Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 35, 30 August 1907 — Ka Naita Heneli KA OLALI O NA KAKAI MAUNA O NAWARA [ARTICLE]

Ka Naita Heneli KA OLALI O NA KAKAI MAUNA O NAWARA

MOKUNA XII. KA HUI PU ANA ME KA ENEMI. Kc hookokoke loa mai la ua mau kanaka nei imua o laua nei, a i ko lakou hiki ana mai ma kahi o iwakalua kapuai wale no ka mamao mai ia laua nei aku, ua hooho mai la ka mea mamua loa o lakou i ka i ana mai:: "E hoomakaukau e o'u mau kanaka. la'u ka pa-ka ana i ke poo o ke kanaka elemakule, a o ke kokooHia ka oukou apau e a3u £ku ai," me ka wehe pu ana ae i kana pahikaua a owiliwili ae la i ke lewa. "Ua lohe aku la anei oe i kela mau olelo e Heneli?" i ninau mai ai ke kahunapule. "Ae, ua lohe aku la wau," wahi a Heneli me ka hele o kona houpo a piha i ka pihoihoi. Ke kau aku la kana nana ana maluna o kona kokoolua, he ole nae ke ano e o kona helehelena. Ke puliki la kona lima i ke kuau o kona kookoo, a aia hoi kona mau maka ke hulili la me he mau maka la no ke kanaka opio. Ia kokoke loa ana mai o ua mau kanaka nei imua o kā kaua mau koa, ua unuhi ae la ka Naita Heneli i kana pahikaua mailoko ae o ka wa-hi, a pane aku la me ka leo nui moakaka: "Heaha ko oukou makemake e keia mau ilio kawau o ka hoohalua aneu maloko o keia ululaau?" aole,nae he hooloheia mai o ia mau olek>, a ia manawa i ike aku ai o Heneli i ka uhauia ana ae o ieona hoa i ka pahikaua. Ua kau pono kela hauna pahi ana i ike aku ai maluna o ke poo 0 ke kahunapule, aka nae o kana mea o ka ike ana aku, oia no ka lele ana o ka pahi mai ka lima aku o ke kanaka puuwai eleele, a ike pu aku la oia i ka uhau ana mai a kona hoa i kana kookoo maluna o ka mea e kau ana maluna o ka lio, a koheoheo ana iluna o ka honua, a o keia hoi ka mea nana i hookomo mai i ka uwila iloko o Heneli i ka ike ana aku i kona hoa, a iloko no hoi o keia manawa hookahi i uhau mai ai kekahi o na kanaka iho i koe i kana pahi maluna o Heiieli, aka nae ua uhau aku la o Heneli i kana pahi ma ka ihu o ka jio o ua kanaka la, a he hookahi no owala ana a ka lio o kona haule no ia ilun;a o ka honua me ka nui ole o ka hana. Lele koke aku la o Heneli ma kahi aoao o k4 alanui, a oia no hoi ka manawa a kekahi o na kanaka i uhau mai ai i kana pahikaua , maluna o ka Naita Heneli, aka nae ua hoomama loa ia mai ka Heneli i hana oiai, ua loaa e mai la ua kanaka nei i ka hauna kookoo a ke kahunapule a waiho oni ole ana iluna o ka honua. A iloko o ia manawa hookahi i kahea aku ai o Heneli i kona kokoolua e makaala loa iaia iho, oiai ke hina aku la ka lio maluna ona, aka nae ua alo ae la ke kahunapule, a o ka wa no ia i hehiia aku ai o ke poo o ke kanaka mua loa nana i hahau mai i ka elemakule e na wawae o ka lio a make loa. "Ke kaumaha loa nei au 1 ka pau loa ana o keia poe i ka make, me kuu manao la hoi, e loaa mai ana ia kaua ka ike mai kela kanaka a'u i hookoe aku nei i kona ola, no ke ano o keia huakai kimopoo a lakou i hoounaia mai nei no ka pepehi ana ia kaua, eia ka o kona make mai nei no ia i na wawae o ka lio," i pane aku ai ke kahunapule ia Heneli. Aole o Heneli i pane aku no na olelo a kona hoa, aka ua hele aku la oia a nana i na kanaka ekolu e waiho oni ole mai ana, a ua pau loa io no lakou i ka make. Ua pane hou mai la no nae ke kahunapule: Ua ike niai la no oe i ka waiwai nui o keia kookoo a'u e lawe nei, a nana no i hoopakele mai ia'u mailoko mai o kekahi mau pilikia lehulehu." Nlana pono loa aku la o Heneli i na maka o kona hoa, a o ka . mea i komo mai iloko ona ia manawa, oia no kona mahalo no keia kanaka, a hoahewa pu iho la no hoi oia iaia iho no kona hoohuoi ana no na hana a keia elemakule e hoao nei e hana maluna ona. "Ua makeniake loa au e ike i ke ano ame ka manao o keia poe i hele mai nei e pepehi ia kaua," wahi a ua Heneli nei i pane aku ai 1 ke kahunapule. • "He enemi anei kekahi o'u a o oe paha, a i ole o kaua hke no paha a elua? He hookahi wale no kanaka i loaa ia'u o ka hoohuoi no kona lilo ana i enemi no'u, oia no ka Naita Nakona. "Ae, ke manao nei au, nana i hoouna mai i keia mau kanaka e hele mai e pepehi ia kaua, a no ka mea, oia aku ana ke kane e mare aku ai me ka Lede Isabela, a mali'a, ua enemi oia ia oe no ka lilo ana o ke aloha o ka Lede Isabela nou." Puiwa koke ae la o Heneli, no keia mau olelo a kona hoa, no ka mea o keia ka makamua loa o kona lohe ana, ua hoopalau ka Lede Jsabela me kekahi kane, a ua like hoi keia mau olelo, me he pahi la 1 houia aku i kona puuwai. "Aole, aole ( loa e hiki i kekahi kanaka ke kaili aku i ka Lede Isabela mai a'u aku, a ina o Nakona ka mea e hookohukohu nei me kuu Isabela, e hele aku ana no au e halawai pu me ia he alo a he alo. Minoaka iho la ka elemaku, a pane aku la ia Heneli: "Ua aloha ka paha oe i ka Lede Isabela?" "Ae, e kuu hoaloha, a he mea hu-na ia na'u hookahi wale rio 1 ike a ia oe wale no au i hoike aku la i keia mea. Ua haawi aku au 1 ko'u aloha apau iaia, aka o ko'u lilo wale ana no i wahi keiki makua ole ke kumu i hiki ole ai ke panaiia mai ia aloha o'u." "He oiaio no ia au i hoike mai la, aka he kanaka koa a kaulana oe e hiki ole ai i ka nui o na Naita o Navara ke ukali mai mahope o J<au mau hana, aka e hiki mai ana no ka la a Navara e haaheo ai i kekahi o na keiki a ka poe ko'iko'i e like la me oe ke ano. "He oiaio loa ka'u e hoike aku nei ia oe, o ka Naita Nakona ka mea e mare aku ana me ka Lede Isabela, a ina e lilo io aku ana oia i wahine na kela kanaka, heaha iho la kou mea o ke kaumaha ana, no ka mea he nui na kaikamahine huapala e ae a kekahi o na alii hanohano o ka aina e hiki ole ai ia lakou ke hoole mai i ke noi a kekahi | kanaka e like la me oe ke ano. "Ke hoopau manawa wale nei nae kaua ma keia wahi a e hele ae kaua ma ka kaua misiona o ka hele ana mai nei. "A pehea keia mau kino make?" i ninau aku ai o Heneli 1 kona kokoelua. • # "E waiho malie kaua ia lakou pela a hiki i ko kaua hoi hou ana mai, a ina aole e kiiia mai e kekahi poe, alaila e, hoike aku kaua i ka Moi no keia mau kanaka a nana e hoouna mai i na kokua ana no ke kanu ana ia lakou." Aole no he pane hou aku a Heneli no keia mau olelo hope a ke kahunapule, aka hahai aku la oia mahope 0 ke alahele a kona hoa e hele la. MOKUNA XIII. 1 KA HALAWAI ANA O KE KEIKI ME KA MAKUA. Ua piha ka hapalua hora ia laua nei i ka heleia, ua hoea aku la laua i ka palena pau o ka ululaau, a haalele aku la laua i ke alanui akea, ua hele aku la laua ma kekahi wahi alanui ololi, e moe ana 1 ka akau, ma ke ala e hiki aku ai i ke kuahiwi. He wahi alanui kikeekee keia a laua e hele nei, i uluia e na laau ' kakaikahi wale no, a aia hoi he mau pali ame na awawa e hoopum ana i ko laua nei alahele. Aole no i loihi loa ia hele ana aku a laua, ua ikeia aku la ke Meokeo mai o kekahi wahi hale ma ka r e o ke kahawai, a e hoopunua

ana e na kumulaau alani, a ke hele la no nae laua me* ke kalaiailio ole aku o kekahi i kekahi, a hiki wale no i ko laua hiki ana aku niawaho o ua wahi hale nei, ua kauoha mai la ke kahunapule ia Heneli e kali malie oia a hiki i kona hoea hou ana mai. Ke opoopo wale la no ko Heneli oili no ke ano o keia huakai ana o ka hahai ana mai me keia kanaka, aka nae ua uumi malie iho la no oia i kona mau manao uluku, aia no a ike maka aku i ke ano 0 ka mea a kona hoa i makemake ai iaia e ike. He mau minute pokole wale no ia nalo ana aku o ke kahunapule, ua oiii hou mai la oia a olelo mai la ia Heneli i ka i ana mai: "E Heneli, e hoakoakoa mai i kou mau manao maikai apau, no ka mea e halawai aku ana oe me kekahi hiona i maa ole ia oe i ka ikeia." "E kuu hoaloha maikai, heaha ia mea a'u e ike aku ai, e ha'i koke mai oe ia'u." , "E hahai mai mahope o'u, a nau no e ike nou iho," ao ka hele aku la no ia o ke kahunapule me ka ukali ana aku no hoi o Heneli mahope ona. Ua hoea aku la laua ma ka puka o ua hale la, a he mehameha pu wale no oloko a Heneli e ike aku.nei, aole he hiona o ka noho ia e kanaka. He hookahi wale no wahi rumi oloko o keia hale 3 Heneli e ike la a e ku ana no he hookahi moe i lako me na halii moe maemae, a aia hoi ma ke poo o ua moe la he wahi pukaaniani uuku, a ma keia wahi puka e moani mai ana ke ala o na pua i kanuia mawaho o ua wahi hale la. > Aia hoi malima o ua moe la, e hiamoe ana kekahi wahine aoo, i hele kona mau maka a hohoma, aka e hoike mai ana no nae kona helehelena i kona wahine u'i, a aia hoi kona mau lauoho e anaanapa ana ma kona poohiwi. laia i ike mat ai i ke komo ana aku a ke kanaka kahunapule, ua ala ae la oia mai kona wahi moe mai, a aia pu hoi ma kona aoao he kauwa wahine, a ua haawi aku la ke kahunapule i kekahi hoailona iaia e hanlele koke mai ia loko o ka rumi. Ia Heneli i halawai aku ai o ka ike a kona maka me ka mea e moe ana ma kahi moe, he mea e ka lelele o kona oili no ka ike an% aku i ke kulana kupilikii o ka mea e moe ma'i ana, a ua hele aku la oia a kokoke loa ma ka'e o ka moe, a ia manawa no hoi ke kahunapule i huli mai ai a pane mai la ia Heneli i ka i ana mai:: "E Heneli, aole anei i hiki ia oe ke ike iho i' ke kumu nui o ko'u lawe ana mai nei ia oe i nei nei ?" • Aole nae o Heneli i nana aku.i ke kahunapule, aka ua kaulono pono aku la kana nana ana i ka mea e moe ana maluna o kahi moe, a aia hoi ma kona mau maka ia manawa na waimaka o ke aloha ke hoakoakoaia la a e ake aku ana oia o ka pa-e mai o ka leo mai ka ,mea ana e nana aku nei, a ia manawa no hoi i poha mai ai ka leo mai ka lede mai: "O e kuu keiki, ka hua hookahi mai kuu puhaka aku, i hele mai )nei anei oe e ike hope i na hora o kuu ola ;ana? O e kuu keiki, je kuu lei! e hele mai e ike aku au ia oe mamua o kuu haalele ana ih'o 1 keia ao inea." Na na waimaka no o Heneli e kahe mai kona mau maka aku iaia i lohe aku ai i kela mau huaolelo, he mau waimaka hoi no ka i ka loaa ana o kona makua, a he mau waimaka hoi no ke aloha i ka ike ana aku i keia kulana nawaliwali o kona makua. Ua neenee loa -aku la oia a ma ka aoao o ka moe, me ke kukuli ana iho ilalo o ka papahele, e hoike okoa mai ana no hoi ka mea iloko ,0 kona puuwai, o kona makuahine maoli no keia, a hoopuka aku la oia i na huaolelo o ka mea i makee i kona makua: "E mama, e kuu makuahine," a lele aku la oia e apo i ka a-i o kona makuahine, a pela no hoi kona makua i apo mai ai, a he mau minute ia o ka lulumi ana o ka makua me ke keiki iloko o keia kipono ikiiki o ke aloha mawaena o laua. Aole wale no hoi o ka makua ame ke keiki keia e lulumi nei iloko o keia haawina kupilikii, aka aia pu no ke kahunapule ke holei pu la i kona mau maimaka, no ka hoomanao ana ae i ka nui o ke aloha o ke Akua o ka hookaawale ana i ke keiki mai ka makua aku no kekahi manawa loihi ame keia hoohui hou ana ia laua iloko o keia manawa nawaliwali o ka makuahine. "Aole au i hoopunipuni aku ia oe e Heneli," i pane aku ai ke kahunapule i ka opio iaia i aea mai ai a nana mai la i kona kokoolua. "O kou makuahine io no kena au e halawai pu nei, a mai hilahila i ka hookipa ana aku iaia iloko o kou puuwai ma ke ano he makuahine nou, no ka mea aole loa he hana ku i ka hilahila i hanaia e ia." Ke noho pu la no o Heneli me kona makuahine, a ke kau mau la hoi kana nana ana maluna o kela mau maka onaona ame kela helehelena u'i a me he mea la eia oia ke noho pu nei me kekahi anela, a ua lilo hoi keia maopopo ana ae iaia o kona makuahine i mea nona e hauoli loa ai. A li'uli'u wale ia noho hamau ana o ka Naita Heneli, ua lalau aku la oia i na liina o kona makuahine a pane aku la me ka leo o ka mea i hoehaehaia me ka hauoli: "E mama e kuu makuahine hoi a'u. e haaheo nei i ke kapa ana aku ia oe kuu makua, ka mea nana i hoolu'a mai ia'u a ike ae ai au i ; ke ao malamalama, e ha'i mai ia'u pehea la i hookaawaleia ai au mai ia oe mai no ka manawa loihi?" Ua huli pu aku la no hoi oia imua o ke kahunapule a olelo aku Ja "Pehea la oe i lawe ole mai ai ia'u e ike i kuu makuahine iloko o kekahi manawa mamua ae nei?" "Ua hiki ole ia'u ke hana aku pela, no ka mea ua ike no oe e Heneli, aole loa ia'u ka mana e kaili mai ia oe mai ke Duke Pilipo ,mai," wahi a ke kahunapule i pane aku ai. "He oiaio na mea i kamailioia aku la ia oe e kuu keiki," i pane mai ai kona makuahine, aka ua ae mai nae ke Akua e ike au ia oe mamua ae o kuu make ana, a nona au e hoonani nei i keia halawai pu ana o kaua." "Mai ake koke e kuu makua e halawai me kou hopena, no ka mea e loaa hou no ia oe na makahiki lehulehu o kou ola ana, a e ike )ioi i na mea hiki i kau keiki nei ke malama aku i kou mau la o ke ,ola ana," alaila lalau mai la kona makuahine i ka lima o-kana keiki a hoopili aku la nia kona umauma, a pane mai la: "Auhea oe e kuu keiki, aole e loihi loa ko'u mau la e ola aku ai o ko'u halawai pu no ia me ko'u hopena, no ka mea ua hala he mau la loihi o ka hoomainoino ana a na hana a ka mea i piha me ka naau lokoino maluna o'u, aua kokoke loa mai ko'u hopena. Ua koi aku au i keia elemakule e lawe mai ia oe e ike hope aku au i kou mau | Jielehelena no ka lua o ka manawa, a pela iho la kaua i halawai ai i keia hora, a e make auanei au me ka maha o kuu naau." ; "Aole loa oe e make e mama, no ka mea eia no oe i kou mau la 0 ka wahine u'i, a e lilo ko'u hoea ana mai imua o kou alo i mea e hooloihiia aku ai o kou mau la o ke ola ana. O, e ae mai e ola hou aku oe no ke koena o kou mau la, no ko u pono. I ka pau ana no o keia mau olelo a ka Naita Heneli i kelkamailio, ua upo'i iho la na maka o kona makuahine a hina aku la : Jcona poo noluna o ka uluna, a haalele koke aku la no hoi o Heneli 1 kona makua. "Mai hooku'ihe e kuu keiki i kou manao," i pane mai ai ke kapaka kahunapule me ka leo' malie. "A" i komo mai ai ka makuahine o Heneli ma ke k&hamaha ana ina olelo ake kahunapule. "Mai hoolana aku oe ika manao o kuu . keiki, oiai, he mea makehewa wale no ia. Ua maopopo no ia oe, eia i ke hopipi nei ka a ana o ke kukui o ko'u ola ana, a ina paha he mea : hiki i ke Akua ke hoopakele ae ia'u he keu aku a ka nui *o kuu hauoli no ka pono o kuu keiki, aka, ua hiki ole nae ia i keia manawa. 1 Aia ka Naita Heneli ke nana a ke hoolohe la i na olelo a kona i makuahine me ka piha o kona mau maka i ka'waimaka, a na ia mau ,olelo hoi i hoano e mai i kona kino, a hele aku la oia ma kahi a ke : kahunapule e noho mai ana, a hawanawana aku la ma kona mau pepeiao: ■ > - _ - • _ ' - '

"E hoike mai e kuu hoaloha i ka inoa o kuu makuakano, am» kona wahi i noho ai, ina ke ola nei oia i keia manawa." Ke luliluli wale la no ke poo o ua elemakule la, mc ka pane o!r mai no keia ninau a Heneh. "Ea. mai hookuu mai oe īa'u e noho pouliuli i ka ike ana aki» i ko'u makuakane, a no ka lohe koke ana mai o kona niakuahine t keia ninan a kana keiki no ka nnikuakane, ua owaka ae la kona mak.i a pane mai la: "E hamau e kuu keiki, a e hoolohe mai i na olelo a kou makuahine nei ka mea e haalele koke iho ana ia oe. Aole ou makuakane, a ina he aloha kou ia'u, mai ninau hou mai oe i kekahi mea e pili ana iaia. O, e kuu keiki e lilo koke aku ana no oe i makua nou iho, a mai nana i kou makuakane ka mea i nele i ke aloha nou, a i nele hoi i ka haawi ana mai i na minoaka ana ia oe." "Uwoki," i pane mai ai ke kahunapule. "Ke hele loa aku noi Jcau mau olelo mawaho o ka mea pono e loheia mai e kau keiki, a e .waiho irai oe na'u e hoakaka aku iaia i na mea apau." No ka apono ana mai o ke lede aoo no keia mau olelo a ka elomakule, ua huli mai Ja ua kahunapule la imua o Heneli a pane mai la: "E hoike aku ana au i na mea apau au i makemake ai ma na huaolelo pokole loa, malalo wale no nae 0 keia kumu, e hoohiki mai oe imu|i o'u, aole oe e ninau mai ia'u a i kou makuahine paha ma na mea e pili ana i kau mau mea e lohe aku ai mai ia'u aku. "E ae mai ana anei oe i keia noi?'' Ua kunana iho la o Heneli no kekahi manawa, a mamuli o na hiona ana e ike aku ana maluna o kona makuahine, ua haawi aku la oia i kona ae, a oia no hoi ka manawa i poha mai ai o ka leo o f<c kahunapule i ka i ana mai: "E hoolohe mai e kuu keiki. Ua haalele hookahiia mai koti makuahine iloko o kou wahi wa bebe loa, me ka nele hoi i na hoaloha o keia noho ana, a koe wale no he hookahi kanaka, a o ua kanaka la, he mea oia i pili ole iaia. "O oe wale no ka mea nana i awaiaulu iaia a paa i ka honua nei aka ua hiki ole nae iaia ke malama ia oe. Aia oia eku ana mawaona konu <yna manao elua, e haku'iku'i ana iloko ona ia manawa, o ke ikiola loa aku ia oe, a o ka haawi aku hoi na kekahi mea e malama mai a ma keia manao hope i hooko aku ai oia. "Ua lohe oia i ka make ana o ke keiki a ke Dukewahine o ke Kakela Esetela, a manao iho la oia ina paha e waihoia aku ana kana wahi keiki ma na anuu o ke alanui pii o ke kakela aole no e nele ka .apoia ana mai o ke kamaiki e keia makua i hooneleia i ke keiki ole. "Ua hooko aku oia i keia manao ona mamuli no o ke aloha ia oe, a he mea oiaio no hoi, ua apoia mai oe a ua malamaia me na pulama ana a ka makuahine, a ua ulu ae oe a lilo i kanaka kaulana iloko 0 keia mau la, a o ke koena aku o ia moolelo, ua ike oe ia mea. n "A owai hoi keia hoaloha au i olelo mai nei, nana i malama t kuu makuahine?" i ninau aku ai o Heneli. "Aole no ia he kanaka okoa aku, aka owau ponoi no ia e halawai pu nei me oe, ka mea hoi nana i lawe mai i kou makuahine ma keia wahi mai na ufuaoa mai o keia ao, a o ka mea no hoi nana i waiho aku ia oe ma ke alapii o ke kakela. Mahope iho o kuu ike ana ua loaa ia olua ka palekana no ka manawa, ua hele aku la au no ka aina hemolele, a nolaila e kuu keiki, mai ninau hoi mai ia'u i kekahi moa. No ka pono no hoi o kou makuahine ame oe, e malama i kau hoohiki 1 waiho mai nei imua o'u." Aole no i pau ka makemake ninau o Heneli no kona makuakane, aka aole nae oia i makemake e uhaki i kana olelo hoohiki, nolaila ua uumi wale iho la no kona mau makemake e ike i kona makuakane. He hookahi nae mea nui ana e hauoli loa ana iloko o ia manawa, oia ,no ka loaa ana iaia he makuahine, ka mea hookahi hoi a I<ona aloha e kau aku ai, a nee aku la oia a ma ka aoao o ka nioe a kukuli iho la. ma ka aoao o kona makuahine. "O, e kuu makuahine, e ae mai e ola oe, a e kau aku ka'u mau hoomaikai ana maluna ou," a mamua ae o ka hiki ana i kona makuaJhine ke kamailio mai, ua papa e mai la ke kahunapule, me ka pane pu ana mai: "Mai noonoo nui oe no ka make eka ledc maikai. Eae mai ia'u e hookomo aku i manaolana hou iloko ou, no ka mea aia he mau mea .lehulehu a'u i makemake ai no kou ola ana a ike aku ia mau mea." Ala koke mai la ka lede iluna a pahola mai la i kona mau lima t ka elemakule me ka pane ana mai: "Mai kamailio mai oe i ka mea Jiiki ole ia kaua ke hana aku, no ka mea ua kokoke loa mai ko'u hopena," a hina hou aku la oia noluna o ka uluna. "Aole anei i lawe ia mai kau keiki imua o kou alo e like me kau | ,kauoha ia'u ?'' i ninau aku ai ka elemakule. "Ae, ke hoomaikai aku nei au ia oe no kou hooko ana mai i ka'u j noi." "Alaila ke olelo aku nei au ia oe, e ae mai oe e ola hou aku * ke koena o kou mau la, a e lilo hoi ia mau upu ana i nianaolana poho ole. Ua makemake no ua lede la e kamai,lio hou mai ano k.i noke ana aku nae 0 ke poo o ka elemakule i ka luliluli, ua huli aku la oia imua o kana keiki. Kii aku la ka elemakule i mau mea ai na lakou, a mahope iho o ka pau ana o ka lakou paina ana ua lawe aku la ka elemakule ia Heneli e hooholoholo mawaho o ka hale, a kauoha puia aku la n<> Jioi ka wahine lawelawe e hoi mai oia e malama i ka mea ma'i. Ua ano poeleele iho la i keia manawa a laua e hele holoholo nel ,a ia manawa i ninau aku ai o Heneli i kona kokoolua, i ka i ana akr: "Ua manao no anei oe e ola ana no kuu makuahine?" "Pela no ko'u manao, oiai aole oia i loaa i kekahi ma'i maoli nia Jce kino, he hookahi no ona pilikia, oia no ka nui o na pilikia e hoopuni ana iaia a niamuli o noonoo nui no ia mau pilikia ke kumu i emi pu mai ai kona ola kino." "Ina pela e noho ana au a hiki i kona ikaika pono loa ana," wahi a Heneli i pane aku ai. 1 "E ae akn ana au i kou noho ana mai i keia po, a nja ke ka .kahiaka o ka la apopo, e huli hoi aku ai oe no ke kulanakauhale, n«> ,ka mea o kou noho loihi ana mai ia nei, he mea ia e loaa ai o k.i poino i kou makuahine ame oe pu no hoi kekahi. Ke ike aku ne i ,nae au i kou iini loa e noho pu me kou makuahine a e ike hoi n<> JvOU makuakane, a e hoomanao i kau hoohiki e kuu keiki." "E hoomanao no au i ka'u hoohiki, a he keu aku nae o ko'u poina wale." "Ua hiki no ia'u ke hoopau koke aku i kou pohihihi—kela ukann hoi e hiipoi I3 iloko o kou puuwai, ke hiki nae ia oe ke hoopoina, \ ra mea apau i maopopo aku ia oe mai a'u aku. E hoohiki pu tna« oe ia'u aole loa oe e ike hou i kou makuahine, a aole hoi e nana ma» i kekahi mau kokua ana mai ia'u aku, a e ae aku no auanei au ia e noke mai i ka ninau ia'u i na mea apau au i makemake ai." Ua hiki hou ole ia Heneli ke hoonahoa aku i. kona :nau mana » mamuli o keia mea a ka elemakule e kamailio mai nei iaia, a ik r koke iho la no oia i ka hewa o ia manao ana ona e noii alai mami<i o ka mea i hoikeia mai iaia, a hoomaopopo pu iho Ja no hoi oia i k (> ano maoli o keia kanaka, he kanaka hoi- e haawi ana 1 na kokua ar.'t apau e hiki ana iaia ke hana mai no ka pono x> kona makuahine amc kona. Ua hoomau hou mai la no nae ka elemakule i ke kamailio ana: "Ina e hiki ana īa oe e Heneh ke hoomanawanui. e hiki mai ana no ka manawa au e ike ai i na mea apau au e iini loa mai nei e ike, a ia m.v pawa pu hoi oe e ike iho ai i ke kumu nui o ko'u hoike ole ana aku ;a oe i kou makuakane i keia manawa." Ua hele no hoi a poeleele loa, ua hoi mai la laua no kth! pupupu hale, a he manawa hoi ia i halawai hou ae ai o ka makua me ke keiki. a mahope iho o ia manawa, ua alakai aku la,ka elemakule ia Heneli mahope o ka lanai o ka hale, a malaila ko laua wahi f hookaawaleia 410 ka hooluolu ana no ia po.' 1 ' 1 ; Aolelpau. ' 1