Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 39, 27 September 1907 — PAEWA KA PILINA ME KA NIHONIHO Ku-e ka Papa o Oahu i Ka Manao o ka Loio Kalana. [ARTICLE]

PAEWA KA PILINA ME KA NIHONIHO

Ku-e ka Papa o Oahu i Ka Manao o ka Loio Kalana.

0 ka hana ano nui i laweia mai ma ka halawai a ka Papa o na Lunakiai o ke Kalana o Oahu ma ka Poaha o ka pule i hala aku la, oia no ka hookohu e pili ana ia A. M, Baraunu i Loio no ka Aha Hoomalu o Honolulu nei, a ma ka manawa nae i hiki mai ai 1 ke koho ana no ke apono ame ka hoole i keia hookohu ana a ka Loio Kalana, ua hoike mai na lunakiai ia lakou iho, ma o ko lakou koho ana penei: O ka poe ma ka aoao ku-e o Lunahoomalu Hustace, Andrew Cox, F. Harvey ame Joe Fern; a 0 ka poe hoi ma ka aoao apono; o Dwight, Keliinohopono ame Kealoha, nolaila ua hooleia ka aponoia ana o ka hookohu ana a ka Loio Kalana ia Baraunu i Loio no ka Aha Hoomalu. Ua laweia mai keia hookohu ana a ka Loio Kalana ia Baraunu 1 Loio no ka Aha Hoomalu a noonooia ma ke ano he palapala mai ka.X,oio Kalana mai i ka Papa o na Lunakiai e hoike mai ana i ka Papa i kona hookohu ana aku ia Baraunu, a e noi mai ana hoi e apono aku ka Papa no ia hookohu ana. Ua olelo ae o Cathcart, ua hookohu aku oia ia Baraunu ma ka la 3 o Sepatemaba nei, mamuli o ka hoohakahakaia ana o ke kulana Loio o ka AHa Hoomalu ma o ka lilo ana o Andrade i Lunakanawai Hoomalu, a i kulike ai hoi me ka mana i haawiia aku iaia e ke Kanawai Kalana. Ua hala he manawa loihi i ka Loio Kalana o ke kamailio ana ma kona aoao no ka pono o kona hookohu ana ia Baraunu, me ka lioike pu ana ae. ua apono mai ka Lunakanawai Hoomalu ame ka Makai Nui i kana koho ana ia Baraunu, he kanaka kupono loa hoi e lilo i Loio no ka Aha Hoomalu, aka ua ku no ka Papa maluna o ko lakou mau manao ponoi iho, a hana e like me ka lakou i manao ai he pono. 1 ka manawa 'i pau ai o ka Cathcart kamailio ana, ua ku koke mai ka Lunahoomalu Hustace a hoike mai la i ko ka Papa kuleana i haawiia aku e ke Kanawai Kalana e apono a e hoole aku paha i na hookohu apau e hanaia ana e na poo o na keena like ole o ke Kalana, me ka hoopilimeaai ole ma kekahi kanaka i hookohuia e like la me keia hookohu ana a ka Loio Kalana ia Baraunu. "Ua hele mai nei ka Loio Kalana a olelo mai aia iaia ka mana o ka hookohu ana, oiai nae he kauwa wale no oia na keia Papa, he mea hoi e haawi mai ana 'i na a'o ana ia lakou." Ua ku hou mai ka Loio Kalana a pane mai ma kona aoao no keia mau olelo a ka Lunahoomalu e hoikeike mai ana i ka nui o na hana iloko o kona lima e pono ai e loaa na kokua lehulehu nona, me kona hooikaika pu ana mai no ke kupono loa o Baraunu ma ke kulana ana i hookohu aku ai, aole hoi no na hana kalaiaina kona kumu o ka hookohu ana iaia, aka i mea e maemae ai na hana o kona keena. No ka lua o ka manawa i ku liou ae ai ka Lunahoomalu o ka Papa a olelo mai la i ke kuleana ole o ka Lunakanawai Hoomalu ma na mea e pili ana 1 ka hookohu ana i ka Loio o ka Aha Hoomalu, aole hoi ona ipakemake e komo pu aku keia Loio me ka Lunakanawai, o lilo auanei oia i mea hoopilimeaai aku kekahi i kekahi, aole hoi e ha-

na kuokoa ana maluna o kana liana iho. Mahope iho o keia kamailio ana o ka Lunahoomalu Hustace, i noi mai ai o Dwight, e aponoia ka hookohuia ana o Baraunu, eia nae aole he mea naila i kokua mai i ke noi mahope iho o ka ninau ana mai a ka Lunahoomalu. No ke kokua ole ia ana hoi o keia noi, ua noi mai la o Harvey e waiho loaia ka noonoo ana maluna o keia mea ma £a papa, aka nae mamuli o ka hoike ana mai o ka Lunahoomalu i kona makemake loa e hana kokeia keia mea e pili ana i keia hookohu, ua noi mai la oia ia Harvey e unuhi hou oia i kana noi, a ua hookoia aku pela. Na ka Lunahoomalu Hustace i noi mai e hooleia ka hookohuia ana 0 Eaiaunu, a na A. Cox i kokua mai a ma ke kaheaia ana o na inoa, ua ikeia, he eha ma ka aoao e ku-e ana i keia hookohuia ana o Baraunu a he ekolu ma ka aoao e apono ana i kona kolioia ana. Mahope iho o ka heluheluia ana mai o na palapala like ole i waihoia mai imua o ka Papa, ua heluheluia ae ka hoike a ka Pu,uku no ka mahina o Augate a aponoia. O kekahi o na mea i kamailio nuiia, maloko o ia halawai ana, oia no ka uku ole ana o ka poe e hana nei no ke aupuni i ko lakou mau auhau, a ua hooia mai ka Lunahoomalu, e īmi pono aku ana oia 1 keia mea a kauoha aku i na poo o na oihana Kalana e kauoha i ko lakou poe kanaka e uku i na auhau. Ua hoopaneeia ka halawal a ka Papa a noho hou mai ma ka 26 o keia mahina.