Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 2, 10 January 1908 — KA MAHINAAI AME KA MEA LULU HUA. [ARTICLE]

KA MAHINAAI AME KA MEA LULU HUA.

Ma na aupuni naauao apau o ke ao nei, o ka oihana mahiai oia kekahi o na oihana pookela ioa i noonoo nui ia, a oia iho la no ka iwikuamoo o ka aina e ola ai ka lahuikanaka. Ma na aina apau i laweiawe nui ia keia oihana ua ikeia ka noho lako ana o ka lahuikanaka, me ka maona mau, a mai ia mau aina aku i hoolawaia aku ai ka pilikia o na aina i lawa ole ka hoomaopopo ana ia mea waiwal nui. Ma ka nana aku ia Amerika 1 keia wa a pela pu no hoi me Peiekane, Palani, Kelemania ame na aupuni nui e ae o l:a honua nei 1 hooikaika loa ma ka mahiai ana o kona mau aina ku* pono me na mea kanu like ole, ua ikeia ka lako maoii no i na mea ai kupono e ola ai ka lahui, e like me ka palaoa, ka huita. ka bale, ke ku lina, ka oka, ka uala, ke akaakai a pela aku me huaai o na ano like ole. Ua hooiakoia ka lahui me keia mau mea ai like ole a ua kalepaia aku ma na aina i lawa ole e like me Hawaii nei i keia la; mai AmeHka mai ka kakou paiaoa ame na meaai like ole e loaa Aoie o Hawaii nei wale no. aka, ma na wahi like ole o kie ao nei. Ua hiki loa no kekahi mau mea ai ke kanuia ma Hawaii nei, a no Hawaii nei ka manao nui o ka mea kakau e hoakaka nei i keia kumumanao. Ma ka nana ana a hoomaopopo i ke kulana o Hawaii nei i keia la, ke aneane loa aku nei, e. nalowale loa ka ai kamaaina ia Hawafi nei a ke hoolakoia mai /nei- kakou me na ai malihini, oia hoi ka palaoa ame na meaai e ae i kupono ole no ke ola kino o ke kanaka Hawaii, aka. maTrtull o ka nele ame ka uuku mai o ka ai kamaaina ia kakou, pela i laweia ai ia mau ano ai i mea hoopaa aho, aole no ke kupono maoli. O na ai i maa mau i na kanaka Hawaii oia no ke kalo, ka uala, maia, ka uhi, ke ko ame ka niu. A he mea kahaha nui i ka naau ka ike ana aku i na kanaka i maa i ke kanu i keia mau mea, i ko lakou hoopalaleha maoli i ke kanu ana a ke kaa aku nei na na lahui o na aina e ka hoomaopopo ana i keia mau mea waiwai nui. Eia iloko o ka lima o/ na kanaka malihini, pela ka mea e ikeia nei, ka mahiai ana i na mea ai Hawaii, o na mahi kalo nui ame na mahi uala nui eia iloko o ka lima o ka poe malihini, a o na aina mahi kalo kupono*apau f ua pau ka hapanui i ka lilo i na malihini, a he mau mahi laiki nūi ia na lakou e ku mai nel i-keia la.* Auhea iho la na kanaka Hawaii ame ka lakou mau mahinaai nui i iike aku me ka ka poe malihini? A hea na kanaka Hawaii eu mai a hooikaika i keia hana maikai? Pela iho ia no anei kakou na kupa o ka aina e-nana wale aku ai no i ka lakou la hana mai, a o ka kakou ka hoiliili dala na lakou la. Ea, make no kakou ia kakou iho no, a ke hookani.wale aku nei no kakou i ko lakou la holomua me ka hoomaikal ma na mea apau; aoka kakou no ke ku malie pela. Penei ka mea e ikeia nei iwaena o na malihlni; i ko ,lakou wa e make make ai e hana i kekahi hana nui, e hoohuihui ana lakoii ia lakou iho ma ka hana like ana, a i ole ma ka hoohuihui ana i ka lakou mau wahi kenikeni a waiho aku la ma ka lima o ka mea hookahi a nana e hookele aku 1 ka hana e like me ka hiki e loaa ana iaia; a i ka manawa kupono ua ike kokeia aku \a ( no ka holomua o kā lakou lawelawe ana, a pela e ikeia nei ka holopono o na hana a na malihini. Ua lawelawe lakou i ka hana me ka hoopono ame ka manao ikaika e ohi mai ana lakou i ka hua ohaha maikai o ko lakou hou, a i ko lakqu pomaikai ana ua pomaikai pu ka lehulehu mai o a o. Ua loaa ia lakou ke (lala a ua loaa i ka lehulehu ka ai ame na mea kupono e ae apau. He poe nele loa na mallhini i na aina kupono no ka mahi ana, aka nae o ke dala a lakou i hoohuihui ai oia iho la no ko lakou aina; me ia mau dala lakou i hoolimalima ai i mau aina nui no lakou a lilo mai la ia lakou ma ka hoolimalima, a i ole ma ke kuai. Ina hoi ha ua loaa i na malihini pono mamuli o ko iakou hoohuihui ana no keaha i hiki ole ai i na kanaka Hawaii ke hana la hana maikai, olai ua hana na malihini i keia hana a kakou e nana aku nei, a ua ikemaka kakou i k N a hoiopono/ oia mau hana, a e liio ia mau hana i kumu hoohalike no kakou e ukali aku ai e hoomahu'i pela. ' 0 na poe mea aina 1 keia la, he pono ia lakou ke* paa loa i ko mau alna ponoi iho a mai hoohemahema wale, no ka mea, aia iloko oiaiīa. ke grula ame ke dala a na malihini no e ohl mai nei, a he mau mea loaa no ia ia oe Jce paeli iho no oe me kou mau\lima ponoi, me kou kaukai ole na ha'i e paeli mal nou. Eia no na rula nui paa mau a keia poe malihini e malama mau mai nei: Ka mua, oia no ka hoopono. Ka lua, oia ka pakiko.' Ke kolu, oia ka lokahi. A maluna <5 keia mau rula nul ae la la l kukuluia ai ka holomua 0 ,ka hana a keia poe maiihini, a hiki no i keia ia. A o ka poe no i hele ole maluna o ke alakai £na a keia mau rula nui, ua hu no lakou i kula. I 1 ka lawe ana o ke k'anaka mahiali 1 keia oihana i hana imiloaa nana' he\ mea pono no iaia ke hoonaauao mua iaia iho i makaukau oia ma ka lawelawe ana i keia oihana ano nui. Ua like no keia me na hana ano nul e ae; ina nele ka makaukau, alaila e holomua ole ana no ka hana. Ina e makemake kekahi kanaka I ka oihana lawai'a he pono iaia ke hoomakaukau iaia iho me na lako apau ame -ka ike e hiki al iaia "Ee hana aku ia hana a i ole pela e hoi nele ana oia i ke kula loa me ke poho wale o ka luhi. no ka oihana mahiai. He pono e loaa i ke kanaka e manao ana e lawe 1 keia hana e hoomakaukau mua iaia me ka ike e hiki ai iaia kahoohana aku. ...._ Eia paha kekahi mau mea.:kuppnQ,! a maiia paha he nui aku aka, e lawe I mai kakou i kela no ka manawa a e noonoo gkahele iho. Ka mua, ke ano o ka ai|Ki. Ka lua, ke ano o ka. anor ano e kanu aku ai. Ke kolu.-.ke ano o ka malama ana. Ina he aina panoa ka,i loaa i kekahi | kanaka, he pono laia 'ke hull I mea kupono no ia aina. A inar he aina wai ka i loaa i kekahi kankaa, he rpono iaia ke huli I mea kanu kupono nō ia aina. Aole e ulu "ka kuv pono iluna o ka a.tna maloo. iloko o ka wai e kanu pela no hoi aole

e ulu ka mea kupono iloko o ka wli, iluna o ka aina maloo e kanuia ai. I ka wae' ana o ke kanaka e manao ka i loaa i kekahi kanaka. he pono iaia ke nana mua i ke ano o ka anoano ame ke ano o ka lepo, no ka mea, lie ulu kekahi anoano i ka aina maloo a 0 kekahi aia iluna o ka aina momona e ulu ai. 0 ka hana a kekahi poe e hana mai nei, oia no ke kipulu ana i na aina panoa me na lepo momona a lilo i aina momona, a he hana pono no ia na ke kanaka mahiai e hana ai i kona aina panoa i mea e lilo ae ai ia i aina ! momona a hoohua nui mai i mea e loaa lnai ai ka pomaikai. 1 ka ulu ana o na mea kanu he pono ke malama pono loa ia, no ka mea, ina aole e hanaia pela, e poho wale ana no ka luhi a e iilo ana ka hana 1 mea waiwai ole. ' • I ka hoao anh o ke kanaka hookahi e hana i kela hana a hiki ole iaia he pono iaia ke like me ka na lahui malihini e hana mai nei. oia hoi e hoohuihui ia lakou iho ma Jta hana like ana, a i ole ma ka hoohuihui ana i na wahi kenikeni, a pela e loaa ai ka ikaika, ame ka holomua o ka hana. Me ka manaolana e hoomahu'i mai ana ka lahui Hawaii ma keia hana ma keia mua aku. S. HAAN'IO.