Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 38, 20 September 1907 — HEAHA LA KA KA LAHUI HAWAII E HANA AI I OLA AI OIA AME KONA AINA. [ARTICLE]

HEAHA LA KA KA LAHUI HAWAII E HANA AI I OLA AI OIA AME KONA AINA.

(Hoomauia mai kela pule mai) O keia ano olelo, aole ia ano wale ae nei no, aka, mai kahiko loa mai no he 19 kenekulia i hala ae nei ,a 0 ia niau olelo huikala ma ko Kakou aoao, he hoike moo\vfhi ia ma ko kakou aoao i keia la. Pono paha ia, ina aohe hiki ia kakou'ke heluhelu, ina pela ina aole oukou e ike i ko'u inoa ma ko kakou anaina kuloko iho nei. Oiai 1 ko kakou nana pono ana iho no hoi i ko kakou noho ana, e hoomaka ana mai ka 1887, a hoea mai i keia la ka wa i hooi loa ia aku ai o ko kakou pioo, e kuhi kau ana no ke kiaaina ka hewa no ke Senate ka pilikia. O ka papa Ola ka oi aku o ke ino, lapuwale no hoi na makaainana i ka puni wale aku no i ka aoao mana nui, a poino loa kakou no keiā poe maliiko, lawe mai i na limahana hou oiai ua piha ka aina a ua lawa i na limahana, a o na malihini hou mai o Nehinei loaa ka hana, a o kakou hoi na kupa, aohe ka hoi wahi mea a mihimihi īa mai, pehea auanei o lakou nei ia, he manu hulu like, lele like no, o ke kumu no nae o keia mau popilikia apau loa ma o na kumu la no hoi paha a kakou, o ka i mai ka lakou nei e pule kakou moe ko kakou mau maka, o ka hao ka lakou nei i ko kakou aina, a laa ko kakou nele ]a i ka puni wale no o kakou a pe«; Ia wale aku na olelo. I

Auhea oukou e ka Lahui Hawaii ka poe a ke Akua 1 haawi mai i keia mau mokupuni nani, ka oioina hoi e ku hao nei iwaena o keia moana akea, a nona hoi na leo hooho o ka mahalo mai na tausani ki leo mai, e kipa mai ana mai na kihi eha o na welau o ka honua, ka helu ekahi o ka aina nani me kona mau kualono uliuli i piha i na ea oluolu, ame kona mau kamaaina piha i ka lokomaikai, e ae hou mai ia'u me keia mau olelo o keia noho piliaiku ana iloko o keia la e like me ia mamua .ae nei, aole loa he poino e like me na Iselaela o ka wa kahiko i ka lawe ae a hoohpalapa i ka lakou mau keikikane ame ka lako\i kaikamahine, a ai aku no ka piha pololi mai ke kumuT aole nae pela ko kakou, e ike maka ia nei, aka nae, ua lawa no uae keia kupilikii no ka lawe ana a i ka nana aku i keia la ua ano mahie ae ka ikaika o ke ano haipule, a maka'u Akua, a ua huhewa maoli no na manao alakai o keia la, a heaha, ke kumu mai o keia hoopuka ana i na olelo a'o ola ole a hoao e alakai mamuli o kou manao iho, a he a'o ana nae ia i ku mamao loa mai mai ko kakou mea nana i hana mai, ka mea nana na olelo a'o moakaka lea loa 1 hoaiaka mua ia ae nei.

E hoomanao mau kakou i keia xnea nui penei: Aia iloko o ka lima o ke Akua na mea apau loa, ke ola, ka make, ka naauao, ka waiwai, ka hanohano, a pela aku, a o ko kakou imi a a'o a hookele ana ae i alahfele e loaa ai o ka laupai hou ia ana o keia lahui ma-J ■waho ae o ke alahele. hooulu ka-! uaka a ke Akua, ke i mai nei kai Haku o na Haku, o ka mea pii maluna o ka pa he aihue ia ame ka, |>o-wa. Owai la ke i mai i keia la me ka noeau nui iloko o kona poo, a ua hiki iaia ke wanana, a ke kukulu liou ae i ka'hi mokupuni oi ae o ka acri maluna ae o ka mokupuni o Hawaii, a i loaa piha hoi na ano maikai o ka noho ana a oi aku maniua o na moku e ae, a e hoonohō aku i mau keiki naauao, a ua puka gwio mai lakou mai na kula kiekie mai o kakou iho nei a i loaa pilia ka no lakou ma na mea apau loa a pela no hoi me na ieele opio i piha i na mea hookujono e like me īa o keia au, a e wae pono ia na keiki kane kulana oaaha, a pela no hoi na opio wahine kulana ikaika a kulana hinanawe ole, a mawaho ae o keia e kukulu ia na Home oluolu kupono o keia au a e hoolako aku ke aupuni i na hemahema e like me na paipu wai a pela aku, a o ko la£ou huina pau i 5,000 kane a i 5,000 wahine, alaila e koho ana kaiou e loaa ana ma kahi o 5» 000 keiki o ka makahiki) a i ole e olelo kakou 2,500 keiki e loaa ma o ka averike la. a emi mai paha 1 1,500 a penei iho la ke kulana alakai hoolahiii o Hawaii nei e hoohana m ai a ua kapu loa na kanaka e ae, loa lakou e ae ia e huikau aku ine keia poe i wae ia, a e kau pale loa ia ke ku ana aku o na moku o na aina e ilaila, i ole e loaa i na ma'iluku, a ina penei iho la ke kuakapu o keia mokupuni, owai ke iu mai iluna, a puana mai o keia waoli ke ala pololei e ola hou ai *o kakou lahui, a ina io pela ana ka manao o na poe loea o keia lahui ame ka hapanui no hoi o ka lahui, alaila ua pololei io no ka ke Kaula a Isaia. No ka mea, o ko'u mau Manao, Aole ia o ko oukou manao. A o ko oukou mau aoao, Aole ia o ko'u mau aoaomaetao eta etao eatoinnn

mau aoao, wahi a lehova. No ka mea, e hke me ke kiekie 0 na lani maluna o ka Honua, pela 110 ke kiekie o Ko'u mau aoao maluna o ko oukou mau aoao, ame ko'u mau Manao, maluna o ko oukou mau manao. No ka mea, e like me ka Ua ame ka Hau i iho mai mai na lani mai. Aole hoi e hoi hou ilaila, aka, e hooma-u mai no 1 ka honua, a hooliua iho la iaia e hoomu'o no hoi. 1 haawi mai ia i ka hua na ka mea lulu hua, a i berena hoi na ka mea ai. Pela auanei ka'u olelo, ka mea i puka aku mai ko'u waha aku, aole īa e hoi nele mai la'u. Aka e hana no ia i ka mea a'u e makemake ai. A e hooko io ia i ka mea a'u e hoonna aku ai iaia. Isaia 55:8, 9, 10, 11. Noia'la, ua maopopo mai la ia kakou ka like ole o ka manao o na keiki a kanaka, me ka manao o ka mea nana lakou i hana, oiai nae, aole loa i ike na kanaka i ka lakou mea e olelo nei, no keia ninau, aka o ke Akua ua ike oia i ka mua ame ka muli o kana olelo. A ina o keia olelo ae la ka mea hoopuhili mai ia kakou no ko kakou kii ana aku i ke ola no keia lahui hoomimi, a o ka kakou mau hoolala ana wale ana no ka manaolana hope loa o keia lahui, ke manao nei kahi naau o'u he hana ku-e Akua maoli keia, a he hoike amaka maoli ana ae no keia i ko kakou hele hewa maopopo me ke akaka ole o ka mea e hana ai, a ina pela ka mea oiaio loa, alaila e oluolu hou mai ia'u e ninau aku iloko o ko oukou mau pepeiao, e na poe i loaa ka lokomaikai ia me ka inoa Rev. ka poe a*u i manaoio ai ua loaa ia lakou ka ike piha i ka olelo a ke Akua, i ko lakou manao ana a i milikaa mau hoi a walewaha i kela ame keia makahiki.

O ka hua anei hoi keia e loaa mai mahope iho o ka ha'i ia ana o ka olelo i manao ia he a'o ana ia i kulike loa me ko ke Akua makeniake, o ka hinanawe o ke ola o ka lahui ? Ke hoike nei au i ka'u haina me ka nana ole aku no ko'u ku-e ia mai. 1. Ua ha'i ia ka olelo a ke Akua me ka manao aloha io ole iloko o ka poe ha'iao no na kanaka me ka oiaio. 2. O ka hoohana mau ia oka Olelo Hoohiki mai ka 1820 a hiki mai no i keia la 1 mea e oiaio ai o ka olelo. 3. Ao ka paulele wale ona kanaka i na a'o kuhihewa ia ana imua o lakou me ka moakaka pono ole, he alakai ana ia na ka Uhane oiaio. 4. A o ka hele hewa maoli no o ke alakai ia ana o ka olelo a ke Akua. O keia ka'u mau haina a'u e kalele nei 1 ko'u manao me kuu ike e no nae hoi he ehia la o oukou e apono ana i ka'u haina, aka, ho aku kakou imua. EIA KA KE KAULA ISAIA. Ua hoohaumia ia ka Aina malalo o ka poe i noho, (No keaha?) No ka mea, ua A'e lakou maluna o na kanawai, ua hoololi i na olelo paa, nolaila i pau ai ka aina 1 ka hoino ia, a au hoopa'iia ka poe e noho ana maluna ona; nolaila, e pau ai na kanaka o ka aina me he ahi la, uuku hoi na kanaka e koe iho. (Aole i pau.)