Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 51, 20 December 1907 — PAU KE KUHIHEWA I KE AKAMAI O KA HAOLE. [ARTICLE]

PAU KE KUHIHEWA I KE AKAMAI O KA HAOLE.

Akahi n ]M!i ko kuliihewa o ko Hawaii iK*i poe. 110 11 a nu'a a na nupepa i noke aku ai i ka haanui, e l»ili ana i ka liaole kaulana a molio hoi o ke kipukaili, ua kau nia ma ka helu liaahaa ma na hana hookuku hoohei a kula'i i>ii»i -i malamaia iho nei iloko # o kekalii mau la aku nei o ka pule i hala. Mamuli o ke kaulana apuni ke ao holookoa, a mamuli o kona hele ana mai mai ke kai loa'mai no ka hoikeike ana i kona kānlana, i lilo ai na hana hookuku o ia mau la i hana. hialaai nui loa ia e'na kanaka o keia kulanakauhale ame ko na kuaaina mai, a ua hele 110 lioi ke kahua kinipopo a ohuohu i ka poe makaikai, aka nae ua kaulana makohewa nae keia haole, no ka mea aole oia i lihi launa aku i na keiki hoohei kipukailj 0 Hawaii nei. Ma ka eleu i ka nakii ana i na wawae 0 ka pipi, ua liiki ke olelo ia he oi loa akn kona holo imua 0 na keiki Hawaii, aka ma ka hoohei ana, ua liiki no ke ikeia aku, aole oia i kaawale aku mai ka nui o na paniolo pipi akn, no ka mea ma ka la liope i hookukuia,ai no ka inoa inoho o ke ao nei, he mau manawa i poholo ai kana kipuka ma ka opu o ka pipi, a he mau manawa no hoi i ala hou ai ka pipi a kil iluna, a pela wale iho la no oia i apaia ai, a hiki i ka liala ana he manawa loihi paa kana pipi i ka nakiikiiia. Eia no nae kona manawa ke ku nei ma ke ano oia no ka moho o ke ao nei, oiai, aole i loaa kona manawa i kekalii o na poe i komo ina ka hookuku i malamaia ai ma ia man la ilio nei, a pela no hoi ko Ikua rei'dy manawa, aole no i loaa aku, aka he mea nae na ke keiki mai ka Mokupuni mai 0 Kahoolawe oia 0 Maikai Kel'ilike e haaheo ai kona ahai ana ae i ka hanohano ma ka lilo ana 0 ia ka helu ekahi ma ka emi o kona manawa ma keia hookuku ana 0 lakou iloko o keia mau la a elua.

līe mea no hoi na Hawaii nei e liaalieo ai i ka lilo ana o ke eo o keia hookuku ana i kekahi o kona mau keiki ponoi, a ka poe palia a m Am#rika i manao niua ole ai, e lihi launa aku ana na keiki Hawaii ma keia hana m(? na haole, aka ua hiki nae i na kanaka Hawaii kc olelo ae i koia manawa, e like hoi me ka lakou i ike ai ia Mcrhee, oia kekahi o na liaole 1010 loa ma ka hoohei ame ke kula'i ana i ka

pipi a hiīia ilalo. t*a lūkl ole iaia ke olelo ae, no kona lawe pu ole ana mai me kona lio ke kumu i lilo ole ai iaia o ke eo ma keia hookuku ana, oiai o kona kekahi o na lio makaukau loa i ka hoohana pipi ia, a maniuli o kona pupualiulu loa i ka lele ana ilalo mai ka lio mai me ke ko ole aku i ke kaula a ma-10, pela i ala hou ai kana pipi iluna no elua manawa, a oia no hoi kekahi knmu o kona olelo ia i ka 1010. llh hookahi no mea maopopo loa i ka makou hoomaopopo ana ma keia hana hookuku, oia ka loaa o ka ulia laki i kekahi o na paniolo, oia hoi ka hei koke ana o kana pipi i ka manawa pono, a hina koke no, alaila uuku na sekona ana e nakii ai a hiki i ka paa ana o kana pipi. He nui na paniole kaulana ma kela la i hoohokaia ko lakou makaukau, oia ka hei ole o ka pipi i ka hoohei mua ana, a pela hoi ka liina ole o ka bibi ke hoohina aku ilalo, a mamuli o ia liaawina pakahi, i komo ole aku ai lakou iloko o ka lielu. Malalo iho la no hoi o ia liaawina laki i lbaa ai ia MePhee kela mau kekona liaaliaa loa, ma ka hookuku i malamaia ma Amerika, ka mea nana i hapai aku iaia a lilo i moho no ke ao holookoa, a ma ia ano hookahi no hoi i loaa aku ai o ka inoa moho ia Ikua Purdv no Hawaii nei iloko o elua makaliiki i hala ae nei. t Iwaena nae o ka poe apau i komo ae ma na hana hookuku hoohei ame kula'i pipi, i ikeia ai ka eleu o ke keiki o Kahoolawe, no ka mea o kr.na 110 ka manawa haahaa loa ma ka la mua o ko lakou hookuku ana. a i ka lua mai no o ka la, na liaule loa mai kona mau «ekona malalo o na poe e ae apau, a o ka poe lioi keia i ikeia ko lakon eleu a makaukau ma kekalii mau manawa i hala ae nei, ua haule loa lakon.