Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 52, 27 December 1907 — NOHO KA AHAKUKAKUKA A KA PAPA OLA [ARTICLE]

NOHO KA AHAKUKAKUKA A KA PAPA OLA

Ua malamaia ae e ka Papa Ola he | halawal kukakuka maloko o na rumi j o ka Peresidena Pinkham, a oiai he ano nawaliwali no kona, nolaila, aole oia i hiki ae maloko o kela halawai a ka Papa. O kekahl mau hoa o ka Papa kal hiki ae, a no kona hiki ole ana ma la halawai ua kau aku la na hoa e ae o ka Papa maluna o ke kaa lawe poe ma'i a holo pololei aku la no kona hale. Ua akoakoa ae na hoa apau o ka Papa malaila, a.ua komo pu ae ma ia Ihalawai ke Kauka Currie o ka pa Amerika ame ka Hope Kiaaina Mott- | Smith. ( O na leka a ka Peresidena Pinkham i kakau ai ame na kauoha I hookola & i hoopukaia eia e pili ana i na kumuhana i manaoia ka i heluhelu muaia. O ka leka mua i kakauia na ke Kauka Ramus e noi aku ana iaia e koi ikalka aku oia i ke Kauka Kaha Nui e hoomana ae i kekahi moku kiai nana, e hoomalu 1 na ka[ lawala maloko o na palena i papaia. O kekahi ieka I ka Lunahoohana Nui o ke Aupuni, Campbeli, e nol aku ana iaia e hoolakoia aku na wahi haahaa o ke kulknakauhale me ka wai mal na puma wai aniani mal, a o na mea Ino (opala) e laweia mawaho loa aku 'o na kahua hoahu mea ino. O keia mau noi a 1 elua ka i waiho ia aku I ka Lunanui Oamp.'hell. O ke kolu o ria leka, e noi ana i ka Papa Lunakial • kauohaia ke keena lawe opala e hoomaemae I na wahi akea ame na "wahi noho ia e na kanaka ma na wahi mawaena o na alanui Pupule ame Papu, a mai ke awa a hiki I ke alanul Kula, a e puhiia na opala apau me na mea ino ma ka hale puhi opala ma Kakaako. Aohe manao o ka Lunahoomalu Hustacē kauoha aku e hoomaemaeia na wahi i nohola e na kanaka, /)iai ua hookohula aku'e ka oihana lawe opala he Luna. Nana Papa Ola a ua haawila ia la ka mana e nana aku ai ma kela mau wahi e like no me ka mana i loaa aku i na Luna Nana e ae

0 ka Papa Ola. O ka ha o na leka i heluheluia mai oia no ka leka e hoike aku ana i ka Hui Mokuahi Holo Piliaina ame ka Hui Mokuahi Oeeanie e pili ana i ka hooili ana i na ukana ame ka halihali. B kauohaia ana lakou malalo o na rula/ aole e aeia kekahi moku e holo aku no kekahi awa a mau mokupuni paha mawaho ae o Oahu e holo aku me kekahi kela me ka nana mua oleia e kekahi kauka o ka Papa Ola, a i kona manawa e kau aku ai iluna o ka moku aole oia e aeia e iele hou mai iuka nei, koe wale no no kekahi hana kupono e pili ana i ka moku. E nana muaia na ohua mamua o ko lakou ee ana aku maluna o ka moku, a aole hoi lakou e aeia e lele hou mai 1 uka a hiki 1 ko lakou ku ana i ko lakou awa kahi a lakou e holo aku ana. O na mea ai a pau i lQaa ma Honolulu nei, a i ole 1 laweia mai paha 1 Honolulu nei, aole e hiki ke hoounaia aku ma na wahl mawaho aku, oia hoi ma na mokupuni e aku mawaho aku o Oahu, koe wale no na ukana i ope mua ia. Ma ka Poakahi nei i kipa.ae ai keleahi Luna mai ka Hui Kalepa mai e hoololiia ae kela rula i hiki ai ia lakou ke ope liilii hou i na ukana e hiki mai ana malalo o na kulana kupono. Ua ae aku ka Papa i kela noi, malalo nae o na hooponopono ana a kekahi Luna a ka Papa e hoonoho aku ai e nana pono i kela ope hou ia ana. Wahi a Kauka Currie, o na rula e pili ana i na ohua ame na ukana e hoounaia aku ana i na mokupuni e ae, e hanaia ia malalo o ke apono ana a ■ka oihana hoomalu. O na koi ana a ka rula e pili ana he elima la hoomalu 0 na ohua oneki, a he elima la hoomalu no na ohua kapena e plli wale ana no kela no na ohua e holo ana 1 na aina, e. Ua noonoo pu ia ka hiki i ka poe o ke Stevedores ke hoomaluia, no ka mea, he kolela, mamua o ka ma'l ahulau,

| a mamuli o kana noi a i kokuaia mai e Fred Smith, ua kauohaia ka Peresidena e koiia na Stevedores e hoomaluia lakou. O ka ninau e pl\\ ana i ka hooponopono ana i ke kuaiia o na mea ai launahele, e kol ana i kekahi mau ano launahele ame na huaai laau, i na e waiho hoikeike wale ia ae ana no ke kuai ana, e pono e uhiia lakou i ole ai e pipili ia e ka nalo, oia kekahi kumuhana i laweia mai a noonooia no kekahi manawa loihi. Wahi a ka Loio Kuhina Hemenway, aole i loaa iaia ka manawa e nana pono loa al i ke'kanawai e pili ana i keia ninau. Aka nae, malia paha he mea pono no ke aeia aku keia manao o ka Papa, no ka mea, ua loaa no 1 'ka Papa ka mana e kau ai ia mau rula no ka malama ana i ke ola o ka lehulehu, oiai, i ka manawa kupono loa elike iho la me ke ia he mea pono loa ia e lawelaweia, no ka mea ina paha e houlolohi •wale la ana ia hana, e hala loa ana ka. manawa pono e hanaia ai. Ua haawi mai ke kanawai 1 ka mana i ka Papa e hookapu ai i kekahi mau ano huaai no ke kuaiia, malia he mau mea ia e hoopahola ae ai i ka ma'i, a e kau hoi i mau rula e pili ana i ke kuai ana i kekahi mau ano mea ai e ae, no ka mea, ina e ikeia ana, e lilo ana ia i mea e kaohi mai al i ka pahola ana ae o ka ma'i. Maloko o na rula i walhola mai, ua papa loa'ia ke kuai ana aku i na mea ai ulu iloko o ka wai e like me ka leko ame na launahele aiia, e like me ke i kapiki, ke akaakai ame ka, ohia maka J mamuli o na hoakaka a na Kauka, 0 ka wai ke alahele i puka nui mai ai o ka ma'i kolela, a o keia mau launahele i ulu iloko o fea wai a 1 lawe kokeia mai a aiia me ka moa ole. e ulu imai ana no he ma'i lele. O na nalo pu no mea nana e pahola nel i na ma'i lele, a nolaila o na launahele ai ia ame na huaal laau he mea pono loa ke uhiia me ka upena 1 ole ai e.pipili ka nalo maluna oi£j,.ji»enf mea ai. O na io i'a i hoanHWiā.' mamuil, o ka ai ana aoj l^.iar'f ,, komo mai nialalo o kej&*jtfwwcsat, no ka meā ina ua pipt!l!a lakou.e kā. nalo e make ana. no na mea hoopoino i ke p}a mamull o ■ka , hoomo'aia a-na. "Ua hoakaka mai o Mr. Robinson, e nana i na Pake ame na lapana, aole 0 lakou h,i i ka lakou mau launahele me ka mo'a ole, a pela pu no me na kanaka Hawaii, aole o lakou ai maka, koe wale no ke akaakai. Nolaila, o ka hookapuia ana o na mea ai ulu iloko o ka wai I na Pake ame na lapana ua lilo ia i mea waiwai ole, a he ol loa aku hoi 'i na kanaka Hawaii. Ma ka mea oiaio, o na ilikeokeo wale no ka poe ai māka i na launahele me ka hoomo'a ole. Ua kanalua na Kauka Wayson ame Balauina i na paha e lilo ana na rula 1 noonooia i keia manawa i manao_ maikai e hooko aku ai no ke kāu ana~ aku i kela mau kanawai oolea. O ko laua manao a psla no hoi me ko Fred Smith, ua oi aku ka mea hiki ke hanaia ma ke koi ana aku i na 'hoomakaukau ame na kanawai kupono no ka pono o ka lehulehu mamua o ka hoao ana e hana i mau kana,wai maopopo ole no ka palekana e hiki ole mal ai i ka lehulehu ke kakoo mai, a me ka hana nui e koi aku ai e hookoia ai ia mea. Ala keia wahl i hoakaka mai ai ka Hope Kiaaina mamua o ko lakou hooUapu ana i kekahi mea ma ke ano 4ie mea hooweliweli l ke ola o ka lehulehu» he pono ke holkeia ae he mea hooweliweli ia i ke ola. O ke kuai ana aku i na launahele i ka poe e al ana ia mea me ka hoomo'aia aole ia he hooweliweli. Nolaila, aole e lilo ana kela kanawai i mea maikai. O kona manao e ala koke mai ana no na manao o ka lehulehu a kakoo i na kanawai maikai ame na olelo ao paha a ka Papa, a e hookaawale koke ana no ka lehulehu i na mea i papaia aku e ka Papa, he mau mea ia e pillkia ai no lakou. A nolaila ua hooholo lokahiia aole e hanaia kekahi mea 1 keia manawa e pili ana 1 keia kumuhana. — E like me ka uhi ana o ke aloha i na hewa he nui imua o ke Akua, pela no hoi ka lokomaikai imua o ke kanaka. —Geville.