Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 33, 16 August 1907 — HE HOOMANAO ALOHA NO BENJ. NAUKANA. [ARTICLE]

HE HOOMANAO ALOHA NO BENJ. NAUKANA.

Mr. Lunahooponopono, Aloha nui oe: Me na waimaka o ke aloha ame kana ukana luuluu au e nonoi aku nei i kou oluolu e hookomo iho ma kahi kaawala o kau Aha'ilono. mu na wahi apau ana e kipa aku ai c .a i aku oia i ka hana a ke aloha. e iike me ka manaohai e kau ae la i ike mai ai na kini lehulehu o maua e noho mai la ma ka puka ana a ka La ma Kumukahi a hiki i kona na poo ana ma ka welelau o ka honua.

O Benj. Naukana ua ike nuiia oia ame ke aloha ia e fca poe iiiiii ame ka poe nunui o kona lahui ponoi, peia no na lapana. na Pukiki ame na haole o Walalua nei. Mamuli ō keia ano i kapaia aku ai oia, he makua no ka lehulehu.

O kona hala ana ma kela aoao e like rne ka hana mau a ka Haku i kona poe kauwa ka hookipa ia lakou ma kela home ma o. Ua koe iho kana mau hana maikai i kia hoomanao me makou, nolaiia makou e U nei, ka minamina pau ole ame ka hoomanao aloha nona. No ka pono o ka poe heluhelu ame na hoaloha, ua houluulu ae kou mea kakau e like me ka mea hikl no kona moolelo walohia, mai kona hanau ia ana a hiki i kona la i hele aku la e huipu me kona Haku aloha.

O ka malama o Okatoba, 1857 ma ke awawa o Waimea, Oahu kona wahi i hanauia ai, mai ka puhaka mai hoi o Nune kona makuahine ame S. M. Naukana kona makuakane. Ua hoonaauaoia me na keiki papa ame na keiki kupa o ka aina nona keia hooheno e o nei ma na welelau o ka honua. "O Walalua Ika ehu kai o Puaena. a pela aku." Mahope iho, ua hoonaauaoia oia ma Re kula o Honolulu, oia ke kula malalo o ka halepule o Kaukeano kahiko. He kanaka heluhelu nui oia i na buke moolelo o na kanaka kaulana o ko ao nei ame na buke kaao o kela ame keia ano. He pahee oia ma ke kamailio, ke ha'i mai i keia mau mea ana i heluhelu 'ai, ma ka lohe ame ka ikemaka o kou mea kakau, he kanaka kupaianaha loa keia; ina he nupepa a i ole he buke kana mea heluhelu, a he hookahi wale no iniha moolelo maloko, ua hiki iaia ke ha'i i kela iniha a lilo i mau kapuai.

No Waiaiua nei no ka wahine, noloko mai o- ko laua puhaka he mau keikikane ame na kaikamahlne ; ua make kana wahine ame kekahi mau keiki, a ke ola nei kekahi o lakou i hoike no ko ke Akua iokomaikai ia laua, Eia lakou maialo o ka maiama o na kahuhanai, aole lakou i poina ia Benj. Naukana ko iakou makuakane.

Ua mare hou oia ia Miss Loheakawai Uilama Kaiolohia, aole nae he keiki, aka he hanai, oia ame ka wahine kanemake ke noho nei laua me ka poina ole i ke kane maikai ame ka makua maikai.

Ua liio oia i hoahanau, i luna ekaiesia i hoa no ka Papa Kahu Waiwai a me ka lilo ana i hope Kahu Kula Sabati. Ma keia mau kuiana iike oie o ka hana 1 noho hana ai oia iioko o ka ekalesia o Waiaiua a hiki i kona hele ana aku la e hui pu me kona Haku aloha ma kela home iai. O makou o kona mau hoapaahana ke noho nei makou me ka poina ole ia Mr. Benj. Naukana.

Ina e ala mai ka like ole o na manao mamuli o kekahi kumuhana e noonooia ana, a he mau ninau Baibala o kona Kuia Sabati, a hahana ke kamailio mawaena o na aoao elua i ka Aha £2kalesia paha, Ahahuina, Papa Kahu Waiwai ame ke Kula Sabati, a e llke me ka mana o ka aiia e hoomallelle ana i ke kupikipikio o ke kai i ka wa e pa ana o ka makani, pela iho la ka mana o kona manao ame kana olelo, a hala ae la ia mau ino a hoi hou mai la ka malu, ka lokahi ame ke aloha mawaena o na mea apau.

O kela mau hua maikai apau o ka pono i lulu ia iloko ona, a hoohua mai 1 ka hua maikai e like me ka olelo. "O ke kanaka maikai, ua lawe mai oia i ka waiwai maikai noloko mai o kona naau. Noiaila makou e noho nei me ka poina ole iaia. Mamuli o kona hilinai nuila, ua kohoia oia i iunahoomalu no ka Aha Kula Sabatl i ha'i mua ia ae la; a ma Waianae kona noho hope ana e lawelawe i na hana o ua Aha i ha'i mua ia ae la, no ka pau ana o kana hana ma keia ao. nolaila i kahea mai ai o lesu iaia e hui aku me keia Aha nui ma ka Lani. O na hoapaahana apau o keia mau Aha, aole e hiki ia lakou ke ike hou iaia, aole no hoi lakou e lohe hou i kona leo waipahe, aole no hoi lakou e poina iaia. Ina ua malihini loa kekahi mea iaia o ka nele i kahi e moe al kona piiikia, ua hamama kona mau ipuka no ka hookipa mai ia lakou, a ina no kekahl mau mea e ae ua hiki no iaia ke kokua mai la lakou ma ka mea hiki iaia 'ke hiki aku iakou ma kona home, no ka mea ua hamama kona puuwai e like me ka hamama o kona hale i ha'i mua la ae ia; noiaila I poina ole ai na malihini iaia. No ko lakou mau pono ame ko lakou mau pomaikai, aoie oia i ae aku e olelo, a e hana i kekahi mea e ehaeha ai iakou; nolaila ua noho oia me ka nele ame na popilikia he nui, a o kona ohana ua auamo pu me ia i keia mau ehaeha o kona aloha i kona hoaloha ofaio, oia ke kumu nul. Mahope o kona hoouluulu ana 1 kona mau noonoo, ike iho ia ia '.e maha io no e like me ka puka i weheia mai no'u ame kona leo kahea e komo aku aka, aole nae au e noho pu ana me kuu hoaloha oiaio; no kona pono, aole au e komo ma keia pu'ka e kahea ia mai nel au, o eha kuu hoaloha olaio ame ka eha pu o kuu lunamanao. Mamuli o ia ano i noho ai oia a hlki l kona make ana aku la iloko o ke aloha hoaloha oiaio.

0 ka la 13 o lune o keia makahiki kona hana ana malalo o na kuhikuhi a l:e Ana Aina o ke Kaiana. Mamuli 0 ka ikaika o ka hana, ke kukulu ana 1 na Ke malalo o ka uwapo, ka wehewehe ana i na papahele ame ka wela no hoi o ka la, ua loohia ia oia i ke poniniu, a imi iho ia kahi e maha ai me ka alo ae i na maka o ka haku. Mahope o ka loaa ana iaia o ka mahaiki ua hoi aku la oia e hoomanawanui. a hiki i ka wa i pau ai ka hana o ia ]a. 1 kekahi la ae, ua hoomanawanul no ka lawelawe ana i ka hana a pau ia la, peia no hoi ka hana i kahi la mai me ka hoomanawanul wale no. I ka ia Eabati ae makou 1 ka nule kakahiaka a hoi mai no i kona home ame kona ohana, me ka nonenone o ka eha maluna ae o kona pepeiao akau. I ka pule po, aole oia i hele ae mamuli o keia eha i loaa iaia a nui loe. fca eha ma ia po. Ma ke kakahiaka Poakahi hui iho la maua ma kahi o ka hana; ha'i mal la

'kela ia'u 1 >e kumu o kona hele ole ae i ka pule po, me ka hiamoe malkal ole mamuli o ka eha o kona pepeiao me kona hoike pu mai ia'u i kahi o ka eha; a ike aku la au ma kahi ana i kuhikuhi mai ai ia'u i ka pehu o ke ano ma'ihehe; a pau ka makou hana o ia La me kona ehaeha nui.

I ka. Poalua, heie mai no oia f ka hana, mamuli o ka nui o ka eha, aole e hiki iaia ke hoomanawanui i ka hana, noiaiia, ua hoi aku ia oia i ka home.

Ua kii ia o Kauka Wahie ma ia la no, ua hiki mai oia a kau i kana laau mahope iho, ua hoopahuia, ua nui no hoi na mea i hemo mai, a lana ae la hoi ko makou manao o ka pauia, eia ka aole, mai ia manawa ka hooponopono ana o ke kauka iaia a hlki 1 kona make ana ma ka la 26 o lune, 1907. •Ua hooponoponoia ka huakai malalo 0 ke alakai ana a A. S. Mahaulu ame William Holt, a he oi keia o ka hooiewa nui. ; Ka mua o ka puali makai o Waiaiua malaio o ka hope Makai o ke Kalama O. P. Cox; na haumana Kula Sabati o ka Ekalesia o Waialua, na pokii, na opio, na makua, na hoaloha, ke kahunapule, ke kaa kupapau, na hapai pahu, Makai Nui o ke Kalana, laukea; Lunakiai A. E. Cox; Lunakanawai A. S. Mahaulu, Lunanui, Chas. Kuakea, Mr. Plema, Mr. Thos. Clark, mahope pono o ke kaa ka wahine kane make ame na keiki makua ole, na hoahanau o ka mea i make ame na hoaloha maluna lakou o na kaapio. Ua lawe ae ka Ahahui Manawalea o ka Ekalesia o Waialua e noho peresidena ia nei e Meieana Plema 1 ka hoehiwahiwa ia loko me na wehi e noho ai ke ala ame ke onaona, a e oluolu ai no hol ka manacr o ka mea luuluu 1 ke kaumaha. I ke komo ana aku o ka huakai oia ka manawa i mele mai ai ka Papa Himeni. Mahope o ka pau ana o ka ha'i olelo hoolewa ua hoopauia na hana me ke aloha pau ole ma ka lua kupapau Auhea oukou e o'u mau hoa heluhelu ke hoike aku nei au ia oukou i ka moolelo o keia kanaka Hawail oia'.o, ua lawaia ma na ano apau i ka pane ae i ka maikai, o oi aku ka haaheo o na keiki kupa o keia aina, mamuli o ko lakou hoomanao ana ae i ko lakou wa kamalii a hiki i kona la' 1 make aku la aole lakou i ike ua haka'ka oia i ka wa kamalii aole no hoi j paio i kona wa i kanakamakua ai, aole no hoi lakou 1 ike I kekahi kanaka kupaianaha ma Waialua nel e like me Benj. Naukana. Kou oiaio, L. W. KELIIPIO.