Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 39, 27 September 1907 — Ka Makaikiu Talamana Ka Papohaku Kahiko Naueole o ke Komohana. A I OLE Ka Mea Nana ka IIio Hanu Mea Hou Kaulana Bone [ARTICLE]

Ka Makaikiu Talamana

Ka Papohaku Kahiko Naueole o ke Komohana. A I OLE Ka Mea Nana ka IIio Hanu Mea Hou Kaulana Bone

MOKUNA XV. . KA AINA HANAI HOLOHOLONA O KE KANAKA MEKIKO. Aole he onioni ae o ka nui o na kanaka ke pa'uhia loaia la lakou c ka makehiamoe, A oiai ua loaa ae la no kana mau mea i makemake ai e ike, ma o'na kamailio i kukaia mawaena o ua mau kanaka īui, nolaila, ua ku ae la oia a hoi aku la i kahi o kona kokoolua e noho mai ana me ka laua ilio punahele. Ma kekaW ia mai, ua hoomau aku la no ke kanaka Mekiko ame kona mau kanaka i ka lakou huakai, a pela no hoi laua nei e hoopihpili mau aku ana mahope o lakou. I ka uhi ana mai o ka po, ua hoaumoe hou no ua mau kanaka nei a aia no hoi ka Makaikiu ke moe la ma kahi kokoke loa i kahi o ua j)oc kanaka la e moe ana, a no na la ekolu keia hele pu ana o lakou me ka ike ole mai o ka puulu omua i keia mau mea mahope aku o lnkou, a i ka ha o ka la, ua hoea aku la lakou 1 ka aina hanai hoioholona. Mamua nae o ko kakou kiei ana aku i na hana e halawai mai ana me ko kakou ike maloko o ua aina hanai holoholona la, e hoomanawanui mai ka poe heluhelu no kekahi manawa, a e huli hou aku kakou i hope i na ohua i kau mai ai maluna o ke kaaahi mai Deneva mai. Aole no paha i poina i ka poe heluhelu o keia moolelo ka ike ana i ke kau pu ana mai o ka Makaikiu me Mr. Robine ame kana kaikamahine maluna o ke kaaahi hookahi, a ma keia hele pu ana mai a lakou i hoike aku ai o Mr. Robine i ka Makaikiu, e hele ana oia no ke Komohana no ke komo ana ma ka oihana eli gula, a ua hoike aku hoi ka Miakaikiu i kona makemake e hui pu aku me ia no ke kokua ana aku i ka elemakule i holopono ai kana hana i manao ai. 1 keia manawa a Mr. Robine e hele nei me kana kaikamhine, he knaka wahine make oia, i haalele mai hoi, iaia i ka eiwa o na makahiki o ka laua kaikamahine, oia no hoi keia kaikamahine e hele pu nei me ia ma kana huakai. I ka manawa o ka makuahine o Kate i make aku ai, ua kaa aku la kona malamaia ana malalo o kona makuahine hanauna, a oiai o Robine e hele ana ma kana rnau hana, aia kana kaikamahine iloko o na lima o kekahi poe kupono loa no ka malama ana iaia e lele ole ai kona oili. Oiai he hoahui o Robine no kekahi kanaka waiwai e aku, no kekahi oihana kalepa holomua, a he hale oihana hoi kekahi o laua ma Parisa, nolaila mahope iho o ka make ana aku o kana wahine, ua holo aku la oia no Parisa no ka noho peresidena ana no ia hale oihana. No na makahiki he umi keia noho ana o Mr. Robine ma ka aina mamao, a īaia i huli hoi aku ai no kona airfa hanau, ua halawai koke mai la ka laua oihana me ka pilikia, ka mea hoi nana i kono mai i ko laua manao e hoopau ia oihana, a mamuli o kona hoahu ana he puu dala nui no kana kaikamahine, nolaila me keia elala oia i manao ai e Jiookomo aku ma kekahi hana e ae e hoomahuahuaia mai ai ka laua loaa a oia no hoi keia huakai a laua e hele nei a halawai ai me ka Makaikiu maluna o ke kaaahi. 0 Mr. Robine waie no ka i makemake e hele ma keia huakai, a manuili nae o ka paakiki loa o kana kaikamahine, ua hiki ole iaia ke hoole akn i kona manao", a pela laua i hele pu ai elike no hoi me na mea i ike nuiaia ae nei, a eia ka nia keia hele ana e halawai like ai laua a elua me ka poino. j Ua hookaawale ka Makaikiu iaia iho mai ka elemakule mai, ma| kekahi wahi o keia alahele a lakou e hele nei, a i ka huli hou ana aku a ka Makaikiu i ua mau hoaloha la ona he hookahi pule mahope mai, i na loaa aku la ka hopena e like no hoi me na mea i hoike ia ma na j mokuna mua o keia moolelo. j 1 ka manawa a ilr. Robine ame kana kaikamahine i hoea aku ai i ka laua wahi i makemake ai e hookomo i ka laua mau dala ma ka < «iliana eli gula, aole laua i hoohakalia iho 1 ka hele ana e nana i kekahi mau aina waiwai nui, a ma na wahi no hoi apau a Mr. Robine e hele| ai. aole he ae iki o Kate e haalele i kona makuakane. ! .Yolaila. 1 kekahi la, he hookahi hoi la mamua o ka hoea ana aku .. ka Makaikiu ma Ohio, ua hoea mai la kekahi kanaka imūa o Mr. Kohine a hoike mai la he aina waiwai nui kekahi ana i ike ai, nō ke kuai ana, he aina hoi e poho ole ai ka mea dala ke kuai aku i kela wahi, a oiai he lehulehu wale no hoi na aina ana ame kana kaika•Mahine i hele makaikai ai, nolaila aole i ulu iki mai kekahi wahi hooiiU( tj iloko ona no kekahi poino e hool\alua mai nei ia laua. Ua hele koke aku la o Mr. Robine ame kana kaikamahine e nana i ka aina a keia kanaka malihini e alakai nei ia laua, a ua hele a • wakea loa ua hoea aku la lakou i kekahi kula oneanea a he nui loa na kanaka e noho ana malaila, aole nae kekahi mau hiohiona o ke ano i.nia karaima maluna o ko lakou mau helehelena, a aole nae i loihi ho ko laua nei hiki ana aku, ua hoea mai la kekahi kanaka hou. Ua ike koke aku la no o I<ate Robine me ka hoohewahewa ole, ■ keia no ke kanaka helehelena hauli e noke mau ana i ka nana pono ■'aia ma kela huakai a laua i holo mai ai maluna o ke kaaahi. Ua eu koke ae la o Kate Robine me ka manao e hele aku e hoike : kona makuakane, aole e ae aku i kekahi manao e kukakuka ia ana e ;a nie keia poe kanaka, oiai ua komo ka hoohuoi iloko ona no keia h- kanaka ma o ke kanaka Mekiko la a oia no kona manawa i ho;.uia mai ai e kekahi mau kanaka elua, oiai oia e noke ana i ke kul>aka, ua ike aku la oia 1 ka hahauia ana ae o kona makuakane me ka pauku laau, a ike pono aku la kona mau maka i ka pepehiia ana kona makuakane. I keia ike ana aku ona i keia loaa ana o kona makuakane i ka poino, ua uwe kapalili ae la oia, a o ka manawa nō ia i ku īia mai ai >na poo, a hina aku la oia noluna o ka honua me ka pouli pu ana «• kona noonoo. Ia Kate nae i pohala ae ai, ike ae la oia i ke kau pono aku o na maka o ke kanaka Mekiko maluna ona, eia nae aole e hiki iaia ke hoomaopopo pono i na mea i hanaia, a mahope iho nae o ka hala ana > kekahi manawa loihi o kona noho kukule ana, ua ninau aku la oia 1 ua poe kanaka la no kona makuakane. Aole i pane aku ke kanaka Mekiko no keia ninau a aka, :a haawi aku la oia i ka hoailona i kekahi kanaka okoa aku e hele ao e malama i ke kaikamahine; a na ua kanaka la i hoike aku ia \ate ua pepehiia kona makuakane a make loa, mamuli o ke komo ana nialoko o kekahi hoopaapaa. Ua noke aku la oia i ka ninau, e hoikeia mai ke kino make o kona sr.akuakane, a ua laweia aku no kekahi wahi iloko o ke kuahiwi. Aole nae he hilinai aku o Kate no keia mau olelo e kamailioia mai •'' i iaia, a oiai ke paaia la no oia e ua poe kanaka la a hiki 1 ke ahiahi ; wa. akahi no oia a hoomaopopo iho eia oia ke paaia nei ma ke ano paahao. I ka uhi ana mai o ka po, ua hoeu ae la u£ poe kanaka nei nō k.i huli hoi ana no ko lakou wahi me ka lawe pu ana ia Kate ma ke nno he pio na lakou. E malama maikai ana no ua mau kanaka nei īa ma keia alahele, a aole nae he kamailio iki aku o ke kanaka MeKate ma keia alahele a lakou.

E liele mau ana ua poe kanaka la i ka \va ao, a i ka po e hiamoe ana lakou ma ke ala, a pela mau ilio la ko lakou hele ana, a hiki uale no I ka hoea ana aku ma ka aina. hanai holoholona o ke kanaka Mekiko. • Ma kekahi nae o keia mau po a lakou e moe ana ma ke ala, maloko o kela hale a ka Makaikiu i hoohoka ai 1 ka puulu kanaka o ke kanaka Mekiko, lakou kahi i moe ai, a ilaila i hoololiia ai kona lole, a waiho ia kela lole ona i paumaele 1 ke koko. I ka piha ana o na la he umi ma ka la mua mai o ko lakou hoomaka ana mai e hele ma keia huakai, ua hoea aku la lakou ma kekahi aina hanai holoholona nui, a waihoia aku la o Kate malalo o ka malama ana a kekahi poe wahine lehulehu, e liooko mau mai ana hoi i kana mau niea apau e makemake ai, a o ka Moiwahine kona lua e kohu ai. Oiai nae o Kate e nolfb nei ma keia wahi malihini, aole no oia i noho me ka poeleele i ke ano o keia wahi a i ole me ke ano paha o ka poino e kakali mai la nona, no ka mea i ka pilia ana o na la ekolu o kona noho ana me keia poe i malihini iaia, ua hele mai la kekahi kaikamahine Mekiko a hoike mai la iaia i na ano apau o ke kanaka e noho haku ana maluna o keia wahi. MOKUNA XVI. KA HOIKE ANA A KE KAIKAMAHINE MEKIKO I KA MEA HUNA. * E like me ia i hoike 'mua ia ae nei, no ke kohu Moiwahine o Kate e noho nei ma keia home hou ona, me ka hookoia o kona mau makemake apau, aka nae aia no ke ano kaumaha ame ka pohihihi o keia kulana e hoopuni nei i kona mau aoao ke halii la maluna ona. Ma ka auwina la o ke kolu o na la o ko Kate noho ana ma keia wahi, ua hele aku Ia oia a noho ma kahi kokoke i ka puka aniani, me ka huli ana aku a nana i ka nani o ka aina, aka nae ua lilo keia nani ana e īke nei, me he mea ole la, iaia i hoomanao ae ai i kona kulana pio. He kulana pio io no kona ma ka hoomaopopo aku ma kekahi a,no, a ma kekahi ano nae, ua hookuu waleia no oia ma kana mau wahi apau e makemake ai e hele me ke akeakea oleia aku. Aia no ka manao iloko ona e holo mahuka no kona palekaina, aka 1 kona noonoo ana ae i ke alahele ana i alo mai ai i na inea he nui iloko'o na la he'umi, ua hiki ole loa iaia ke manao ae e holo mahuka mai keia wahi aku. Ke nahi nui la oia iloko iho ona i ke kumu o ka pepehiia ana o kona makuakane, a pela pu hoi me ke kumu o keia laweia ana mai ona ma keia wahi no ka hoopaaia ana. Aia no oia ke noho Ia ma ka puka aniani, me ka hele o kona mau papalina a memele i ka nui wela o ia auwina la, a akahi a ike maoliia aku kona wahine u'i, i like ole aku me ka hapanui o na wahine Amerika. A ma keia kulana wahine u'i i hoomaopopo ole ai kona makuakane i ka poino o kona ae ana aku i ka manao o kana kaikamahine e hele pu me ia no ka halawai py ana me na kanaka ahiu o ke Komohana. E nanea ana no o Kate i ka noho ma ka puka aniani me ka noonoo nui ana e like me ia a kakou i ike mua ae nei, ua hoopuiwa loaia oia i kona lohe ana aku i ka nakeke o kekahi mea, a iaia i huli ino aku ai ma keia wahi ana o ka lohe ana aku i ka nakekd ua ike aku la oia ia Ineka ke kaikamalune Mekiko, e nihi hele mai ana no ke komo ana mai iloko o kona rumi. He kaikamahine akamai loa o Ineka i ka olelo haole e like me kona ike i kana olelo makuahine, a ua kamaaina oia ia Kate iloko o keia nia)u Ia a lakou e nolio nei, a mamuli o keia ano kamaaina, i anehe mai ai o Kate e kamailio ia Ineka, aka nae ua papa aku la ke kaikaimahine Mekiko„ ma o ke kau ana ae o kona lima i kona waha, a huli aku la a pani i ka puka. Hele aku la o Ineka a ku iho Ia ma ka aoao o Kate a hawanawana aku la ma kona pepeiao: i "E hoea mai ana ka haku o keia walii." ( "Owai ia Haku au e olelo mai nei?" i ninau aku ai o Kate. "Mai kamailio nui ae oe, o loheia mai auanei ka kaua kamailio ,ana. O Fransico Loupe ka inoa o keia kanaka." "Alaila oia anei ka ona nona keia wahi?" "Ae, oia ka mea i hoohalike iaia iho me ke keikialii a noho aku na kanaka apau malalo o kona malu." "Heaha ka mea hiki ia'u ke hana aku ke hoea mai keia kanaka?" wahi hou a Kate i ninau aku ai. "Aole io no he mea hiki ia oe ke hana aku, aka e manao ana no anei oe e noho malalo o kaupoku o keia hale a hiki i kona lioea ana nmai?" wahi a ua kaikamahine Mekiko la i ninau ia Kate. j, Mamuli nae o keia ninau a Ineka i komo mai ai he hoohuoi ia Kate no ka liana a keia kaikamahine Mekiko, nolaila, ua huki aku la oia iaia a kokoke loa i kona noho, me ka hoike ole mai nae i kekahi hiona o kona maka'u, ame kona mau manao apau, a ninau mai la: "Aole anei ou manao e hookikinaia mai ana au e noho ma keia wahi ?" j Alaalawa ae la o Ineka no ke ake ana e ike maopopo aole he mea e ae mawaho o laua e lohe nei i ka laua mau olelo, nolaila ua kulou aku la oia imua a hawanawana aku la ma ka pepeiao o Kate i ka ninau ana aku: "Ua ike no nae paha oe i keia kanaka ia Francisco Loup?" i "Aole au i maopopo iaia," i pane aku ai o Kate. "Aole anei i maopopo ia oe kou mea nana i hopu a hoouna mai e hoopaaia ma keia wahi?" Ua pii ae la ka ula ma na maka o Kate a ninau mai la: "O keia anei ke kanaka nana i pepehi i kuu makuakane?" "Aole au i maopopo i keia mea au e ninau mai nei ia'u, aka he kanaka keia 1 makaleho i ko helehelena u'i, a nana no i hoouna mai oe ia nei, a ina ua make kou makuakane i ka pepehiia, na keia kanaka aku la no i hana i kela karaima i kumu e hookoia ai o kona manao awahua maluma ou." "Heaha iho la ke kumu nui o ka makemake ana o keia kanaka e kaa aku au malalo o kona malu?" w r ahi hou a Kate i ninau aku ai me ke ano pihoihoi. Noonoo nui iho la o lneka i kana mea e pane aku, a li'uli'ii ia noho hamau ana a ua kaikamahine nei, ua ninau hou aku la oia: "Aole anei au mea i hoohuoi ai no keia kanaka?" "Aia ma na maka o ua Ineka Iā e hoike okoa mai ana no i kekahi mau mea he nui, aka ua lilo nae ia mau ano a Kate e ike aku nei 1 mea nana e hoopii mai ka lia maeele iloko ona no keia kanaka nana oia e hoopaa pio nei, a ua maopopo mai la iaia ke kumu o keia hoopaaia ana ona, a kau mai la no hoi na mea apau i hoolala muaia no ka pepehi ana i kona makuakane, a o ka manao no ia o ke kauohaia ana mai o kona makuakane e hele e nana i ka aina, oiai nae o ka makemake maoli e hele no ka halawai pu ana me keia kanaka limakoko. Ua loaa no he hoohuoi ia I<ate, na keia kanaka no i pepehi i kona makuakane, akahi no nae a hiki iaia ke hooiaio loa i keia manawa ana i lohe aku ai i na huaolelo i hoopukaia mai e Ineka. MOKUNA XVIII. KA HOOLALA ANA E MAHUKA. Ua nolio kukule iho la laua no kekahi mau minute, a ua kaa nae ia Kate ka hoomaka ana aku i ke kamailio ana ma o ka ninau ana aku: 7 . 0 "He hoaloha anei oe no'u e Ineka?" Aole i pau. \ " *7" j"'~ ; 7"y