Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 51, 20 December 1907 — HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I LEI MOMI A I OLE Ka Mea Hu-na Iloko o ka Lei Daimana Nalowale [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I LEI MOMI A I OLE Ka Mea Hu-na Iloko o ka Lei Daimana Nalowale

MOKUNA VIII. "E hele ana maua i ka ohi ohelo na kakou," i miki mua aku ai o ka Lei Momi ma ke kamailio ana. "A heaha kena mea au e paa la ma kou lima?" i hoomau mai ai o Mrs. Welinekona 1 ke kamailio ana. "O kuu kaula lele kowali no hoi keia." "Alaila i mea aha kena au o ka lawe pu ana i ka mala ohelo, aole e hiki ia oe ke paani me kena kaula ilaila." 4, N0 keaha mai hoi ka ole, ua hoomaopopo no anei oe i kela pohaku nui palahalaha, ilaila au 1 manao ai e lele kowali me keia kaula." "lna hoi ha pela ua hiki no, aka i olelo aku la hoi au ia oe e waiho kena kaula i ko luuluu loa hoi ke hoi mai, o ke kini ohelo hoi a o kena kaula hoi alua au niau mea e hapai mai ai," wahi a Mrs. Welinekona.

Ua haele aku la ua mau opio la no ka mala ohelo me na manao ulumahiehie o ko kamalii ano mau no, a ke noke la laua i ka ohi i ka ohelo no kekahi mau hora a ke noke la no hoi i ke keaka, a hiki wale no i ka olelo ana mai o ka Lei Momi ia Ake e hoi laua e ai i ko laua aina awakea, no ka mea ua paa pu mai no laua he mau mea ai na laua. Ua noho iho la laua ai i ko laua aina awakea, a i ka pau ana, ua i aku la o Ake: "Ke oi loa mai nei ka wela o ka la, e hele aku au e okioki i nahelehele, a hoi aku kaua malalo o kahi malu e ohi ohelo ai." "Ua pono io kela manao ou, a oiai hoi e okioki nahelehele ana, e hele aku au e kii i wai no kaua." "Na'u e holo aku e kii i wai, aole paha nau, he hana luhi loa ia o ka holoke ana aku ame ka hoi ana mai," i pane aku ai o Ake. "Aole o'u noonoo no ia mau mea au e Ake e kamailio mai la ia'u, no ka mea ua makemake loa au e holoholo, a aole no paha e nui kau iiahelehele e okioki ai, o kuu hoea koke mai no ia, alaila noho hou pku kaua. ohi ohelo no ka mea ua. makenuake loa o mama e nui 'ka ohelo i keia kikina." Ua ae aku la no hoi o Ake i keia manao o ka Lei Momi, a holo aku la ua kaikamahine nei, oiai hoi o Ake i hele aku ai e okioki mai i nahelehele. Ia hala ana aku o ka Lei Momi no ke kii ana i wai, ua noho mehameha īho la o Ake, a ke noke la no nae oia i kana hana me ka piha i ka hauoli, aka aia nae kekahi kino kanaka ke kolo hele mai la me he popoki la e manao ana e lele mai maluna o ka iole. Ke oki la o Ake i na nahelehele, a ke noke pu la no hoi i ka liokiokio, piia ana no kona mau pooliiwi i ka hopuia, a pane mai la ka ]eo o Mr. Peleka: 4, E waiho kofce oe 1 kena pahi ilalo, e kena keiki makilo." Huli ino ae la o Ake a ike aku la i kona makuakane Kolea, a pii mai la ka lia aiaka'u iloko ona no keia kanaka; aole nae he pane leo mai ua o Ake mai no ka mea aole he kokua e hiki ai iaia ke uilani ae mai ka paa ana a keia kanaka iaia. Ua pane hou mai la nae o Mr. Peleka: "E hookuu koke oe f kena palii au e paa la e Ake ilalo," a no ka noke ana māi o ua kanaka ia i ka lulu i na lima 0 Ake, ua haule aku la ka pahi mai kona lima aku. ! i ! • "Auhea oe e Ake," 1 hoomau hou mai ai no o Peleka ike kamailio ana. Ua makemake au e hoike aku ia oe,.i ka mea a'u i kau nui loa ai e kukakuka pu me oe, oia hoi, ua manao paha oe, ua pau ko'u noho mana ana maluna ou, a ua laaa hoi ia oe ka noho hauoli ana me kela poe kuleana ole. Aole loa au e noho nana maka wale aku ana, me ka loaa ole o ko'u ukuia mai 110 ka'u malama ana aku ia oe iloko o na anakahiki loihi i hala ae nei," a noke hou ae la oia i ka lulu īa Ake. "Heaha ke ano o kau mau olelo e kamailio mai nei ia'u?" i ninau aku ai o Ake ia Peleka. "O ke ano o ka'u mea i kamailio aku nei ia oe ea, e loaa mai ia'u ko'u uku mai ia oe mai no ka ai anie ka lole a'u i hoaahu aku ai ia oe." "Ua ike no oe aole loa a'u wahi dala e hiki ai ia'u ke uku aku ia oe e like me kau e koi mai nei, a ina no he elala kekahi a'u aole no au e haawi aku ana ia oe e kena kanaka." "He elua 110 mea liiki ia oe ke hana niai no'u, oia no kou hele pu ana ine a'll e hana ai, a hiki i ka piha ana ia oe o na makahiki he iwakalua-kumamakahi, a i ole e koi aku oe i keia makuakane lianauna ou e liaawi mai i niau dala e lawa ai kou waiwaiio, a ma ia auo wale iho la 110 e hiki ai ke loaa ia oe ka noho ana aku me ia." "Aole lba e hiki ia oe e Mi'. Peleka ke hookikina nuii ia'u e hele pu aku me oe e hana ai, a aole loa no au manao ana mai e hiki ana ke loaa aku he wahi keneka ia oe, e like me kau kuko palaualelo," i pane aku ai o Ake, me ke ake ana e holo malu mai keia kanaka aku ke loaa iaia ka manawa maikai.

MOKUNA IX. | "Aole io pa>ha e hiki ia'u ke hookikina aku ia oe e hele pu me a'u e kena keiki hookano," wahi a Peleka me ka uumi pu ana aku i ka a-i o Ake, a ke noke Ia hoi ua kanaka nei i ka'lele maluna o Ake, a ua hele ua o Ake a liaikea, me ka pii pu o ka uli no ka uumiia e keia kanaka. Hookuu liou ae la nae ua o Peleka i kona paa ana i na a-i o Ake, a i hou aku la: W E ae no au e haalele i ka'u mau koi ana apau maluna ou, ke ae maikai mai oe e uku ia'u ma ke dala maoli." u He ehia dala kau i makemake ai?" i hooninau wale aku ai no o Ake i mea e lioulolohiia ai, malia o hiki mai o ka Lei Momi, a o kona kauoha koke aku no ia e liolo e kii i mau kokua no ka hele ana mai e ihoopakele iaia. "Ina e loaa mai ana he haneri dala, alaila e pau 110 ko'u knleana maluna ou," i pane aku ai o Peleka me ke ka'uka'ulua ole iho. Ua nana mai la nae o Ake me na maka paha'oha'o a pane mai la: "Iliea oe i manao ai e loaa ia'u kela huina au i makemake ai?" <4 I ko makuakane hanauna hoi, no ka mea ua hoikeia mai ia'n he kanaka kuonoono oia, a he nui kana dala e hiki ole ai ke hoole mai ina e koi aku ana oe i keia huina uuku a'u i lioopu-a aku la ia oe." <k Malia paJia he nui io no kana mau dala, aka aole nae 'ona waiho i kana dala i kauhale, no ka mea aole au i ike iki lā he wahi dala kekahi ana e hele pu nei," i hoolalau wale aku ai no o Ake i ke kamailio ana. "Mai noho oe a hoopunipuni mai ia*u e kena keiki, o ike aku auanei oe i ko make loa ia'u. I nehinei no kuu hoikeia ana mai i ka boi ana mai o Welinekona me kekahi mau lia"neri dala maluna o kona kaa, a ia oe nae ia aole iho la ka lie dala o ka hale." "Alaila o keia dala ilio la kau i manao ai ia'u e noi aku i loaa kau dala e kena kanaka aeahaukae," i pane aku ai o Ake me ka pihu loa i ka lioonaukiuki no ka lapuwale o na hana a keia kanaka. "Alaila aole no oe la e hooko mai ana i keia kauoha a'u ea," i kamailio hou aku ai o Teleka me ka piha keke, me ka lele hou ana aku e hopu i ka a-i o Ake, eia nae ua hoole koke mai la o Ake, a lohe pono loa aku la no ua kanaka nei i keia pane mamua o ka paa ana aku o kona lima i ke kani a-i o ke keiki. Ua noke iho la ua kanaka la i ke kuamuamu i na olelo ino, me kona manao kuhihewa la hoi, mamuli o keia komo ana o Ake iloko

o ka pilikia e hiki ana i keia keiki ke ae wale mai i kona manao i wahi nona e pakele aku ai, eia nae he hoole mai ka ka keia keiki i kona makemake, a iaia i liookuu hou ae ai i kona lima mai ka paa ana i ka a-i o Ake, ua pane hou aku la no ua 0 Peleka. "Ina ua manao oe he hana paakiki loa ka ae ana mai o ko makuakane e haawi mai i kela mau (lala a'u i makemake ai e loaa mai ia oe mai, alaila e aihue mai no hoi oe mai iaia mai." "Alaiia e i okoa mai aua no ka paha oe e aihue maoli mai no au i ke dala a ko'u makuakane e Mr. Peleka," wahi a ua o Ake i ninau mai ai ia Peleka. "Ina no e pepehi mai ana oe ia'u a make loa e kena kanaka ino, aole loa no ia he mea no'u e hele aku ai e aihue," wahi hou a Ake. "lna 0 kau pane iho la kena e hoike mai ai ia'u e Ake, alaila aole oe e hoi aku ana e noho hou me kela makuakane ou, a e hauoli pu me na mea maikai apau e hoopuni ana i kou mau aoao. He mea pono e loaa ia'u ke dala, ma na ano apau e hiki ana ia'u, ina paha ma ka po-wa a ma ka aihue maoli ana paha, a 0 keia wale no ka wa au e hooliiki mai ai no kou hele e aihue i elima haneri dala na'U i keia po. a i ole e " Aole i pau pono ua huaolelo i ka hoopukaia aku e ua kanaka nei, ua unuhi ae la oia i ka pahi a Ake a paa ae la iloko o kona lima me ke kau pono ana aku maluna o ke poo 0 Ake, a ua hele hoi ua keiki la a piha loa i ka maka'n me ka manao maoli no e lawe ae ana ua kanaka la i kona ola. Aia ua o Ake ke noonoo loa loa la i kana mea e hana aku ai, a ae aku anei oia e hooko ika makemake 0 keia kanaka, i wahi nona e pakele ae ai mai keia poino ae, a i kona manawa e kaawale aku ai inai keia kanaka aku alaila, 0 kona manawa ia e hahaki ai i kana olelo hooliiki, me ka haha'i ana i kona makuakane i na mea e pili ana i keia kanaka, a paa mai oia i ka hopuia?

Aia 110 nae ke hoole loa la kona lunaike-hala, aole e ae aku i ke koi a Peleka, me ia ike no i ka nui 0 keia poino maluna ona. L T a nana hou iho la nae na maka 0 Peleka maluna 0 Ake, a ninau hou iho la: "E ae ana anei oe e hoohiki mai? I kou manawa eae koke mai ai e hookuu koke no au ia oe."

Ua kaulono pono ae la na maka 0 Ake maluna o ke kanaka nana oia e paa aku nei, ine he mea la e ano ae mai ana oia i ke koi a Peleka, pela ka lioomaopopo aku a ua kanaka nei, a ua hookuu aku la o Peleka i kana paa ana i ka a-i o Ake.

Ua lioomaopopo pono mai la o Ake i ka manao o keia hookuuia ana ae ona, a liouluulu mai la oia i kona ikaika apau, o kona holo koke aku la 110 ia mai ke alo aku o Peleka, a mai loaa hou ole aku oia i ka hopuia e ua kanaka nei, mamuli nae o kona hina ana ilalo, ua paa hou mai la oia i ka hopuia, me ka noke ana mai i ke ku'i i na poohiwi ame ke poo o Ake. "E kokua! e kokua!" i noke ae ai ua o Ake i ke kahea ine ka leo nui, me kona manao ole ae e liele mai ana palia kekahi mea e kokua iaia mai keia pilikia ae. 0 kahi o ka kiki loa, oia no ke kokoke loa ana o ka Lei Momi ma keia wahi a Ake ma e kupapa nei me Peleka, oiai ua lioi mai ua kaikamahine la, a ma kahi ana i haalele iho ai ia Ake, ua lohe koke aku la oia i ke kahea ana mai a Ake e kokua. Ua hookuu koke iho la oia i kana pika wai e paa ana, a holo aku la me ka inama, aia ka pono o ka hiki aku iluna o kahi ana o ka lolie ana aku i ke kahea ana mai a Ake no ke kokua. i laia i ike aku ai ia Ake e paaia ana e keia kanaka, ua hele ua o ka Lei Momi, a kunahihi i ka piha maka'u no ka mea o ka makamua loa keia o kona ike ana i kekahi hiona o keia ano. Ua ala koke mai la nae ka manao iloko o ka Lei Momi, he mea pono iflia ke hana aku i kekalii hana hoopakele no Ake i mea nona e pakek l mai ai īnai kela kanaka mni. . — ! Nolaila, ua hopu koke ilio la oia ike kaula lele kowali ana, a kolo malie aku la oia me ka lohe oleia mai o ko ia nei nakeke, oiai hoi o Peleka e koi aku ana ia Ake e hoohiki mai e hele e aihue i kela mau haneri elala elima ana i makemake loa ai e loaa mai iaia. Aole nae i liaawi mai o Ake i kana pane, a oki loa aku lioi ka pau pono ana aku o na olelo a ua kanaka la i makemake ai e hoopuka aku ia Ake, o ka manawa no ia i wiliwiii ia ae ai ka a-i o Peleka e ka Lei Momi me ke kaula ana, a hukiia mai la ua kanaka la, a hina ana iluna o ka honua, me ka liele o kona a-i a nana, oiai ke noke la 110 o ka Lei Momi i ka huki i ka piko o ke kaula. Ua paa maoli keia hauhiliki ana a ka Momi i ke kaula no ka mea aole he hiki ia Peleka ke onioni ae, a ke pii mai la ka uli ma kona mau maka, a ike koke iho la o Ake, ina e mau ana ko ka Lei Momi paa i ke kaula, alaila e make ana o nolaila ua i mai la oia ia ka Lei Momi i ka oleJ<?.ana mai: "E hookuu koke mai oe i ke kaula o pilikia mai auanei kaua i ke kaiaima pepehikanaka, ina e make ana keia kanaka ia kaua," a o ko Ake eu koke mai la 110 ia weliewehe i ka hihia o ke kaula mai ka a-i aku o Peleka, a i ka liemo ana ae o ua kanaka la, ua kunewa aku la oia me ka noke ana i ke kupaka i wahi e loaa ae ai ke aho, oiai ua hele a paupaualio. <k Pomaikai maoli au i kou hiki koke ana mai i ka wa pono a hoopakele ae ia'u mai keia kanaka mai," i pane hou mai ai o Ake ia ka Lei Momi. "He pakele auanei kou lie laki maoli no, oiai ua makaukau loa keia kanaka e liou mai i kana pahi ia oe, a oia no hoi ko'u kumu o ka hooliaualaki koke ana i kuu kaula ma kona a-i, i wahi nona e hina koke inai ai ia'u ilalo, a kaawale loa aku oe mai iaia aku," wahi a ka Lei Moini me ke ano pihoilioi. \ Oiai o Peleka e waiho lolii ana, ua eleu aku la o Ake a loaa ka pahi i haule aku ai mai ka lima aku o Peleka, a okioki iho la i (ke kaula i na pauku, no ka hauhoa ana i kona inau lima ame na wawae. Ua ope'aia ae la na lima mahope o kona kua, a pela no hoi na wawae i hauhoaia ae ai a paa. 1 ka paa ana o ka laua pio i ka nakiikiiia i ke kaula, ua i aku la o Ake i kona kokoolua: "Ua lawa keia paa no keia manawa a e hoi akn kaua a hoike aku ia Welinekona e pili ana no keia kanaka ino, a nana e hana mai i ka hana e hiki ole ai i keia kanaka ke holo lanakila hou ma ka ili honua me kana niau hana ino."

i Oiai nae ua hala aku la ka pilikia mai ia laua aku, ua lalau aku la o ka Lei Momi i ka a-i o Ake a i aku la: ,f lna palia i mai nei oe ia'u ua make i ka pepehiia e kela kanaka, ehia ka hoi mea aloha o kuu nolio mehameha i keia aina, aole hoi e like me na manai»lana no ko kaua liauoli pu ana iloko o ko kaua niau la kamalii," a ke noke la ua kaikamahine la i ka uwe no Ake. Ua kau pu aku no hoi kela haawina o ka makee mainna o Ake no keia kaikamaliine ana e paa ana iloko o kona mau lima, a mai ia manawa mai i pipili paa aku ai kona manao 110 ka Lei 3fomi, a i wale iho la no oia iloko ona. "Ina e ola ana au a hiki i mau la kanaka makua, aole loa he mea a'u e aloha ai e like la me keia kaikamahine." Aole no i li'uli'u ia noho ana a laua, ua hoeu aku la o Ake ia ka Lei Momi, e u hoi laua, malioiie auanei hemo hou mai o Peleka, a o ka hana ana aku ia papapau laua a elua iloko o ka pilikia. Ua hoike koke aku la laua i ko laua pilikia ia Mr. Welinekona, a eleu koke nmi la no hoi ua makuakane nei o laua me kekahi ,kanaka okoa ilio no ka hele ana mai e huli i ke kanaka nana i hoopilikia akn i kana mau keiki, eia nae i ko laua hoea ana aku i kahi n Ake i haalele aku ai ia Peleka, aole ua kanaka la inalaila, aka e ahu ana nae ka me-heu o kahi a ua kanaka la i noke ai i ke aumeume me Ake, a e waiho pu ana no lioi na pauku kaula ma ia walii hookahi. Ua hoi koke aku la o Welinekona no ka hale, a hoouna aku la i kekahi o kona mau kanaka no ke kulanakauhale no ka hoike ana aku i ka oihana makai no na mea e pili ana i kela kanaka, ame ka makaala ana ntai no kana mau liana ina e loaa aku ana oia i ka poe e huli aku ana iaia. Ua nokeia nae ua o Peleka i ka huli a aole he loaa iki, no ka

mea ua piha loa oia i ka niaalea e Inina loa ai iaia ibo mai ka ik«' waleia mai e ka leliulehu. a i'ka liala ana o kekahi mau pule ekohi, ua manao loa o WYlinekona aole e hoea hou aku ana keia kanak.i i kona wahi. a ua j.iha loa hoi 1 ka nnikau 110 keia ikeia ana a»kana mau liana. Eia mu\ ua kuhiliewa loaia ia manao ana o W elmekona oiai i kekalii po lie eono pule mahope mai 0 kela hoao ana o Peleka e liookikina ia Ake e aihue i elima haneii daln naua nuii kona nia kimkane mai, ua hoohikileleia o Welinekona mailoko ae o kona hi;\ moe i ka lohe ana i ka nakeke ma kahi nae i maopopo ole iala. Ua ala ioa ae la oia a noho iluna 0 kona wahi moe, me ka hoo lono ana, me ke au hele ana lioi ia loko o kona ruoii iUo* a aole an.i mea oka ike ana aku. Oia wale no ia e moe la iloko o kona ninii, oiai ua kaawale aku kana wahine i kahi e no ka ibeie ana e ike i ke kahi o ko laua hoaloha ma'i, a i kekahi manawa ua ulu mai la ka manao iloko ona, o ka Lei Momi paha keia e nakeke mai nei iloko o kona rumi iho, maluna pono ae hoi o ko ia nei rumi e īuoe nei. Xo ko ia nei lohe liou ole aku i ka nakeke mai, ua hoi hou iho hi keia no ka hooluolu ana, a oia kona manawa o ka lohe.ana aku i ka nakeke o ka laka o ka puka, a hoomanao loa ae la oia malia paha he kanaka kekahi e maau heie nei iloko o kona liale ma la po.

O kahi o keia nakeke ana o ka hoomaopopo ana aku, mai k« puka mai no ia 0 ka rumi liooluana. a o kona komo koke iho la no ia i kona lole a hele aku la 110 ka wehe ana i ka puka o ua keena la, eia nae ua paa ka puka i ka lakaia, a oiai he puka okoa aku 110 kekahi ma kekahi aoao mai, ua hele poloiei aku ia oia ma ia puka, ,1 iaia i kiei mai ai ma ka puka ki, ua ike mai la oia i ka nolo 0 keia kanaka maluna 0 kona pakaukau, a e mokaki ana lioi na pepa lehuiehu mamua pono ilio 0 kona alo, a e a ana he wahi ihoiho kukui ma kona aoao.

Ua hoopiha kokeia o Welinekona me ka hoonaukiuki 110 keh» kanaka, nole nae e hiki iaia ke ike pono aku i kona helehelena, a ke kakali malie la oia o kona ike aku i ka huli aui ae o ua kanaka nei, a he niea oiaio, iaia e noho malie ana me ka hoomanawanui, ua huli ae la ua kanaka la mai kona kulana mua ana o ka nolio ana, a ike aku la 0 Welinekona, o Mr. l'eleka no ka keia kanaka e noke nei i ka lolelole i kana mau palapala. ike pu aku la no hoi ua 0 Welinekona i ka pna ana ae a Peleka i ka lei daimana o ka Lei Monii iloko 0 kona lima, a o ka nianawa no ia i ulupuni inai ai o Welinekona i ka liuhu, a he hookahi 110 ana peku ana inai i ka imka ua lele mai la oia inaluna o Peleka iiie he popoki la, a paa ana ke kani a-i o ua kanaka la i na lima wikani o Welinekona. Ke noke mai la 0 Peleka i ka hoopuka i na olelo kuamuamu Ta Welinekona, he ole nae ka niakili ae o ka paa ana a Welinekona k ka a-i 0 kana pio, a oiai ua nanea pn 0 Welinekona me ka hoomao liopo ole niai i ka mea e hanaia aku ana nona, ua lalau aku la o peleka i ka pu panapana e waiho ana iluna o k<' pakaukau a ki mai la i.i Welinekona, eia nae ua hala-liu aku la kana poka o ke ki aua mai, a oia 110 lioi ka nianawa a Welinekona i noke ae ai i ke kaka i ka liina o Peleka a liiki i ka liaule ana o ka pu mai kona lima aku. Ua nokeia iho la o Peleka i ka palukuia e Welinekona a hiki i ke noi okoa ana ae 0 ua kanaka la e aloha aku iaia, aka aole no he walii mea a liookuu aku e Welinekona iaia. No keia kani ana aku nae 0 ka pu, ua ala mai la o Ake mai kon.i hiamoe inai, a liolo mai la no keia keena a Welinekona ma e noho nei, a oia lioi ka nianawa a Wt'linekona i kauoha aku ai ia Ake <• hele aku e lio-a i ke kukui, a o ke ahuwale ae la no ia o Peleka iuiua o na liaku nona ka liale ana o ke komo aihue ana mai ma ia po. Ua liele no hoi ke kuka o ua o Peleka a nahaehae, e hoike okoa mai ana 110 oia i kona ano aeahaukae a nele maoli 110 i na mea e pono ai oia, a iaia i ike mai ai i kana keiki, ua hoao ae la oia e ku iluna no ka hilaliila. eia nae aole e hiki iaia ke ku ae, oiai ua hele oia kunewanewa, a oia lioi ka manawa a Welinekona i kauoha hou akit ai ia Ake e kii i ke kaula kaulafi lole, 110 ka lioopaa ann i kn laua paahao.

"Aole anei i lawa kau liana e keia kanaka ino i hookau aku hi maluna o kuu keikl?" i innau aku ai o Welinekona ia Poleka ia laua i UO.IIO kokoolua iho ai oiai o Ake i kii aku ai i kaula.

"Ae ua nui niaoli keia mau hana ino a'u, n ke nonoi aku noi au ia oe e aloha niai oe ia , u, ,, i noke niai ai o Peleka i ko noi ana ia Welinekona e aloha aku iaia.

l r a hoala ia aku la 110 hoi kekahi ona kauwa a Welinekona no ka holo anu «ku e kii i makai i ke kulanakauhale, a ia Ake hoi l hoea mai ai, ua nakiikiiia ilio la na lima anie na wawae o Peleka, a ua kokoke e ao, ua lioea niai la ka makai, a laweia aku la ke kanaka aihue 110 ka hooj»aaia ana ma kalii paa o ke nupuiii.

He hookahi j,ule mahope mai o keia paa ana aku o lVleka iloko o ka lmlepaahao, ua hookolokoloia ilio la oia a hoopa'i ia he ehiku makahiki ma ka hana oolea, a o ka pau loa no ia o kona ike houiu ana ma Amerika. No keia ike ana hoi o Welinekona i ka pilikia o ka waiho wale ana i kana niau palapala waiwai nui, ua kuai aku ln oia i pahu hao nana, a pau ka manao ana 110 ka aihue -liouia o kona hale. a ia noho ana o lakou ma ia hoi>e mai, aole loa kokahi mau mea e hoopilikia ia ai o ko lakou mau noonoo, a aole no hoi i lohe hou ia kekahi mau mea e pili ana no keia mau opio a hiki wale no i ko lana mau kanaka makua. MOKUNA X. Iloko o keia mau makaliiki loilii o ko Ake noho pu nna me koia mau makua ona, ua hoohalaia ia mau maknhiki ma kn hoouna ana inia iloko o na kula kiekie, a pela pu no hoi me ka Lei Momi, no ka mea o ke ake nui o o ka ike i ka loaa o na hoonaauao maikai ana i kana mau keiki. Aia o Ake maloko o ke Kula Xui o Havada kalii i nolio ai i keia manawa, ua hoea aku la ke kelekalapa iaia e kauoha aku ana e huli hoi koke mai oia no ka home o kona mau makua, no ka mea ua loaa ia o Welinekona i kekahi ma'i kupilikii loa i maopopo ole hoi ka ike mai o kana keiki i kona hanu lio|h» ame ka ole. Pela no lioi i loaa pu aku ai ka lolie ia ka Ix j i Momi, oiai ua kaikamahine la maloko o kana kula, a ua hoea mua ae nae oia i ko lakou -home, a ke noho mai la hoi ua kaikamahine la me ke kau nui ana mai o na niaka o ka hoea nku o Ake. He mea ole no hoi ka loihi o ke alahele ia Ake ia hoi ana mai, eheleia ana ka po ame ke ao, me ka liooinaha ole, kau ana maluna 0 na mokuahi aine na kaaahi, aia ka ]>ono o ka lioea aku e ike hope 1 kona makua, a i kona kaa i hoea aku ai mamua i»ono o ka hale ana i hoolilo ai i honie nona, ua holo aku la o ka Lei Momi a pnliki aku la i kona a-i me ka pane ana aku: '•Auhea oe e Ake, o ka hala ana aku nei no ia la o papa, he hapalua hora wale ae nei no i hal!i. O kuu nnna aku nei no ho'i o kuu ike aku ia oe, eia nae, ua hiki ole ia'u ke kaohi mai iaia, a hala wale aku la no oia me ko ike ole i ka makua o kaua.'' Ua kohu mau ao opua hiki ahiahi ua man opio Ia e ku pu ana me ko laua mau lima e puili aku ana kekahi i kekalii, oiai ua kanaka makua maoli laua i keia manawa, he umi-kumamaiwa hoi mau makahiki o ka Lei Momi a he iwakalua-kumamaha lioi mau makahiki 0 Ake. Ua piha na minute he umi kumamalima o ko ka Lel Momi kaana °ka ike aku ia Ake ika hoi mai i hiki ai hoi ke ike hope aku i kona makunknne, eia nae ua lohi loa ka hoe a ana mai o ua keiki la, a ua lilo hoi kela mau huaolelo mua loa a ka Lei Momi 1 hoopuka aku ai imua ona i mea nona e kaumaha loa ai Ke nian 1« no ka pnliki o Ak P in« |j ma „ki M Monii, me ka hi-o ana aku nae o kona kmo i ka pou o ka lanai i wahi nonn e hina o e a u ai, oiai ua hele mai la a paila kona aloha no kona makua, ka mea nana na huaolelo ku i ke aloha e hiki ole ai iaia ke hoopoina (Aole i pau.)