia imua a o kona kua iliope, nolaila, ua ku'i ma-luia aku la oia e kekahi o keia mau koa. 0 kekahi o na ohua o ke kaauwila he kanaka Hawaii, ka niei nana i lele aku a hopu i ke koa a hoonoho iho la iaia ilaio, a papa iho la iaia e noho malie. Ike mai la kekahi koa'a lele mai e kokua i kona kokoolua a o ka manawa ia i holo mai ai ka wiliki a haawi ino la i kekahi puupuu mahanahana i mea e noho malie ai o ke koa, o ka nui loa aku nae ia o ka haunaele. Ua hana mai keia mau koa i na mea hooweliweli e pepehi i na kalaiwa o kela kaa uwila i ka wa e loaa ana, a ua hoounaia he makai e nana pono i ka ulu hou mai o ia ano hana i kahi wa mahope mai. Ua hoikeia aku keia mea i ka Mekia Dunning e ka Lunahoohana Nui Ballentyne a ua hooponoponoia me ke kaheia ana o ka pualikoa Jiolool<oa e ku laina, i hiki ai i keia mau kalaiwa o ke kaauwila ke hele mai a e kuhikuhi i na koa na laua i hana kela hana hooweliweli. Ua ikeia mahope iho aole waiwai e kahea ae ai i ka puali holookoa; no ka mea, i ka wa i lohe ai o na wahi koa i keia mea, ua hele mai laua imua a haawi pio mai ia laua me ko laua hoike mai na laua 110 i liana. Ma ka nana aku e hookolokolo koa ia ana laua, no ka mea, aole loa ka Mekia Dunning e ae iki e hanaia kekahi liana o keia ano e kekahi kanaka malalo o kona malu. 1 ka wa e makaukau ana ka Moana e holo no na Panalaau o ka ina ka hora 8 p. m. o ka. po Poaono i hala, hookahi ohua k haalele ia mahope, no ka lalau, a o kekahi hoi e makaukau ana e pii aku iluna o ka moku; a mamuii o ka hoopili hou ia ana o ka moku i ka uwapo a hoopiliia aku he alapii a pela ia i kau aku ai. Ua hoikeia mai o ke kanaka hope i hoikeia ae nei, he Kanikela Amenka ia no Kikane, i hookohu kokeia mai nei, a e holo ana oia ilaila e nana pono i ko Amerika mau hana ma ia kulanakauhale. Ua loaa mai la he lono telegarapa ia Lukanela Ito, ke aliikoa makaikai i na pualikoa lapana maanei, mai Vanekotia mai, e lioike an*i i ka pae pono ana aku o na lapana ma ka mokuahi Kumerika mai Honolulu aku nei, a ua laweia aku i kahi hoomalu; aole nae ma ke kahua hoomalu, aka ma na hokele. KA HOOKU'I ANA O KA MOKUAHI KOLUMEEIA. KAPALAKIKO, lulai 23. —Oiai ka mokuahi Kolumebia e holo aku ana mai Kapalakiko aku 110 Pokalani ma ke aumoe o ka po Poaono, ua hooku'i aku la oia me ka mokukuna San Pedro; ua loaa koke 110 i ka mokuahi ka poino a ua poholo koke no oia he mau minute wale 110 mahope iho. He lehulehu o kona mau oliua elua haneri ame kanaha-kumama-jwa ua pau loa i ka hiamoe i kela manawa i hooku'i ai; a ma ka lono uwea i hoikeia mai i nehinei he hookahi haneri ame kanalima-kuma-makahi poe i make. Na ka waapa hoopakele ola i hoopakele mai he heluna nui o na olulo, me ka lawe pu ana mai i ka papainoa 0 ka poe i piholo a make he kanahiku-kumamaha. Ua nui no ka poino i loaa i ka mokukuna San Pedro, aka nae, he hiki no ke lana. Ua loaa aku kela ulia ma kahi i ikeia ke kaikuono Lulu, kalana 0 Mendocino, ma kahi he haneri mile a oi ma ka akau aku o Kapalakiko. Ua haalele iho ka mokuahi Kolumehia ia Kapalakiko ma ka hora 11 o ke kakahiaka Poaono, lulai 20 a e holo aha no Potalani me na oliua, a nolaila, he 24 hora o ia ma ke alahele i ka wa i hooku'i ai me ka mokukuna Mahu San Pedro a piholo ai. He mokuahi liolo mau oia o ka Hui Mokuahi o Kapalakiko ame Potalani, e haalele ana ia Kapalakiko no Potalani i kela ame keia umi la. • Ma Peniselevania oia kahi i kapiliia ai, ika 1882. He 1746 *ona kona kaumaha, a he 309 kapuai ka loa a he 38.5 kapuai ka laula. . O ka mokukuna mahu San Pedro he 359 tona kona kaumaha, 163 kapuai ka loa ahe 34 kapuai ka laula. Me he mea la ua komo ka mokukuna Maliu San Pedro i ka papa i ka wa i hooku'i ai. HOLOPONO OLE NA LIMAHANA ILI KEOKEO. "Holopono ole na limahana ili keokeo ma Auseteralia. O na 111 keokeo, ke ole e loaa na kokua ia e na lahui mai o ka Hikina a i ole e kekahi mau limahana kanaka paha, aole loa e holopono iki ana. .Hc wahi ninau uuku wale no keia, a aole 110 hoi he manawa nui e pau i ka noonoo ana, aka nae, ina e hoohoihoiia mai ana na kanaka Hawaii apau i hoopukaia aku ai mai ianei aku, alaila, ia wa e ike ia ai kela mau olelo ae la maluna." O keia ae la ka manao ano nui i hoopukaia ae ma ka po Poaono 1 hala e ke Kuhina Nui Bent o Victoria, Auseteralia, iaia i hiki mai ai ianei, maloko o ka Moana Hokele, nia ka huakai huli hoi niai kā Ahahui nui mai o na Kuhin.i o Pelekane, o na Panalaau like ole apuni ke ao. Ua hoakaka ae oia o ka mea ano nui iloko o Enelani i oi loa akū ka hoopomaikai iaia oia no ka loli ana ae o na kumuhana i hoolalaia ai e na Aupuni o Pelepane, Auseteralia ame Nu Kilani e kukulu ae i mau laina mokuahi mai Kapalakiko a hiki i Auseteralia. Wahi hou ana, oiai i keia manawa akahi no a hoomakaia, he manaolana kona e holopono ana paha ia, a ke Wau aku nei kona mau manao e Ike koke aku i laina mokuahi lawe leka, ukana a ohua paha, i kukulu a i hoopaaia malalo o ka hae Pelekane a e hoohui ana ia Amerika Huipuia me na Panalaau e ae ma ka oihana Kalepa.