Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 46, 15 November 1907 — POINO NA HAWAII I KA EPA A KA HAOLE Poho Makehewa na Dala i Hookomo ia i ka Hui Hawaiian Reality and Maturity. [ARTICLE]

Display in multi-column mode Display for printing View this newspaper issue

POINO NA HAWAII I KA EPA A KA HAOLE

Poho Makehewa na Dala i Hookomo ia i ka Hui Hawaiian Reality and Maturity.

• ka mea kaumaha a ku no hol i ka ;iv> i puai ae nel iloko o kela mau . oia no ka mea hou e plli ana i ka i.ui Hawaiian Reaity and Maturity •mi»any, ka hul hol a kekahl heluna ;i l( na kanaka Hawaii i komopoo iiu ai me ka hoahu ana i ka lakou au wahi loaa uuku no ke ake aku e ia. mai he mau pomaikai ia lakou ;. ,i keia hana ana. I '» ka hua nae e puka mal ana ma- : ,uii o ia' hoahu ana, e lilo ana lakoH f poe a pilikia, a he mau hanerl 1 „ na kanaka Hawaii e poho ma'uwale ma o ka iakou mau dala i hookomo i maloko o keia hui no kekahi mau ,nkahiki ioihi. Hc hui keia i kukulula ma Hawail no kekahi mau makahlkl loihl l . l)a ae nei, a ke ku nei hoi r ., tna hana ma ka Hale Mclntyre, a. inuli o ke ala ana mal o ka hoohuol j . k(» o kekahi poe paa mahele no ke : O keia hui, ua lmila aku la i k.ih! mea e hiki sl\ ke hoopauia ae ~ hoohuoi ana, a o ka mea l ikela, , a no ka hoikeia fina aku i kekahi ■ i kuleana ika hui i ka; loaa ana o kulana kupilikil a h&naia iho Ja T ka hoikeia ana aku i keka)Ā p6e, V.. noho pouliuli wale mal nei no lai!v ka manao eia no ka hui ke i : i r.< i me ka holomua. i'a noho Peresidenaia keia hui e L K Kentwell, a ua holo aku 'nae oia t . Amerika no ke komo ana malok'» . ■ ke kula nui o Columbia, iloko o na - ihma he umi-kumamawaiu i hala ae. j•! I keia manawa nae ona i kaawal* ; , r . i ai mai Hawali nei aku, ua noho i . .;.onopono ia na hana o ka hut u v .n t kaikuaana George Kentweii, a i--1; > nae o kekahi mau mahina elua I ■; ae nei, ua holo pu aku ia no keia i , •( no Amerika, a waiho iho i na • : m o ka hui ma ka lima o John D.

Mahope iho o kela hoea ana no Amerika, ua kauoha mal la oia la John Holt e hoouna aku i dala nana, eia nae aole he hookoia aku o kona makemake, me ka hookikina okoa ana mai e klkoo aku 1 na dala maloko o ka banako o Hawaii nel, na dala hol i waihola aku ma kona llma e na kanaka Hawaii. I ka manawa i uiia aku ai o John D. Holt e hoike mai i na mea e pili ana i keia hui, ola hol kona holomua ame ka ole, ua hunahuna no oia i ka hoike ana mai i ka mea oialo, aka mamuli o ka hoike ana aku o kekahi mea kakau o ka Advertiser ua loaa mal kekahi lohe maopopo loa no ke poho ana o keia hul, akahi no ola a hoike popo mal i na mea i makemakela aku| ai e pill ana i keia hul, lmi loaa a hoopolno i na kanaka Hawaii. ' Penei ke ano nui o kana mau mea 1 hoike ae al i ke kanaka kakau nupepa: "Aole no i maopopo loa ia'u na mea e pili apa 1 ka hul, olai he mea hooponopono wale iho no au Keja manawa. Na Mr. Geo. Kentwfell no e lawelawe a e hooponopono i na hana e pili ana i ka hui, a e ukuia ana hoi au he $17.50 o ka pule, no ka malama ana 1 na hana o ka hui mahope iho o kona haalele ana mai. Ua kakau mai ola iā'u e huil hot inai ana no oia, ©ia nae aole he hoi mai. "Ua makemake oia i eiala hou nana, a ua kauoha mai e hoouna aku au. eia nae aole o*u hoouna aku e Uke kona makemake. He nul kana mau 'manawa o ke kakau ana mal, a e hoole mau aku ana no hoi au, me ka hoomaka'uka'u ana mai ia'u e klkoo ana oia i na dala ma ka banako ma ka' bila, i wahl no'u e hooko aku ai 1 kona makemake, aole nae au i hana aku e llke me kana kauoha. "Ua ike no au i ke kulana kupilikil

0 ka hui no kekahi manawa i hala a£" nei, a ua maopopo pu no hoi ia'u aia no he mau dāla ma'.oko o ka bana:ko. Aole e hiki ia'u ke hooia aku i ka nui o na dala, aka ua manao nae au aia paha ma kahi o ka $900.00, a he mau moraki a he mau nota lehulehu no hoi kekahi e waiho nei, aole nae he maopopo o ka loaa mai o ke dala no ia mau mea." He nui na hana apakee a keia hui ka inea hoi nana i hoala mai i n* manao hoohuoi iloko o kekahi mau manawa lehulehu !• ae nel, a mn ka mahina o Okatoba o ka makahiki 1906 i hele mai ai ke kiure e noii pono 1 ke kulana o ka hui, eia nae ua hafftiho la ko lakou ike i kahi o ka pilikia e ala mai ai kekahi hoahewa ana i na hana a keia hui. E huli kokeia aku ana na hana a keia hu*. ma keia mua koke iho a ia manawa e ike pono loaia ae ai na hana kolohe a na poo o kfeia hui. Ua kipakuia mai keia hui mai PilN pine mai e ka Loio Kuhina mamuli no o r»a hana kolohe i lawelaweia malaila e ka mea nana e hoohana ana i keia hui ma ka inoa o "Wy Stewart "\Vebster, no ka mea ua ike maopopoia ka imi ana i wahi e loaa nui mai ai a ke dala mamuli o keia ano hana o ke kukulu ana i hul. Ina e koho maolHa ana i mea nana e noii pono aku i ke kuiana o ka hul e ku nei i keia e ikeia auanel e ala mai ana kekahi mau hana kolohe ino loa. He mea maopopo loa o kekahi hana epa i hana ia oia no ke kukulu ana i ka hui ma o ke waiwal la i loaa mai ma o ka *t>oliloia ana aku o ka waiwai o ka wahine a ka mea e noho Peresldena ana no ka hui, i hiki aku hoi ka huina I ke $36.940, a i ka wa hoi i komo nui ma! ai na dala a na kanaka Hawaii, o ka manawa ia i kuai houia aku ai na mahele i paa malaio o ka wahine a ka | Peresidena, a lilo mai la ia mau ma#iele no ka hui, no ke kuai hou ana aku i ka poe e makemake mai ana e komo i ka hui. E loaa hou aku ana nae kekahi mau hana epa ke noii ponoia aku,' no ka mea, ua hiki aku ka'nul o na dala a na kanaka Hawaii i hookomo aku ai maloko o keia, hui I ke $90,000, a ha poe nele hoi lakou i hookomo aku i ka lakou mau dala me ka manao e loaa mai kekahi mea kokua 1 ka wa e hiki mai ai i na la elemakule, eia nae, ua pau iho la 1 ka uhaai ia e ka mea i piha me ke kolohe ame ka alunu. He hana malihini ,no keia o ka hookomo 'āna i kekahi mau dala maloko o. kekahi mau hui no ka hoopukp, ana i na kanaka Hawaii, aka ala nae ma Amerika kA nui loa o na hui -koloho o keia ano. O ka poe ilihune'ka poe hooikaika ioa ia e komo mal malqjis.o 0 keia ano hui, ma ka uku ana i $2 1 kela ame mahina, e hoikeia aku ana hoi ia lakou ka nui o na pomaikai 1 ka wa e pau ai o ka hoahu ana i ko lakou mau kuleana pakahi iloka o ka hui, o ka mea oiaio nae he ekoli makahlki i makemakela al no ke ku ana a lawa na dala i makemake ia, alaila kukulu aku ana ua hui hou. O kekahi hana akamai loa a na hui 9 keia ano, oia no ka uku ana i «a lunanui o ka hul i na dala mahuahua 0 ka mahina, ina paha he hana a hana ole ka lakou e lawelawe ana no ka pono o ka hui. Ua hoike ae ka Loio Kuhina Henwnway i kona lohe ana no keia pillkia o ka hui i keia mau la koke Iho nei a ua hoike aku' hoi ola I ka Puuku Hapai e noii pono aku i ke kulana o keia hui, a ua haawiia aku na hoola ana no kona hull pono ana aku 1 kahi 1 ala mai ai o ka pillkia ana o keia hui. Ua hiki nae ke kohoia aku mamull o ka iml puapuahulu ana i kekahi -mau mea a ka hui i hana ai, aia ma kahi o ka $900 e walho nei iloko o ka banako, he $2000 iloko o na moraki maikai ole a hui'pula me na nota a o kela wale iho la no na wahi dala i maopopo o ko lakou mau wahi 1 hooliloia aku al, a o ke koena ua komo i ka eke a Hakai. Ke lfono la aku nei na kelkl i hoonaauao la ma keia kula e hiki ae ma ka halawai kumau o ka Aiuminai ma ka Poakahi la 18 o Novemaba, 1907, i ka hora 7:30 p. m/ Ua makemakeia na |ceiki I komo ole I ka Aluminai e komo pu mal me ka tauna pu ana rAe na hoa.