Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 41, 11 October 1907 — Page 2

Page PDF (1.32 MB)

This text was transcribed by:  Laura Kamalani-paikai
This work is dedicated to:  To my paternal GG-grandparents Kamahoahoa and Kekaulamakuakaumana

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA NUPEPA KUOKOA

HONOLULU, T.H.

POALIMA, OKATOBA 11, 1907.

 

Ka Naita Heneli

KA OLALI O NA KAKAI MAUNA O NAWARA

 

MOKUNA XXII.

KA HOEA ANA O HENELI IMUA O KA PAA MARE.

 

            No ke kokoke loa ana mai nae i ka manawa e ka’i aku ai o ka huakai mare noloko o ka halepule, nolaila aole he manawa a ka Moi e pane hou mai ai i ka Lede Isabela, a ku ae la oia iluna me ka hele ana aku a olelo aku la i ke Duke:

            “Ua kokoke loa e hiki mai i ka manawa i hookaawaleia no ka mare ana, a ua makemake au e hele kakou i keia manawa no ka halepule.  Na ka Bihopa e alakai i ka huakai mamua a mahope aku kakou ona e hahai aku ai.  E lawe mai oe i ka Lede Isabela a na’u e kokua aku ke Dukewahine.  Ina kakou e o’u mau Haku ame na keonimana,” a o ke ka’i aku la no ia o ka huakai.

            Aia no ka hiona kaumaha maluna o ke Dukewahine a ka Moi e ike nei ia laua e hele pu ana, a ua lilo hoi na olelo hoolana a ua Moi nei e kamailio aku ai i ke Dukewahine i mea ole, no ka mea he uwe wale no ka hana a ua lede la ia lakou e hele nei.

            Ua komo pu iho la no hoi ka manao kaumaha iloko o ka Moi no keia ano o ke Dukawahine, a ua uumi malie iho la no nae oia ia mau manao.

            I ka manawa o ka huaka’i i ka’i aku ai mai ke kakela aku, ua huro mai la na kanaka o ka Moi ame ke Duke, oiai hoi na puka o ka halepule ua wehe hamamaia a ke hele la ka huakai mare me ka malie e alakaiia ana e ka Bihopa ma ke poo o ka huakai.

            Ua kokoke aku ka huakai e komo iloko o ka puka o ka halepule, oia no ka manawa i ikeia aku ai o kekahi kanaka maluna o kona lio e kuupau mai ana i ka holo, e ku ana hoi ka e’a o ka lepo, a he mea ole ke a-lu ka ihona pali i ua kanaka holo lio la.

            Ua ku iki iho la ka huakai no ka nana ana aku i keia mea e holo mai nei a i ke kokoke loa ana mai o ua lio la me ke kanaka e kau ana maluna ona, o ka manawa no ia a ke Duke Pilipo i hooho ae ai:

            “O ka Naita Heneli keia!  O ka Naita Heneli keia!” a pela pu no hoi ke Dukewahine i hooho pu ae ai mahope mai o kana kane.

            Ua komo aku la ka huakai noloko o ka halepule, a oia hookahi no hoi ka manawa o ka lio o Heneli i kaalo ae ai ma ka pukapa, ua hele a auau i ka hou me he mea la i hoauauia i ka wai, oiai hoi o Heneli ua hele a paa pu i ka lepo mailuna mai o kona poo a hiki i kona kino holookoa.

            Ua lele iho la o Heneli mai kona lio mai, me ke kau ana aku i ke kaulawaha o kona lio ma ke pine o ka pa, a hele aku la no ke komo ana iloko o ka halepule kahi a ke anaina mare e nonoho mai ana.

            Mamua ae o ka hookuene pono ana o na mea apau maloko o ka halepule, ua komo aku la ka Naita Heneli, a oia no hoi ka manawa a ke Dukewahine i anehe mai ai e hele e lululima me Heneli aka, ua pane e aku la nae ua Naita Opio nei i ka i ana aku:

            “E ku aku e kuu Dukewahine maikai, no ka mea ua kihe’ahe’a kuu mau lima i ke koko, i kahihiia mai na’u i hana i kekahi karaima pepehikanaka, aia a holoiia ae kela kikohukohu e hapala la maluna o kuu inoa laahia alaila loaa ia’u ke kuleana e lawe mai ai i kekahi lima maemae,” alaila, ua huli ae la oia imua o ka Moi a pane aku la:

            “Ua hoahewaia mai au no kuu pepehi ana i kekahi kanaka elemakule a i hele mai la au e halawai pu me ke kanaka nana i kapa mai na’u i hana i kela karaima.  Iloko o ka inoa o ke Akua a iloko hoi o ka inoa o ka Moi o Navara nei, ke kauoha aku nei au ia Nakona ka mea nana keia mau hana imihala e ana pahikaua pu oia me a’u, a e like me ka haule ana o ka poka o ka pukuniahi, pela auanei e haule ai ka hanohano mai kuu inoa aku.  Aole loa e hiki ia oe e ka Moi ke hoole mai i keia mea a’u e noi aku nei ia oe, no ka mea nau no i haawi mai i keia pono ia’u i ko wa i hoolilo ai ia’u i naita no Navara nei.”

            Aole i lilo keia mea ana e lohe nei i mea malihini, no ka mea ua ahuwale ke ano o keia karaima a Heneli e olelo nei imua o keia anaina mai ka Naita Nakona aku e like no hoi me ia a kakou i ike ae nei mamua, aka nae ua kulou iho la ke poo o ka Moi ilalo me ka noonoo nui ana, a i kona aea ana ae iluna, ua nana mai ia oia ia Heneli me na maka oluolu a pane mai la:

            “He mea pono ia oe e Heneli e akahele ma kau mea e koi nei, no ka mea he kanaka o Nakona i oi ae o ka ikaika mamua ou, a ua hiki ole i ka mea opiopio ke ku aku imua o ke kanaka i loihi kona mau la ma ke kakele ana i ka pahikaua.”

            “Ina ua oi ae kona ikaika mamua o’u, alaila pela no auanei e oi ae ai ka hanohano e loaa mai i ka Naita Heneli i keia la.  A ina he wahi hoohuoi kekahi iloko o oukou e keia anaina e piha mai nei imua o’u no kuu hana ana i keia karaima, alaila he mea pono io e make au i keia la e pono ai.

            “Nolaila e ka Moi Alfonso ke koi hou aku nei no au i ka pono o ka oihana naita e aeia mai au e ana pahikaua pu me ka Naita Nakona,” a i keia manawa i olowalu mai ai ka leo mai na naita lehulehu mai e noho ana maloko o ka halepule i kela manawa i ka i ana ae:

            “E ae aku i ke koi a ka Naita Heneli, a o ka mea auanei ia e ikeia ai o ka mea hewa ole o laua,” a mamuli o keia mau leo hooho, ua hiki ole i ka Moi ke hoole aku i ke koi a Heneli, nolaila ua pane mai la oia i ka Naita Opio:

            “Ke hooko aku nei au i kau noi e Heneli, a ke manaoio nei au, aole no oe i hewa,” wahi a ka Moi i pane mai ai.

            “Ina i manao oe, he kanaka hewa ole au i keia la, pehea la oe i kauoha ai e hopuia au no ka hewa pepehikanaka?” wahi a Heneli me ka piha i ke koa ame ka maka’u ole, a akahi no a ike maoliia aku ke kulana koa o ua keiki opio nei no ka mea eia oia ke kokoke loa nei i kona hopena a i ole i kona hanohano paha ma keia kakapahi ana aku ana me ka Naita Nakona.

            “Na’u io no i kauoha e hopuia oe, mamuli o ko’u puapuahulu, a ua mihi nae au no ia hana ana a’u,” a ia manawa no hoi ua Moi Alfonso nei i huli aku ai imua o ke anaina e noho mai ana me na manao pilihua a olelo aku la:

            “E hoolohe mai e o’u mau Haku ame o’u mau Naita.  Aole au i makemake e kapa’e ae i ka hooko ana aku i ka papahana i manaoia no ka mare i keia la, aka nae ua hoea mai nei ka Naita Heneli iloko o keia manawa me kana koi e hiki ole ai ia’u ke hoole aku.  Nau io no e Nakona i hoahewa mai i ka hana ana o ka Naita Heneli i ke karaima pepehikanaka, a o oe wale no ka hoike ma kou aoao i ike i ka hanaia ana o ke karaima.  Ua hoea mai nei o Heneli a koi mai i kona pono malalo o ka oihana naita, kela pono hoi i haawiia i na naita apau e ana pahikaua pu oia me kona mea nana i hoahewa aku, nolaila e hoomakaukau oe e Nakona nou iho.”

            “Aole i keia manawa!  Aole i keia manawa!” i puoho mai ai ka leo o ka Naita Nakona me ka piha i ke pihoihoi ame ka haalulu.  “E hooko muaia ka mare mawaena o maua me ka Lede Isabela a mahope aku maua e ana pahikaua ai.”

            “E ke kanaka hohewale!” i pane aku ai o Heneli me ka hele ana aku a kokoke ma ka aoao o Nakona, me ka unuhi ana ae i kana pahikaua a paa ae la iloko o kona lima akau.  “Aole loa au e aa e hakaka me ke kane a keia kaikamahine maemae, ina he kanaka hewa ole oe, he oi aku kuu make kama ole ana mamua o ka lilo ana aku o ka hipa keiki e haehaeia mai e na niho o ka ilio hae.  E Nakona ke kauoha aku nei au ia oe e ku mai oe iwaho a e ana pahikaua pu kaua i ikeia ai ka mea hewa ole o kaua, a ina au e haulehia ana alaila———

            I keia manawa i loheia aku ai kekahi leo mai ke anaina mai, a holo mai la ka Lede Isabela no ka halawai pu ana me Heneli, oiai, ua holo mai la oia mai kona makuakane mai me ka nana ole i ka mana o ka makua maluna ona me ka hooho ana: “E Heneli!”

            Ia manawa no o Heneli i kuemi mai ai ihope, a he hana nui hoi ia ana o ke pale ana aku i ka mea a kona puuwai i aloha ai, aka ua kapae ae la oia i ke aloha o ua Lede nei no ka manawa, a pane aku la me ka leo kuoo:

            “Mai holo mai e kuu Isabela i o’u nei.  Ua piha kuu puuwai i ka ma’ema’e a ua like ke aliali o kona wai me he wai mapuna la, aka aia nae ke kau la he ao omamalu o ka imihalaia maluna ona.  Aia a hiki ia’u ke hoauhee ae i keia karaima a Nakona e kahihi nei na’u i hana, alaila haawi aku au i kuu lima nau e lululima mua loa, alaila ua huli aku la o Heneli imua o Nakona a olelo aku la:

            “E wiki hoi oe e Nakona e kena ilio kawau, e ho ae kaua i ke kahua mokomoko i ikeia ai na keikikane o kaua.  Imua o ke alo o ke Akua a imua hoi o keia poe kanaka e nonoho mai nei, he kanaka hoopunipuni loa oe.”

            Iloko nae o keia mau olelo hailuku a Heneli i ka Naita Nakona, aole he wahi mea o ua kanaka hoopunipuni nei a hele iki mai imua, ke ku la no oia ma kahi hookahi me ka piha i ka maka’u, a mamuli o ka haawi ana aku o ka Moi i ke kauoha no ke ana pahikaua ana o ua mau naita la, ua hookaawle aku la ke Duke i kana wahine ame kana kaikamahine ma kahi kaawale loa oloko o ka halepule.

            No keia hele ole ae o Nakona e like me ke koi a Heneli, ua pane hou mai la ka Moi:  “Ina ua manao oe e Nakona aole oe i hewa, alaila na ke Akua no e hoopakele ae ia oe i keia la mai kou haulehia ana ia Heneli, no ka mea e hoopakele ana no ke Akua i ka mea lima paumaele ole a e hoopa’i ana no i ka mea hewa.  Nolaila o ko olua manawa keia e ulele ai, a e lilo makou i poe lunakanawai no olua.”

            I keia manawa koke no o Heneli i unuhi ae ai i kana pahikaua a paa ae la ma kona lima akau, a ia manawa no hoi oia i ike mai ai i ka nana mai o ke Duke Pilipo maluna ona me na maka oluolu, a hoomanao iho la oia aole no ka oia i nele loa i ka hoaloha ole.

            I keia manawa no hoi o Nakona i hele mai ai imua me ke ano kanalua me ka helehelena haikea pu, a ua hele kona lima a haalulu iaia i unuhi ae ai i kana pahikaua iwaho.

            “He kanaka hohewale anei oe e like no hoi me kou ano hoopunipuni ke kumu o kou maka’u ana e hakaka me kahi keiki i emi loa mai na makahiki malalo o kou?” i pane aku ai o Heneli me ke ku i ka hoonaukiuki i ka Naita Nakona.

            Ua like keia mau olelo a Heneli me he pa’i mahanahana i pa aku ma na papalina o ka Naita Nakona, a o kona manawa koke no ia i lele mai ai imua me ka hahau ana mai i kana pahi maluna o Heneli, a o ka wa no ia o na pahikaua a ua mau naita la i halawai ae ai i kahi hookahi, oiai hoi ka Naita Nakona e haawi pau ana i kona akamai ma ke kakapahi a e kii ana hoi ka Naita Heneli i kana mau kiina pahi o ke kulana pale me ka eleu ame ka palamimo.  Ke hele la ka maka o ka pahikaua a ka Naika Nakona a hahani ma ka puuwai o Heneli, aka ua lilo nae ia mau hauna pahi i mea ole i ua koa opio la.  Ke kii mai la ka maka o ka pahikaua a Nakona me ka manao e loaa mai ke poo o Heneli, aka, e niniu mau ana ka pale pahikaua a ka Naita Heneli ma na wahi apau o ka pahi a Nakona e manao ai e uhau mai maluna o ia nei.

            Aole he hookahi manawa a Heneli i hoao ai e uhau i kana pahikaua maluna o kona hoa paio, a ke noho mai la ke anaina me na manao pihoihoi no ka ike ana mai i keia kulana kupilikii o ka Naita Heneli.

            Ua piha ka hapalua hora i ua mau keikikane la o keia ulele kakapahi ana, ua loheia aku la ka leo o ka Moi i ka pane ana mai: “E malama pono loa oe e Heneli ia oe iho, no ka mea ke ike aku la au eia o Nakona ke hoao nei i kona ike kakapahi i mea e haulehia ai oe iaia.”

            Me he leo la no ka hanehane keia pa ana aku o keia mau huaolelo a ka Moi ma na pepeiao o ka Naita Heneli, o ka manawa no ia a ua kae’ae’a la o Navara i kii aku ai i ka pahikaua a Nakona ma ke kuau e paa ana i kona lima a lele koheoheo ana i kahi e.

            Ua hele aku la o Heneli a hehi iho la i kona wawae maluna o ka pahikaua a Nakona e waiho ana iluna o ka papahele me kona nana ana aku ia Nakona me na maka i hele a a me ka inaina, a ia manawa i kulou iho ai oia ilalo a lalau iho la i ua pahi la a lawe pololei aku la a haawi aku la i ka Moi me ka pane ana aku:

            “Ke haawi aku nei au i ka pahikaua a ka mea nana i hoahewa mai ia’u, i hiki ole ai iaia ke hoeha mai ia’u.  Aole e hiki ia’u ke lawe i kona ola no ka mea ua papa mai ke Akua aole au e hana ia hana, a nau e ka Moi e hana aku i na mea au i makemake ai maluna o kena pahikaua.

            Lalau aku la ka Moi Alfonso i ka pahikaua a Nakona a uhau aku la i kona oi i ka paia o ka halepule, a oia no hoi ka manawa o ua pahi la i haki ae ai i na apana elua, alaila ua huli mai la oia imua o Heneli a haawi mai la i kona lima me ka pane ana mai:

            “E ka Naita Heneli” i hooho ae ai ka Moi me na waimaka ma kona mau maka: “E hoomaikaiia ke Akua no keia kaupaonaia ana o ka mea pono ame ka mea hewa ole.”

            “Alaila e kuu Moi maikai, ua kaawale anei au mai na ahewa ana e omamalu nei maluna o kuu inoa laahia no keia karaima i hanaia maluna o ka elemakule kahunapule?” wahi a Heneli i ninau aku ai imua o ka Moi.

            “E like me ka ma’ema’e o ka bebe e omo ana i ka waiu o kona makuahine ma kona umauma, pela ka hemolele o kuu Naita Heneli mai keia karaima ae,” wahi a ka Moi.

            I keia manawa no hoi i hele mai ai ke Duke Pilipo a haawi mai la i kona lima imua o Heneli me ka pane ana mai: “Ho mai ko lima e Heneli,” a o ka lululima pu ae la no ia o ka makua me ke keiki.

            Iloko o keia manawa o ka Moi ame ke Duke e kamailio nei me ka Naita Heneli, aia no ua Nakona la ke noonoo la i kana hana pono e hana mai ai, a nolaila, ua hele mai la oia imua o ka Moi a kukuli mai la ma kona mau wawae me ka uwalo ana mai:

            “E ola mau kuu Moi, ua lawe mai au i kela kumu hoopii e kue ana i ka Naita Heneli me ka manao maikai, aka nae he nani ia na ke Akua no i hoopakele ae i ka mea hewa ole, nolaila ke nonoi aku nei au ia oe, e hoomauia aku keia mare mawaena o’u ame ka Lede Isabela.”

            “Ma ka inoa o na Lani, e Nakona, ke kanalua nei au i ka hilinai ana aku ia oe i keia manawa,” i pane aku ai ka Moi Alfonso me ka hoomaku’e ana o kana nana ana aku maluna o ua Naita punahele nei ana.”

            “Ke kanalua nei anei oe i ka hilinai ana mai ia’u e kuu Moi,” i ku koke ae ai ua Nakona nei mai kona kukuli ana.  Owau anei o ke kanaka i noho loihi me oe imua ponoi o kou alo, a i haawi aku i ka’u mau hana maikai ana apau no kou pono e kuu Moi—a i makaukau hoi e molia aku i ko’u ola no kou pono, oia anei ke kanaka au e hoole mai ai i kou hilinai ana ia’u?  Ina aole he aloha iloko ou no’u, e aho kuu kuewa hele ana mailoko aku o keia hale, me ko’u haawi ole aku i ke aloha ana i kekahi kino kanaka.”

            Ua kulou iho la ka Moi Alfonso ilalo, no ka noonoo ana malia paha ua wikiwiki loa kana pane ana no ka hilinai ole ia Nakona, alaila ua huli aku la oia i ke Duke Pilipo no ke ake ana e loaa mai ke a’o ana mai iaia mai no kana mea pono e hana aku ai, oia no nae kona manawa i kaheaia mai ai e kekahi mea mailoko mai o ke anaina i ka hooho ana mai:

            “Eia ae kekahi puulu kanaka nui ke hele mai nei no ka hoohanohano ana i keia anaina mare o keia la,” a o ka manawa no hoi ia a ka Moi i huli aku ai a nana aku ma kahi o ua puulu kanaka la e hele mai ana.

            No keia lilo ana aku o ka noonoo o ka Moi mamuli o keia huakai i hooho ia mai, ua kali mai la o Nakona a o ka pane ole aku o ka Moi no kana noi e hoomauia aku ko laua mare ana, ua ninau hou mai la no oia no ka lua o ka manawa:

            “E kuu Moi maikai, ke houlolohi waleia nei ko maua mare ana mamuli o keia mau mea ano ole.  O ka’u e nonoi aku nei ia oe @ mare kokeia maua i keia manawa e pono ai,” me ka hele o ka @ helena o ua Nakona nei a haikea pu.

            Mamua ae nae o ka hiki ana i ka Moi ke pane aku no keia @ a Nakona, ua hele mai la o Heneli a ku ana imua o ua M@ kona kino i piha i ka haalulu a pane aku la:

            “Ke noi aku nei au i kou oluolu e ka Moi, e hoopaneeia ka @ ko ia ana o keia mare a hiki i ka wa e hoea mai ai o keia huakai @ hele mai nei, no ka mea ke manao nei au, he huakai ano nui @ hoea mai.”

            Ua huli mai la no hoi ka Moi imua o Heneli a pane mai la: “@ ae aku nei au i kau noi e Heneli.”

            I kela manawa nae i puoho hou mai ai ka leo o Nakona @ ana mai: “E wiki keia mare o maua no ka mea ke kali wale @ kakou, a e papaa loa mai ana ka puaa, no ka mea o ka piha @ na hora he eha o ko kakou kali wale ana, me ka waiwai ole @ kekahi no hoi ua hele maoli au a piha i ka nauki no ka hooko @ oleia o ka lilo ana mai o ka Lede Isabela na’u.”

            “Uwoki! i pane aku ai ka Moi, me ka nana ana aku ia Nakona @ me na maka i piha me ka huhu.  “Aole au mea e maka’u ai e Nakona @ no ka mea ua maopopo hoi kou hewa ole ame ka nui o kou @ ia’u no keaha auanei ke kumu e hooneleia aku ai o kou makemake @.

            I keia manawa i komo mai ai ua poe kanaka nei noloko @ halepule ua hele a paa pu i ka lepo o ia alahele a lakou o kahele @ mai a e manele ana hoi lakou i ka kino o kekahi kanaka i uhiia @ koloka e hiki ole ai ke ikeia aku kona helehelena.

            Hele pololei aku la lakou a waiho aku la i ka lakou ukana @ ka Moi, a oia no hoi ka wa a ua Alfonso nei i huli mai ai imua @ poe kanaka nei a pane mai la:

            “Heaha ke ano o keia mea a oukou i lawe mai nei iloko o @ hale?”

 

MOKUNA XXII.

KA HOEA ANA O KA ELEMAKULE KAHUNAPULE IMUA O KA MOI.

 

            “I lawe mai la makou i keia kanaka imua ou, a nana no e @ aku ia oe nona iho,” i kamailio mai ai kekahi o ua mau kanaka @.  “Aole i maopopo ia makou kana mau mea i makemake ai, aka no @ hoomano ana i ke noi ana ia makou e lawe mai iaia imua ou, ua hiki ole ia makou ke hoole aku i kana kauoha a pela makou i hooko mai ai i kona makemake.”

            Wehe ae la lakou i ka uhi i kauia aku maluna o keia kanaka iluna o ka manele a oia no hoi ka manawa a Heneli i ike aku ai o kona hoaloha elemakule no ka keia, a me ka hoohakalia hou ole iho, ua hele aku la oia a hopu aku la i kona lima a kulu iho la kona mau waimaka.

            “Ke ola nei no kuu hoaloha,” i hooho ae ai ua Naita Heneli la.  Ae, e kuu Heneli aloha, a oia wale iho la no ka’u mea hou, a ke hoomaikai ae nei nae au i na Lani no keia halawai hou ana o kaua.”

            “Owau pu kekahi i piha i ka hauoli i keia hoea ana mai ou iloko o keia manawa o ke kupilikii, a ke hoomaikai pu ae nei au i ke Akua i ka hoohalawai hou ana i na hoaloha i keia la,” wahi hou a Heneli i pane aku ai.

            “Pehea kuu mama, eia anei oia ke ola nei?” i hawanawana aku ai o Heneli ma ka pepeiao o ua hoaloha la ona.

            “Ae, eia no oia ke ola nei, a e ike hou aku ana no oe iaia, aka no’u nei la, ua hele au a piha i ka eha, a mai paa loa mai oe i kuu lima no ka mea he eha wale no na wahi apau o kuu kino.”

            Lalau aku la o Heneli i na lima o ke kahunapule poino a hoopili aku la ma kona umauma, me ka pule ana aku i ke Akua iloko o kona naau, a ia hookuu ana aku a Heneli i na lima ana e paa ana, ua hele kona mau maka a lamalama i ka piha hauoli.

            Aia kekahi mea e ae i hele mai e kiei i ke kahunapule elemakule poino, oia no ke Dukewahine.  Ua hele mai la oia a hawanawana aku la ma kona pepeiao i ka ninau ana aku:

            “Ua hooko anei oe i na mea apau au i hoohiki mai ai ia’u?”

            “E ka Lede maikai, ua hooko au ia mau mea apau, a e hoopau i kou mau manao uluku, no ka mea ua ae mai ke Akua e lanakila mau ka pono maluna o ka hewa.”

            Ua hoi hou aku la ke Dukewahine ma ka aoao o kana kaikamahine me ka pane ole aku nae i kekahi huaolelo, a kau aku la ka nana ana a na mea apau maluna o ka Naita Nakona, oiai i kela manawa i weheia ae ai ka uhi maluna o ke kanaka poino, ua ikeia aku ke kunahihi o kona helehelena me ka nau pu o kona ku’i, a e liki ana hoi i kana puupuu.

            “Heaha ke ano o keia mea a’u e ike nei,” i hooho ae ai ka Moi Alfonso, oiai ua ike aku oia i na hana a Heneli, ua ike pu no hoi oia i ka ke Dukewahine ame ke ano e o Nakona a ua lilo ia i mea maopopo ole iaia.  “Owai iloko o keia anaina e hiki e hoike mai i ke ano o keia mau hiona i hiki ai ke maweheia ae ka pohihihi iloko o’u?”

            “Auhea oe e ka Moi, i mea e hoopauia ai ke pohihihi o keia anaina e akoakoa mai nei, e hoike aku no au ia oukou i ka mea oiaio.  O keia elemakule a kakou e ike nei, oia no ka elemakule i pepehiia ai, a i hopuia ai hoi au no ke kahihiia ana na’u i pepehi iaia, a oiai eia @ me kakou i keia manawa, na kona mau lehelehe ponoi no auanei e hoike mai i ka mea nana oia i pepehi aku.”

            “Ha pela io ka!” i hooho ae ai ka Moi Alfonso.  “Ua ae ma@ ke Akua e ike kakou i ka mea oiaio i keia la, i ole ai kakou e kau aku i na ahewa wale ana maluna o ka mea hewa ole.  E lohe kakou i kana hoike ana i keia manawa.”

            Ua anehe aku ka Moi e hele i kahi o ka manele e waiho mai ana o ke kanaka kahunapule poino, aka paa e aku la kona kuka i ka Naita Nakona me ka pane ana aku:

            “E hooko muaia ka mare mawaena o maua me ka Lede Isabela a mahope aku ka hoolohe ana i ka moolelo a kena kanaka pupule.”

            “Ea, ua hele oe e Nakona a kohu mea ua aneane loa oe e ma@, aole kena o ke ano e kupono ai oe e mare me ka Lede Isabela i @ la, a malia o hoi mai kou ano maoli a like pu me mamua ke pau ae ka hoikeia ana o keia moolelo a kakou e hoolohe aku ai.

            “Aole loa e hiki ia oe ke hookikina mai ia’u e ae aku i ka @ kokeia ana o keia mare ke ole e malaelae ke alahele no ka hiki ana e lilo mai ka lima o ke kaikamahine a ke Duke ia oe e Nakona, no@ ke kauoha aku nei au ia oe e ku aku ihope!”

            Ua hiki hou ole ia Nakona ke hoopuka hou aku i kekahi @ huaolelo a e like me ke kanaka i loaa aku i ke ehu o ka hao i @ enaena, pela iho la no ke ano o ua Nakona nei i hoomamao aku @ mai ka Moi aku no ka mea ua hele mai la oia a kau ka weli @ olelo uahoa a ka Moi.

            Ia pau ana o ka ka Moi kamailio ana aku imua o Nakona, ua hele aku la oia a kokoke ma ka aoao o ka manele a i aku la i ka elemakule poino:

            “E ka elemakule, e oluolu oe e hoike mai i kou moolelo ia makou.  He mea anei kekahi i hoao e lawe i kou ola?”

            “Ae e kuu Moi, a ua holopono ia manao ana e lawe i ke ola @ ia’u aku, no ka mea ke ike nei au i ka emi mau aku o ke ola mai @ kino aku.”

            “Ua ike no anei oe i kou mea nana i pepehi?” i ninau hou aku ai ka Moi.

            “Ae, ua ike au iaia e like no hoi me a’u e ike aku nei ia oe, @ oe e hoolohe mai ana alaila e hoike aku no au i na mea apau @ ana i keia pepehiia ana o’u.

            “O ka’u ia i hele mai nei e hoolohe, nolaila e kamailio mai @ mea apau i ike ai no keia mea.”

            “Aia ma ke kuahiwi ma ke alahele e hiki aku ai i Kudeka @ ana kekahi wahine, he mea hoi i kamaaina ia’u iloko o ko’u mau @ kamalii,” i hoomaka aku ai ua elemakule la e kamailio i kana @ olelo.

Aole i pau.