Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 49, 6 December 1907 — HE NONOI I NOI IA AOLE NAE 1 LOAA AKU KANA MEA I MAKEMAKE AI. [ARTICLE]

HE NONOI I NOI IA AOLE NAE 1 LOAA AKU KANA MEA I MAKEMAKE AI.

(koena mai kela pule mai.) O ka poe hewa hoi e pii mau an» ka uhai o ko lakou hoomainoino ia ao aku ia ao aku, aole oluolu iki i ke ao ame ka po, a ke noho nei na uhane apau malaila ame ko na po-wa. Powa nonoi ia Iesu Kristo aia i ka mahele 1. ka iua iho, o ka po-wa aia 1 ka mahele 3, a o ko ninau no laua pehea la ka loihi o ko laua moe a make ana? Haina, i keia la ke u hiamoe la no a hoi aku oe e hiamoe e loaa aku ana no ia oe e hiamoe ana no aole nae o ko aikane ke loaa ana ia oe, aka o kekahl wahl po-wa iho oiai aohe ou makemake ia Iesu bapetizo wal ia 1 Akua nou, a aia noeu hiamoe ana. O Iesu Kri»to wale no ka i hoi mal a ua hōl iluna o ka Haka kau lani l keia ia, aia ilaila, e nana, mai la ia oe A keia la aku nel. mal ana kekahi mea ia u heaha la ka mea i maka'u loa ai o Kanealii i ka bapetizo wai, no ke anuanu paha? a pane aktf wau, ua hoolaha mai hoi ma ka helu o Nov. 15, a ma ka nana aku i 'ka hoolaha, he ano hoowahawaha maoll no no ke ano haahaa loa o ia ano hana o ka hele ana lloko o ka muliwai a o kana i makemake ai o ka bapetizo Uhane Hemoleie ma Ke ano hanohano e like ka me ka Anania i hana ai ia Saulo, a pane mal ana E! e ahu ana! E kuu makamaka e Kanealii, pehea ]a ka loihi o kou a'o ana i ka ke Akuā 1 oleio e maopopo ai ia oe ke ano o ka manao o ka Baibala. Pehea oe i maoropo ai he bapetizo Uhane Hemolele iho la la? oial o Saulo he kanaka ia I hoopilikia ia ma ke ala, a ua loaa i ka pilikia, oia hoi he makapo, ka'i maoll ia oia a i Da{naseko a noho oia me ka ai ole i na la ekolu, a kauoha o Iesu Kristo ia Anania e hele e hooponopono ia Saulo no kela makapo ona, a e ike oe o ke ano o ia hana he mana ia 1 haawi la i na luna o ka Ekalesla o Iesu Kristo o ka poe Hoano, o ia mau la, e wehe i ka pllikia i kau

Iho maluna o ka mea nawallwali a ma ke kaulima ana a ka mea l loaa ka mana e hoola la ai oia e like me keia au e ka makamaka e pane mai nei. A e lke no oe ma ke ano o ka pule a Anania, Oih. 9:17. Hele aku la o Anania a komo aku la i ka hale; a kau aku la i kona mau lima maluna ona, i eku la, E Saulo, e ke kaikaina, ua hoouna mai nei ka Haku ia'u, o lesu. ka mea au i ike ai ma ke ala au i hele mai ai (ike oe, a i piha hoi i kai l'hane Hemoieie), a e hoomaopopo iho| no hoi paha oe he kumu a'o Baibaia hoi oe, aoie ka oe i ike? mai noho a. a'o hewa. I ka pau ana o kela puie ana ola| koke a,e la kona makapo ike ae la ol» j a hoomaopopo iho ia oia i ka ino o kana mau mea 1 hana ai„ a eia iho kona bapetizo ia afta mahope iho oia hoi i ka wai, no ka mea o ke kuleana ia o ia hana he bapetizo, aka aole I paa niaanei a eia na mea i huna ia e Kaneaiii ma ka pauku 18 penei: Haule koke iho la mai kona maka mai me he mau unahi ia, a ike koke iho la ia a ku mai, la, bapetizo ia iho la, o keia ka'u la i loaa, heaha ke ano 0 kou kuhihewa. O ka hana mua a Anania he hoola ia Paulo a ola, loaa iala ka ike a mahope bapetizo aku, a pela no ina ua lnaa mua ka Uhane Hemoleie mamua rtole nae i bapetizoJa, e pono no e bape«tizo ia e like me Koreneli<!» ma ma Oih. 10:44, 47, 48. O keia poe apau o keia wahi he poe manaoio keia ua malamh. ia e lakou r.a mea apau e pono ai, aka', ua hoiTioi hou mai ke Akua i ka mana e hooponopono i na kanaka ma o kekahi mau kanaka la no, pela a hiki hou mai 1 keia la, Pauku 44. I ka Petero ha'i ana mai i kela mau olelo, haule ,mal la ka Uhane Hemolele maluna o ka poe apau i lohe ia oldlo. Pauku 47. E hiki anei i kekahl ke papa mai 1 ka wai l bapetizo ole ia ai lakou nei, ka poe i loaa ka Uhane Hemoiele. Pauku 48. Kauoha mai la ia. e bapetizo ia lakou ma ka inoa o ka Haku, nolaila e ike oe he pulakaumaka maoll

io no la no ka poe Moremona, ka lua, he mea la e hoola ia ai ke kanaka mai ka lua kupapau mai i -ka wa e ala hou oaal al tia kino ame ka uhāne. O' kela ka hana e hoano hou ia ai ke Uno> mai ka paiaho a i ka palaho ole, Ke manaolo nae ia mea he bapetizo, a Ina e manaoio ole ia mea e hoahewa ' la oia, a o kona ahewa ia, aole e hoano >iou ia ko lakou kino mai ka palaho ae a e mau ia mea me ia uhane. O keia fca manao o lesu i kauoha ai i na Luna olelo e hele e ha'i 1 ka EuanelW, Mar. 16:16 no ka waiwai o keia hana, peia 0 tesu i olelo aku 'ai i na haumana ma Mat. 11:11. *0 na mea a na wahine 1 hanatr af, aole kekahi o lakou i oi aku £mua o loane bapet'zo. Nlnau.— keaha? Haina ma ka liana a loane i loaa ai, makemake au e ninau ia oe i keia ninau. Heah'a ke ano o ka mihi Euanelio ame ke ano o kona mau la\Velawe ana e maopopo ai ia kakou he mihi ola ia? a e pane mai oe e Kanealii. Eia kekahi hana hupo loa au l hoike mai ai oia hōl na mea e pili ana ma II Kor. 12:2-14, e pili ana i ke kanaka a Paulo i ike aku ai e lawe ia ana iluna i ka Paredaiso, eia kau* i hooiaio mai al o Kristo no ua kanaka la. Hupo o na Hupo, hele mai a na'u e a'o aku ia oe i loaa ai ia oe ka mao.popo rio na mea o ka Euanelio .o ke Akua, me ka hoike mai no ka o ka pauku 2, penei: Ua ike no au (Paulo) 1 kekahi kanaka no Kristo ma ke kino paha a i ole ma ka Uhane paha, aole au i ike; nolaiia o ka manao o ka pauku, ua ike aku o Paulo 14 makahiki mamua ua lawe ia aku he kanaka jio Krlsto, aole hoi e like me kau i ©lelo mai ai o Kristo no ia. A ina e makemake oe e ike i ka inoi,] o ua kanaka la, hele mai oe e ninau la'u a na'u e ha'i aku ia oe olelo mai oe he a'o lalau au, a hoike mal oe ma na kumu lalau 4. Lalau l, na mea e plli ana I ka Paredalso ma ka honua nel l pani la 1 ke pani o ka make a paa, ua holkeike aku nei au ia a ua pau mamua ae nei. olelo mai oe o ka Pareaaiso, he huaolelo Helene ia, a o kona ano he kihapai ulu laau. O kau paha ia o ka'u aole e pau 'mai ia ululaau o ka noho oluolu ana o ke kanaka ma kahi a ke Akua 1 hookaa■wale ai e al ana i na mea e pono ai i la me ka luhi ole a i ole o ka lehulehu paha e noho ana me ka manaolana «me ka hauoli no na pono ame na po-

maikai maopopo a lakou i ike iho al ma ka lakou hana ana, e like me wai? e like me kela poe e noho la ma keia mahele 1 o ka poepoe Paredaiso a'u i hoike aku nei kahi a Kristo i hoonoho ai | kahi kanaka po-wa i kela la o la koA i make ai, o keia ka'u o keaha iho la ko'u lalau malaila? L>alau 2, nau no hoi i pane mai ua pale aku o lesu 1 ka make ma ua Ja la o lakou i kau ia ai iluna o ka laau Ke'a oia Hoi kuu mea i ninau aku ai ia oe mahea, na po-wa ame lesu i pee iho ai? a i ole alo ana ae paha ma ua la la i ka make i hiki mai ai maluna iho o lakou? O ka'u ninau ia ia oe, pane ino mai nae oe he kanaka iapuwale au, hookano, hooio o ka mea hea la ka kau i makemake ai. aia ka paha a ae aku wau i kau a'o makani alaila o ka pololel ia, aole io hoi paha 0 ko'u ae aku i kau, me oe no kou hupo. Lalau 3, nau no i pane mai make o lesu ma ua la la, pii kona uhane i ka lani, hoole aku ai au aole. Ina ua pii kona uhane 1 ka lani alaila o ko wai uhane ke pani nona e noho ai iloko o ka luapo no na la 3 ame na po 3, 1 hookoia ai ka wanana? O ke ano iho la anei ia o ka hoailona o lona 3 la 3 po o lona iloko o ka I'a nui o kona uhane pii i ka lani? Mai hea mai nei kela ano a'o hupo au e Kanealil? na lesu bapetlzo ole ia anei? manomano no hoi ke kalohe o ke kanaka a kapa mai ia'u he kumakaia a he ipu lepo, a e aho no e hanau ole ia heaha iho la ko'u lalau? Lalau 4, o kela olelo a lesu. I keia la o oe pu me A'u i ka Paredalso, no ia la ka olelo aole no mahope mai a i ka wa hea ka pii ana? no ko'u ike hoi aole hoole ai au, o kau no nae ua pii no a ma nei mea ko kaua ku-e ana aole no ko'u ku-e i ke kelki a ke Akua aole; no ka makee, minamina, -aloha, nolaila keia .mau pane a'u e pane nei e ku-e ana i kau mau hoohihia ana'i ke keiki a ke Akua a o ke ano o kau mau a'o ana he mau a'o ana no ia e hookuu ana 1 na poe apau e hana i ka ino oiai he loaa wale np ke ola mailuilu. Ke hele nei au maluna o ka Palapala Hemolele, aole no ke kumakaia. 0 lesu o kona makemake maoli no ia e lilo ka make i mea ole, a e Inu ole maoli no oia i ko ia kiaha, me kona 1 ike maopopo no nae o kona kuleana ia i hele mai ai no ua make la e wawalii a weluwelu, i loaa ai ka lanakila i ka poe manaoio apau i paa.iloko o keia apo weliwqji mai kinohi mai. j 1 mea e maopopo ai. ] I kela po ona 1 hopu ia ai maka'u maoli no oia i na Ipuka o ka po me kona maopopo no e make oia e pono al hele aku nae oia e pule a noi aku 1 ka Makua e hookaawale aku 1 kela make mai laia aku, Mat. 26:36, 46, a me ia ano oia 1 ku ai me ke kali ana aku i na kokua ana mai a ka Makua 'laia a i kona hora hope pane aku oia: E Kuu Akua, e Kuu Akua no keaha la oe 1 haalele mai ai la'u? j Heaha mai ana la kau olelo no keia, he kumakaia ana no paha. Owau he manaoio ko'u he mana ko lesu a ka Makua i haawi mal ai iaia, mai ko ka lani ame ko ka honua nei, aole nae au i manao ua hiki i kona mana ke ku-e aku i ka mea a ka Makua i makemake ai e hooko ia, a ina aole e kaupalena ia kela mea oia hoi kona make ana lna no ua hana io o lesu 1 ua hana mana la ina paha ua kauoha i na Legeona he 12 a keu, aka ua ko ua make oia a ua alahou mal. - O ka nupepa a kaua, ua hoopiha a I hoopau manawa wale ia no e oe, ko

ka la 18 ia Lazaro wale no ka hapanui o kou mau manao wehewehe i I kela mal nei hoi, Nov. 22 no Noa ma, heaha iho la ka waiwai o keia mau wehewehe ana, o Lazaro anel ka pot wa? No kela la ka ninau, a i mea oj koa ka haina, heaha ka like o keia po-wa me Noa? O ka Noa hana anel ia o ka po-wa, a ka la e pii mai ai ke Kaiakahinalii alaila nonoi e komo iloko o ka Halelana, aole o keia wale o na poe pono apau au i pane mai al, Aberahama, Daniela, Kamekekakama lona, ioane heaha iho la ka like e manao ana oe he poe hoomaloka keia a ka la e poinō ai alaila nonol, ua ano naluea mal au ia oe, eia kekahi hana Apikl loa au, o kela wehewehe mai nei 0 Nov 22 e pili ana i ka Eplsetore a Petero ma I Pet. 3:19-20 ua pupule ia paha o Kanealii i wehewehe mai nei 1 keia manao ma Petero e pill ana ia i na la ia Noa a ua hooko la. Aole o'u makemake e paio me na poe lalau e Uke me neia 1 okoa ke kumu hana okoa na hoakakal ana, i okoa ka manao okoa ka holke ana, okoa ka pauku, okoa ka wehewehe ana, hu 1 kula no hoi ka noonoo o kn lalau. Eia ka manao o keia mau pauku ae la ma I Petero 3:18-20: No ka mea ua make no hoi o Krlsto no ka hewa, alaila e olelo mai ana o Kanealli ua mak£ o lehova 1 na la o Noa a ua hooko kupalanaha no hoi, o ka manao o ka pauku he okoa loa. Ua "make o Krlsto ka mea pono no .ka poe hewa, i alakai oia ia kakou i ke Akua, ua pepehi ia oia ma ke klno a ua ia hoi ma ka Uhane. Pela oia e hele ai ma ka Uhane a a'o aku no hol i n& !Uhane e noho nel ma kahi paahao. I ka poe i hoomaloka mamua 1 na la o Noa, i ka wa i kakali ai ko ke A-kua ahonui, i ka hoomakaukau ana i ka Halelana, e manao ana no anei oe ua hooko ia keia i na la o Noa alaila ia wa I make al o Kristo. Ma kau mau pane 1 hoolaha ai i loj|i aku la i ka lehulehu kou hawawa, o kou manao e hoole manawaino nei 1 ka olaio a hoolilo i mea ole, e manao ana anei oē o ka Petero hana ia o kona mau la o ka hoolaha manao Euanello ma ke ano hoopunipuni i mea e lalau ai ko ke ao nei,,aole, o ka mea hoomaopopo ole no ke lalau e like me oe, o ka ohi hapuku ana mai nei ma ke ano hookohukohu. Nov. 15.—0 ko T«au wahl nlnau olal ka'u e pane aku. Ninau a L. W. P. f Kanealii. N. 1. Heaha la na ano o ka bapetlzo ia ana me ka Uhane Hemolēle ame ke ahi, a heaha hoi na lolna ame na hoike o la mea? Haina, hookahl no ano o ka bapetizo Uhane Hemolele, ma o ke kau ana o na lima 0 ka mea i loaa ka mana oihana kahuna Melekisedeka, a o na haawina o ka Uhane Hemolele ka i lehulehu. O na loina ame na hoike, eia ke ano, aia a bapetizo mua ia i ka wai ala'la b'apetir.o aku me ka Uhane Hemolele, Mat. 3:11. Penei bapetizo o loane apau alaila bapetizo aku o lesu ia oukou, ma loane 3:5. Ina e hanau ole ia 1 ka wai ame ka Uhane, aole e hlkl iaia ke komo i ke aupunl o ke Akua, a ina ua loaa mua ka haawina o ka Uhane la kanaka a poe kanaka paha e. like me ka nul o ko lakou manaoio ana e pono no e bapetizo ia i ka wai. Oih. 10:37, penei: E -hiki anei ia Kanealii ke papa

mai i ka wai i bapetizo ole ia ai lakou nei ka poe i loaa ka Uhane Hemolele a bapetizo ia iho la o Korenelio ame ko kona hale apau, Oih. 2, 3. • Ninau 2, heaha na hookuina iwaena o ke ola ame ka make ma ke alo o ka po-wa i mihi, a manaoio ia lesu Kristo? Haina, O oe pu me A'u iloko o ke apo o ka_ make i keia la, hoike maopopo, Pālapala Hemolele; make iike lakou a ekolu ma ia la, Ninau 3, O ka wai anei ka mea mana, e hoola ia ai ka Uhane o kanaka, a i ole o • ka mana paha o ka Uhane Hemolele?, Haina, Aia a loaa like keia mau mahele elua maluna o ke kanaka alaila hoola hou ia ka uhane ame ke kina mai ka palaho a i ka palaho ole. Mar. 16:16 o ka uhane ke hoola ia ma ka manao o keia pauku, I Pet. 3:21, penei: Ma ia mea, o ka bapetizd ana, ka mea 4 hoailonaia, oia ka mea e hoola mai nej ia kakou ,ma ke alahou ana o lesu Kristo. Nov. 22.—N. I. Heaha la ke ano o ka hana mana a lesu Kristo? Haina, he nui na ano hana mana a lesu \ hana ai i kona mau la ma na mea i kupono iaia, aole maluna o ka makemake o ka Makua makemake o lesu i ka make e alo ae, aole ae ka Makua o ko ka Makua makemake e hele oia ilaila i 3 la 3 po no ka mea e ala mai ana no ia mahope o ia mau la, pela no kela manao paa o ka Makua aole ona makemake i ka mea pono ole, i ka mea hewa e hiki aku a komo i kona aupuni, oia ka mea i hele mai ai o lesu e hookaawale i kela' ame keia a waihi mal oia 1 alanui na ke kanaka e hele ai he ala ololi, a penei na olelo a lesu: O ka mea heie ole ma ke ala, komo ole ma ka puka, pii ae ma kahi e he alhue ia ame ka po-wa, o keia kanaka ae la he po-wa ia, o ka lesu hana anei la he hoopinana l\»u ae ma kahi e 1 mau loa aku ai ka po-wa, alaila me ka manao ia ua makapo ko kakou Akua ka Makua, e komo aku ai keia kanaka ilaila e ike ole ia mai ai oia, aia mahea kona lole ahaaina i hoike ia ma Mat. 22:11, 13, he mana ko lesu a he mana no ko ke Akua ka Makua e kipaku hou ai iwaho. N. 2. —Pehea la ke ano o na hana

mana i plli aku 1 ke ola mau loa, mamuli anel o ka hana ana, a maluna a« nei o ka olelo ana? Haina, mamuli o ka hana ma ka manaoio, pela e loaa ai k,e ola mau loa, a ina ma ka. olelo t'j noke oe a hakelo ka hupe o ko ihu, aole e loaa ia oe. Ninau 3.—Ua haawi ia mai ia'u ka mana apau loa- ma ka "Lani ame ka Honua nei, i ka manawa hea la i loaa al? Haina, I ka la ona i bapetizo ia al e loane i ka wai, ia la i loaa ai iaia ka Uhane Hemolele i lawe mal ai a poni iho maluna ona i ua la la i ka mana ma o kela mau inoa mana 1 wanana ia nona e Isa'a 9:6, Kupalanaha, o Kakaolelo, o Keakuamana, o Kamakuamauloa, o Keliiokamalu, o Keakua me kakou, a o lesu Krlsto, ola ka loane e holke nei, loane 3:34-35, penei: ■ No ka mea o ka ke Akua mea i hoouna mai ai, o ka ke Akua olelo kana e olelo ai, no ka mea aole ke Akua e haawi liilii mai i ka uhane iaia. JKe aloha nei ka Makua i ke Keik\ a ua haawi hoi ia i na mea apau iloko o "kona iima. Ke manao nei au ua lawa, a ua makemake loa au e kamaillo kaua he alo a he alo no keia mea. } Kumuhana,—l keia la o oe pu me A'u iloko o ka Paredaiso, o ka'u aole ma ka Lani, aka ma kahi o na uhane kahi a ke Akua i hoomakaukau ai no na uhane apau 1 make na klno, eia ma ka honua nei a ma kahi o ka poe manaoio e noho la īlaila, aia pu ilalla me keia kanaka po-wa, a hiki I kela la ma ka mahele 1 a'u i ha'i mua aku ai. Me ka mahalo, CHAS. K. KAANOIOKALANI.