Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 47, 22 November 1907 — Ka Makaikiu Talamana Ka Papohaku Kahiko Naueole o ke Komohana. A I OLE Ka Mea Nana ka Ilio Hanu Mea Hou Kaulana Bone [ARTICLE]

Ka Makaikiu Talamana

Ka Papohaku Kahiko Naueole o ke Komohana. A I OLE Ka Mea Nana ka Ilio Hanu Mea Hou Kaulana Bone

MOKUNA XXIX. KA HALAWAI PU ANA O FRANCI§CO ME KATE. « » keia wahi i hoomakaukauia no ke koala ana aku ia Ineka aia .» malalo pono ae o ka puka aniani o ka rumi a Kate e noho ana, hana hoi o Francisco i keia hana ma keia wahi i mea e hoao aku Katc malie o ae mai ua kaikamahine la i kona makemake e lilo . wahine nana. ( l'a ike no na kanaka apau e noho ana maluna ,o ua aina hanai . ~.kna la i keia hana ku i ka manaonao e hoomakaukauia nei, eia ;i , c hiki i kekahi o lakou ke hele mai e uwalo no ka pono o . .ur.ahine, oiai e nana aku ana lakou maluna o keia kanaka me he „ la uia ko lakou akua. f} \ MOKUNA XXX. 1 KA LEO KAMAHAO ILOKO O KE ANAINA KANAKA. Manmli o ka piha mana o keia kanaka Mekiko, ua pili wale na - a apau malalo ona, a ina oia he kanaka e hana ana i na hana maiina oia kek«ihi o na kanaka nui a kaulana no hoi, aole nae pela. Kc l a no na Ilikini i ke ko'iko'i o keia hana e lawelawe, ia nei . ko lakou haku, eia nae aole loa'e hiki ia lakou ke ku-e mai, a oki , ,a aku hoi na haole, no ka mea he kaikamahine kela o ka lahui okoa. Ua ku no i ka maalea na hoolala ana a keia kanaka 1 mea e hoo,a ai knna makemake. Ua hoonohoia kela wahine me Kate malia r. - 'una lioii ia mai oia i ka manawa e kokok« loa ai e puhna o Ineka " l' kn manawa i makaukau ai ka wahie a nininiia aku hoi ka aila -nalm maluna iho o ua puuwahie la, o ka manawa no ia i alakaiia, aku ■Vo Ineka no kahi e halawai aku ai me ka make weliweli. Ke manao la o Ineka ua pau ka manaolana no kona ola, nolaila r/' hoomanawanui wale iho la no oia i na manao hakuko'i maka'u īlok ) ~na. a hele mai la no oia me ka hoao ole e ku-e mai i ka poe nana oia 1 alakai ana. . ' I ke kaalo pono ana ae o Ineka ma ka aoao o Francisco, ua alawa aku la oia a ike aku la i ua kanaka lokoino nei e puhi kauaheahe mai ana i kona kika, me ka lana malie o kona mau manao me he mea la he i'o pipi kana mea e nana aku ana i ke koalaia mai aole hoi he kaUa ku iho la nae o Ineka a pane aku la īa Francisco Loupe: E ik c ana oe, e liiki koke mai ana kou manawa e kena kanaka īno. He minoaka ka mea i ikeia aku ma na papahna o ua kanaka la 1 ka lohe ana mai i keia mau olelo a ke kaikamahine, a oia no hoi ka wa i loheia aku ai o kekahi leo kupinai i ka pane ana mai: "Ua kokoke loa mai kou manawa e Francisco," a o ka loli koke, ae la no ia o ka helehelena o ua kanaka la a kohu leleiona ke nana aku. | 0 kahi'o keia leo i loheia aku ai, aia no ia ma kahi kokoke l©a i m kanaka la, a oiai he mau Ilikini wale no ka poe kokoke loa me ia ame lneka ua maopopo ole ka mea nona kela leo hooweliweli ana > e lohe aku nei. , . , , • l ka wa o ua kanaka la i lohe mai ai 1 keia leo, o kona manawa no ia i ku ae ai iluna me ka paa ana i kana pahi ma kona hma a pane mai la i kona mau kanaka: "o>vai ka mea nona kela leo 1 pane mai IKI Ke noke la na Ilikini elua na laua e paa ana ia Ineka i ke aloalo tna o a maanei, aole nae o laua ike aku i kekahi kanaka, a o Ineka pu no hoi kekahi i lohe pu aku i-kela mau huaolelo i hoopukaia mai e like no hoi me kana i hoopuka aku ai ia Francisco, ua hene īho la ka aka a ua kaikamahine nei, no ka ike ana aku ua piha loaia kona enenu i ka maka'll. - , Ua kauoha hou mai la o Francisco i na Ilikim na laua e paa ana ia Ineka e hoihoi ia Ineka ma kona wahi mua i hoopaaia ai, a oia no ka manawa a ua kaikamahine nei i pane hou aku ai 1 ka 1 ana akw: "Ua kokoke loa mai kou manawa e make ai e kena kanaka hooVan °A no keia pane ana aku a Ineka i keia mau huaolelo, hoololi ae la ua kanaka nei i kona manao mua a kauoha mai la e alakana; aku o Ineka i kahi o ka paila wahie e waiho mai ana, a ke holoholo la lioi ua kanaka nei me he Tika la i hoopaaia 1 ke kaulahao. 1 ka hoopaaia ana aku o Ineka iluna o ka paila wah:e, ua kauoha. akn la ka wahine kauwa e ,nana ana ia Kate e hele mai laua e nana 1 ka hoopa'i e kauia aku ana maluna o Ineka, oiai o keia ke kauoha a I rancisco 1 haawi aku ai i keia wahine. Me ka maopopo ole ia Kate o.ke ano o na mea e hanaia aku nei ro kona hoaloha, ua ae mai la-oia i ke noi a keia wahine, a kiei niai % I.i »ia ma ka puka aniani, a halawai mai la ka ike a kona mau makar.,v kekahi hiohiona ana i ike mua ole ai. Ua kokoke loa o I<ate e hoopuka mai i kekahi mau mea ana i ■raketnake ai, no ka porio o kona hoaloha, aka nae, ua maule e īho la . -a no ka pilia loa i ke kaumaha, a aia hoi o Francisco ke nana mai {*< ma kahi mamao a ike mai la i keia nana ana aku a ICate ma/ka ; ,,ka aniani, a o kona manawa no ia i kauoha mai ai e ho-aia ke ahi o a paila wahie. I ka pau ana o keia kauoha a ke kanaka Mekiko no ka ho-a ana i :<o ahi, o ka manawa no ia i pa'e mai ai kekahi leo i ka 1 ana mai: i: hoihoi hou mai oe i kau kauoha, o lilo koke auanei oe he kanaka t: ake i keia manawa." " Leha ae la ka maka o ua kanaka nei iwaena o kona poe kanaka akoakoa ana, a ninau aku la me ka leo nui moakaka: "Eia anei kek ihi kumakaia iloko o ko'u mau kanaka pono? E haawi no ao« umi : neki jrtila i ka mea e hopu ana a paa ka mea nona kela leo 1 pane n:ai nei." . , . « l a kakali iho la ua kanaka nei no kekah. mau minute loihi, aole n?.e he puai leo maiwaena mai o ua poe kanaka la, a ke hekāu Ia a 'naka'u maluna o na mea apau no keia mea nona kela leo. "E ho-a aku i ke ahi," i kauoha hou aku ai o Francisco i na 111kini, oiai ua hele mai la ua kanaka nei.,a piha i ka huhu no keia lohe •nau aku i ke kaheaia mai e hoea mai ana kona hopena. Ua lalau koke aku la kekahi o na liikini i ke ahi e a ana īluna o *■vkahi ihoiho me ka hele ana aku a kokoke i kahi a Ineka e noho mai :ina a o kona kuni aku no hoi ia i ka pulupulu, ua loheia aku la ke 1 ' ani ana mai o kekahi pu raifela, a moe make iho la ua Ihkim la ma ' a aoao o ka paila wahie. . i • m Va pioloke koke ae la oloko o ua anaina kanaka ne. no ke.a ike ;:na aku i ka waiho make mai o ka Ilikini, a ua h.ki ole hoi 1 ka liaku . ka aina hanai holoholona ke hoomaopopo . kana mea e hana aku n nia ka manawa a kona lukanela i holo mai ai a mnau ma. U ia.a i ka i ann mai:' . . , "Ua hoomaopopo anei oe i kahi 0 ka poka . lele ma. ne_i n«a ku kela Ilikini?" ' . "Aole au '1 hoomaopopo aku nei, aka ke manao nei au eia he ku-

makaia iloko o keia anaina kanaka," wahi a ua Francisco nei i pane aku ai. "Mai kuhihēwa oe, eia kekahi o kou mau kanaka ke hoao nei hoopahu'a i kau mea e makemake nei e hooko e kuu haku," i pane aku ai Kona lukanela. Ua hoi hou mai la ka noonoo maikai o ua kanaka Mekiko la, a haawi hou aku la oia i ke kauoha i kekahi Ilikini okoa aku no ka ho-a ana i ke ahi, aka nae ua luliluli mai la ke poo o ia Ilikini, 110 ka mea ua kau aku ka weli maluna ona no ka hooko ana aku i keia kauoha. Ua ike aku la no o Francisco i ka manao nui o ka luhluli ana mai o ke poo o ua Ilikini la, a me ka hooka'ulua hou ole iho, ua kii maoli aku la oia i ka ihoiho kukui, a hele aku la e ho-a i ke ahi, a oia nae ka Ineka i i mai ai iaia: "E akahele loa oe e Francisco, no ka mea ua kokoke loa mai kou manawa," a oiai e waiho pono mai ana ke kino make o ka Ilikini imua o kona alo, i ka manawa a Ineka i kamailio mai ai i keia mau huaolelo, nolaila, aole loa e hiki i ua haku la o ka aina hanai holoholona ke aa aku e ho-a i ke ah!4 ka paila wahie, a kiola aku la oia i ka ihoiho kukui i kahi e. Ua ku koke aku la ka lukanela ma ka aoao o kona liaku, a oiai ua ike oia i ke kupilikii o keia manawa, nolaila ua hawanawana aku la oia ma ka pepeiao o ua kanaka Mekiko la 1 ka i ana aku: "Ke manao r.ei au e hoopaneeia ka hookoia ana o ka hoopa i o Ineka a hiki i ka loaa ana o keia mea nana e apuhi nei ia oe." "Pehea auanei e hiki ai ke loaa keia kanaka ia kakou? ' i ninau mai ai o Francisco me ka piha nauki a kuaki maoli no hoi. "E noonoo pu mai kaua maluna o kekahi kumuhana nana e hoopau ae i keia uluaoa, a e paa ai hoi ka mea hana kolohe." "Ina aole au e hooko* ana 1 keia hoopa' maluna o keia kaikamahine e like me ka'u i hoike aku ai i na kanaka, alaila e pau mai ana ko lakou hilinai ana maluna o'u," wahi a ua kanaka Mekiko la i pane aku ai. "Na'u no hoi e olelo aku i na kanaka aole loa oe i manao e puhi maoli i keia kaikamahine i ke ahi, aka i hooweliweli wale no oe ma keiā mea au i hoao ai e hana," wahi a kona lukanela. Oiai nae ua mau kanaka la e noke ana i ke kamailio, ua hoea mai la ka wahine lawelawe i hoonoho puia aku ai me Kate a i mai la: "Ua makemake ia oe e Francisco e Kate e hele aku io na la i / keia manawa." ' "Aha; e ike ana oe e kena kaikamahine paakiki iko lilo mai ,i wahine na'u," i pane ae ai ua kanaka Mekiko la, a k'»auoha aku la i kona lukanela e malama malie ia Ineka a hiki i kona huli hoi ana mai. Ua haawi mai o Kate i ke kauoha no ke kii ana mai ia l<rancisco f.nahope ! iho o kena pohala ana mai kela maule ana ona, ano makemake nui no iloko ona e hoopakele i ke ola o kona hoaloha ke kunui nui o kona makemake ana e ike hou i keia kanaka mana nui. Ua kanalua no ka wahine lawelawe i ka hooko ana aku i ke kauoha a Kate oiai ua hoowahawaha loa oia ia Ineka, a o kona makemake maoli no o ka māke o kela kaikamahine, aka mamuli nae o kona kunana, ua poha hou mai la ka leo o Kate i ka pane ana m£i: "E hele koke aku oe e hooko i ko'u makemake, no ka mea e pakaukaniia auanei kou hewa, ina e make ana o Ineka mamuli o kou hooko ole ana i keia mea a'u e makemake loa nei ia oe e hooko aku." 'no hoi i loihi īa kakali ana a Kate ku ana no ua Mekiko nei imua o kona alo, a pane aku la: "Nau hoi paha i hoouna ae nei ia'u e hele mai ea?" "Ae na'u i hoouna aku nei ia oe, a no kuu makemake no hoi e hoopakele ia Ineka mai* ka make mai." "Alaila he hookahi wale no ona kumu e pakele ai, o ko ae wale mai no e. lilo i wahine na'u e like no hoi me ka'u i koi mua aku ai .a oe." "Ina au e ae aku ana i kou makemake e hoohiki mai ana anei oe e hoopakele i ke ola o Ineka?" Ua pahola ae la ka minoaka hoohie ma na papalina o ua'moo 1a no hooko ia o kona makemake a pane aku Ia me <ka hoihoi. "Ina 6 kau leo uwalo kena no ka pono o kou hoaloha, aole a'»t hoole ana aku, a e hoopakeleia oia i keia hora no a kaua e kamailio pu nei." i MOKUNA XXXI. KA LOHE HOUIA ANA O KA LEO KAMAHAŌ. Ua mumule wale iho la no laua no kekahi mau minute mahope iho, o "ka haawi ana mai o Kate 1 kana pane, aka aia nae ko laua mau noonoo pakahi ke i ka laua mau mea i noonoo ai. Aole he makemake maoli ko Kate e niare me keia kanaka i mea e pepehi oleia ai kona hoaloha, aka ma ia alahele nae oia 1 'manao ai e halawai pu hou laua me Ineka a e kukakuka i ka laua mau mea pono e hana aku ai me kela mau pauela a laua e malama ana. Ua ike no oia ina e hookoia ana keia mare mawaena o laua aole no ia he mea no Ineka e pakele ai, a o kona ake nui ma keia haawi ana aku i kona ae e lilo i wahine na keia kanaka. i wahi e hooloilma ai ka manawa no ka hookau ana aku i ka hoopa'i make maluna o ke kaikamahine Mekiko. Aole loa o Kate i maopopo iki i na mea 1 hana ia i ka wa e hoomakaukauia ana e puhi ia Ineka i |<e ahi, a ma kona aoao wale iho no kana e ike nei, no kona hoao ana e hoopakele i keia kaikamahine. Aia pu no hoi iloko o Francisco ka manao nui, ina e lilo mai ana 0 Kate i wahine nana, alaila e hookau 'aku ana no oia i kona inaina maluna o kela kaikamahine Mekiko, a ma ia ano no hoi e hoohoka puia aku ai keia kanaka e hahai nei mahope o kona melieu. Ua kaa e nae ia Kate ka wehe ana i ka laua mau kamailio mahope iho o ia noho hamau ana o laua ma ka pane ana mai: "E haawi mai ana anei oe ia'u he manawa e noonoo ai no keia mea a kaua i kuka iho nei?" "Aole loa au e haawi aku ana i manawa nou e noonoo ai, ina no he hookalii hora kau i noi mai nei aole no au e ae aku ana." E u noke ana no nae laua i ke kamailio, ua lohe hou ia aku la no ua leo kamahao nei i ka pane ana mai: "E akahele loa oe e Francisco, no ka mea aole ou wahi i koe." Aole nap he hoolohe aku o Francisco i keia mau olelo, aka ua neenee loa aku la oia a kokoke ma ka aoao o Kate a i aku la. "Auhea oe e Kate, ua hele no hoi au a piha i ke aloha nou e noho nci " . 1 • • 1 "Aole io paha kou aloha e kena kanaka nana i pepehi 1 kuu makuakane," wahi a Kate i pane mai ai. I keia manawa i li-o ae ai na maka o Francisco, a i aku la: "Na wai i ha'i mai ia oe na'u i pepehi i kou makuakane? "Mai manao oe he hoopunipuni ka'u mau olelo e kamailio aku •nei no ka mea ua ike pono nQ kuu mau maka i kou ku'i ana i/kuu makuakane a hina ilalo." "Ina oia iho la kau mea e kamailio mai ai ia'u, alaila e hoike aku au ia oe i ka mea oiaio loa, aole au e haawi aku ana i manawa nou e noonoo ai no ka lilo ana mai 1 wahine na'u, no ka mea ke'pulapu wale mai nei no oe aole no oe i aloha i kekahi kanaka e hke la me a'u ke ano au hoi e hoike okoa mai nei ma kau mau olelo." Ike iho la o Kate i kona kulana kupilikii, a pane aku la: "Aole au i olelo aku nei e aloha aku ana au ia oe, aka i olelo wale aku nei no au e lilo wau i wahine nau, i wahi.e pakele ai ke ola o kekahi mea a'u i aloha ai." . Ina hoi ha pelgi i makemake oe e hoopakele īa oia mai ka make mai, no keaha kou mea hoohiki ole mai i keia manawa e lilo mai oe 1 wahine na'u, aole hoi ka hoolalau a hala he mau la nou e noonoo a*i." Aole 1 pau.