Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 33, 16 August 1907 — KAU O FREAR MA KE KIANOA O KA HOOKELE AUPUNI Ma Nehinei i Hoohikiia ai Oia no ke Kulana Kiaaina no ke Teritori Hawaii. [ARTICLE]

KAU O FREAR MA KE KIANOA O KA HOOKELE AUPUNI

Ma Nehinei i Hoohikiia ai Oia no ke Kulana Kiaaina no ke Teritori Hawaii.

Ma nehinel i noho pono ae ai ke Kiaaina Hou Walter F. Frear ma ke kianoa o ka hookeie aupt>ni ana no ke Teritori o Hawaii nei, a e iike me na mea i hoike mua ia ae e na nupepa haole o keia kulanakauhale no ke ano o na hana e malamaia ana ma ia la, pela i hookoia ai ia papahana. Mamua ae o ka hiki ana mai i ka manawa no ka hoohikiia ana o ke kiaaina hou no kona kulana ame ka waiho ana mai hoi o Kiaaina Carter i kona noho no kona panihakahaka, ua piha mua ae la ka Hale Mana Hooko i na Luna Aupuni o ke Teritori, na kanlkela o na aupuni e ame ka poe makaikai no hoi. Ua hoohiwahiwaia ka aieo, kahi o na kiaaina e noho ai me ka hae hoku o Ame'rika ame ka Hae Hawaii, a ma ka aoao o ka puka e komo aku ai i ke keena Aiii, aia maiaila na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, a aia hoi maluna o na noho i hookaawaleia na iuna *upuni lehuiehu ame kekahi poe ko'iko'i o ka aina kahi i nonoho mai ai, oiai hoi ka poe makaikai e hoopuni ana i na aoao o ke keena alii.

I ka hiki ana mai i ka hapalua o ka hora 10, ua komo mai ia o Kiaainr# Carter i ukaliia mai hoi e Kiaaina hou W. F. Frear, a lawe ae la i ko laua mau noho pakahi ma ko iaua mau wahl i hookaawaleia, a iioko no hoi o ia nianawa hookahi i ku mai ai ke Kahun«c, pnle W. N. Lono a kaiokaio aku la t kekahi mau huapuie i ke Akua, e alakai mal i ke Kiaaina hou ma ke ala 0 ka pono ame ka holomua o ka hookele aupuni ana. Iloko o keia manawa hookahi no hoi 1 ku ae al ke anainā holookoa iluna, a mahope iho o pau ana oka pule, ua ku mai la o Kiaaina Carter a heluhelu m'ai la i kana ha'iolelo hope ma ke ano kiaaina.

.Ua hoolohe aku ke ānaina i kana ha'iolelo n\e ka hialaai, e hoikelke mai ana hoi i ke ano o ke Terttort iloko o kona mau makahiki o ka naho kiaalna ana, me ka helu pu mai 1 na hana maikai a na luna aupuni Hoko o ia au hooponopono aupuni i hana ai no ka pono o ka lehulehu, a l ka pau ana, ua haawila he mau mahalo no ia ha'i-

olelo ma o ka pa'ipa'l llma mai ke anaina aku. Ma kela wahi i ku mai ai ke Kakauolelo hou o ke Terltori, Mr. MottSmith a heluhelu mai la i ke komisina 0 ke kiaaina hou, me ka leo moakaka, a mahope o ka pau o kana heluheiu ana, ua ku mai ia ke Kiaaina hou W. F. Frear, a ia manawa hookahi no hoi i hele mai ai ka Lunakanawai Kiekie Alfred S. Hartwell a hoohiki mal la 1 ke kiaaina hou.

He ku no 1 ka eehla na hana e lawelaweia ana iloko o ia manawa a mahope o kela hoohikl ana, ua heluhelu mal la o Frear i kana haiolelo e pili ana i ka Hōlomua o ka hooponopono aupuni ana 0 keia mua aku, e kalele ana hoi maluna o na hana hoeueu iloko o ka aiha ka mea nana e hoolaupa'i mai i ka aina ma keia mua aku. Ua ku i ka naauao atne ka hohonu ka mea i ha'loleloia, a no ka loaa ole he manawa e lawe mai ai i kana ha'iolelo, pela i loaa oie ai he ike i ka lehulehu ma keia h'elu o keia pule. O keia no kekahi o na ha'iolelo i pa'ipa'i nuiia, a mahope o kela ha'iolelo 1 heie mai ai oia no lalo o ka papahele mai ka aleo mai, no ka hui pu ana me !na makaainana, a he manawa hoi ia [no ka haawi ana i na aloha lūlulima me ke kiaaina hou.

Aia hoi ma ke kahua o ka Hale Mana 'tloQko, na pukuniahi i hoomakaukauia nō keia ia, aikawae ike anakalehuiehu me ke kiaaina hou, o ka wa ia i kani mai ai ka pukuniahi, me ka paani pu ana mai hoi o ka bana Lahui i ka himeni lahui o. Amerika Huipuia. * He anaina nw\ no kela anaina i hoea a& e ike kumaka 1 na hana hoonoho hou no Hawaii nei, aka nae mamuii paha hoi o ka ua liiiii ma na hora mamua iho o ka hiki ana mai i ka wa no keia hana kekahi kumu o ka nui ole o ka poe l. hiki mai. O kahi nae o ka iaki loa, oia no ka maiie ana iloko o keia manawa e maiamaia «na o keia hana a ma ka hoomaopopo a kekahi poe he mau hiohiona hiki mua keia no ka holopono o ke au hooponopono o keia kapena hou o ke Teritori. Pela io anei?