Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 45, 8 November 1907 — NA KAIKAMAHINE MA KE KULA HOOPOLOLEI Maikai ka Malamaia ana o na Keiki ma ke Kula a Piha Makaukau i na Hana. [ARTICLE]

NA KAIKAMAHINE MA KE KULA HOOPOLOLEI

Maikai ka Malamaia ana o na Keiki ma ke Kula a Piha Makaukau i na Hana.

Eia no na kanaka Hawaii ke maalo mau pei ma ke Alanui Moi maluna o na kaauwila no ka uluwehi o Kapalama, aka nae aole he lana ae o ka manao e hele -e makaikai i na mea hana a na kaikamahine, a i ole hoi ia i ke ano o ko iakou malamq, ia ana maloko o ke kula hoopololel raa Keoneuia. • Ma ka Poakahi nei i loaa ai he manawa e kiei aku ai iloko o na paia o ua halekula ia, a he mea hoi na na makua Hawaii e haaheo ai ke ike aku i ha kaikamahine e noho ia maloko o kela kuia, ame ka lakou mau mea i hana ai me ko iakou mau lima ponoi. I ka halawai ana aku o ka Lunahooponopono o ke Kuokoa me ke kumu poo o keia kula Mrs. S. Dexter, ua laweia aku ia oia e hoomakaikai i ka pahu aniani kahi o na mea hana lima a na kaikamahine i hoahuia af, aia malaiia na papale ohe i ulana maoliia e keia mau kaikamahine, na papale lauhala no hoi, na moena liiiii, na pe-' ahl o na ano like ole, na llhilihi, na apo waiho kawele holoi llma ame kekahi mau hana e ae i hana oleia e keia mau kaikamahine ma ko lakou mau home ponoi. Wahi a keia kumu poo i olelo mai ai, ua hooliloia aku na mea a na kaikamahine e hana ai i ka poe e makemake mai ana e kuai, a o ka hapalua o na loaa mai ia mau mea mai, e haawiia no i ke kaikamahine nana i hana ia mea, a o hapaiua i ke aupuni. Ua hoikeike puia mai no hoi ka buke banako a na kaikamahine he mau dala ka lakou e waiho nei lloko o ka banako a mai ka la 5 mai o ka mahina o Maraki a hiki i ka mahina o Augate aku nei i hala, ua hiki aku ka nui o na daia i loaa mai ma o na mea la i kuaiia i ka 123, a o ka hapalua o keia mau dala, ua hoihoiia aku i ke aupuni a o ka hapalua i na kaikamahine. I ka makaikai ana ialoko o ke keena kula, he ku i ke ano lede na kaikamahine ke nana aku, aole mamuli o ka hiki ana aku o kekahl maiihini iloko o ko lakou keena kula he mea ia no lakou e kau pono mai ai o na maka maluna ona. aka e nana mau ana ko lakou mau maka imua o ka lakou kumu. a ua ikaika maoli no na kumu

o ka lioomalu ana i kela mau kaikftmahine. 0 ka lakou himeni ana kekahi mea maikai loa e lohe ponoia ana na ieo like ole i ka \va e hlmeni ai, a e meni ana hoi mai kahi kaikamahlne uuku loa o ekolu makahiki a hiki i ka poe nunul. He hookahi no manawa kuia o iakou 0 ka la, «ia no ke kakahinkn a i ka pau ana o na hora kula. ua hele aku ia iakou ma na hana lima. E ikeia aku ana kekahi mau kaikamahine e humuhumu ana i na lole maluna o na mikini, e ulana ana hol kekahi poe kaikamahine i na moena lauhala a e hana ana hoi kekahi poe 1 na lihilihl, aoie o ke ano maa mau i ka haffaia me na kui hana lihlllhi, aka me *na pine laau loioa e kloiaola al ma o a maanel, a he ku i ka noeau k» ano o ka lakou hana ana a dift n« keia n?au ano iihiiihi e kualia nel ma na halekuai no ke kau ana maluna o na lole o na wahine. Ke a'oia nel no k<>ia nno o ka hana ilhillhi ana ma kekahi mau kula e ae. a o kekahi hoi keia o na lke maikai ioa e loaa i na keiki, i liio i hana e pono ai lakou no keia noho ana aku, a e hiki ai no hoi ke hana t mau lihilihi no ko lakou mau ioie ponoi. 1 ka nana ann ma ke ano nui i ka lawelaweia ana o keia kula, aoie i iaweia mai na hoohana ana e hoounaunaia' nel i na kaikamahine ma ke ano he mau hoopa'i no ka lakou mau hana liewa i hana ai. aka ua a'o maoiiia aku no iakou i na mea e pono ai keia noho ana aku. Na keia ame keia kalkamahine ponoi iho no e hoioi i kona mau lole, e pia a e aina hol, a iloko no o ka uuku o ko lakou mau kino, ua hiki no nae ia iakou ke hana i ko lakou mau pono iho. I ka nana aku ia lakou me he mea la ua lawe mai lakou i keia kula ma ke ano he honte no lakou e noho ai. He mau nanalna o ka hauoli ame ke a,ke hana maluna o keia ame keia kalkamahine. He a'o pi]»)a no ke kuke ana maloko o ke'a kula, a ua nui na mea ai e haawiia nei ia iakou i na la apau e hoohaiahala ole ai ke keiki, a 1 oi aku no paha I na mea e loaa ana ia lakou

ma ko lakou mau home ilio. Iloko o ko lakou manawa ma'i, aia he haukipila i hoomakaukauia me na moe maikai, a o na kumu no ka poe na iakou e malama l keia mau kalkamahine i ka po ame ke ao, me ka haawi ana i na laau kupono no lakou a ma ka oieio ana ae, ua kohu maiama inaoli ana no a na maleua ke ano o na niea e hanaia nei maloko o keia halekula. He elua mau rumi moe nunul e hiamoe al o keia mau kaikamahine me ka īakou mau kumu, a aia hoi maluna o kela ame keia moe pakahi na lako 0 kela ame keia kaikamahine i kunila| a ua kapu loa ke kil wale ana aku o kekahi keiki i ko kekahi. I ka manawa e loaa ai o kekahi ulia 1 ke kula, e kaomi aku no ke kumu I kekahi p'hi e kau ana ma ka p&la i kokoke loa i kona moe, a o ka m&nawa ia e kani aku ai o ka be!e, no ka hoala ana i na kaikamahine, a i ka manawa hoi o na keiki e ala mai ai, e ku lakou ma ko lakou mau moe a hikl i ka loaa ana mal o ke kauoha no ka hele ana ilalo, e a'o mau ia ana lakou i na manawa apau no ka hikl mal no 0 ka ulia ua makaukau mua no ka holo ana aku i kahi e pakele ai. Ma ka hoike mal a ke kumu poo Mrs. E>exter, ua makemake oia i na kaikamahine i hiki pono ole i ko lakou mau makua ke hoomalu e hoihoi aku maloko o keia kula, aole paha no ka manao ana, he mau kaikamahine maikai j ole lakou, aka no ke a'o ana ia lakou e lilo i mau wahine kupono no i keia noho ana aku. Na keia mau kaikamahine no e kanu 1 ka lakou mau mea kanu oloko o ke kihapal, a ke hua nei ka lakou mau papaia ame na maia, a e hiki mai ana no i ka manawa e ai ai 1 ka hua o ka lakou mau mea I kanu al, aole wale no nae o keia ka mea i makemake nuiia ma keia hoomaa ana i keia mau kaikamah'ne ma keia mau hana, aka no ko lakou manawa e lilo aku ai i poe wahine a lawe mai ia mau hana a| malama, a a'o aku hoi i ko lakou mau | ohana e hoohalike me na hana maikaii l a'o'a aku ia lakou. | Ma ka hoike mai no hoi a ke kumu poo, i kona hele makaikai ana i na home o kēkahi poe kaikamahlne i hemo aku mai keia kula aku, ua loaa mai ka ike iaia, aole no na kaikamahine ka hewa nana i hooliio ia lakou i 'mau kaikamahlne auwana a lalau, •aka mamuli no ia o ka noho lalau o na makua, ame ka hoomaopopo ole aku i ka lakou mau keiki. O na kumu na lakou e a'o nel 1 keia mau kaikamahine ma na hana like ole ola no o Mlss Hana Keanu, ke kumu nana e a'o ia iakou i ka himeni ami? na mea plli i ka hoonaauao ana ma na haawina, a o Miss Kawina Broad ame Mlss Mary lona na kumu na laua e a'o i ka hana ana i na Hhiiihi, ka ulana papale ana, ka ulana moena ame ka mikini lole ana. Me he mea la ina e hoomaopopo ana na makua Hawaii i ke ano o na mea e a'oia nei i kela poe kaikamahine e noho la maioko o ke kula i kela manawa, aole no e nele ana ko lakou maleemake maoll e -hookomo pu aku 1 ka lakou poe kaikamahine ilaila, kahi e a'o pono ia mal al i oi aku i ka ka makua a'o ana. He mau kumukula Hawali keia mau kaikamahine na lakou e-a r o nei I keia mau kaikamahine, a mamuii o ka ike ana o Mrs. Dexter o na Hawall no ka poe kupono loa e a'o i ko lakou mau keiki, pela oia I kil ai I poe kumukula kaikamahine Hawaii wale no ka poe na lakou e hoomaopopo I na hana plli 1 keia mau kaikamahlne Wilohe. Aole no nae he poe kaikimahlne kolohe wale no ke!a e noho nel ma fcela kula. aka he poe kaikamahine no kekahi I hoihoiia aku no ka noho ana malaila, kahi.e loaa mai ai na a'o kupono ana, a ke makemake nel no ke kumu poo i na kaikamahine kolohe ole e noho ma keia kula ke makemake ko lakou mau makua e hana aku pela. He hookuu ia no na kaikamahine e hele wale ko lakou mau wawae me ke kamaa oie, a oia kekahl mea i loaa aku ai ia lakou o ke ola kino malkal, no ka mea aia ka hapanui o ko lakou manawa mawaho o lsa hale e hoio-ke al i o a ia nel. 'O kekahi no hoi o na mea maikai loa e loaa ana i kela mau kaikamahlne. o ko lakou ake nui ole aku ma na mea nani, oiai e komo ana no lakou I na lole i kupono loa no ka noho ana ma ko laJcou miu home iho.