Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 38, 20 September 1907 — KA WAIWAI O NA PAKA. [ARTICLE]

KA WAIWAI O NA PAKA.

Mamuli o kekahi o na meahou a makou i hoopuka aku ai ma ke Kuokoa o ka pule i hala e pili ana i na palapala ku-e a na Hui Kokua, a Hookuonoono o na Oiwi Hawaii, i ke kuaiia ana aku o Hinaiakamalama, e noi ana hoi e hookaawaleia ia wahi i Paka no ka lehulehu, ua hoouluia mai ko makou manao, a komo pu aku mar ke kakoo ana ia manao hookahi 110 ka pomaikai o ka lehulehu. Eia he mau wahi lehulehu i hookaawaleia i mau Paka e waiho mai nei ma kela ame keia wahi o ke kulanakauhale nei, i ma'naoia he wahi no ka lehulehu e hooluana a e hoonanea ai, a ua īkeia ka lilo ana o ia mau wahi i mau wahi na ka lehulehu e hooluana ai mai na malihini a na kamaaina no hoi. O keia no paha ka manao nui o ka hookaawaleia ana o kekahi* mau wahi 1 mau Paka, iloko o na manawa i hala ae nei, oiai malaila e malama mau ia ai na anaina puhiohe na hana hookahakaha ame na liana ha'iolelo, aka e like me ka nee mau ana mai o ke au o ka manawia, ua komo hou mai la kekahi mau hana a ka lehulfhu i hialaai loa a! e malamaia ma kekahi o keia a ke īkeia nei ia mau hana iloko o keia mau la. Aia ma ka Paka o Aala ame Pauoa Jcahi e malama mauia nei o na hana kinipopo iloko o keia mau la, a ma ke Sabati i hala aku la i hoauia ae ai ka Paka Atkinson ma Kakaako, a ua lilo maoli keia mau wahi i mau wahi na ka lehulehu e hoona aku ai no ka hoopau ana i ko lakou manawa molowa. Ke hauoli nei ko Pauoa poe i ka loaa ana ia lakou he Paka kokoke loa kahi e hoohala manawa ai ma na auwina la mai na makua a na kamalii, pela ko Kakaako, a hiki mai auanei i ka manawa kalaiaina, e lilo ana keia mau wahi i mau wahi e piha mauia aku ana e ka lehiiJehu. E loaa ana i na makaainana kokoke ma keia mau puka, he njanawa niaikai loa e ike ai i na mea e hana ia ana ma ia mau wahi, oiai nae na makaainana o Nuuanu e hele mai ana mai ko lakou mau Avahi loihi mai a hiki i keia mau paka no ka ikē ana i na hana hooikaika kino, na hana ha'iolelo na hana hookahakaha ame kekahi mau hana e ae e nme ia ai ka manao o ka lehulehu. O ka hookaawale oleia ana o kekahi wahi ma kahi kokoke i Nuuanu 1 Paka e like me ka loaa ana o na paka ma keia mau wahi ae la, pela makou e kokua nei i ka manao ku-e o na Hui Oiwi e hookaawaleia ka aina o Hinaiakamalama i Paka no ka lehulehu, aole nae ia makou ke kuleana hookoe ae ia wahi o ke aupuni, a i kekahi puulu kakaikahi paha aka he kuleana nae ko kakou ma ko kakou ano makaainana e hookomo i na ku-e ana ke ike kakou he mea ia e pono ai ka lehulehu. Aia iloko o ka Hui Kauikeaouli mai na kane a na wahine he heluna mahuahua o na makaainana Hawaii, a ma o ke komo pu ana ae me kela mau hui a huki like i keia manao, e lilo auanei ia 1 mea ko'ileo'i iloko o ka manao o ke Kiaaina a apono mai i ka aoao ku-e, a pela no hoi na hui Kamehameha ame Kaahumanu e komo pu mai ai a huki like ma keia manao hookahi. Aole no ko Nuuanu poe wale no ka lilo ana o keia paka i wahi lioopomaikai aku, aka o ko ke kulanakauhale nei poe kekahi e umeia ana o na manao e hele i keia wahi, oiai he oluolu maikai maoli iloko o na wa wela, a e konoia auanei ka manao o na Kula Sabati e /lawe 1 ka lakou mau kamalii malaila e haawi ai i kekahi mau paina mama, a ina hoi no ka makemake auaukai, ua hookaawaleia ka Paka ma Waikiki no ia hana. * Ke houluuluia ae keia mau mea maikai apau no ko ka lehulehu pon6, ke kono nei makou i ka lehulehu e ala like mai a ku-e aku i ka manao o ke Aupuni e hoolilo aku i kela wahi no ke kuai ana.

Ke hoomaikai aku nei ke Kuokoa i ka Papa o na Lunakiai o Hawaii i ka lawe ana ae i ke keehina no ka hoomaemae ana i ke kulanakauhale o Hilo, *akahi a ikeia ka hoomaopopoia o ke kulana maemae i keia manawa, e like me ko Honolulu nei e hanaia nei, a he mea io hoi e hoopakele mai ai i ka lehulehu ke hiki mai i ka manawa o na ma'i lele. I ka lawe ana mai nae i ke kulana hoomaemae, he mea pono e hookumuia ka hoomaemae ana maloko o ka nohona home ana, a mahope ka pii!umi ana i na opala mawaho aku o na pa, ame ka liamo ana ae i na home me na pena. Eia kekahi mau lala o kekahi mau ahahui o na kanaka Hawaii, ke olelo niai nei ia makou e hoomanawanui ke komo ana iloko o na ahahui a pau na kinaunau i ka hooponoponoia, ea hana mai oukou e na ahahui i ka oukou mau hana me ka pololei i ole ai e waia na kanaka Hawaii, a i ole ai hoi eku na olelo hooiloilo aka poe hooiloilo. ATa he heluna nui o ka poe e ku aku nei a nana 1 ka lawelaweia ana o na hana o na ahahui, a o lakou no kekahi e makemake aku nei e komo ke ikeia aku ua pau ka opala i ke puhiia i ke ahi. E like me ka makou i hooaiai aku ai ma kekahi o ko makou manao pepa o kekahi mau pule i hala ae nei e pili ana i "ka uhai mau an'a o ka poino i ka mea. hana hewa," pela no i hiki mai ai i ka hookoia ana o ia mea, mamuil o ka paa ana o Lionel Hart i ka hopuia no ke kolohe ana ina kauoha aila oka Hui Aila Standard. Ua hoike pūia ae ka pau ana o kekahi mau dala iaia, a īna e maopopo mai ana na mea apau e huliia mai nei e ka aha nieniele no kona hewa alaila e poino ana oia. s MUa hoole loa ae o Lionel Hart, aole nana i puhi kolohe i ka hak Aila o ke Aupuni i ke ahi, aka nae mamuli o kona ae okoa ana ae*i kona liana kolohe ana, i kekahi mau kauoha laila o ka hui, me kona kahihi wale ana aku na Mayer i kauoha aku iaia e hana, pela no auanei palia e hiki mai ai i kona manawa e hoike okoa ae ai i ka mee nana i puhi kolohe i ka hale aila, ina nana i hoolimalima i kekahi me£ e hooko ia hana. : ; Mamuli o ka hoopauia ana o kekahi mau luna hana alanui eha mj o ke kauoha a Lunakiai Chas. Hustace, ame kona hoike ana ae n( lioi i kona manao apono ole e lilo o A. M. Baraunu i Loio no ka Ahi Hoomalu i hoike okoa ae ai oia i kona ano kuokoa, no ka hanaia o k; pololei me ka nana ole ika aoao kalaiaina. Ina pela na Lunaaupun e noonoo ai, e like me ka makemake o ka lehulehu, alaila e nana mai ia ak'u ana lakou N e ka poe koho haloka ke hiki mai ika manawa no i; hana. Ke minamina loa nei makou i ke kau ana o ke ao omamalu o k; pilikia maluna o ka Lunapaahao E. Lovell, kekahi o na kanaka i la welawe loihi i kana oihana me ka mahalo nuiia e kona mau poo, aks Jua hiki ole nae ke alo ae, ina U<a ala io mai ka make ana o kekah paahao malalo o kona malu, mamuli 9 na hemahema i hanaia aku ms kona aoao. . . v »