Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 3, 17 January 1908 — E KAU I KE KUKUI MALUNA O KE POI I MALAMALAMA NO KO KA HALE. [ARTICLE]

E KAU I KE KUKUI MALUNA O KE POI I MALAMALAMA NO KO KA HALE.

' Mahele I. O ka Euanello i kakania • e Makaio, Mokuija V, x>enei: s O ke kuauhau o ka hanau ana o ► lesū Kristo ka mamo a Davida ame i> Atoerahama a nona hoi ke poo i. e kau ae )a maluna i hoike ia ka » pauku 15 pfcnei: '

E ho-a 1 ke kukui aole ho! e hahao ae malalo o ke pol aka e kau i/ialuna o ke poi i malamalama *•> ka hale apau. Nolaila, mai ka makihiki 1S1;0 ka hoomaka ana o ke kukui e hoomalamalama 'ana a hiki i ka la .">1 j o Dekemaba o 1907 i hala aku la, oia ; ka piha ana o na makahiki he S7 o l.e | kukui i ho-a ia ai ma ko kakou ainu ! aloha. j Mahele 11. Heaha na hana 1 ikeia iwaena o ia mau heluna makahiki i kaa hope aku la? Haina I—Ka ulu ' o ka ike o ka lahui ma na mea i a'o ia ma na- palapala ma ka olelo makuahine; 2, ke kumukanawai mua ma ka palapala i hookumu ia ma I.uaehu, Lahaina; 3, ka pii ana ae o Li'.ioI iiho I i Moi no ka nohoalii o Hawaii; ! 4, kona hoole ana aole e huli i ka j pono a piha na makaahiki he 15; ā, I holo e i na aina e me ka piha >le !o ia huina makahiki, a make kana | moiwahine Kamamalu I, ma Pelek.u .'; .'■ 6, noho kahii aupuni o Kfiahur.Ji-,*:u i oiai o Kauikeaouli e opiopio ana; 7, | ka makia o kona au hooponopono puni, Alli pono» kona alii (ia, kanaka pono nona ia kanaka; 8, i ka piha ana 0 na makahiki kupono o ke alii ua lawe ae oia i ka noho Moi; 9, klw makia o kona aupuni, he aupwii palapala ame kona kumukanawai; 10, kona haa wi ana i na hookuleana aina i na 'iii ka mahele aina o na makaainana, ka mahele o ka Leialii ame ko ke aupuni. Mahele 111. I ka make ana o KauVkeaouli, ua pii ae o Kamehameha IV ma ka noho Moi, kana hana aloha mua. loa i haawi ai no kona iahui, oia kona kukulu ana i Halema'i no na kanaka hawaii me ka uku ole a e kapalp. nei kona inoa, ka Halema'i Moiwahine e ku nei i N keia wa; 2, ka Moi mua !ioa { kakauinoa i ka biia kanawai e hookaawale ana I puu dala mailoko ae o ka waihona o ka lehulehu no ke kuai ana 1 aina no na poe i loaa I ka ma'i lepera. oia no o Kamehameha V, a he alii hookahuli Kumukanawai; 3, ka Moi Kalakaua ame Kapiolanl, ka laua kukui i ho-a ai no ko laua mau makaainana, oia no kela hale hoohanau keiki no na wahine Hawaii me ka uku ole, e kapaia nei ka Homle Hoohanau keiki o Kapiolani; 4, o ka moi William Charles Lunalllo haawi malamalama I hookahuaia mailoko lilo ae o kona puuwai ma kana palapala hooiiina hope loa e haawi ana i kona waiwai kuai aina i mau eka aina kukulu ana l mau hale pohaku, a e kapaia kona inoa ka Home Ilihune o Lunalilo; 5, kona moe pu ana me kona rriau makaainana aloha. Mahele IV. Ka haawi ana mai o lehova i kana Keiki Kiekie o lesu Kristo i kukui no ko keia ao e ike ai 1 kona oi kupaianaha a ko keia ao e makapo nei. Nolaila heaija na hoike maopopo, ua ho-a keia lahui i ke kukui, a ua kau ia ae maluna o ke poi? Penei ka'u e hoomaopopo nei: 1. I ke kau Ahaolelo i hala ae nei, he nui a lehulehu na palapala hoopii mai na Haku makaainana mai e noi ana i na hoa Ahaolelo e hoopau loa ia ke kanawal m§i'i hoohuoi. O ka'u i ike ai ma ko'u ano he haku maluna o na hale Ahaolelo a elua, tta onou ia ae malalo o ke po'i aole hol i kau ia ae maluna o ke poi ina la hoi ua hauoli na haku o oukou e na hoa Ahaolelo. O kekahi olelo hooholo hui hoopunipuni loa i hana ia e na hale Ahaolelo a elua oia no kela olelo hooholo e jjili ana e ae ia o Walaka e lapaau ia 12 'ma'i i lawe ia ae ai e ka mea hanohano mai Hamakua mai. Heaha ka mea 1 loaa mai la oielo hoolo? Eia ka mea i loaa ia Hoi nele la hoi nele, x Hoi nele i ke kula o Malama. Malama iho oe i ka manu a ke alii O puehu ka hulu i ka hamo puna la. t H&ina mai ana ka puana O aloha i ka lehelehe la he inoa. Mahele V. Ka Naomi olelo ia Ruta mahope iho o ka honi ana a Olehu ia Naomi penei: E Ruta e hoi me kau punalua me 01ebu i ka aina o Moaba. Ka pane naauao a Ruta i kona makuahonowai penei: Mai hoole mai oe ia'u ma kou wahl e Jiele ai malaiia au e hele ai, o kou Akua no'u ia Akua o kou poe kanaka no'u ia poe kanaka, a ma kou wahi e noho ai, owau pu kekahi malaila, ma kou wahi e make ai malaiia wau e make ai, ma kou wahi e kanu ia ai malaila wau e kanu ia ai, ina nae e aloha ia mai au e lehova» Nolaila, no keaha la i hoohalike ole ai na hoa Ahaolelo me kela wahine manaopaa? O ke kumu, ua hookahua ia ka manaopaa o keia wahine hoomana kii maluna o ke aloha oiaio no lehova, a mamuli o ia ano, ua loaa na hoopomaikai.oi ae i keia wahine i kona hahai ana mahope o ka \Vahine haipule Naomi. * > ka mea, ua hele aku me ka lako mai kona aina aku, a hoi nele mailaV.a mai no ka aina hanau; nolaHa e makaala i na poe moo, he mau mahfna wa!e no koe, a halawai pu oukou me lakou. E hoomanao i ka Demokarata ia lakou e lilo ai ke kaI nawai hoohuoi ame ka mana o ka Papa Ola 1 mea ole, ke ole oukou e puni i na poe moo; a maluna ae o keia mau a'o ana la, o ka hoomanao ae no i keia mau lalani mele i paanaau ip. oukou e hooheno mau ia nei. E nihi e ka hele mai hoopa, Mai pulale i ka ike a ka maka. O ka maka'u ia f.ehova oia ke kahua o ka ike ame ka naauao, a i nele oe me ke aloha ia oe iho no kou hoa kanaka, ua like oe me ka mea kani he keleawe aohe 6u uhane ike iloko ou, ua pouli aohe he kukui o kou hale noho. Mahele VI. Ka pouli ame ke kukul. Puka mai la ka pouii mailoko .mai o ka malamalama, aka, ua hikl ole i ka pouli ke hookipa i ka malamalant , pela no hoi e like ole ai ka aila me ka wai. 0 ka malamalama o ke keiki a ke Akua he malamalama kona nona iho e like no me ka malamalama o kona makua iloko o ka Lanl. O ka alna o kona ipu kukui ka uwiki ame kona mea i piha ai, ua loaa mai no ia mai kahiko loa mai ma ke ano o lakou no ka maiamalama no lakou iho, penei e maopopo ai: 1 kinohi ka Logou, ke Akua no ka Lokou me ke Akua no ka Logou, aka 0 ko ke kanaka ipu kukui he plo wale. a he noho me ka pouii i kekahi wa. He Ipu kukui no i kekahi \va, a o ka nele ke kumu 1 ho-a ai 1 ke kukui hopipi o ka a I huna ni 1 ke kukui malalo ae o ke pol. I haalele ai i na hoomanao ana ae i ha Haku no lakou na kuleana oi kelakela a oia no na la e neenee mai nei. He okoa na olelo imua o ka lahul, a he pelu nae hoi na llma a o ke alelp » hoi e kapalili ana me ka noonoo ole

I ! ae i ka ae he ae ia o ka hoole he hoolo ia, o ka mea oi aku i keia mau mea elua no ka ino mai ame ka hoowahawaha ia. Nowal ka hewa? Ua maopopo no, a Jn no na koikoi ma ka aoao o ka lehulehu. No keia kumu; 1, me ka ike aku no he hoa plli no eKe kopaa, kakoo no, me ka ike aku no o na lima no j}a lima o lakopa i uhlia me ka ili oTte kao, a o ka leo no nae ka leo no o lakopa koho no. I ka maopopo ana nae 1 ka poe i hopipi na ike mamua iho, uwoki oe la f ua poe nei e Ku kaliki ana i ka nuku o Nuuanu Ma'i alaala 1 ka uka o Papiohuli Huli hoi lakou ma na moku Halawai me ka Poeulehole Mawaho aku olaila, lioi ma! Ke kukui, pouii poele i'ka ua mea o ka pouli o na maka. He maka no ko na poe kolio, aoie nae he ike, he hauwalaau wale iho no 0 na waha, he lua kuj»apau nae. H* kapallli wale lho no o ke alelo. he hlki ole nae ke hoolakalaka ia. Ua hikl i I na holoholona ahiu ke hoolakaiaka ia i a laka, aka, o ke alelo o ke kanaka i he hoopunipuni,, e ae ana i keia la, apopo hoole. Ua oi aku ka naauao o ka Alopeka > limua o ke kanaka, no ka mea n ka II Alopeka he holoholona ola penei kona l naauao. Oiai elua kanaka e hakaka ana lelo aku nei na wahi Alopeka holoholona > nei e nahu i ka wawae o keknhi ka» noka n moku. holo klki ua w ' Alopeka nei. O kela kanaka hol aiuaiu aku nel i ua wahl Alopeka w Hikl ,aku nel keia i kahl o ke kanaka l. mnkule mahiai n he hanal moa ko- • kahi hana a keia elemakule, a noi aku' nei e huna iaia a nalo, no ka mea £ | aluaiu ia mai ana oia e pepehl a heaha, t la kou uku ke huna ia'u? i Hooholo Iho nei laua i ka uku h©| i $50, ninau aku nei ua wahi Alopeka| • nei i ka elemakule, mahea op p huna I ' ai ia'u i ole ai au e loaa? Wahi a kp. I elemakule, e huna no wau Ja oe iloleo I o ka huikau o na manu, hoole mai nei j na wahi Alopeka nei, aole au e nalo ilaiia, lhea ka wau e huna ai ia oe, 1 { ka pu'e uala wahi a ka Alopeka. -Mamua o ka huna ana o ka elemakuie, nonoi mua aku nei ki elemaki|l£ fe hookaai mua ia mai ka uku o'elo aku nei hoi kahl Alopeka, a pakele au mai keia pilikla ae e uku no ■ au ia oe i ke $50. Hele aku nei ka elemakule ame ua| *ahi alopeka nei a ka mahinaai ualal a ma kahi o ka pu'e uala ell ia iho nel! ma kahi o ka pu"e uala a huna iho nei ka elemakuie a na!o me ke koe: no nae o na maka a uhl la iho ka lau uala a nalo iho la. | I ua elemakule no a kauwalo |iku, oili ana ua kanaka nei J nahu! ! ,«a ai ka wawae e kahe a wai ana ke j koko a ninau ana ua kanaka nel i ka | penel: ! Ua ike Iho nei anei oe he wahi Alo- } peka J maalo Iho nei maanel? olelo aku i nei ka elemakiile, ua hala iho nei ma-| mua ina oe e hoomau aku ana mahope e ana no ia oe, oial, nae ka j elemakule e kāmallio nei i kela kanaka me ke kuhi ana o ka Hma akau Jmua, o ka Hma hema nae ke kuhikuhl la i ka pu'e uala kahi a ua wahl Alopeka nei e pee nei 1 ke kanaka me ka maopopo ole o kela kanaka naaupo 1 ke kuhikuhi o ka lima hemi. O • ike nae o ua wahi Alopeka nei i na hana a ka elemakuie ke maopopo nei iala. A hala aku la k? kanaka poin \ ku ae nei ua wahi Alopeka nel a liaie ni<* ka hoike oie aku I k.i elemakule i ka ike ana mal nei o k > elemakule i ua wahl Alopeka nei e hele an.i. Nonoi | mai nei I kahi Aloreka l ka jl?u a • laiia i aelike ai, hoole mai uel ua , wahi Alopeka nel i ka elemAkuie me I ka naauao penei: j Aole au e uku aku ia oe no mea, ! aole oe I malama ia'u a i haawl hd i i kou aloha no'u. O ka naauao o kela holoholoaa u»fn<» kj,le he oi aku la I ko ke kanak;t naII auao oiai he uhane ike ko ke kan īka i ' I llke aku ka Ike me ko ke Akun, nka I ma kahi or ki nlnau plil no ke la ».<, | keia lahul imua o na kau Ah"o«So at:pau i ae nei, he n : r.au t a no keaha mai ke kumu? Ke mauao > nei au pepei; No ka puni rjno:t *. 2, • puni dala. Ina e hAawlla mal -1 ia dala ' i no kou haloka. ua lawe, a ina he klahal I rp.ma ua lilo ka baloka, a l.m he Hila I I Kanawai e ohi hapuku ana I «a s no Moiokai. ua oki oe la e keka ana 1 nna nlho; e olelo ana nnoll i: ka Repuballka a ka la o ke koho iiaa- 1 I lele la* iho na moho DeniMku:% ta, ka l ; aoao e ola ai ka lahui. > MOSES PALAU. Pauoa, Honolulu, Oahu.