Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 44, 1 November 1907 — HE NONOI I NOI IA, AOLE NAE I LOAA AKU KANA MEA I MAKEMAKE AI. [ARTICLE]

HE NONOI I NOI IA, AOLE NAE I LOAA AKU KANA MEA I MAKEMAKE AI.

E ka Lunahooponopono, Aloha oe:— Oiai au e kipa malihlni aku nei imua j © k<>u oluolu a nonoi aku i kekahi wahi i iaawale o ka kakou Hiwahiwa, e pa-| liola aku i ko'u mau manao wehewehe j maluna o kela mau mamala olelo e iau ae la maluna. {Ta ulu mal keia mau kukulu manao «na mamuli o na manao wehewehe o 7,. W. P. Kanealii i hoopukaia ma kou mau helu elua i hala aku la ola hoi ka helu o ka la 11 ame ka helu o ka la 18 o Okatoha, 1907, oia hol kela kuiulu manao i holke ia penel: "Kr Paredaiso ma ka Lanl ame ke Pla Mapunar>una." f'a kono ia mal au e na wehewehe uia a ka mea kukulu manao L. "W. P. sCanealli e panee aku au i ko'u wahi •waapa o ka Kuaneiio imua o ka lehuMm, i ike like Ja mai ai ka maua mau wehewehe ana no kahi kanaka po-wa aine ko kakou Haku me lesu Kristo, «ohe oleio ana no ka Kanealii ua pau fn aia imua o ka lehulehu, a o ka'u ioi koe. t"a ioaa mai keia kukulu manao ana a ko kakou makamaka ma Luka 23:4243, oia ke kahua o ka Kanealii i hooltomo iho ai ma kahi o ke kumu 1, ana ( iho ai. O ka hora o ka poino, he :najin\va kunono anel la e noi ai? a ua liookomo oia i kana haina, ae. Kc kakoo pu nei au i keia haina, t»iai aole i ke'ake'a ia ke noi ana o ka ( i.illkia waie no. o ka loaa ole ana: «!ut o kana mea i makemake ai ia ( Kristo e hana aku nona; ua hoopuka I jip no oia i keia huaolelo, e leie kunifiewa nei ko ke ao nei ua komo ua ,;vahi po-wa nei i ka Lani. | O keia kekahi o na manao e hoohul j kau ana i ka poe pono ame ka poe >ie wa iloko o ko ke Akua wahi hoano. "No Kristo, ua hele mai oia i keia Honua no ke aloha a e alako aku i na ianaka apau ma ke kino ame ka uhayie e hookomo iloko o ua Paredaiso la maialo o na hana ame na hoopopopono ana o na Rula ame na o *a Euanelio i hiki ai i na uhane apau >e oiii hou mai mailoko mai o ka Pareda|so o ka make kahi a Kristo i i aku ai i kahi po-wa i kela hora hope e liele ana laua ilaila o keia iho la ka mea i maopopo, a £enei na hoonohoiioho ana: He nonoi ka ke kanaka po-wa i nonof aku ai ma ke Ke'a i Tio'fke ia ®ia ka Pauku 42 penei: "E hoomanao mai oe ia'u e ka Haku fce komo aku oe i kou aupuni, ma keia ■nahi e hoakahele loa ai ke kanaka i lona noonoo, Pauku 43, penei. "I keia la o oe pu kekahl me A'u iloko o ka Paredaiso," o ka Kristo paJie keia i ka po-wa, a o ka kakou hoi koe, oia keia: Heaha iho la ka like ame ka pono o keia pane ana a Kristo, i ku i ke noi a kahi po-wa? Eia anei ke ola nei he lehulehu o na poe ma keia ano a hoolaio mai, a ka make o ko lesu Kristo Paredaiso Ja. a fna e hoole mai ana i kela alaiia,. aia mahea ka hiki ia Kanealii ke oielo mai ua pale aku o lesu i ka make a «ta lawe maoli aku oia i kahi po-wa ma kekahi ano e ae paha—a hookomo aku iloko o ka Paredaiso ma ka lani i ua la la, e like me kana i hoolaha se ai. Ka lua. Mahea ka hiki iaia ke hooiaio maf he bapetizo Uhane Hemolele 3Ce hana fa alaila komo ke kanaka 1 ke aupuni o ke Akua, a i ole ia, ike aku paha i ua aupuni ia? Na ke kalohe wale iho no ia mau hana. O ka lesu i olelo ai i ke kanaka powa. i keia la o oe pu me a'u iloko o ka Paredai^o. Heaha ka mea i ike ia no lakou a «kolu ma ia la? Haina. He make." No ia la wale no la ninau aole no kahi la hou aku i ku i ka olelo a Kristo, "I keia la o oe pu me A'u i ka Paredaiso, ina o ka make io ae la ka haina, alaila mahea aku Ja ka puka ana o laua iloko o ia 3a a i ole la i kekahi mau la ae paha? O ka lesu i olelo mai ai nona iho i ■waena o na Parisaio ame Sadukaio, o ka hoailona o lona kana e loaa ai, «*i'a hoi ekolu la pela o lona iloko o ka Ta, iloko oia o ka opv\ o ka i'a ia mau la ekolu, a o kana i ha'i aku ai 1 na haumana, Mat. 17:22 penei: "1 mal la o lesu ia lakou, e kumaHaia ia aku ke keiki a ke Kanaka iloKo o na lima o na kanaka, pauku 23, na īakou ia e pepehi a make, a Poakolu j ste e» BioaTā ia mai ai ia alaila maopopo 3teUx, alaila, mahea ka pH ana aku? 3Tahea ka alo ana ae? Mahea ka pee «na iho, a lakou i keia mea nul hoo--weliweli, oia hoi ka make. E na makamaka na poe i a'o nui ia i na mea o ka Palapala Hemolele. Ma kela wahi ke ku nei au a wehe- I W (,tTfc aku i ke ano o ka Paredaiso a 155U- £ olelo ai i ke kanaka po-wa e 3fele ana iaua ilaīl& ia la, oia hoi ka| Paredaiso e noho mana ia ana e lfela Uhane Hemoleie a ke Akua ka Makua 1 hapai ae ai a haawi aku i k£Vvtia nohona o ka noho lanakila ana mahma o na uhane apau, oia hoi o Aberahama, ka makua o ka poe mamaolo. Luka. 16:22 31, o keia ka Pai«ialso e noho ai na Uhane apau ka Hw-I loaa ke klno ma ka honua nei jß>)ksfWali ana i ka wa a ka hookolo3ttiW ana, aole hoi e like me na mea 1 hoolaha ia ai e komo kela po-wa i ka Paredaiso Lani kahi a na Uhane He•nnolele e noho la, e kaii ana no ka laloui TOAst®na ma ka honua nei, no ka liO(nma fa mal, © keia ka Paredaiso a Paulo i ike aku ai a ha'l aku ai i ko Korineto, ua ike oia ia Paredaiso, ka Paredaiso o lalo ned, ua mahele ia I 3ja mahele Ekolu. 1. Kahi a Aherahama ma e noho Kahi a ke kanaka waiwai e no*3. Kahl a na poe i make i ke Kalaiahinalli e noho ana. O keia mau mahele apau, a)ia keia fioko o ua Paredaiso la i apo ia e ke1r apo weiiweli (ka make). Ua hoike mai o loane i ka lesu hana * hana ai Hoko o ia mau la ekolu, ypet. 3:13, 20; p. 18, hapa hope. Ua pepehiia ola ma ke kino, ua hoola hoi* ma ka uhane: 19 Pela ia i hele ai, a a'o aku no hoi i na uhane e no--1»o nel ma kahi paahao: 20 I ka poe i loomaioka mamua i na la o Noa. Pehea i kapa la ai keia he •wahi paahao a Petero e olelo nei? no Xa hiki ole hoi ke hookuu waie ia aku 7ia uhane mailaila aku e komo i ka I*ni koe wale no apau ka hookolokolo ina. hele mai o Kristo a uku mai eia leau a hoi aku no kahi i hoomakaukau fa a4 iioko o ua Paredaiso la, ala pu iio he mau mahelehele ana iloko o ia Paredaiso oia- hoi ke oia mau loa. Ekolu maheie.'ka nani o ko ka La aaahele, ka nani o- ko ka Mahina ma-

hele, ka nanl o ko na Hoku mahele. O kela iho la ko'u mau manao -wehewehe no kela mau Paredaiso me ka hoohui kau ole no ka mahele elua o ka Kanealii mau hoike ana ma kahl ana i pane iho ai, e ha'oha'o ana paha kekahi no ka bapetizo ole ia o keia po-wa. He mea oiaio maoli no ia, oiai ina e hiki ole i ke Akua ka Makua ke hana iho no kana Keiki no lesu Kristo ma ka bapetizo ana iaia, me ka Uhane Hemolele, alaila e manao anei kakou e hiki ia lesu Kristo ke hana ae mamuli o kona manao, no keia po-wa, a I e hoolilo hoi i na kanawai ame na kauoha o ka Euanelio i -mea olg ka mea ona (lesu) i ai i mea nui a 1 | keiki na ke Akua, mamuli o kona bapetizo ia ana i ka v/ai e loane; pela i loaa mai ai kona bapetizo ia ana e ka Makua i ka Uhane Hemoleie ma ia la. A ina aole i hana a i ole e hooko o lesu i kekahi hana e ku i ko ka Makua makemake, alaila aohe hauoli ana laia i pane iho ai me ka walohia, "O Ka'u Keiki punahele keia ka mea A'u i | olioli loa ai." No keaha ke kumu o ka hauoli ana o ka Makua? No ka hana ana i ka mea i ku i I Kona makemake, a o ke alanui pololei maoli no ia e hc| hou ai a loaa kela Paredaiso nani, kahi a lesu ame na mea e ae apau i hele mai ai, a ua maopopo I ka Makua e hiki hou ana o Kristo imua o kona alo. & leaiea loa ai Oia laia, a ina no ka bapetizo ana ke kumu o keia hauoli ana ame ke kumu o kona haawi ana mai I ka mana ia lesu, alaila pehea e hiki ai ia KanealH ke hooiaio mai, ua bapetizo l T hane Hemoleie ia ka po-wa, alaila i ka po-\va oia e bapetizo ai i ka Uhane Hetn<slele me ke kau lima ole a o na haumana hoi me ke kau ana o na iima ia lakou, he oiaio no paha, o ke noi a ke kanaka po-wa he noi ia i ku i ke aloha ame ka walohia, a ua ku maoli no i lea pono ke hoomaopopo iho, aka nae, aole loa i laiva ia noi ana e hookomo iaia i ke aupuni nani o ka Makua, oiai he aupuni pohihlhi loa ia o ka hiki ana aku ilaila. ua hana o lesu i na hana mana he nui, oiai oia e hele ana I kona mau la, ua hoola ia na ano ma'i like ole apau, aole nae ia hana ana no ka hookomo ana ia poe i ke aupuni o ke Akua, aka no ka haawi ana aku i manāwa no lakou e noonoo ai no lakou iho a manaoio mai iaia ma ke ano 0 ka mea i hana ia aku ai ia lakou. A i loaa ka manaoio ia lakou e pono lakou e bapetizo ia e pono ai i loaa ai ia lakou ke kuleana i ke aupuni e olelo ia nei. A i hiki ai no hoi ke malama ia ka" pono apau, Mat. 3:15; 1 Pet". 3:20; o ka bapetizo ana ka mea i hoailona ia, oia ka mea e hoola mai nei ia kakou, (aoie nae no ka holoi ana i ka paumaele o ke kino, aka, o ka hoomaopopo ana i ka manao maikai i ke Akua) o ka no-wa he manao maikai aka, o kona bapetizo ole ia ana, ua nele oia 1 ka ike ame ke komo ana ilaila, a aohe no he wahi kuleana ma kekahi ano e ae a i -ole paha he mana e hiki ai ia Kristo ke hana aku i keia po-wa i ihea e komo ai ilalla oiai aole loa ia o ka lesu hana o ka olelo mai ma ka Baibala me ka hooiaio mai, Oiaio, he oiaio Ka'u e olelo aku nei ia oe, Ina e hanau hou ole ia ke kanaka i ka wai me ka uhane, aole loa oia e komo 1 ke o ka lani, alaila, o ka mea maopopo, aia a bapetizoia i ka wai ame ka Uhane alaila komo, pehea iho la keia? Me ka ike no hoi o Kanealii aohe i hoiamo ia kahi po-wa, pehea oia I manao ai e komo: oiai, na hoonohonoho ana o ka papa hana o ka Euanelio o īoane ke bapetizo i ka wai no ka mihi, a o lesu ke bapetizo i ka Uhane a hui ia keia mau mahele ma« luna o ke kanaka manaoio alaila waiwai. a eia kekahi ua ike, iho wau e hoohalike ana oia i keia po-wa me Noa i ka minute o kona komo ana i ka Halelana, a pela me losepa ka lanakila ana ae mai kona hoomaewaewa ia aha, a e like me Mose ka lanakila ana ma ke Kai Ula, ame Kakelaka ma j ka holoholo ana iloko o ke e like me Daniela ka lanakiia ana mai ka lua Liona mai; a e like me lona, | ka lanakila ana mai ka make ae hiamuli o ke kokua a ke Akua ma o ka *I''a nui la a ia loane, kiloi ia iloko oj ka Ipuhao alla a lanakila no, o keia ka hoohalike a Kanealii. A eia ka ninau, pehea iho la la ka like o keia poe kauwa a ke Akua me keia kauwa a ka ino? Heaha ka hana i hanaia e keia po-wa e like*, aku ai oia me keia poe kauwa a ke Akua? Aia mahea ka pauku Baibala e hoike mai ana, i ko lesu make ana ma ia la, ua pii aku kona Uhane i ka Lani? O keia mau ninau apau i pane ole ia na haina, ua makemake loa ia wau e pane ia mai e ka makamaka, no ko'u makemake ole no hoi e alako ia aku ka hapanui o keia lahui iloko o keia ano a'o 'huikau me ka pono ole, ua ike au a maopopo he nui wale o ia poe e hele, nei me keia ano a'o, elua aoao makua e hele nel ma keia ano a'o, ma ke ano Ane J Kristo no, oia hoi he ku-e lesu Kristo, ke lawe nei a hooiaio i ka lakou ano.hana a kapa ma ka inoa o 'Krlsto o ke Kristo iho. la ka ia: o ke ku-e i ke a'o', Mat. 5:19 penei: O ka mea e uhai aku i kekahi hua iki o keia mau kanawai, a e a'o aku hol i kanaka pela; oia ke olelo ia he mea uuku loa iioko o ke aupuni o ka 'Lani, a heaha kekahi o keia matj kanawai? nana ma Mar. 16:15-16. Pauku 15. I mai la .oia ia lakou e hele aku oukou i na aina apau, _ e ha'i aku i ka Euanelio i na kanaka apau. . Paukii 16. O ka mea e manaolo mai, a bapetlzola, e hoola ia oia, aka, o ka mea e manaoio ole mal, e "hoahewa ia oia, o keia nae ka Kanealii e hoo« koe nei, hoike mai o Mareko i ka mua o ka OEuanelio o lesu Kristo, oia ka mea e pili ana i ka hana a loane i hoouna ia mai ai oia hol he bapetizo, eia nae ke hoowahawaha nei ka hapanui o ko ke ao nel a hoolio 1 ka mea e pomaikai ai i mea ole, e manaoio i ola. Ke manao nei au ua lawa au maanei, aohe au i manao o ka hoohiluhilu ana aku i na ano manao alelo lua apau he mea ia e pomaikai ai ka lehulehu, aka me ka maopopo loa ia'u i keia la ' ua hihia ka hapanui ma keia ano ho- ! kai me he muumuu la» e like me ke kuhlhewa o Sfeitana e hiki ana laia ke ' paa i ka Uhane o Kristo ilalo o kona mana no na la ohu mawaho o ekolu ! eia nae ua palaualelo loa ia nae ia * kuhihewa ana. i Kumuhana: I keia la ooe pu kekahi me a'u iloko o ka paredaiso, Haina 1 ae, ua komo like io no laua ia la iloko 1 o ka Paredaiso o ka make, me ka 1 hoopaapaa ole, a o ka hoi ana o ka i Uhane i ka Lani, o ko L W. P. Ka- >■ nealli wale no ke hoi ilaiīa. Owau no me ka makee, L C. K. KAANOIOKALANI. Waikiki-kal.