Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 41, 11 October 1907 — Ka Makaikiu Talamana Ka Papohaku Kahiko Naueole o ke Komohana. A I OLE Ka Mea Nana ka Ilio Hanu Mea Hou Kaulana Bone [ARTICLE]

Ka Makaikiu Talamana

Ka Papohaku Kahiko Naueole o ke Komohana. A I OLE Ka Mea Nana ka Ilio Hanu Mea Hou Kaulana Bone

MOKUNA XVIII. KA MAHUKA ANA NO KA PALEKANA. I I | "Ina pela e kahea aku ana au ina kanaka e kii mai e hopu olua," 1 pane hou mai ai ua wahine aoo la. I keia \va koke no o Ineka i lele aku ai imua a kau pono aku la i ka waha o ka pu panapana i ua wahine aoo la, a pane aku la: "Ina oe e hoao ana e kahea i kela poe kanaka e moe mai la e hele mai, e lilo koke no oe 1 wahine make i keia manawa." Ua piha loa ua wahine Mekiko aoo la i ka maka u no keia kau pnno aku o ka pu panapana imua ona, ka mea hoi ana i haupu mua ~lc ai, ua makaukau keia mau kaikamahine me ka pu, a pelu koke i'no la kona mau kuli iluna o ka lepo, a pane ae la: "Mai pepehi mai oe īa'u e Ineka." "Alaila heaha kou kumu o ka ukali ana mai neunahope o maua? "Xo kuu manao e hoao ana oe e hoopakele i ke kaikamahine A"Alaila heaha iho la kou kuleana ina e pakele ana keia kaikamahine mai kefe wahi aku?" } "Aole ka hoi ou hoomanao iho, ua waiho ia mai oia malalo o ko u malu, a ina e loaa mai ana au ia Mr. Loupe, me ke kaikamahine ole, alaila e make ana au." , "A make auanei oe, owai ka mea ike aku i kou pihkia. 1 kela mau la aku nei, ua kaa io aku no oia malalo o kou malu, aka i keia po tia oia malalo o ka malu o Ineka." •' . # I keia manawa i oili mai ai o Kate, a kahea aku la o lneka īaia e liele mai, a o ko Kate hele aku la no hoi ia a ku ma ka aoao o Ineka eiai no ka wahine Mekiko aoo e kukuli ana iluna o ka lepo. "Ua pihoihoi anei oe e Kate?" i ninau mai ai o Ineka. "Ae, ua piha no au i ke pihoihoi, aka nae, ina he mea kekahi au i makemake ai ia'u e hana aku i keia manawa, e hoao no au e hooko ia hana me ka holopono." , . , , "E paa aku oe i keia pu panapana, a e kau pololei maluna o ke poo o keia wahine, a ina oia e hoao ana e u-wa a oni iki ae paha e ki koke īaia a make loa," a lalau aku la no hoi o Kate 1 ka pu panapana a kau pono aku la i ua wahine nei. Unuhi ae la o Ineka he hainaka kilika mailoko ae 0 kona pakeke a nakiikii aku la i ka maka o ua wahine la, me ka hoopiha pu ana 1 kekahi hapa o ka hainaka iloko o kona waha, a pane aku la īa Kate: "Ua pau ka hopohopo ana i keia manawa, ua paa aku la kona waha e hiki ole ai iaia ke u-wa ae, aKa e hele aku au b huli i kaula no ka nakiikii ana i kona mau lima ame na wawae," a o kona nalo koke aku la no ia. *. « . ,•• •, 1 • Aole no hoi 1 liuli'u iho, ua hoea hou mai la oia a nakn 1110 Ia 1 na lima ame na wawae o ua wahine aoo nei, a kohu puaa ka waiho malie iluna o ka mauu. # Akahi no a ike aku o Kate i ka piha eleu a makaukau maoli o kona kokoolua, me na hana apau e hiki ai ke kokuaia īloko o ka manawa o ke kupilikii, a i ka paa ana nae o ua wahine la 1 ke kupeeia, o ka noho iho la no ia 0 ua mau kaikamahine la hoomaha. "Me he mea la ua hoohuoi mua no keia wahine ia kaua a ua makaala loa oia no kaua i keia po," wahi a Ineka i kamailio aku ai īa "Aohe 0 keia pilikia, ua hala ae la ia, aka ke manao nei au e hookoloia ae ana no kauai pane aku ai o Kate. I ka pau ana o ka hoomaha ana a ua mau kaikamahine la, ua hoeu aku la laua no ka laua huakai hele me ka haalele no i ka wahine Mekiko aoo e moe ana iluna o ka lepo. Ua hele ia ia po holookoa e ua mau kaikamahine la me ka hooniaha ole a i ka hiki ana mai i ke kakahiaka o kekahi la ae, ua imi aku la laua i wahi no laua e pee ai i ole ai e ikeia mai e ka poe e maalo ae ana ma ia la, a i loaa ai no hoi he wahi maikai Joa no laua e lioomolu ai, oiai ua hele a maluhiluhi i ka alo ana mai i na inea o īa po. I ka loaa ana o ko laua nei walii e hoomaha ai, ua noho īho la laua a kamailio aku la o Ineka ia Kate i ka i ana aku:. "Ua alakai mai nei au ma kahi e hiki ole ai i ka poe e uhai mai ana mahope o ko kaua meheu, a ina no paha e hahai pololei mai ana lakou mahope o ko kaua meheu, alaila e hele ae ana 110 lakou a hiki i ke kahawai, a īlaila lakou e hoaa ai." , I ka pau ana o keia mau kamailio ana a ua mau kaikamahine la, ••a haule aku la laua hiamoe me ka hoohuoi ole i kekahi pilikia e halawai aku ana me laua. f MOKUNA XIX. KA LOAA ANA O KA WAHINE MEKIKO AOO. E liaalele iki aku kakou i na kaikamahine e hooluolu ana no ko •a maluhiluhi, a e huli hou aku kakou ihope i ka wahine aoo i hau- : iila aku a paa i ke kaula e Ineka. \ia no ua wahine aoo la ke waiho la i kela po, me ka paa o kona :,U hma ame na wawae, me ka nui nae o kona noonoo e hana ana i Ua nana mau aku oia ia Ineka ma ke ano he wahi kaikamahine ■ 110 eia nae akahi no oia a ike i kona lilo i wahi mea paam waleia , keia kaikamahine ana i kuhihewa loa ai i kona ano maoh 1 ka nianawa he umi-kumamakahi wale no makahiki o Inek® 1 ' ,v, ia mai ai keia kaikamahine no keia aina hanai holoholona a kaa ~V.i hoi malalo o ka malama ana a kekahi wahine okoa aku. I ka manawa o keia kaikamahine i hoea aku ai imua o na kanaka •• u..ho ana nia ka aina hanai holoholona, ua hoike aku o Franc.sco : upe. he kaikamahine oia na kekahi o kona mau hoaloha i haawi : 1 malalo o kana malama ana, ama ia ano wale iho la no i maopopo na mea apau ke kuleana o Ineka i noho aku ai ma ka aina hanai Ma°keia manawa nae a kakou e ike nei ia Ineka, ua piha iaia na hiki he umi-kumamawalu, a he kaikamahine ui maol. o.a e ma- ' ~i,o ia ai e kekahi o na kanaka o Francisco Loupe. . Aia ke noonoo nu. la ua wahine nei no ka p.hkia e halawai ma. : .1 me ia, aole hoi oka pilikia oka pu panapana a Ineka, ua hala aku a. a ina e hoi mai ana kona haku a ike iho aole o Kate e -auia ma. :na kekahi hoopa'i weliweli loa maluna ona. ■ Mamuli oka ike pono o ke.a wahine ike ano amena hana > : anciseo i kau mai ai ka weli maluna ona ke hoea keia kanaka : , kekahi la ae, oiai he hookahi ana manawa i ike ai . ka :,na o kekahi mea a make loa, a me ke k. ia o kekah. poe lehulehu i ka :'me ke aloha ole. . .. Ia ao ana ae nae, ua hele mai la kekahi kanak* maluna o ka ho - ii ka aina han* holoholona mai no ka liele ana e hoohuli mai 1 na i ' i ma ia kakahiaka, a ua hoopuiwa loaia oia i ka īke ana mai 1 keia v.\-a e waiho aku ana ma ka'e o ke alanui. īaia nae i ike pono mai ai 0 keia no ko lakou wahine lawelawe, > liooi loaia aku kona kahaha i ka paa ana o na lima ame na wawae o ,vahine nei i ka nakiikiiia i ke kaula a ninau okoa mai la oia.

"Heaha ke ano o keia pilikia i loaa ia oe, a pehea oe 1 auwana hele ai i keia wahi i ka po nei?" Aole nae he hiki i ua wahine la ke pane aku no ka mea, ua hele oia a opili i ke anu o ka waiho ana ma ia po. a mamuli no hoi kekahi 0 ka maloeloe o kona waha ma o ka hoopihaia ana i ka hainaka e Ineka. He hookahi no liana a ua wahine nei o ke kuhikuhi i kona lima 1 ke kuahiwi. Ke hookikina iho la ua kanaka nei ika wahine e kamailio ae aole no nae he hiki i ka wahine ke pane ae i kekahi huaolelo, a oia no ka manawa a ua kanaka la i nanao iho ai i kana ulili a puhi aku la no ka haawi ana aku i ka hoailona i ka poe e noho ana i ka aina hanai holoholona. Aole nae i emo iho ua hoea mai la kekahi kanaka hou, i lohe aku

i ka ulili kahea a keia kanaka mua, a oia ka manawa o ua wahine nei i pohala ae ai, a hoike aku la i keia mau kanaka i ke ano o kona halawai ana me keia poino. O keia kanaka elua i hoea mai ai, aole no ia he kanaka okoa aku aka o ka Lunanui no ia a ka haku nona keia aina hanai holoholona, a ua like pu no hoi kona pjha maka'u me ko keia wahine ina e loaa mai ana laua ia Francisco Loupe ua mahuka ke pio. Aole i hoohakalia iho keia kanaka i ka liooholo ana i ka mea e hana' aku ai, mamua o ka hoea ana mai o ko lakou haku, a nolaila ua hoi hou aku la oia no ka aina hanai holoholona no ke kii ana i mau kanaka no ka ukali ana aku mahope o ka meheu o na kaikamahine mahuka. Ua lawe mai la oia he hookahi haole mawaho ae ona ame elua mau Ilikini hookolo meheu, a o ko lakou hoomaka aku la no ia i ka lakou huakai huli no na kaikamahine mahuka. Aia no hoi ua mau kaikamahine nei ke kaia loaia la i ka hiamoe, a ua hele a hiki i ka hora umi-kumamalua, ua puiwa ae la laua i ka lohe ana aku ike kani ana mai oka pu raifela. O Kate o laua ka i ala mua me ka manao e holo aku e pee iloko o ke opu nahelehele, aka nae ua paa e aku la oia i ka hopuia e Ineka me ka olelo pu ana aku: "E noho malie, mai noho oe a hoao e holo mai keia opu malumalu aku o kaua, o ikeia mai auanei oe, a o ko kaua paa koke mai no ia i ka hopuia, no ka mea aohe kena he poe okoa aku, aka o ka poe kena e huli mai nei ia kaua." Ua hoomaka mai la o Ineka e kokolo malie no ka hele ana mai e hakilo i ke ano o keia pu i kiia ae, a ua hoopiha loaia oia i ka maka u i kona ike ana aku 1 kekahi puulu kanaka o eono ko lakou nui ma kahi he elima haneri i-a mai ia laua nei aku. O ka mea nae nana i hoopiha loa mai i ua Ineka nei me ka maka'u o ia no kona ike ana aku me ka hoohewahewa ole, ia Francisco ■ame kona mau kanaka e ku ana i kahi hookahi, a e nana aku ana hoi i kekahi poe e holo mai ana mai ka aina hanai holoholona mai. Ua hoi koke mai la oia me ka awiwi a noho aku la ma ka aoao o kona hoa make me ka pane leo ole, aka aia nae ma kona mau maka na hiohiona o ke kaumaha, a no ka ike ana mai o Kate i keia nanaina kaumaha o kona kokoolua, ua ninau mai la oia: "Heaha aku nei kau mea o ka ike ana aku nei?" "Heaha mai auanei hoi kau, eia kaua iloko oka pilikia. Ua manao hoi au la e loaa ana īa kaua ka palekana ma keia alahele a'u i mai nei ia kaua. eia ka ua hahai mai nei no kela poe ma ko kaua

meheu." . . "A pehea, ua ikeia mai nei anei ko kaua wahi e pee nei? 1 mnau hou mai ai o Kate. ... "Aole kaua i īkeia i keia manawa, aka nae e hiki mai ana no 1 ko kaua manawa e loaa ai i keia poe." "Alaila heāha ka kaua mea pono e hana aku ai?" "Aole he mea i maopopo ia'u, koe wale iho no he hookahi no o kaua wahi manaolana i koe." "Heaha ia manaolana o kaua?" "Oia no ka hoaa ana o kela poe i kahi e hiki ai ke hookglo mai a hiki i ko kaua wahi e pee nei, oiai, e hauhili ana lakou ke hiki ae i ke kahawai a ilaila lakou e hoaa ai. "E ha'i hou mai oe ia'u i keia poe au i ike aku nei?" wahi hou no a Kate i ninau aku ai ia Ineka. "O Francisco Loupe ame kona poe kanaka ka u o ka ike ana aku nei e hoomaha ana, eia mamua pono o ko kaua alahele e hele aku nei, a o ka'u e maka'u loa nei o kahi ole e hiki ai ia kaua ke nalo mai ka ikeia ana mai e keia poe kanaka." Ua noho mumule iho la ua mau kaikamahine la no kekahi mau minute aua kaa nae ia Kate ke kamailio hou ana mai: Aia ihea ko pu panapana, e haawi mai oe ia'u e paa ai." "Ina e haawi aku ana au i keia pu ia oe, alaila heaha kau e hana ai me ia mea?" , "O ko'u manao maoli o ke noi ana aku la i ka pu e haawi mai ia u oia no ko'u makeniake ole e kaa hou au malalo o ka malu o kela kanaka me ke ola," wahi a Kate i pane aku ai no ka ninau a Ineka. [ "Mai hoao oe e hana naaupo e kuu hoaloha, no ka mea niklia aia no he wahi no ko kaua palekana," i hoolana aku ai o Ineka i ke kamailio ana ia Kate. "Malia palia he m£a oiaio no ia au i kamailio mai la, aka nae ke hopohopo loa nei au no ko kaua paa koke mai i ka hopuia a hoihoi houia aku no ka aina hanai holoholona." Ua kaulono pono aku la ka nana ana a ke kaikamahine Mekiko maluna o Kate a pane aku la: "Ua hele au a piha loa i ke aloha nou, a e ninau aku ana au ia oe ina e hiki ana ia'u ke hilinai aku no kou malama i ka u mea e kau(oha aku ai ia'oe e hana?" "Aole au mea e kanalua ai no'u, a ke hilinai aku nei no hoi au, ua aloha io no oe ia'u." "Ina pela, aole loa au e ae ana e hāulehia oe malalo o ka malu o kela kanaka lokoino, a o ka'u nae e hoolana aku nei ia oe, oia no ke kau ana aku o na manaolana, oiai ke ola iloko o ko kaua mau kino pakahi, a e haawi no au i ka'u mau kiai makaala ana no ka hiki ana i kela kanaka ke hoopoino mai i kou ola, a ina nae e hiki ole ka'u mau mea e hana aku ai no kou palekana, alaila e haawi aku no au i kekahi laau make īa oe, a i ka manawa hope loa o na manaolana e hoohana ai oe i keia laau." MOKUNA XX. KA ILIO BONE MA KA MEHEU O NA KAIKAMAHINE. Aole nae i maopopo ia Kate keia hopena a Ineka aku nei iaia, a no keia kunni ua ninau aku la oia i kona hoa i ka i ana aku: "Aole anei o ko kaua hopena iho la ng> keia?" "Aole, mai kuhihewa oe, ua pau ka manaolana no kou palekana e kuu hoa. Ina no e paa mai ana kaua ika hopuia e keia poe kanaka, aia no he manaolana no ka hiki e hoopakeleia oe mai ka lima mai o keia kanaka lapuwale." . . „ "Aole e hiki ia'u ke kali a hiki i ka hoea ana mai o ia hopena, wahi a Kate i pane aku ai. "Mai hoopaakiki oe i kena manao ou e lawe 1 kou ola, oiai aia no he manaolana no ka hiki ana ia oe ke lanakUa," a wehe ae la o Ineka he elua mau owili pepa mailoko ae o kona pakeke a hoikeike aku la imua o Kate me ka pane pu ana aku no hoi: "E malama i keia wa-hi pepa iloko o kou poli, aia a hiki mai i ! ka manawa e pau ai o na manaolana e ae no kou palekana, alaila « ka manawa ia e kuakuai iho ai i kou manamanalima i keia pauel» a 1 hookomo koke ae iloko o ka waha, a o kou pakele no ia mai keia ieanaka mai." . Ua apono aku la o Kate no keia mau mea a Ineka 1 kamaiho aku ai, a lalau pu aku la no hoi i ka pepa o ka laaumake i haawiia mai iaia aoka manawa no hoi ia a Ineka i hele hou aku ai no ka hakil6 ana • ika puulu o Francisco ma kana wahi o ka ike mua ana aku ia lakou. Aole i pau.