Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 49, 6 December 1907 — KA MOOLELO O NA LUINA O KA MOKU ARTHUR SEWALL. [ARTICLE]

KA MOOLELO O NA LUINA O KA MOKU ARTHUR SEWALL.

Maloko o ka nupepa Examiner o Kapalakiko, e olelo ana ia nupepa i

ka pae ana o Roc>inson\ Orusoe maluna o kekahl mokupuni aikanaka jna ka Moa<ia Pakipika ma na kapakai o Amerika Hema, a i keia wuhi 1 manaola ai ilaila na luina ame ke kapena o ka moku Arthur Sewall i pae aku ai, a ua pau paha i ka ai ia e kela poe kanaka aikanaka.

I kekahi o keia mau mokupuni i ili ai ka moku A. Sewall me ka piha nahu no na aumoku a o ka hana maa mau 1 na kamaaina o keia mau mokupuni, oia no ka holoholo ana maluna o ko īakou mau waa, mal kekahi wahi a 1 kekahi .e like me ke au i ko lakou mau kupuna. O kahl meahou \vale no e pili ana i na luina o ka moku poino, oia no na mea i hoikeia ae e na luina he kanaha i haalele iho la PHadelepia ma lea la 3 o Aperfla maluna o ka mokuahi pepehf s(la Frid3of, ka moku hoH i maa i ka holoholo ana i kela mau kapakai no ka huli ana i ke sila. Oiai kela mokuahi e aku ana ma kekahl o kela mau mokupunl, ua ike aku la ke kanaka nana e nana ana i ka oioi o ke kla, a'e welo ana a oia kana i hooho ae ai, he moku Hi aia mamua pono aku o lakou. O ke kia wale no o ka moku ka mea ikeia maluna o' ke kai', a e welo ana no hoi ka hae, e hoike mai ana hoi na kia, he moku kalepa ka mea i loaa i ka polno". iJ& loaa mai la ka manao i ke kapena 6 fca mokuahi, urf ill paha kela mokti iAa-muli o ka uhlia ana e ka ohu, a o kekahi hoi mamuii paha o ka nui ole o ka makani e hiki ai ke hoopuka aku iwaho a ua pau aku hoi na luina i ka pakele nouka o ka aina, a iloko o kekahi mau la pokole wale no mamua' iho ka lōaa ana o keia pilikia. I O kekahi kumu ona'i manao at aole i loihi loa' ka loaa ana o kela poiho i keia moku mamuli o ka pau ole ana 0 ka pe'a i ka nahaehae, a mamuli no hoi o ke kokoke loa o kapakai i manao ai oia ua pau loa aku na iuina 1 ka pakele. Ua hooholo iho' la ke kapena ame kona mau kanaka e hele lakou e huli i na luina o ka moku poino malia o loaa aku ia lakou ina aole 1 pau i ka aiia e na kanaka. Ua hoopaneeia nae ko lakou lele ana aku nouka ma ia auwiha la, no ka mea ua ahiahi loa, a ua ku iho la no ko lakou moku ilaila. Ma keia po nae, I ikeia aku ai ka a mai o na ahi lehulehu; a i ke kakahiaka ana ae, ua hooleleia aku la he iwakalua-kumamaono mau kanaka no ka huakai hull i na luina poino. Ua hoolakoia' na waapa eliirf mfe na pu raifela, na pu panapana no hoi, ame na lako ai, me na koi pu no hoi kfekahi. He eono mau kanaka i hoonohoia no ke kiai ana i na waapa i ka hiki ana aku i kula, a ua hele aku hoi ka

nui e huli i na e hiki ai ke maopopo ua lele io aku ūa mau luina poino nei iuka o keia aina. Me ke kanalua ole no hoi i ko lakou manao, ua loaa aku la ia lakou na hoailona maopopo no ko lakou pae ana ilaila me ka maaiahi. Aia na kapuai wawae, ame na lanahu ahi makamaka hou loa i hoaia, a e ka'i ana hoi na moali wae nouka o ka aina, a ua manao waleia, ua hele aku paha lakou no ka hull ana i mau mea ai na lakou.

He hookahi mea nana i hookahaha loa i ko lakou manao ola no ka ike ana i na moali kapuai wawae o na kamaaina me na kamaa ole e moe pu ana me na moall kapuai kamaa, a o kekahi mea no lioi i hoopaha'oha'o loa ia ai lakou, oia no ka ike oleia aku o kekahi wahi hoailona waapa a mau mea e ae hol i lawe pu ia aku me ua mau luina la mai ka moku ill aku.

Ia lakou e hele ana aole loa i loaa iki ia lakou kekahi moali kapuai o na kanaka me na kamaa e huli hol ana 1 kahi a lakou I hele mal ai, aka hoi no na kapuai kamaa oie, e hele ana imua a e huli hope ano o ka moe ana o ia mau kapual.

No ka hapalua mile keia hele fitna q lakou, ua hiki akii la ma kekaihi wahi ponaha, a ua hoakoakoa ae la lakou ia lakou iho, malalo o ke kauoha a ke kapena. I keia manarwa naa i ikela aku ai kekahi po% kanaka e hele ana no kuahiwl, e lawe ana hoi kekahi he heleuma maiuna o kona poohiwi a he mau pokaa kaula hoi ka kekahi poe.

Ua lako wale no lakou apau me na kakaka ame na pua. Ua hoomau aku la no nae lakou i ka hele ana aku no mua, a he hapaha mile ia hele ana aku a lakou, ua ikeia aka la ka paapu mai o na Ilikini ma kahl hookahi, me he mea la i ka lakou nei hoomaopopo ana be ahaaina ka lakou o ka akoakoa ana maliaila. Aole he wahi hiohiona o na luina poino a lakou e ik<j aku nei, koe wale no kela mau haneri o keia poe kanaka aikanaka.

I ko lakou nei manawa 1 lkeia mai ai, ua noke mai la ua poe nei i ka huro me ka lalau ana i na laau, me he mea la i ka nana aku e hoao ana e hoopuni ae ia lakou nei. Ua huil hoi koke mai la lakou no ko lakou waapa me ka noke ana aku no nae i ke ki i ka lakou mau pu oiai e hookokoke mau mai h.na Ua poe kanaka nei me ke ki ana i ka lakou mau pua.

Ma ia ano lakou i- hana aku al i kela poe kanaka a hiki wale no 1 ko lakou hoea ana i ka waapa. No ko lakou nel manao o ka manawa pono wale iho la no kfia, ua hoi koke mai la lakou no ko lakou moku, a hiu' ka heleuma holo ana, oiai ke ulua'oa mai la na kanakā mal o a o o ka aina, me ko lakou mau auwaa e hoomaka ana e uhai mai mahope o lakou nel.